'Verscheurd tussen twee families' Televisie is 'mensenmedium' TV-rubriek 1 ■E7 V 1 v j pV J door n.*vi Nico Scheepmaker Aan de Costa del Sol verlangt Rod Stewart naar Schotland Popweek in Den Haag ZATERDAG 23 AUGUSTUS 1986 RADIO-TV-KUNST PAGINA 33 Tijdens de jurering voor de Zil veren Nipkowschijf voerde een van de tv-critici als pluspunt van 'The Flood' van Jaap Drupsteen aan dat deze het medium televi sie zo optimaal gebruikt had. Het is waar, je kijkt bij de (schaarse) programma's van Jaap Drup steen je ogen uit, ze zijn mooi, fantasierijk en de technische mo gelijkheden van de televisie wor den (daar heb je het weer!) er op timaal in gebruikt, maar of het daarom 'typisch televisie' is? Wat is typisch televisie? Waarom zijn die programma's van Jaap Drup steen dan zo uitzonderlijk? Ikzelf vond dat het de hoogste tijd werd dat Adriaan van Dis de Zil veren Nipkowschijf kreeg (Jaap Drupsteen heeft 'm al een keer gehad), en een van mijn argu menten daarbij was, dat juist de talkshow van Adriaan van Dis 'typisch televisie' is. Televisie is immers in hoge mate een 'men senmedium', hèt is een peep show waarbij een paar mensen (dikwijls maar één mens) in de beslotenheid van hun huiskamer naar andere, vaak bekende c.q. beroemde mensen zitten te kij ken die op een bepaalde manier worden uitvergroot. Één van de critici zei tegen me dat hij Adriaan van Dis wel heel goed vond, maar dat hij ander zijds vond dat hij gewoon zijn werk deed, en of dat dan be kroond diende te worden? Maar iedereen die tot nu toe de Nip kowschijf heeft gekregen heeft toch gewoon zijn werk gedaan, alleen beter dan de anderen, bracht ik daar tegenin. Toen ik Johan Cruijff zag voetballen dacht ik ook eerst: daar loopt ie mand te voetballen, net als alle anderen, maar toen ik nog eens keek zag ik dat hij niet alleen veel beter voetbalde dan die an deren, maar ook iets heel eigens had in zijn manier van voetbal len. Precies Hetzelfde gevoel had ik meteen, vanaf de eerste uit zending, bij Adriaan van Dis... Het is altijd het beste je para bels zo simpel mogelijk te hou den. Dat de televisie een 'men senmedium' is bleek afgelopen week weer eens, want we kregen, in aankoopprogramma's, de por tretten te zien van de componis ten Richard Strauss en Giuseppe Verdi, de filmactrices Mariene Dietrich en Marilyn Monroe, en de filmregisseur Steven Spiel berg. Het kon niet op. Van die vijf waren er twee nog in leven toen het tv-portret gemaakt werd: Spielberg en Dietrich. Dat was makkelijk voor de makers, zou je denken, want zij konden de hoofdpersonen afzetten tegen de beschikbare filmfragmenten, hun commentaar erop vragen, et cetera. In werkelijkheid had Ma- ximillian Schell die het portret van Mariene Dietrich maakte het een stuk moeilijker dan de ande ren, omdat Mariene (geboren in 1901) geweigerd had in beeld te verschijnen. Je hoorde haar al leen praten, en dat maakte het wel enigszins begrijpelijk dat ze, oud en der dagen zat, niet ont luisterend in beeld wilde komen, want je had het gevoel dat haar kunstgebit los zat. Erg meegaand was ze ook niet. Integendeel, al les wat Schell kon laten zien van haar interieur, en zelfs van film fragmenten, moest hij op haar veroveren, want ze vond alles on zin, onbelangrijk, oninteressant, wou niet terugkijken, bekriti seerde zijn aanpak, etcetera. Het interessante was intussen, dat juist door dat recalcitrante, te genstribbelende gedrag het por tret dat Schell van 'La Dietrich' maakte het boeiendst van de vijf was. En dat ondanks het feit dat Schell zich af en toe bediende van kitsch-effecten die geheel in tegenspraak waren met Marlenes opvattingen, want zij riep voort durend dat zij kitsch haatte als de pest. Het portret van Richard StraUss ontbpprHp ook de lijfelij ke aanwezigheid van de compo nist, die in 1949 overleed, maar er was veel filmmateriaal beschik baar, en nabestaande familie kon het een en ander vertellen over opa. Wat me in hem aantrok was, dat hij ging zitten en componeer de (zonder de piano te gebrui ken), maar ook altijd een notitie boekje bij zich had om muzikale invallen meteen te kunnen note ren, en dat hjj ook steeds tijd vrij maakte voor zijn kleinkinderen als die met opa wilden spelen of wandelen. Zo hoort het. Aan de andere kant wilde hij niet echt deugen als het er op aan kwam, met name in de Hitler-tijd, en dat proefde je ook uit zijn manier van schrijven en formuleren. Eigenlijk vond ik het portret van Richard Strauss nogal saai afsteken tegen de achtste en één na laatste aflevering van 'Het le ven van Verdi', dat er direct op volgde. In zo'n nagespeeld leven zie je dan toch de voordelen van een scenarioschrijver die men sen tegen elkaar kan uitspelen en 'drama' kan creeren. Je weet al kijkend natuurlijk wel datje Ver di zelf niet bezig ziet (in deze Ita liaanse produktie werd hij ge speeld door een goed gelijkende acteur die Ronald Pickup heet te), maar je krijgt toch het idee dat je zo'n man 'vollediger' leert kennen dan in zo'n twee uur du rende 'echte' documentaire over Strauss. NICO SCHEEPMAKER Rod Stewart laat op zijn nieuwe plaat 'Every beat of my heart' horen, dat hij als zanger nog steeds heel serieus moet worden geno men. De plaat belooft ook het nodige voor de optre dens die Stewart op 2 en 3 september geeft in de Ahoy in Rotterdam. In zijn bun galow aan de Costa del Sol sprak John Oomkes met de levensgenieter en berouw volle zondaar Stewart over songteksten, vrouwen, voetbal en zijn begelei dingsband. (GPD) - Where I come from love is just a hole in the wall And the steel mills ring out and ge nerations heed the cull And the rain never stops and the skies are grey And the chance of romance, slim as a bright sunny day. „Ik geloof dat deze plaat mijn jeugd op een eerlijke manier weer spiegelt. Er staan twee songs op die zich afspelen rond mijn 19de, 20ste levensjaar. 'A Night Like This' gaat over de onzekerheid van zo'n joch dat misschien wel elke er varing op seksueel gebied mist. Lijnrecht daar tegenover staat een lied als 'Who's Gonna Take Me Ho me', dat juist de brutaalheid be schrijft van iemand die inmiddels wel die ervaringen achter de rug heeft en denkt dat hij als een gigolo door het leven kan gaan". De locatie is Estepona in Zuid- Spanje - zo halverwege Malaga en Gibraltar. Het zwerk oogt overblin- dend blauw. Weggescholen onder parasol en achter een indrukwek kende zonnebril zit Rod Stewart, een romanticus in hart en nieren, en inmiddels op 41-jarige leeftijd door het leven en de liefde gete kend. Hij praat gepassioneerd over Glasgow, Schotland, zo ver verwij derd van zijn keurige bungalow aan de Costa del Sol, en over grijze luchten, onverzettelijk voetbal, di to rock 'n' roll en dito liefdesaffai res, zonder dat we het beestje (Ala- na Stewart, Kim Emberley, wedu we Sellers of hoe ze ook maar heb ben mogen heten) bij de naam noe- Stewart doet dat zelf ook niet, maar hij heeft met veteraan-produ cer Bob Ezrin een LP (Eveiy Beat Of My Heart) gemaakt, die integer en ambitieus overkomt, en die voor de goede verstaander uiterst openhartig .ié. De plaat belooft het nodige voor de concerten die Ste wart op 2 en 3 september in het Rotterdamse Ahoy' verzorgt. 'Every Beat Of My Heart' is even vitaal en nauwelijks minder van kwaliteit dan de elpee 'Dancing in the Rain' waarmee Stewarts land genoot Frankie Miller dit jaar op eens verraste. Beiden zijn vetera nen, grijs geworden in een vak waarin de commercie vaak de hoogopgestapelde kwaliteit over woekert. Stewart is bovendien een sfinx die de ene keer de geneugten van het leven naar hartelust op zich af laat komen, om een volgende keer als een zondaar berouw te hebben van zijn decadente gedrag. In zijn discografie klinkt die wisselvallig heid letterlijk door: Footloose and Fancyfree werd afgelost door Blonds Have More Fun, Foolish Behaviour door Body Wishes. Stewart wijst naar zijn bijna vijf tigjarige body-guard die verderop niets vermoedend van het zonnetje zit te genieten. „Hij kent me als weinig anderen. Hij gaf me ook de ondertitel voor 'Who's Gonna Take Me Home': de opkomst en onder gang van een beginnende gigolo. We zijn maatjes, hij komt uit het zelfde milieu. We kennen elkaar sinds mijn achttiende. Hij zou je verhalen kunnen vertellen! En dat doe ik nou in liedjes. Songschrij- ven is vertellen. Songs zijn verhaal tjes. Of het nou om feiten of fictie gaat". Passie Op 'Every Beat Of My Heart' zingt Rod dankzij de kraakheldere produktie van Ezrin met hoorbaar veel passie, inzet of plezier. Dat is de laatste jaren nog al eens anders geweest, al was het ontbreken daarvan niet altijd op het conto van de producer - meestal Tom Dowd - te schrijven. Stewart zelf leek niet over genoeg ambitie te be schikken. Ruiterlijk érkent hij pe rioden van lapzwanzerigheid, maar met Ezrin was het anders: „Hij zat me voortdurend achter mijn vod den, joeg me op, was lastig, laat je niet zomaar even wat doen. Ik heb dat nodig". Ezrin heeft zich volgens Stewart vooral zorgen gemaakt over de in mm Rod Stewart„Tijdens mijn concert in Wembley mocht m'n moeder de Koninklijke toiletten gebruiken", ifotop.r.) druk die een stem oproept. Rod: „Hij heeft me dingen laten doen waarvan ik niet eens wist dat ik ze in me had. Zo heeft hij me 'In My Life' van The Beatles anderhalf toon lager laten zingen, omdat hij vond dat ik in dat lage register meer warmte kon oproepen voor een tekst waarin iemand zijn leven overziet. Normaliter zing ik vrij hoog, dus had ik er moeite mee. Bob, zei ik, ik voel me zó laag niet op mijn gemak.' Hij zei: Maak je geen zorgen over hoe dat stemge bruik aanvoelt, want dat ben je ontwend. Maar het klinkt te gek. Dan ga ik wel weer ruziën, dat ligt in mijn aard, maar uiteindelijk heeft hij gelijk, en dan krijgt hij dat ook van mij". - Curieus is dat 'In My Life' de epiloog vormt van een autobiogra fische elpee, waarin je zelf als het ware je leven overziet. John Len- non schreef in 'In My Life' regels als: Thought I'll never lose affec tion/for people and things that went before!! know I'll often stop beelden, vergelijkingen en allego rie. Ik schrijf concreet alles op wat er met me gebeurt, en hoe het me raakt. Lennon deed dat ook. Voor al in zijn ballads". - 'In My Life' doet denken aan In a Broken Dream, een song van jouw hand die in 1976 nummer 1 stond in Engeland, maar waarmee je niet blij was omdat het een ille gale demo-opname was van bijna tien jaar eerder. Mare Bolan, een Britse zanger die zeer gecharmeerd van je was, schreef in 1976 dat je die song haatte omdat je het lied opnam op een leeftijd waarop je nog te weinig pijnlijke ervaringen achter de rug had. Liedjes over je verloren liefdes kun je alleen maar zingen als je weet waarover je het hebt. Zegt Bolan. Stewart: „Nou, dan ben ik al die jaren een verdomd goeie leugenaar geweest. Op al die platen, keer op keer. De beslissende factor is de vocale interpretatie; hoe gebruik je je stem om een bepaalde emotie weer te geven? Echt waar. Het is niet noodzakelijkerwijs levenser varing". Stewart: „...Ja, dat is waarschijn lijk de reden waarom ik me er zo goed in kan vinden. 'In My Life' is een autobiografietje, heel klein, maar er zit alles in. Ik zou graag van mezelf denken dat ik zó schrijf. Ik kan niet zoals Dylan schrijven in Haastig: „Ach, ik heb het nodige meegemaakt. Ik heb een aantal on fortuinlijke romances achter de rug, niet? Nou, in alle gevallen ben ik degene geweest die de deur ach ter me dicht trok. Ik ga er vandoor. Geen enkele vrouw heeft myn hart gebroken. Nog niet althans. Ik heb mazzel gehad. Ik ben altijd degene die pleite gaat". Zucht. „Zo', dat is genoeg over dat onderwerp, niet?" Slaatje Nog een beetje geagiteerd pakt hij een minuscuul slaatje op van onze tafel en slingert het in de rich ting van zijn niets vermoedende, nog altijd zonnende lijfwacht. Met een kledderend geluid ploft het neer op 's mans wang. De body guard schiet geschrokken over eind. Zijn baas toont nu oprechte gêne. „Zó was dat niet bedoeld, mate. Het had op tafel moeten neerkomen". Zijn maat wrijft zijn shirt schoon. Rod: „Hahaha! Sorry, hoor. Sorry, Don! Ik koop een nieuw shirtje voor je". Tegen mij: „Wat een gezicht! Voor je het weet sla je een raar figuur." Opgelucht: „Nee, Frankie. Van mij is alleen de tekst van het mid denstukje, de bridge in de song". Gaat verzitten. „Ach, je hebt die nieuwe manier om samen te werken. Dat kan gewoon per tele foon". Hij negeert mijn plezier even, en voelt zich dan betrapt. Lacht dan zelf ook voluit. Blij met een ander onderwerp. „Ik ging naar een van Frankie's Londense concerten toe. Na afloop zocht ik hem op, want de tranen liepen me tijdens het concert over het gezicht. Ik zei: jongen, je moet wat voor me schrijven. Echt! Fran kie is voor mij de beste van de blanke soulsingers. Beter dan Paul Young en George Michael bij el kaar". „Zo is ook de song ontstaan die ik met Bryan Adams heb geschreT ven, Another Heartache. Gewoon lijk werk ik niet graag met een an dere tekstschrijver samen, wordt het moeilijk om op een zelfde golf lengte uit te komen. Harmonie in muziek bereik je eerder dan in het schrijven. Maar in dit nummer werkt het". - In 'Ten days of Rain'... Stewart: „Oh! O! Daar zal je het hebben! Nu komt mijn bezitterige kantje naar voren... Dat.zit in elke man verborgen, denk ik. Zodra ie mand anders de liefde met je vrien din bedrijft, of zelfs de gedachte daaraan, dan..." - Je schrijft in Ten days of Rain zelfs dat je dacht 'samen' een toe komst te hebben: I thought we had a Future/Something to hold on to/we even talked of children!something I never do. lie zit. Eregasten. Mijn moeder mocht zelfs het koninklijke toilet gebruiken. Me mum is de enige die het van binnen kent. D'r stond zo'n wacht voor om mensen te beletten het te gebruiken, maar zij mocht naar binnen. Niet gelogen". Dumbarton Zijn eigenwaan gluurt prompt om de hoek. „Ik ben kort geleden gevraagd zitting te nemen in de be sturen van twee eredivisieclubs in Schotland, Hearts of Midlothian en Dumbarton - hoewel ik een fan van Celtic ben. Ik heb er lang over nagedacht of ik het moest doen. Ik wil niet zo functioneren als Elton (John - Stewart's oude vriend en collega in bands als Steampacket halverwege de jaren zestig - J.O.) Ik wil bij elke wedstrijd present zijn, met de spelers meetrainen, in de kleedkamer rondhangen. Ik zeg niet dat Elton zijn club Watford niet veel aandacht schenkt - dat doet hij, hy is slim genoeg - maar ik kan meer doen, want ik spéél zelf voetbal. Ik kan op de werk vloer, op hun niveau bezig zijn met de spelers. Maar zolang ik me daar niet voor de volle honderd procent "Elke band die ik contracteer denkt dat ze aan de reputatie van drinkebroers moet voldoen. Bah! Ik zie er op toe dat ze niet teveel drinken". Stewart: „Dat is dan weer zo'n relatie waarvan ik dan het gevoel krijg dat er iets blijvends uitgroeit. Dat het een eindje goed zal gaan. En dan gebeurt het wéér niet. In dit liedje lijkt het erop alsof het aan de gozer ligt, he? Ik weet het niet... Laat ik me er vanaf maken door te zegggen dat we dat aan de luiste raar overlaten. Laf, hè? Hahaha". - Laf? Je bent te eerlijk. Stewart: „Ik ben eerlijker dan goed voor me is. Het is erg moeilyk voor mij om mijn eigen liedjes te analyseren. Vooral nadat zo'n nummer veel op de radio is te ho ren geweest. Dan is het net alsof het mijn eigendom niet meer is". Hy wijst op zijn hart. „Hier zat het, vervolgens kwam het op papier. Daarna kwam het naar buiten op een stukje zwart plastic en opeens ligt het op straat. Zo'n liedje ver vreemdt zich van je, staat opeens een heel eind van je af. Moeilijk hoor, om je eigen werk dan nog van commentaar té - - Welke stemming je ook door maakt, welke depressie je ook moet verwerken, telkens opnieuw duikt je sentimentele band met Schotland op, Ould Lang Syne, als een voort durende troost. Ook op deze plaat, die bovendien c gedragen. n je ouders is op- Stewart: „Er zijn ook vrij veel doedelzakken op deze plaat te ho ren. Haha. Voor welke niet onmid dellijk zichtbare reden dan ook. Ach, het is gewoon heimwee. Dit was een krankzinnig heimwee- jaar. Het was alsof ik me ver scheurd voelde tussen twee fami lies. Mijn eigen gezin en... Dat laat ik dan zien". -Je hebt dat altijd gehad. Een van je eerste elpees, Gasoline Alley, beschrijft al je jeugd in Glasgow. In ieder geval observeer je je eigen gedrag met grote hardnekkigheid. Wat vonden je ouders van die heim- „Ze zijn nu beiden boven de tachtig - de jaren van het echte on derscheid. Het zijn geen echte luis teraars van rock 'n' roll, zoals mis schien vijftien jaar geleden nog het geval was. Laatst zijn ze komen kij ken in Wembléy. Toen waren ze zó trots. Ik kom uit een familie van voetbalfanaten, en dat is toch de bakermat van het Engelse voetbal. Voor hen was dat echt... ze konden plaats nemen in de ereloge waar anders alleen de koninklijke fami- - Halverwege de jaren zeventig formeerde je een voortreffelijke band nadat je The Faces definitief aan,de dijk had gezet. Met muzi kanten als Phil Chen, drie superbe gitaristen. Wat is er gebeurd met die band die je toch enige jaren trouw is gebleven? „Ik vind de huidige band beter. Hechter. De muzikaliteit is inten ser. Maar toen met die jongens- Na afloop van optredens hadden we regelmatig zware ruzies. Ik wil de niet dat ze zich zouden gedra gen volgens de reputatie die The Faces zich hadden verworven. Ik wilde een ritmisch correcte band, zoals je die in de Amerikaanse stu dio's van het formaat Muscle Shoals aantreft. Ik kreeg ruzie met ze, want als ik tijdens het concert van de ene kant van het podium naar de andere liep, dan hoorde ik haarscherp dat Phil Chen en Gary Grainger dezelfde ritmische patro nen net even eerder of later speel den als Carmine Appice, die zich midden op het podium bevond". „Ze waren goed, maar niet goed genoeg om een eenheid te kunnen smeden. Ik wil dat muzikanten naar elkaar luisteren. Ik wil oog contact zien. Het is net als met een voetbalteam. Je moet reageren op het spel van anderen in je team". - In 1982 vertoonde je carrière een onverwacht scherpe breuk. Wei nig produktie, wel een serie recht zaken met je toenmalige manager Gaff. De man die de juridische klus voor je klaarde, Barry Tyerman, krijgt op de hoes van Every Beat of my Heart, lof toegezwaaid: hij is je juridische adelaar. Stewart: „Ik moet nu voorzichtig zijn. Het doet verschrikkelijk pijn als je iemand vertrouwt, zeker je manager. Iemand die je manager is, moet bijna als een vader voor je zorgen. Als ze, naar mijn smaak, dat niet waarmaken, - en Gaff functioneerde eerst wel, maar later bepaald niet meer als een vaderfi guur - dan raakt dat je geweldig. Renpaarden, restaurants, groot grondbezit - dat was allemaal be langrijker. Maar ik kan er eigenlijk niet veel van zeggen, want we gaan binnenkort weer naar de rechter. Dus ik kan ook niets over son grechten zeggen". - 'In From Here to Eternity', een van je nieuwe songs, schrijf je over een (verzonnen) rechtszaak. Als troubadourslied doet het denken aan je 'Ballad ofGeorgie'. „De titel kwam als eerste, vervol gens de ritmetrack, en de rest be dacht ik zo vanuit het niets in de studio. Het lijkt een beetje op een ■filmscript. Maar waar de inspiratie van zo'n rechtzaakgegeven nou vandaan komt... Het enige dat ik nog scherp heb onthouden is dat Warner Bros me de tekst heeft la ten herschrijven omdat de eerste versie veel te gewelddadig over kwam". „Fucking, yes. Het is veel meer! Kijk, dat komt voort uit de traditie van The Faces. The Faces beston den uit een stelletje drinkebroers, die ervan hielden om te rotzooien. Elke andere band die ik contrac teer heeft onbewust het idee dat ze aan diezelfde reputatie moet vol doen. Zelfs nu! Ze drinken weer! Daarom wil iedereen in mijn band zitten: gezellig, maatjes om je heen, avontuur! Bah! Ik wil een correcte band, en ik denk dat ik die nu bij elkaar heb. Ik zie er dus op toe dat ze niet teveel drinken voor ze het podium opgaan. Ze houden zich keurig in waar dat moet, ze donde ren niet laveloos van het podium af. Het klinkt tenminste natuur lijk". „In het verleden heb ik wat men sen tot de orde moeten roepen. Ik gooide met flessen naar Carmine Appice omdat hij zich niet aan de backbeat hield, maar wat aan het knutselen was met cymbalen, xy lofoons en wat je allemaal nog meer hebt. Gek werd ik ervan! Vandaar die gewelddadigheid van mijn kant. Alsjeblieft, houd je ge rammel voor je". SINGELFEEST - 'Twee weken de Singel' heet de bonte verscheiden heid aan muziek, theater, dans, acts, performances en poppenspel die de Rotterdamse Kunststichting van vandaag af tot 8 september net voor het donker wordt presenteert op de terrasjes langs het water van de Westersingel en Mauritsweg. Van populair tot avant-garde wordt er elke dag, behalve maan dagen, kleinschalig en improvise rend een programma geboden. El ke avond, uitgezonderd op de maan- en zondagen, zijn er drie vaste programmapunten: Linus Corragio die New York opluisterde met wilde sculpturen en die in Rot terdam werkt aan zijn beeld 'Nieuw Schroot', het Amphibithea- ter met exlusieve installaties en het salonorkest Dom Pedrignon. DEN HAAG (ANP) - Ter gelegen heid van het eenjarig bestaan van het Haagsch Pop Centrum wordt van 31 augustus tot en met 6 sep tember een „Haagse Pop Week" georganiseerd. In tal van café's zul len de hele week popgroepen op treden. Wethouder Verduyn Lunel van kunstzaken geeft 31 augustus om 16.00 uur het startsein in café Schlemmer. Als afsluiting heeft op 6 september in het Paard van Troje het Try-Out festival plaats. Dan tre den zes amateurbands op. Als slot- topact is de groep Zon. Zee en Zuidvruchten aanwezig. Het festi val begint om 22.00 uur.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 33