kruisraketten' gehypnotiseerd door komst 'Nederland Interview Spakenburgers pakken bouw botters weer op Ter Schure wil echte priesterraad Scheidende ambassadeur KS ziet niet om in wrok DINSDAG 26 AUGUSTUS 1986 PAGINA 13 DEN HAAG - De Ameri kaanse ambassadeur Paul Bremer vertrekt niet in stilte uit Den Haag. Zijn voorganger, de wat pulici- teitschuwe Dyes, vertrok als een dief in de nacht, maar Bremer heeft de laatste dagen aan het Lan ge Voorhout zo ongeveer de hele vaderlandse pers over de vloer om het Ne derlandse volk nog een maal te vertellen wat voor aardige mensen zij zijn en - meer nog - hoe goed de Amerikanen het met ons en de wereld voor hebben. door Rimmer Mulder Met zijn afscheid bevestigt Paul Bremer het beeld dat de afgelo pen drie jaar in Nederland van hem is ontstaan: de jonge dyna mische diplomaat, altijd en over al bereid de Amerikaanse ziens wijze zo positief mogelijk uit te dragen. Zelden heeft een ambas sadeur zo sterk aan de weg ge timmerd. Hij ontkent overigens dat dit 'bewust beleid' is geweest. „Het is gewoon mijn persoonlijke stijl om open te zijn. In sommige lan den zou ik me daarmee mis schien problemen op de hals hebben gehaald. Hier niet. Een van de sterke punten van dit land is openheid. Mensen gaan heftig in debat en spreken zich uit. Amerikanen waarderen dat want in de VS is het precies zo". Kruisraketten Er was ir^ zijn contacten met Nederlanders,, of het nu politici in streepjespakken of studenten in bleek spijkergoed waren, lan ge tijd een alles overheersend thema: de kruisraketten. Op dé vraag of deze zaak de Ameri kaans-Nederlandse betrekkin gen nu blijvend heeft bescha digd, legt hij routineus uit hoe te vreden de Amerikanen wel zijn met het besluit tot plaatsing van 48 van die wapens in Nederland. „Met dat besluit demonstreerde Nederland zijn sterke steun aan de NAVO", concludeert hij. Daar staat tegenover dat een grote groep Nederlanders toch bleef zitten met het gevoel dat hen iets is opgedrongen: dat ze het hebben moeten afleggen te gen de sterkere Amerikaanse in vloed. Bremer: „Ik kan dat wel begrij pen maar ik zou die mensen wil len voorhouden dat de beslissing om deze wapens naar Europa te brengen door de Europeanen zelf is genomen. Het waren in 1979 de Europese NAVO-landen die besloten dat de groeiende on evenwichtigheid in conventione le èn nucleaire bewapening in Europa de komst van de kruis- vluchtwapens vereiste. Het was niet iets wat hen door de Ameri kanen werd opgedrongen. En al le vijf landen, inclusief Neder land, waar geplaatst zou worden hebben daar zelfstandig, volgens hun eigen democratische proce dures over kunnen beslissen". Hebt u op dit punt toch niet iets gemerkt van een groeiende houding tegen Amerika? „Ik kan geen vergelijking ma ken met vroeger maar het is mijn indruk dat de grote meerderheid van de Nederlanders niet anti- Amerika is en dat de betrekkin gen tussen onze beide landen erg goed zijn." Is er dan iets wat u kunt doen om die andere groep, die zich met het besluit over kruisrake- ten in de kou gezet voelde, te be reiken? „Ik heb de laatste drie jaar erg mijn best gedaan zoveel moge lijk mensen en groepen te berei ken, ook mensen die zich bij dit onderwerp erg betrokken voel- •den. Maar het komt mij voor dat het debat over de kruisraketten de Nederlanders de laatste zeven jaar teveel heeft gehypnotiseerd. De beslissing is nu genomen en het wordt nu tijd om de aandacht te richten op andere onderdelen van het veiligheidsbeleid die niet zoveel aandacht hebben gekre gen. Zoals bijvoorbeeld de nog steeds groeiende onevenwichtig heid in conventionele (niet-nu- cleaire) bewapening in Europa". Zuid-Afrika Het (buitenlands) onderwerp dat nu zo ongeveer alle politiek bewuste Nederlanders bezig houdt is Zuid-Afrika. Er bestaat hier het idee dat de Amerikanen wel eens iets meer zouden kun nen doen in de strijd tegen de apartheid. Terecht? „Ten eerste hebben wij erg duidelijk gemaakt dat er in Zuid- Afrika iets moet veranderen en dat het snel moet gebeuren. Ten tweede hebben wij bij herhaling en openlijk verklaard dat we apartheid weerzinwekkend vin den. Zelf heb ik het gevoel dat het huidige debat over sancties tegen Zuid-Afrika voorbij gaat aan de kern, ook in de Verenigde Staten". "De vraag is hoe wij langs vreedzame weg een meer demo cratische samenleving in Zuid- Afrika kunnen krijgen; een sa menleving waarin de meerder en minderheden beter tot hun recht komen. In feite leidt het de bat over de sancties ons af van deze vraag want sancties zullen die gewenste verandering in elk geval niet brengen. Ze mogen be tekenis hebben als politiek sig naal maar ze helpen ons geen stap op weg naar het echte doel". Veel minder drukte dan over Zuid-Afrika wordt in Nederland gemaakt over de voortdurende wrijvingen tussen Europa en de Verenigde Staten op het gebied van de handel en economie. De gespierde verwijten over en weer lijken soms op oorlogsverklarin gen. Ziet de ambassadeur hier grote problemen in het ver schiet? „Eerlijk gezegd denk ik dat de economische betrekkingen tus sen Europa en de VS beter zijn dan begin dit jaar. De omvang van die betrekkingen is enorm. De handel tussen de VS en de Europese Gemeenschap heeft een waarde van 120 miljard dol lar per jaar. Dus we hebben er beide groot belang bij de mark ten over en weer open te houden. Aan de andere kant staan de re geringen in beide kampen onder grote druk van groepen die be scherming willen". "President Reagan heeft erg veel gedaan om die druk te weer staan. Hij is een overtuigd voor stander van vrije handel en neemt daarbij grote binnenland se politieke risico's. Een pro bleem voor de komende tijd is dat Amerika èn Europa kampen met grote overproduktie in de landbouw. We zullen allebei een paar hele harde politieke beslis singen moeten nemen om die produktie te beperken." De Amerikanen hebben met name veel kritiek gehad op de Europese landbouwpolitiek met zijn dure overschotten die op de wereldmarkt worden gedumpt. Ambassadeur Bremer wil bij zijn afscheid geen verwijten maken. Hij roemt 'de politieke moed' waarmee de Europese leiders sinds anderhalf jaar de grote melkplassen proberen in te dam Vertrekkende ambassadeur Paul Bremer: 'Een van de sterkste punten van Nederland is de openheid'. (foto gpdi men, tegen de druk van 'het groene front' in. De druk die de Amerikaanse boeren op hun re gering uitoefenen is volgens hem ook enorm en hij besluit: „Het zal aan beide kanten van de oce aan echt staatsmanschap vragen om conflicten te voorkomen". Bescheidenheid Nu is er bij deze 'handelsoorlo- gen' sprake van twee partijen die min of meer even sterk zijn. Op militair terrein ligt dat anders. Daar domineren de Amerikanen volledig. De VS heeft zich weer nadrukkelijk aangemeld als nummer één binnen de NAVO. Is er begrip voor de natuurlijke tegenreacties die dat in Europa oproept? Moeten de Amerikanen daar iets aan doen? „Dat is zeker iets-waar Ameri kanen op moeten letten. Het komt mij toch ook voor als een teken van Europese bescheiden heid. Het zijn per slot van reke ning de Europeanen zelf die ne gentig procent van de landstrijd krachten in Europa leveren. En in geval van een crisis kunnen de Europese leiders heel snel mil joenen manschappen mobilise ren. Het bondgenootschap heeft dus in militair opzicht een hele sterke Europese component. Het verbaast mij niet dat Amerikaan se politici dat nog wel eens wil len vergeten, het verbaast me wel dat de Europeanen zelf dat wel eens over het hoofd zien". „Zelf ben ik als diplomaat de laatste vijftien jaar vooral met Europa bezig geweest. Op grond van die ervaring kan ik zeggen dat de huidige Amerikaanse re gering meer tijd en aandacht heeft besteed aan overleg binnen de NAVO dan in vele jaren daar voor. En het is reëel en beteke nisvol overleg geweest. Ook de Nederlandse opvattingen heb ben meegeteld. Het belang dat wij hechten aan zulke consulta ties bewijst wel hoe gevoelig wij zijn op dit punt. Wij begrijpen heel goed dat de Europese rege ringen zeggenschap moeten heb ben in de politiek van het bond genootschap". Terreur Paul Bremers nieuwe baan is 'reizend ambassadeur voor de terreurbestrijding'. Dat klinkt naar maskers en handwapens maar is een puur diplomatieke baan. „Verbetering van de inter nationale samenwerking in de strijd tegen terrorisme", zo om schrijft hij zijn toekomstige be zigheden. Het vinden van inter nationale steun voor acties tegen landen die terroristen openlijk helpen (Libië bijvoorbeeld) ziet hij als één van zijn hoofdtaken. Groeiende zorg hebben de Amerikanen over de banden die er bestaan tussen terreurgroepen en de handel in drugs. De drugs handel lijkt een belangrijke geld schieter te worden voor het ter rorisme. Bremer:„Het staat vast dat met name sommige groepen in Zuid-Amerika drugs gebrui ken om aan geld te komen. We weten dat bijvoorbeeld van de guerrilla-beweging M-19 in Co lombia. We noemen dat 'narco- terrorisme'. Ik weet niet genoeg van de heroine- en cocainehan- del in dat gebied om er dieper op in te kunnen gaan maar het staat voor ons wel vast dat we er iets tegen moeten doen". Alweer een motief om de nar cotica-handel hard aan te pak ken. Nederland is voor de Ameri kanen van belang omdat het wordt gezien als één van de be langrijke tussenstations op de aanvoerlijnen van verdovende middelen uit het oosten naar de Verenigde Staten. Een laatste poging de ambas sadeur iets onaardigs over Ne derland te laten zeggen. In Ame rikaanse ogen waren de Neder landers toch veel te lauw in hun optreden tegen de drugs, niet- Ook hier ziet de diplomaat al leen maar verbetering. „Het is mijn indruk dat de Nederlanders zich meer zorgen maken over drugs in hun eigen land dan een paar jaar geleden". BUNSCHOTEN - Je moet bukken als je het terrein oploopt vanwege de was die er hangt te drogen. Niet vastgeklemd met knijpers maar tussen gevlochten touw, geheel volgens de Spakenburgse gewoon te. De werf oogt rommelig en de opstallen hebben een bijna bouw vallig karakter. Schijn bedriegt echter. In de werkplaats vol met gereed schap, mallen en scheepsonderde- len staat een staaltje van vakman schap dat er niet om liegt: voor het eerst na ruim tachtig jaar wordt op de scheepswerf van de Gebroeders Nieuwboer een echte Bunschoter botter gemaakt. Tekeningen ko men er niet aan te pas. Nieuwboer gebruikt authentieke mallen, nog in de vorige eeuw ontworpen door zijn overgrootvader. door Hugo van den Berg Het werk verloopt geheel naar wens. Vorig jaar mei werd met de bouw gestart. Het streven is het schip in november klaar te krijgen, zo vertelt projectleider Zeger Nieuwboer (54). In september wordt de botter blootgesteld aan weer en wind. Het vaartuig wordt dan naar buiten getakeld en te wa ter gelaten. Daar vindt de verdere afwerking plaats. Acht jaar lang is Nieuwboer met mogelijke geldverstrekkers in on derhandeling geweest om de bouw van de botter mogelijk te maken. Uiteindelijk kreeg hij toestemming en kwamen de subsidies los. Pro vincie en rijk hebben de geldbui del getrokken en de gemeente Bunschoten staat garant voor het mogelijke tekort. De bouw vormt een werklozenproject, waarmee vier jongeren onder leiding van Ze ger Nieuwboer anderhalf jaar lang ervaring kunnen opdoen. Drie timmerlieden komen uit Bunschoten-Spakenburg, de ande re woont in Amersfoort. „De geest is prima, er hangt een uitstekende werksfeer", aldus Nieuwboer. „Als je ze maar niet opjaagt. Dat heeft ook geen enkele zin, want die jon gens hebben nu een jaartje werk, maar daarna lopen ze het risico weer op straat te staan". Het werk ligt overigens goed op schema, hoewel het in de koude winter maanden geruime tijd heeft stilge legen. „Je kunt er niet bij stoken, want dan haalt-ie op", waarmee Nieuwboer wil zeggen dat de na den dan gaan wijken. Ook tocht is funest. Nieuwboer runt de enige botter- helling in ons land die nog in be drijf sinds tien jaar samen met zijn schoonzoon, die draagt zorg voor het andere werk op de helling, doorgaans reparaties. Zeger zelf concentreert zich op de botter. „Je kunt er niet bij weglopen, want dan gaat het zo mis. Je moet de jon gens goed begeleiden. Het is ten slotte een vak apart". De romp van het dertien en een halve meter lange en straks acht tien ton zware schip is bijna klaar. „Momenteel zijn we voor de twee de keer aan het breeuwen. De eer ste keer was een half jaar geleden". Breeuwen is het dichtstoppen van de naden met een afvalprodukt van hennep. Bij de bouw van de BU 210, zoals de boot gaat heten, wordt tot in details het oude procé dé, gevolgd, zij het met gebruikma king van modern gereedschap. In tegenstelling tot de allereerste botters wordt de BU 210 al bij de bouw uitgerust met een motor. De ze komt midden in het schip te staan en wordt voorzien van een betimmering die als tafel kan wor- den gebruikt. De botter zal name lijk hoofdzakelijk worden gebruikt voor het rondvaren van gezel schappen, bij allerlei promotie-ac- tiviteiten. Dat is ook de reden waarom Nieuwboer het schip iets breder heeft gemaakt dan het oor spronkelijke ontwerp, 4.35 meter om precies te zijn. „Dan zakt-ie niet zo snel". Het is voornamelijk Deens eiken waaruit de botter is opgetrokken. „Vroeger werd gebruik gemaakt van inlands of Duits eiken. Hier en daar zit ook wat Frans eiken, dat is geler, kijk maar. Het Deense eiken is een stuk blanker. Het dek krijgt een blanke laklaag. „Verkleuren zal het vanzelf wel", zo merkt de 1 bouwer droog op. In 1905 gleed de laatste gloed nieuwe vissersboot van de helling- in de oude Spakenburgse haven. Zegers vader heeft daar nog aan" gewerkt. De firma was toen nog ei gendom van diens vader. Die heeft er in totaal 75 botters gebouwd, twee per jaar in de bloeiperiode van de Spakenburgse visserij, die in de tweede helft van de vorige eeuw lag. De overgrootvader van Zeger Nieuwboer heeft de Bun schoter botter ontworpen. Hij was de zoon van de man die in 1829 met de werf begon. Het kenmerkende van de Bun schoter botter is dat het boegsel wat hoger is dan bij andere botters. „Hij gaat dan wat gauwer over. maar als hij hangt gaat-ie ook niet - verder", aldus Nieuwboer. Hij om schrijft het schuin in de wind han- gen, het slagzij maken. Het ont- werp van Nieuwboers overgroot vader had een wat zeewaardiger schip tot gevolg dan de destijds ge bruikelijke vissersboten. Dat kwam goed uit want de vissers gin gen destijds steeds verder de zee op. „De BU 210 bestaat niet louter uit hout. Voor de bevestiging van de spanten wordt gebruik gemaakt van strak zittende verzonken roest vrij stalen pennen. Die worden af gedekt met houten proppen. „Het enige verschil met vroeger is dat er toen pennen van gewoon staal wer den gebruikt. Die roestten en dan gingen ze lekker vastzitten. Het na deel was dat ook het hout ging rot ten. De pennen die we nu gebrui- ken zitten strak genoeg, want we hebben de voorgeboorde gaten - krap gehouden. Bovendien is het allemaal jong hout; dat gaat nog; krimpen". Als de schuit eenmaal buiten ligt zal de veertien meter hoge mast- met giek en gaffel worden aange bracht. De zeilen die eraan komen te hangen worden vervaardigd bij een plaatselijke onderneming. Bij iedere botter hoort een bijbootje, de vijf meter lange zogeheten kub- boot. Drie jaar geleden, toen het zeshonderdjarig bestaan van De Bunschoter stadsrechten werd ge- vierd, kon Nieuwboer al een splin ternieuwe kubboot aan den volke tonen. „Dan wisten ze vast dat ik het kon, mocht de bouw van de.* botter zelf doorgaan". Zeger Nieuwboer: "Het is een vak apart In het bisdom Den Bosch komt een nieuwe priesterraad met uit sluitend priesters als leden. Alle priesters hebben van bisschop J. G. ter Schure een brief gekregen waarin staat dat hij een priester raad wil die voldoet aan de bepa lingen van het Tweede Vaticaans Concilie. Den Bosch kreeg zijn eerste priesterraad in 1967. Onder bis schop Bluyssen werd deze raad in 1978 omgevormd tot 'beraad van priesters en pastorale werkers en werksters'. Volgens de regels hield de raad op te be staan toen bisschop Bluyssen af scheid nam. De dekens van Den Bosch had den gevraagd, bij de kerkelijke instanties na te gaan of deelne ming van niet-priesters aan de priesterraad toch mogelijk zou zijn. De pauselijke commissie voor de officiële uitleg van het kerkelijk recht liet weten, dat dit niet kan. Ook de aanwezigheid van leken als 'min of meer vaste waarnemers' bij de vergaderin gen acht de pauselijke commis sie niet in overeenstemming met het karakter van de raad. Bisschop Ter Schure is wel be reid, de vorming van een afzon derlijke raad of commisie van le ken, pastorale werkers en werk sters, districtscatecheten en an deren mogelijk te maken. De priesterraad van Den Bosch - raadgevende instantie voor de relatie tussen bisschop en priesters en het pastorale wel zijn van de gelovigen - zal be staan uit twintig leden. Negen daarvan zijn de vicaris-generaal, de bisschoppelijke vicarissen en priesters die de bisschop naar vrije keuze benoemt. Binnenkort worden de andere elf gekozen. Meeleven. De bisschoppen van Zuidelijk Afrika kregen van hun Nederlandse collega's een brief waarin zij hun medeleven betuigen met het lot van de ge vangen pater Smangaliso Mkhatshwa. Mkhatshwa is secre taris-generaal van de bisschop penconferentie van Zuidelijk Afrika, wordt sinds 12 juni ge vangen gehouden en moet, vol gens de laatste berichten, bij de verhoren ernstige martelingen ondergaan. De Nederlandse bisschoppen gaan ervan uit, dat er nog onaf hankelijke en goede rechters zijn in Zuid-Afrika, die in staat zullen zijn "het niets ontziende geweld in uw land in te tomen". "Wij ho pen, dat uw regering een rechtvaardige en van respect ge tuigende behandeling kan en zal garanderen van allen wier na men óns niet bekend zijn maar die wél worden gekend door God hun schepper". Feestweek Leiden. Van 21 tot 28 septem ber viert de parochie van de rk Hartebrugkerk (Haarlemmer straat) in Leiden het 150-jarig be staan van de kerk. De jubileum commissie onder voorzitter schap van de heer J. de Vriend heeft in samenwerking met het kerkbestuur een programma ge maakt voor die feestweek. (Daarop komen wij later te rug). Mede naar aanleiding van dit jubileum besloot het kerkbe stuur al enige tijd geleden, een ruimte van de kerk aan de straat kant in te richten als dagkapel 'voor bezinning en rust voor ie dereen'. Leiden. Omdat de oude school Middelstegracht 5 en 7 is verkocht aan enkele kunste naars, kan de Evangelische Ge meenschap Middelstegracht 3 er geen gehruik meer van maken voor de zondagse dienst. Die ex tra ruimte naast de eigen zaal was nodig om alle belangstellen den een plaats te kunnen bieden. Via een tv-verbinding konden bezoekers daar de dienst volgen. Het bestuur van de Evangeli sche Gemeenschap denkt het ruimteprobleem voorlopig te hebben opgelost met het houden van twee diensten op zondag morgen, om 9 uur en half 11. Dat begint op 7 september. Als evan gelist Theo Dikkes niet beide diensten doet, is er in de tweede dienst een gast-voorganger, zoals op 14 september evangelist J. Fa- ber uit Nederhorst den Berg en op 21 september evangelist A. van de Sande uit Dieren. Leiden. De Pinkstergemeen te in Leiden houdt op 12,13 en 14 september een evangelisatie campagne in Leiden met evange list Jaap Kooy. Op 12 en 13 sep tember zijn er 's avonds om kwart voor 8 samenkomsten in het gebouw 't Bruggehooft, Steenschuur 11, en op zondag morgen 14 september om 10 uur in het gebouw 'De Goede Her der', Oude Vest 13. Het thema van de campagne is: 'Zie op Jezus en leef. Kooy spreekt over 'Redding en gene zing'. "Bekering en genezing ho ren bij elkaar, zowel in de dagen van Jezus' rondwandeling op aarde als nü", aldus de aankondi ging. "Velen kunnen ervan getui gen, dat Jezus' niet alleen zorgt voor de ziel maar ook het li chaam wil genezen". De stichting 'Hij leeft-zending' in Groningen verzorgt de lande lijke campagnes van evangelist Kooy. Vakantieweken. In samen werking met het F. D. Roosevelt- huis in Doorn houdt het gerefor meerde Algemeen Diakonaal Bureau weer een aantal 'haard vuur-vakantieweken'. Van 15 tot 22 november voor lichamelijk gehandicapten van 23 tot 65 jaar, van 22 tot 29 november voor li chamelijk gehandicapten van al le leeftijden, van 29 november tot 6 december voor echtparen waarvan een van de partners li chamelijk gehandicapt is, en van 6 tot 13 december voor mensen met een kwetsbare gezondheid. Een tegemoetkoming in de kosten is - indien nodig - moge lijk. Voor nadere inlichtingen kan men schrijven of bellen: re creatie-afdeling Algemeen Dia konaal Bureau, postbus 2211, 3830 AH Leusden, telefoon 033- 943244. Beroepen Hervormde Kerk: beroepen te Dirksland A. Juffer, laatstelijk zendingspredikant in Kenia; aangenomen naar Katwijk aan Zee H. Visser Woudenberg, naar Nieuwer ter Aa kandidaat A. L. van Zwet Katwijk aan Zee, naar Ridderkerk J. P. Kraaijeveld Wijckel-Sloten, naar Ternaard kandidaat C. Cluistra Wouden berg. Gereformeerde Kerken: aan genomen naar Dordrecht (zie kenhuis) E. R. V. Schuddebeurs Papendrecht; beroepen te Nieu we Pekela kandidaat G. Lub- berts Amsterdam. Gereformeer de Gemeenten: beroepen te Mid delburg A. Bac Bodegraven. Nicaragua. De Nicaraguaan se kerken die verenigd zijn in de Commissie voor Hulp en Ont wikkeling zijn zeer verontrust over het besluit van het Ameri kaanse congres om fondsen be schikbaar te stellen voor de con tra-revolutionairen in hun land. Zij verwachten hiervan een uit breiding van de agressie tegen Nicaragua, vergroting van het lij den en de dood van vele mensen. De kerken van Nicaragua roe pen de volken en kerken in de wereld op, van hun geestelijke bronnen gebruik te maken om deze oorlog te doen ophouden. In Nederlandse kerken zal op zondag 14 september aandacht worden besteed aan de brief van de Nicaraguaanse kerken. Dan is er om 7 uur 's avonds een lande lijke 'bijeenkomst van gebed en bezinning' in de Laurenskerk te Rotterdam.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 13