Werkloosheid vrouwen stijgt Grilligheid blijft troef op benzinemarkt Enorme verliezen Rusland Veel leerkrachten zonder baan VNO: meer bezuinigen en belasting verlagen Japan lanceert eerste raket DONDERDAG 14 AUGUSTUS 1986 ECONOMIE PAGINA 9 DEN HAAG (ANP) De tarieven van de loon- en inkomstenbelas ting moeten per 1 juli 1987 met één procent omlaag om een begin te maken met het verkleinen van het verschil tussen bruto- en nettolo nen. Dat bepleitte voorzitter Van Lede van het Verbond van Neder landse Ondernemingen (VNO) gis teren op de maandelijkse persbij eenkomst van zijn verbond. Een dergelijke belastingverla ging kost de schatkist per jaar 600 miljoen gulden. Dat moet volgens het VNO worden opgevangen door bezuinigingen op de overheidsuit gaven. Overigens noemde Van Le de dat bedrag erg weinig op de to taliteit van de rijksbegroting. De verkleining van het verschil tussen bruto- en nettoloon moet volgens de werkgeverscentrale de hoogste voorrang krijgen, omdat het fnuikend is voor de werking van de arbeidsmarkt dat mensen netto nauwelijks merken dat zij er bruto op vooruitgaan. Het kabinet doet veel te weinig om dat pro bleem aan te pakken, zo blijkt vol gens Van Lede uit de regerings verklaring. Het blijft bij woorden, aldus de VNO-voorzitter. Hij noemde de filosofie van de rege ringsverklaring als geheel goed. In haar uitwerking is zij echter te wei nig offensief, aldus Van Lede. Van Lede hekelde opnieuw de lastenverzwaring voor burgers en bedrijven die voor de komende ja ren is afgesproken en benadrukte dat de collectieve uitgaven (over heidsuitgaven en die voor sociale zekerheid) omlaag moeten. De in komsten van de staat vallen tegen en dat verhaalt men op de burgers in plaats van op de eigen uitgaven te bezuinigen, aldus de VNO-voor- zitter. Als er tegenvallers voor de rijksbegroting ontstaan dan zullen die naar zijn mening moeten wor den opgevangen door extra bezui nigingen en niet door nieuwe las tenverzwaring. Ontstaan er mee vallers dan moeten die worden ge bruikt om de belastingen te verla gen, meent Van Lede. Werkloosheid Het VNO wil met kabinet en vak beweging opnieuw gaan praten over de afspraak om de werkloos heid in 1990 met 200.000 tot onder de 500.000 te hebben verminderd, als er meer duidelijkheid is over de werkelijke cijfers over omvang en Kort Zakelijk Handeltje in gedenkpenning zit NS dwars ROTTERDAM (GPD) - Een hoofdconducteur en een ex- conducteur van de NS zijn in conflict gekomen met de Ne derlandse Spoorwegen over een uiterst lucratief handeltje dat zij hadden opgezet. Het tweetal nam namelijk het initiatief om in een grote oplage gouden, zilveren en bronzen gedenkpenningen te gaan uit geven naar aanleiding van het 150-jarig bestaan van de NS in 1989. Hoofdconducteur Henk Bakker en de oud-NS'er Erik Giezen, beiden uit Rotterdam, staken op goed geluk 4,5 ton in de handel die een gigantisch succes aan het worden is. Van de 4,5 miljoen gulden die ze dachten te kunnen verdie nen, zou al f3,5 miljoen binnen zijn. De NS, wakker geschud door dit succes, wil nu dat het ondernemende duo de uitgave van de gedenkpenningen stop zet. Het gaat om 45 verschillen de munten met daarop zowel antieke locomotieven als mo dern spoorwegmateriaal in een oplage van 150 gouden, 1500 zil veren en 500 bronzen exempla- De twee Rotterdammmers, die naar hun zeggen aanvanke lijk toestemming hadden van de NS om de gedenkpenningen uit te geven, willen dat de di rectie van de NS zich aan haar woord houdt en hebben de Spoorwegen daarom voor de rechter gedaagd. Volgens NS bestaat er een verschil van me ning met de initiatiefnemers over de uitleg van de destijds gegeven toestemming. „Dat verschil wordt nu bestudeerd", ldus een woordvoerder. Vicon Vicon, fabrikant van landbouw werktuigen in Nieuw Vennep, wil branchegenoot Miedema in het Friese Winsum inlijven. De bespre kingen over een volledige overna me zijn „ver gevorderd", aldus een bekendmaking. De internationale organisatie van Vicon biedt moge lijkheden om transport- en aard appeloogst werktuigen en ruwvoe- deroogstmachines van Miedema in het buitenland te verkopen. Miede ma kan ook munt slaan uit vindin gen van Vicon op het gebied van de aardappeloogst. Vicon, met een jaaromzet van ongeveer 400 mil joen gulden, telt momenteel 1100 medewerkers. Dagbladen Het Bedrijfsfonds voor de Pers heeft minister Brinkman van Wel zijn, Volksgezondheid en Cultuur geadviseerd de experimentele Compensatieregeling voor Dagbla den nog twee jaar voort te zetten en wel over de jaren 1985 en 1986. De steunregeling is bedoeld voor noodlijdende dagbladen, die door een combinatie van oplage en dek kingspercentage in een moeilijke positie verkeren. Oogmerk van de regeling is het verbeteren van de exploitatiemogelijkheden van deze bladen. De regeling heeft tot dus ver gewerkt over de boekjaren 1981-1983. In totaal werd bijna 45 miljoen gulden uitgekeerd aan der tien dagbladen: SITTARD - Deze reuze-uien van twee kilo per stuk zijn gekweekt door volkstuinder Piredda uit Sit- tard. Het zaad haalde hij uit Sar dinië. (toto ANP) Deviezen-inkomsten kelderen met olieprijs WENEN (Rtr) - De Sowjet-Unie zal dit jaar worden geconfronteerd met een enorm verlies aan inkom sten in harde valuta als gevolg van de sterke daling van de prijzen voor olie, het belangrijkste export- produkt van het land naar het Wes ten. Dit staat in een rapport van het Weense instituut voor vergelijken de economische studies, dat giste ren is gepresenteerd. Volgens een schatting van het in stituut zal de Sowjet-Unie dit jaar ongeveer zeven miljard dollar aan inkomsten derven, ofwel een derde van zijn inkomsten in harde valuta, als gevolg van de olieprijsdaling met ongeveer tweederde eerder dit jaar. Jan Stankovsky, die het rap port schreef, waarschuwde dat de zaken er voor Moskou zelfs nog slechter voor kunnen komen te staan. Hij zei dat de voorspellingen zijn gebaseerd op de veronderstel ling dat onder invloed van het be sluit van de Organisatie van Olie- Exporterende Landen (Opec) om voorlopig voor een periode van twee maanden tot produktiebeper- king te komen de wereldolieprij- zen aanzienlijk zullen aantrekken. Stankovsky's berekeningen gaan uit van een prijs van zeven tien dollar per vat (van 159 liter), terwijl de huidige prijs voor een vat ruwe olie uit de Oeral ongeveer twaalf dollar bedraagt. Veel' des kundigen hebben reeds hun twij fels geuit of de landen van de Opec, waarvan de Sowjet-Unie overigens geen lid is, zich aan hun afspraak zullen houden. Indien het oliekar tel faalt in haar poging om de olie prijzen op een hoger niveau te sta biliseren, kunnen de verliezen aan olie-inkomsten voor Moskou nog groter uitvallen dan de voor dit jaar voorspelde zeven miljard dollar. De Sowjet-Unie is de grootste olieproducent in de wereld. Terwijl de meeste olie voor eigen verbruik is of naar de Oostbloklanden wordt getransporteerd, verkoopt het land desondanks nog enorme hoeveel heden olie aan West-Europa. De olieverliezen kunnen maar ten dele worden gecompenseerd door de vergroting van de export van goud en andere goederen. Het instituut, dat is gesticht door de Oostenrijkse industrie, vakbe weging en regering, verwacht voor dit jaar ook een verlies van 3,5 mil jard dollar aan inkomsten voor de Sowjet-Unie als gevolg van de ern stige waardevermindering van de dollar ten opzichte van andere munteenheden. Moskou verkoopt olie voor dollars, maar betaalt de meeste importgoederen, behalve graan, in Westeuropese valuta's. Wegens de sterke val van de dollar ervaren de Sowjets steeds meer dat ze met hun exportinkomsten steeds minder Westerse import goederen kunnen bekostigen. Ondanks een sterke vergroting van de leningen in het Westen wordt de Sowjetunie gedwongen om de invoer van goederen die in harde valuta wordt betaald, te ver minderen. Stankovsky voorspelt dat westerse ondernemingen dit jaar ongeveer vijftien procent min der naar de Sovjetunie zal exporte ren dan in 1985. TOKIO (AP) - Japan heeft gisteren met succes twee satellieten in een baan om de aarde gedraaid. Voor het eerst werd daarbij een raket ge bruikt die voorzien was van een in Japan gebouwde motor die wordt aangedreven door een mengsel van vloeibare zuurstof en vloeibaar water stof. De raket, de H-l, werd gelanceerd vanaf het eiland Tanegashima. Aan boord was een satelliet voor amateur-radio, de JAS-1. Die satelliet zal ongeveer driejaar blijven werken en kan worden gebruikt door zendama teurs in een groot deel van de wereld. De tweede satelliet was een weten schappelijk apparaat dat magnetisch onderzoek zal doen. DEN HAAG - Op het moment dat de prijzen voor ruwe olie zich even lijken te stabiliseren op een vrij laag niveau, schiet de prijs voor benzine aan de pomp plotseling weer omhoog. Na een verhoging van achtereenvolgens twee, drie en nog eens drie cent voor super in de afgelopen week komt er aanstaan de vrijdag weer twee cent bij. Het verband lijkt zoek. En de overheid, die enige ordening zou kunnen brengen in deze chaoti- door Marien van den Bos sche ontwikkelingen, is zoiets he lemaal niet van plan. Doet er zelfs nog een schepje bovenop door een verhoging van accijnzen en btw aan te kondigen en te verordonne ren dat er met ingang van oktober alleen nog loodarme benzine ver kocht mag worden. De kersverse liberale voorman in het kabinet, minister van economi sche zaken De Korte, mag het bin nenkort in de Tweede Kamer alle maal uit komen leggen. Op uitno diging van de economische specia list van de PvdA-fractie Van der Hek. Voor de vraag hoe de ver schillende prijsberekeningen ge maakt zijn zal hij echter vooral bij de oliemaatschappijen te rade moeten gaan: de Directie Aardolie- prijzen van zijn ministerie is al lang geleden, door zyn voorganger Ter louw, opgeheven. Maar dat de prijsontwikkeling aan de pomp wel degelijk verband houdt met de actuele marktsituatie voor oliepro- dukten is inmiddels wel door zijn ambtenaren vastgesteld. Opec De prijzen voor zowel ruwe olie als olieprodukten zijn de afgelopen dagen inderdaad gestegen. Voor ruwe olie was dat begin vorige week het gevolg van de afspraken binnen de Opec. Van zo'n 9 dollar stegen de prijzen tot 13 a 14 dollar per vat (159 liter). Alhoewel nog steeds relatief goedkoop in verge lijking met de prijzen die er nog geen jaar geleden voor werden be taald, is dat toch een stijging van zo'n 50 procent, zo benadrukt een woordvoerder van Shell. Welis waar een gevolg van speculatie, met name in New York, maar de echte produktiebeperking van de Opec moet nog beginnen. De af spraak die vorige week in Genève gemaakt werd geldt immers voor de maanden september en okto ber. Belangrijker voor de prijzen aan de pomp zijn echter de noteringen voor de diverse olieprodukten na raffinage als benzine (super en ge woon), dieselolie, stookolie, maar ook produkten voor de chemische industrie als nafta en methanol. Die prijzen worden door de handel overigens niet per vat van 159 liter, maar per 1.000 kilo genoteerd. In- de periode van 1 tot 12 augustus zijn die prijzen ook aanzienlijk ge stegen. Van tegen de 140 dollar per ton tot ruim 180 voor superbenzine bijvoorbeeld, terwijl voor 'nor maal' de prijzen stegen van ruim 100 tot 135-136 dollar. Hier ligt dan ook in belangrijke mate de verkla ring voor de recente prijsstijgingen van benzine aan de pomp. Loodvrij In hoeverre de grote oliemaat schappijen hier zélf een groot aan deel hebben in de prijsontwikke ling is niet eenvoudig na te gaan. In belangrijke mate zijn ze natuurlijk zowel koper als verkoper, met alle mogelijkheden tot manipulatie vandien. Aan de andere kant heb ben ze ook niet alles zelf in de hand. Het politieke gekrakeel bin nen de Opec is daar een voorbeeld Ook aan de kant van de gebrui ker kunen verstorende effecten op treden. Zo voeren zowel de olie maatschappijen als de detailhan del, de pomphouders, aan dat het Europese voorschrift van maxi maal 0,15 gram lood per liter super- benzine ('punt 15' benzine) per 1 oktober problemen geeft in de be voorrading. De woordvoerder van de Vereni ging van Olie en Kolenhandelaren (Novok) geeft toe dat je je af kunt vragen of de handel zelf de schuld is van de problemen bij de omscha keling van 'punt 40' naar 'punt 15' voor super, of dat de overheid die omschakeling heeft onderschat toen de maatregel in 1984 bekend werd gemaakt. Resultaat is wel dat de extra vraag naar 'punt 15' de prijs van 'super' opdrijft. Ook de raffinaderijen bieden de oliemaatschappijen een excuus: zoals gebruikelijk voor het winter seizoen ligt een aantal installaties stil voor onderhoudswerkzaamhe den, waardoor het aanbod beperkt is. Bij Shell bijvoorbeeld werkt nu nog wel alles volop, maar tegen het eind van deze maand gaan er ook tijdelijk raffinaderijen uit bedrijf. Naast de prijsstijging van ruwe olie zorgen zodoende meerdere facto ren voor een 'bottle-neck' in de aanvoer van geraffineerde oliepro dukten naar de pomp langs de kant van de weg. Vrije markt Sinds de Nederlandse regering in 1981 het stelsel van maximum- en minimumprijzen heeft losgela ten en alle heil verwacht van de werking van de vrije markt worden al deze factoren meegenomen in het bepalen van de 'adviesprijs' voor de pomphouder. En de woordvoerder van Shell tekent hierbij aan dat, wanneer het maxi- mum-prijzen-stelsel wel was aan gehouden, de benzine aan de pomp op dit moment duurder zou zijn ge weest dan nu het geval is. De ster ke prijsdalingen van de afgelopen maanden waren dan immers ook vertraagd doorberekend naar de automobilist. Waar het Kamerlid Van der Hek in feite om vraagt is overheidscon trole en meer duidelijkheid in de prijsvorming voor de consument. Omdat de Nederlandse overheid echter niet of nauwelijks invloed heeft op de vrije markt van dollars, olie en olieprodukten is het niet te verwachten dat alleen voor de ben zineprijs een uitzondering zal wor den gemaakt en wordt ingegrepen. De regering kampt zelf ook met grillen van de olieprijzen. Zo is de prijs van het aardgas is gekoppeld aan die van olie. Belangrijker is de vraag of voor minister Ruding (financiën) en De Korte (economische zaken) een ex tra verhoging van accijns en btw nog wel verantwoord en accepta bel is, wanneer de prijzen ook zon der deze kunstmatige ingrepen be ginnen te stijgen. DEN HAAG (GPD/ANP) - Als gevolg van een dalend aantal leerlingen verliest in het onderwijs een groot aantal leerkrachten hun baan. Een stijging van de werkloosheid doet zich vooral voor onder vrouwen. Dat valt af te leiden uit de nieuwe cijfers over de (geregistreerde) werkloosheid, die weer tot boven de 700.000 is gestegen. In juli is een stijging weliswaar niet uitzonderlijk, maar de groei was ditmaal groter dan voor deze tijd van het jaar normaal zou zijn ge weest. Eind van de maand stonden 714.000 mensen als werkloos inge schreven, bijna 27.000 meer dan aan het eind van juni. In die maand liep het aantal ingeschrevenen bij de arbeidsbureaus ook al op: van 685.820 (eind mei) tot 687.175 (eind juni). Vooral de vrouwen scoorden slecht op de arbeidsmarkt. Tegen over een stijging van het aantal werkloze mannen met 12.300 stond een groei van het vrouwelijke werklozenleger met 14.500. In de cijfers van de maand juli zitten gro te aantallen jongeren die pas van school zijn gekomen. Deze in stroom wordt ook tot de zogeheten 'seizoensinvloeden' gerekend. Worden deze invloeden uit de cij fers weggerekend (zodat de aantal len over een heel jaar met elkaar vergelijkbaar worden), dan blijkt toch nog een stijging van het aantal werklozen over te blijven. Het zijn dan opnieuw de vrouwen die 't het slechtst treffen. In de gecorrigeer de cijfers loopt het aantal werkloze mannen dan weliswaar terug met 1200, maar het aantal werkloze vrouwen vertoont dan altijd nog een stijging met 4500. Vooral onder het onderwijzend personeel wordt een belangrijke stijging van het aantal werklozen geconstateerd. Winkelpersoneel Voor het eerst sinds 1979 is er dit jaar in winkels en warenhuizen weer sprake van een groei van het aantal banen. Het Economisch In stituut voor het Midden- en Klein bedrijf heeft vandaag de verwach ting uitgesproken dat er in decem ber 11.000 banen meer zullen zijn in de detailhandel dan eind 1985. Overigens gaat het niet om volledi ge banen. Bijna de helft van al het winkelpersoneel in Nederland werkt twintig uur per week of nog minder. In de gehele detailhandel werken 350.000 mensen exclusief ondernemers. Onder de 58.000 werklozen die staan ingeschreven als winkelbediende stijgt de ge middelde leeftijd en daalt het ge middelde opleidingsniveau. De duur van de werkloosheid wordt langer. Dat het niveau van opleiding daalt lijkt misschien merkwaardig maar kan volgens het EIM worden toegeschreven aan de toenemende werkgelegenheid in andere secto ren van de economie. Meer werklo ze jongeren met een wat betere op leiding vinden een baan buiten de detailhandel waaruit volgt dat de winkeliers in toenemende mate ge noegen moeten nemen met lager opgeleide jongeren. De kans op werkloosheid in de detailhandel is het grootst voor vrouwen tussen 19 en 25 jaar met een volledige baan die niet meer dan lagere school hebben. Van de huidige werkloze verkoopsters heeft 37 procent alleen lagere school en 52 procent ulo of driejari- GESTROOMLIJND Sinds dinsdag rijden in Amsterdam een aantal beter gestroomlijnde taxi's, dankzij de introduct ie van een nieuwe 'dakbak'. Een probleem is wel dat er nu drie typen bakken zijn, terwijl het kentekenbesluit voorschrijft dat er niet meer dan twee in gebruik mogen zijn. Er moet dus binnenkort een oude verdwijnen. samenstelling van de werkloos heid. Het aantal werklozen is het best bewaarde geheim van Neder land. Een ding is zeker: het is niet 700.000, aldus Van Lede. Hy her haalde dat de werkgevers zich heb ben vastgelegd op een „inspan ningsverplichting" om de werk loosheid terug te dringen. Uitgaan de van 700.000 werklozen is ge sproken over 400.000 langdurig werklozen en een vrije reserve van 300.000. Afgesproken is om van die laat ste groep tweederde aan werk te helpen. Wordt uitgegaan van ande re cyfers dan zullen we onze in spanningsverplichting dan moeten vertalen, aldus Van Lede. Hij om schreef de discussie in de Tweede Kamer over de mogelijkheid per jaar af te spreken hoeveel te werk loosheid terugmoet als „Alice in Wonderland" en „een schimmen spel", omdat niemand weet wat de werkelijke werkloosheidscijfers zijn. Philips dankt winststijging aan lage rente AMSTERDAM (ANP) - De gedaal de rente heeft Philips in het afgelo pen halfjaar een besparing van on geveer 200 miljoen gulden opgele verd. Dit heeft Philips-bestuurslid drs. J. Zantman gisteren gezegd in een toelichting op het halfjaarbe richt, die een verrassende stijging van de winst met bijna 20 procent liet zien. Zantman zei te verwachten dat de rente dit jaar langzaam verder al dalen. „Wij gaan er bij onze tóe- komstverwachting dan ook van uit", aldus Zantman, die ook zei vertrouwen te hebben in een ver dere winstverbetering voor het concern in het tweede halfjaar. Opmerkelijk is ook de grote stij ging in de verkoop van radio- en tv-apparatuur. De produktsector consumentenelektronica boekte over de hele wereld een omzetvolu mestijging van 21 procent. Volgens bestuurslid G. Jeelof zijn de verlie zen in deze sector van de laatste ja ren nu achter de rug en is er nu sprake van een belangrijk positief resultaat. De compact-disc heeft een grote vlucht genomen. Mede dank zij de wereldkampioenschap pen voetbal, werd de verkoop van kleurentv-apparaten gunstig beïn vloed. Zantman zei dat Philips 'niet on gelukkig' is met de sterke positie van de Japanse yen. „De Japan ners worden door hun sterke munt behoorlijk gehandicapt. Het wordt daardoor moeilijker hun concur rentiepositie te handhaven. Wel wordt de concurrentiepositie van landen als Korea en Taiwan beter", aldus Zantman. Resultaten bij KNP en Delta Lloyd omhoog MAASTRICHT (ANP) - Koninklij ke Nederlandse Papierfabrieken KNP heeft in de eerste helft van dit jaar 22 procent meer verdiend ver geleken bij dezelfde periode van 1985. De winst na belastingen steeg van ruim 58 tot 71,5 miljoen gul den. Onvoorziene omstandigheden voorbehouden wordt verwacht dat de winst over 1986 die van vorig jaar zal overschrijden, zo heeft de maatschappij vandaag bekendge maakt. De afzet van de groep papier heeft in het afgelopen halfjaar een gezonde groei te zien gegeven, me de onder invloed van de voortdu rend gunstige economische situa tie. Het produktievolume kon toe nemen zowel ten opzichte van het eerste als van het tweede halfjaar 1985 (5 respectievelijk 6,5 procent). De gemiddelde marges zijn licht gestegen, met name door een da ling van de energiekosten. De ver- pakkingsmarkten waarin KNP zich beweegt hebben een gunstige ontwikkeling te zien gegeven. Delta Lloyd Verzekeringsgroep heeft in het eerste halfjaar een bru towinst behaald van ruim 78 mil joen gulden tegen 75 miljoen vorig jaar. Dit betekent een stijging van 5 procent. Bij het levenbedrijf ont wikkelde de winst zich bevredi gend, van f59 naar f67,1 miljoen. Bij het schadebedrijf werd echter f 13,2 miljoen verloren tegen f8,7 miljoen in de eerste helft van 1985. Beursoverzicht De Amsterdamse effectenbeurs bleef vandaag in de ban van het vrijkomen de nieuws. Zo had KLM te lijden onder de lagere uitkomsten over het eerste kwartaal van het lopende boekjaar. De koers zakte bijna f2 in op f48,40. Beter verging het KNP, bij wie een met 22 procent gestegen halfjaarwinst werd beloond met een vooruitgang van f 3,50 op f 167,20. De Bank Nederlandse Gemeenten kwam met de aankondiging van een 6.5 procent 25-jarige lening van f 250 miljoen. Hoe groot de animo zal zijn hangt sterk af van de nog vast te stel len uitgiftekoers. Deze hangt op haar beurt weer af van de renteontwikke ling in de komende tijd. De rente daalt nog steeds langzaam. De obligatie- markt was prijshoudend. Bij de internationale aandelen zakte Hoogovens f 1,70 weg naar f 106,60 in afwachting van het halfjaarbericht. Bij de banken was ABN f4 lager op f 634. Ook slechts geringe verschuivin gen gaven de verzekeraars te zien, hoe wel de grote niet-genoteerde collega Delta Lloyd hogere halfjaarresultaten bekendmaakte. De uitgevers waren vriendelijk gestemd. Opvallend gedroeg zich Nijverdal- ten Cate, die f8,50 omhoogschoot naar f175. Heineken won een rijksdaalder op f185,50,terwijl HBG fl,50 verder aantrok tot f 155. Bührmann-Tetterode werd f3 hoger geprijsd op f213,50.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 9