Dagboek uit Afghanistan
ste 165
seconden van
een mensenleven
Reportage
Verzetsleider Rabbani: Lubbers weigerde mij te ontvangen
Bedrijven
onder
kerkelijke
druk
VRIJDAG 8 AUGUSTUS 1986
PAGINA 13
Jan ter Laak, secretaris van Pax
Christi en lid van het Dagelijks
Bestuur van het IKV, bezocht van
21 juli tot 4 augustus Pakistan
(Pesjawar) en Afghanistan. Op
verzoek van de GPD hield hij een
dagboek bij (waaruit hier gedeel
ten worden gepubliceerd).
Woensdag 23 juli
Het is duidelijk dat deze oorlog
niet te begrijpen is als men zich
niet verdiept in de islam. Maar de
gebeurtenissen in Iran en het op
treden van Chomeini hebben de is
lam een fanatiek gezicht gegeven.
Staat een bevrijd Afghanistan een-v
zelfde toekomst te wachten? De
meerderheid van de Afghanen be
hoort niet tot de sji'ieten, zoals in
Iran, maar tot de soennieten. En zij
kennen niet de centraal hiërar
chisch georganiseerde geestelijk
heid zoals de sji'ieten.
door
Jan ter Laak
Tegelijk zyn Afghanen sterk
beinvloed door het soefisme, een
mystieke stroming binnen de is
lam met een sterk accent op inner
lijkheid en tolerantie. Een voor het
Westen vrij onbekend, maar sym
pathiek gezicht van de islam. Van
daag ontmoet ik enkele islam-
geesteljjken. Een van hen is Na-
srullah. Hij legt de nadruk op de
waarde van studie en ontwikke
ling.
Ik tracht het gesprek in de rich
ting van de politiek te leiden: „Af
ghanistan is toch eigenlijk de
speelbal van de twee supermo-
gendheden?" „Er bestaat maar één
supermacht en dat is God. Volke
ren die een heilig boek bezitten
moeten schouder aan schouder
strijden tegen het atheisme. Een
bij kan een stier verslaan. Tien bij
en tien stieren. Dat is de kracht van
kleine landen". Hij blijkt niet zo
gevoelig voor mijn argument dat
ook niet-gelovigen vreedzame
mensen kunnen zijn. Maar een col
lega vult aan: „Ook met ongelovi
gen kunnen we in vrede leven. Bij
het oordeel op het einde der tijden
zal een ongelovige die vreedzaam
geleefd heeft minder gestraft wor
den".
Donderdag 24 juli
Opgehaald door een jeep die Af
ghanen hebben buit gemaakt op de
Russen, bezoeken we enkele
vluchtelingenkampen in de plaats
Haripur. Eigenlijk behoor ik hier
voor de toestemming te hebben
van de Pakistaanse autoriteiten,
maar mijn Afghaanse vrienden we
ten een oplossing. De Pakistaanse
administrateur bij de ingang is on
verbiddelijk. En ik zie mijn bezoek
al in rook opgaan. Tot mijn verba
zing gaat de jeep het kamp in. Ik
ben tot gast verklaard van een
vluchtelingenfamilie en een fami
lie mag' bezoek ontvangen. Staaltje
van onafhankelijk optreden van de
Afghanen. Bij hen tref je weinig
autoriteitenvrees aan.
Haripur telt 16 kampen, samen
goed voor 150.000 bewoners. In ou
dere kampen zijn simpele hutjes
gebouwd. In de nieuwe kampen
zijn pas gearriveerde vluchtelingen
in tenten ondergebracht. Het Hoge
Commissariaat voor vluchtelingen
van de UNO biedt hulp. Iedere ge
registreerde vluchteling krijgt per
dag wat geld. De mannen hervat
ten het sociale leven dat zich gro
tendeels buiten afspeelt. De vrou
wen leven, ook in de kampen, bijna
uitsluitend binnenshuis. De oude
codes worden in de kampen nage
komen. En daarmee is hun bewe
gingsvrijheid nog meer beperkt
dan in dorpen van Afghanistan.
De gastvrijheid is groot. Je han
den worden gewassen, het eten op
de grond neergezet. Steeds weer
verbazing dat ik zo weinig eet. Ter
wijl we na afloop thee drinken,
raak ik in gesprek met Mohammed
Sjah (35 jaar). Hij vertelt mij hoe hij
bij een aanval gevangen is geno
men. Hij reed de auto van de Muja-
hedien. Hij werd niet direct dood
geschoten, omdat hij beweerde tot
chauffeursdienst gedwongen te
zijn. Toch zat hij van 1983-'85 ge
vangen. Gemarteld: elektroshocks
en erger.
Maanden lang had hij nog bloed
in de urine. Na zijn vrijlating werd
hij gedwongen militaire dienst te
verrichten in het leger van de rege
ring. Na 19 dagen zag hij de kans
schoon om naar Pakistan te vluch
ten. Duizenden van dit soort verha
len zijn in deze kampen op te teke
nen. De Oostenrijkse prof. mr. Fe
lix Ermacora heeft dit in opdracht
van de Commissie voor de Rechten
van de Mens van de UNO zorgvul
dig gedaan. Een beschamend rap
port voor de Sowjet-Unie en de re
gering in Kaboel.
Vrijdag 25 juli
Rustdag binnen de islam. Steeds
weer verbaas ik me hoe de islam
het totale leven beheerst. Ik be
zoek de grote moskee van Pesja
war in de zilver bazar. Vijf maal
daags worden de gelovige moslims
opgeroepen om hier te komen bid
den. Eerst wast men handen en
voeten. Rond het plein van de mos
kee zijn ruimtes waar men voor
zijn problemen by raadgevers te
recht kan. Er wordt thee gedron
ken. De moskee is ook een ontmoe
tingsplaats. Vreemdelingen mogen
er zelfs de nacht doorbrengen. Je
kunt er ongestoord een boek lezen.
Zaterdag 26 juli
Vandaag de eerste ontmoetingen
met politieke leiders. Mohammad
Eshaq en prof. Rabbani, beiden
van Jamit-e-Islami (Islamitisch Ge
nootschap). Ik leg hen uit dat de
westerse vredesbeweging strijdt
voor een Europa dat niet gedomi
neerd wordt door de supermach
ten. Dat het recht van volkeren op
zelfbeschikking ons uitgangspunt
is. En dat we ons daarom verbon
den hebben met een Solidarnosc in
Polen en een Charta 77 in Tsjecho-
slowakije. En dat het niet klopt dat
de Afghanen zo vergeten worden,
want zij zijn direct slachtoffer van
een agressieve politiek van een
grootmacht.
Prof. Rabbani weet hoezeer
West-Europa bekommerd is om
Nicaragua en Zuid-Afrika. „Mis
daad bljjft misdaad, waarom wordt
hetgeen ons aangedaan wordt
doodgezwegen?" Eshaq heeft een
treffende gelijkenis. „Het is geen
kunst voor een volwassene om een
kind te slaan, maar als het kind jou
terugslaat is het nog beschamen
der. En dat overkomt nu de Sow-
jet-Unie". „We verdragen het niet
als men ons onze moskee, de Ko
ran, onze vrouw en kinderen af
neemt. Dan hebben we de heilige
plicht ons te verdedigen".
En wat spottend: „We hebben te
strijden tegen een land dat zich al
tijd opwierp als de verdediger van
de bevrijdingsbewegingen in de
derde wereld". Prof. Rabbani is net
terug van een reis naar Frankrijk,
Engeland en de Verenigde Staten.
Hij was de gast van Chirac, That
cher en Reagan. Nederland heeft
hij overgeslagen. Naar hij mij ver
telt omdat slechts minister Van de
Broek hem wilde ontvangen en
niet premier Lubbers. Wanneer
buiten van ons een foto wordt ge
nomen, worden we direct omringd
door Afghanen bewapend met ge
weren. Afghanen zijn verzot op het
dragen van wapens. Voor mij is dat
Zondag 27 juli
De dag vult zich weer met ge
sprekken met religieuze en politie
ke leiders. Soms vallen beide func
ties samen en dan heeft de betrok
ken persoon een groot gezag.
Per toeval ontmoet ik Ronald,
een jonge arts uit Rotterdam, ver
bonden aan de Franse organisatie
'Artsen zonder grenzen'. Hij is van
plan om zes maanden ergens in Af-
ghanisten te gaan werken. Maar
dat betekent 10 tot 15 dagen reizen.
Over flinke bergen, 4000 en 5000
meter hoog. Alles te voet. Hij zou
graag in december terugkeren,
maar vermoedelijk zal sneeuwval
dit beletten. En dan heeft hij te blij
ven tot juni 1987.
Afghaanse mujahedien rondom een niet-ontplofte Russische bom.
Hij geeft mij brieven voor zijn
vriendin en familie mee. Tot hij
weer terug is in Pakistan zullen de
ze niets meer van hem horen. Maar
het zijn mensen als Ronald die de
wereld kunnen vertellen welke
wrede oorlog in Afghanistan wordt
gevoerd.
Maandag 28 juli
Mevrouw Tajwar Kakar is een
persoonlijkheid. Zij heeft een dui
delijke functie in de grote verzets
beweging Jamiat. In Kaboel zat zij
een jaar gevangen omdat ze be
trapt was op het rondbrengen van
papieren. Om te voorkomen dat
een of meer van haar zeven kinde
ren door de Russen naar de Sow
jet-Unie wordt gestuurd voor in
doctrinatie is zij naar Pasjawar ge
vlucht. „We willen van niemand
slaaf zijn".
Deze uitspraak typeert haar poli
tieke opvatting, maar geeft ook aan
hoe ze de positie van de vrouw ziet.
Maar zij is een uitzondering.
„Doordat mannen en vrouwen hun
leven verliezen in de strijd om de
bevrijding van ons land, groeit er
gelukkig meer gelijkheid".
De zeven verzetsbewegingen in
Pesjawar hebben zich met veel
moeite verenigd in een alliantie. Ie
dere drie maanden is een van de
leiders woordvoerder. Sinds 22 juli
vervult Sebghatullah Mujadidi de
ze functie. Ik leg hem mijn zorgen
voor over het fanatisme van de is
lam. Mujadidi, die als leider een
groot gezag geniet in de broeder
schap van het soefisme, ant
woordt: „Als moslims geen Tespect
hebben voor Moses (het jodendom)
of voor Jesus (het christendom)
zijn ze geen islamiet. Als niet-gelo
vigen ons in vrede laten leven zul
len we hen respecteren. Slechts
een kleine minderheid binnen de
islamitische gemeenschap in Af
ghanistan is-fanatiek".
Dinsdag 29 juli
De jonge Franse arts Arielle Cal-
mejean leidt mij rond in een door
haar opgezet ziekenhuisje. Hier ko
men artsen en verpleegkundigen
uit Afghanistan enige maanden
voor bijscholing. De gezondheids
situatie in Afghanistan is zeer
slecht. Dat was al het geval vóór de
oorlog. Men mag zich in Afghanis
tan al snel dokter noemen. Degene-
nen die goed opgeleid zijn zijn
vaak naar het buitenland uitgewe
ken, want dat betaalt nu eenmaal
beter. Arielle hoopt op geld van
Nederlandse organisaties.
Woensdag 30 juli
Eindelijk krijg ik het groene licht
van de verzetsbeweging voor een
trip in Afghanistan zelf. Ik koop
Afghaanse kleren en een muts,
want ik moet door een aantal con
troleposten heen worden gesmok
keld. Gelukkig heb ik donker he-
aar. Jammer dat ik geen baard heb.
Maar eerst nog een gesprek met
Mohammed Aslam, ooit minister
van landbouw in Afghanistan. Nu
leert hij jonge mensen hoe ze ezels
en paarden hebben te verzorgen.
„Het succes van onze strijd hangt
af van het aantal ezels en paarden
dat we hebben om wapens en
voedsel het land in te brengen".
Dat is zijn aandeel nu in de bevrij-
dingsstrijd.
Donderdag 31 juli
Met een auto rijden we naar de
grens van Afghanistan. Een tocht
van bijna zes uur door het stam-
mengebied, berucht vanwege de
tonnen opium en heroïnè die van
hieruit naar Europa en de Verenig
de Staten worden gesmokkeld. Om
controleposten te vermijden rijden
we dwars door het land. Soms
moet ik stukken te voeten doen.
Maar het lukt. Bij de grens moet ik
overstappen in een jeep. Er is geen
weg maar. Na 30 kilometer hobbe
len en schommelen bereik ik het
kamp van de Mujahedien.
Daar word ik gastvrij ontvangen.
Mijn handen worden gewassen en
het eten klaar gezet. De Afghanen
eten met hun handen, niaar voor
mij is - heel sympathiek - een le
pel. Het kamp bestaat één jaar en is
onderdeel van de omsingeling van
de stad Chikray in de provincie
Khost. Twee maanden geleden
heeft men hier 18 dagen achtereen
gevochten.
De Mujahedien hadden 240 do
den te betreuren. Volgens hen zijn
er wel 1500 Russische soldaten ge
dood, maar ik weet al dat deze cij
fers sterk overdreven worden. Het
blijkt dat van de groep waar ik te
gast ben drie mensen gevangen
zijn genomen en tien gedood. Of de
gevangenen nog leven valt te be
twijfelen. Het is niet na te gaan,
want Rusland en de regering in Ka
boel weigeren het Rode Kruis toe
gang tot de gevangenis. Want het
zijn bandieten.
Ik slaap buiten onder een prach
tige sterrenhemel. Het lijkt wel een
scoutingkamp uit mijn jeugd.
Vrijdag 1 augustus
Kruipend en sluipend komen we
op een bergtop. Vandaar kun je
Chikray en het vliegveld zien lig
gen. Twee helikopters hangen in
de lucht, een vliegtuig landt. On
dertussen zijn de Mujahedien be
zig raketten af te vuren. Een soort
Stalin-orgel van Chinese makelij.
(foto Jan ter Laak)
Je ziet stofwolken op de plaatsen
waar de raketten terechtkomen.
Dan begint ook de andere kant te
rug te schieten. Dit is dus oorlog,
maar het maakt allemaal een wei
nig serieuze indruk. Een dagelijks
ritueel om de Russen te laten we
ten dat de Mujahedien de stad ste
vig omsingeld houden.
En zo is het bijna overal in Af
ghanistan. De steden in handen
van de regering en Sowjet-Unie, op
het land is de bevrijdingsbeweging
de baas. En de meeste slachtoffers
vallen onder de burgers. Ik word
naar een dorpje in de buurt ge
bracht waar bijna alle huizen zijn
kapot gebombardeerd. Ik zie een
paar grote kraters waar je wel een
zwembad in kunt bouwen. Ik
maak kennis met een verzetsgroep
onder leiding van de befaamde
commandant Badsja Khan.
Hij doodde in 1978 de minister
van binnenlandse zaken die hoofd
was van de geheime dienst van de
toen net aan de macht gekomen
communistische party. Badsha
Khan heeft nogal wat kritiek op de
politieke partijen die in Pesjawar
zitten. „De echte strijd wordt in het
land geleverd. Daar ontstaat ook
steeds meer samenwerking tussen
de diverse groepen en partijen".
Hij heeft ongetwijfeld gelijk.
Om twee uur 's nachts ben ik
weer terug in Pesjawar, opgelucht
dat het allemaal goed is afgelopen.
Zaterdag 2 augustus
Ik bezoek het Rode Kruis in Pes
jawar waar de oorlogsslachtoffers
worden verpleegd. Mij blijft bij het
kind dat trapte op de zogenaamde
anti-personel mine waardoor het
zijn twee handen en een voet verlo
ren heeft en blind is.
Zondag 3 augustus
Ik voer de laatste gesprekken
over de oprichting van een Af-
ghaans vredescomité in Pesjawar.
Mevrouw Tajwar Kakar en prof.
Batinsah Safi zijn bereid dit comité
van de grond te tillen. Prof. Safi is
een beminnelijk mens. Hij spreekt
Engels en Frans. Ik beloof hen er
voor te zorgen dat mensen van hun
comité uitgenodigd worden voor
vergaderingen en bijeenkomsten
van Pax Christi en andere westerse
vredesorganisaties. Prof. Safi
schrijft een persbericht over mijn
bezoek en de oprichting van het
comité voor de kranten in Pakis
tan.
LEIDEN - Nauwkeurig onderzoek
aan de uit de oceaan opgediepte
restanten van de Space Shuttle
Challenger, die op 28 januari van
dit jaar 73 seconden na de start
door een enorme explosie uit el
kaar werd geslagen, heeft aange
toond dat misschien zelfs alle ze
ven astronauten na de explosie nog
in leven waren en óf door decom
pressie in de kabine, óf door de al
lesvernietigende klap waarmee de
bemanningscabine bijna drie mi
nuten na de explosie op het water
oppervlak te pletter sloeg, werden
gedood.
„O, o", was het allerlaatste wat
was te horen op de uit de Atlanti
sche Oceaan opgediepte vlucht-
recorder waarvan de band, na een
speciale behandeling, weer ver
staanbare woorden liet horen. Die
laatste klanken kwamen uit de
mond van missie-piloot Michael J.
Smith precies op het moment dat
één van de vaste brandstofraketten
zich in de enorme externe brand
stofraket had geboord en de hele
expeditie met een donderende
klap eindigde in een kilometers
grote vuurwolk. Aanvankelijk
dacht men dat de bemanning de bij
de explosie plotseling optredende
enorme krachten niet kon overle
ven, zelfs als het bemanningsver
blyf intact was gebleven.
Bij bewustzijn
Eind juli bracht de Amerikaanse
ruimtevaartorganisatie NASA
nieuwe gegevens op tafel waaruit
blijkt dat sommige astronauten, na
de explosie, nog de nodige red
dingshandelingen moeten hebben
verricht. Men vond sterke aanwij
zingen dat minstens twee van de
zeven omgekomen astronauten
lang genoeg by bewustzijn moeten
zijn gebleven om nog noodmaatre
gelen aan de luchttoevoer te tref
fen. Eén bemanningslid heeft nog
vertwijfeld geprobeerd een ander
te helpen met diens noodpakket
toen de bemanningscabine, losge
scheurd van de rest van de Chal
lenger, al uit de explosiewolk was
geslingerd. Nauwkeurige analyse
van de gevonden pakketten voor
de noodluchtvoorziening toonde
aan dat ze bijna geheel waren ge
bruikt en wel op een manier die
wijst op „normale ademhaling ge
durende een vrije val". Daaruit
leidt men af dat in ieder geval twee
bemanningsleden na de explosie
normaal ademhaalden maar of ze
bij of buiten bewustzijn waren of
raakten gedurende hun catastrofa
le vrije val naar beneden, heeft
men niet met zekerheid kunnen
vaststellen.
Het speciale NASA-onderzoek
naar de juiste doodsoorzaak van de
Challenger-astronauten werd ge
leid door ex-astronaut dr. Joseph
P. Kerwin, thans werkzaam op het
Johnson Space Center. Naar aan
leiding van zijn definitieve eind
rapportage zegt Kerwin in het
weekblad Aviation Week Space
Technology van 5 augustus: „De
ontploffing van de externe brand
stoftank moet in verticale richting
gedurende een heel kort ogenblik
een versnelling van twaalf tot twin
tig G (simpel gezegd: een plotselin
ge versnellingskracht waardoor al
les, op het moment dat die kracht
werkt, 12-20 maal zo zwaar wordt -
red.) teweeg hebben gebracht en
medisch gezien zyn die kortduren
de versnellingen zeker niet dode
lijk".
Snelheid
Op het moment van de explosie,
op een hoogte van zestien kilome
ter, was de snelheid van de Chal
lenger bijna tweemaal die van het
geluid (aangeduid met Mach-2).
Door die snelheid en daarbij nog
de kracht van de explosie bereikte
het weggeslingerde bemannings-
deel 25 seconden na de explosie
een grootste hoogte van 22 kilome
ter en begon toen aan een neer
waartse valbeweging. Twee minu
ten en 45 seconden na de explosie
raakte het met een snelheid van
bijna 350 kilometer per uur het wa
teroppervlak van de Atlantische
Oceaan. Bij die snelheid maakte
het weinig uit of dat oppervlak nu
door water of door beton werd ge
vormd; het bemanningsverblyf
spatte in talloze onderdelen uit el
kaar.
Vernielingen
De vernielingen waren dusdanig
van aard dat zelfs niet meer viel na
te gaan hoe groot de door de explo
sie van de externe brandstoftank
aangerichte schade nu precies was.
En dat laatste was van groot belang
om na te kunnen gaan of de lucht
uit het bemanningsverblyf plotse
ling, geleidelijk of helemaal niet
was verdwenen. Op een hoogte van
zestien kilometer is de dampkring
al dermate ijl, en de luchtdruk
dientengevolge dermate gering,
dat de bemanning, bij plotseling
verlies van lucht, zeker al na enige
seconden decompressieverschyn-
selen was gaan vertonen.
Ongeveer hetzelfde zien we by
een duiker die vanaf grote diepte te
snel omhoog komt en het drukver
schil te snel overbrugt. „Bij gebrek
aan drukpakken en zuurstof had
de bemanning dan na zes tot vijf
tien seconden het bewustzijn ver
loren", aldus Kerwin, „maar als de
druk geleidelijk terugliep dan is
het goed mogelijk dat de hele be
manning bij bewustzijn is geble
ven en eerlijk gezegd moet ik vre
zen dat het daar inderdaad naar
uitziet. Want niet alleen de vondst
van die noodluphtpakketten wijst
in die richting maar we hebben
verder ook gevonden dat de zetels
van de bemanning alle zeven, tot
de vernietigende klap op het water,
netjes op hun plaats waren geble
ven en dat in elke stoel een astro
naut moet hebben gezeten".
En zo rijst dus het gruwelijke
vermoeden dat de laatste 165 se
conden uit het leven van zeven
'mensen veel langer zouden kun
nen hebben geduurd dan hun hele
leven.
De bemanning van de spaceshuttle: 165 lange seconden.
De Amerikaanse Raad van
Kerken heeft zijn Shell-aandelen
ter waarde van ongeveer 1 mil
joen dollar (2,5 miijoen gulden)
afgestoten. Daarmee volgt de
raad een aanbeveling van een 'in
terkerkelijk centrum voor geza
menlijke verantwoordelijkheid',
dat zich onder meer met het be
drijfsleven bezighoudt. Dit cen
trum heeft kortgeleden Shell ge
plaatst op de lijst van bedrijven
die een directe betrokkenheid
met Zuid-Afrika hebben.
Op deze bedrijven wordt druk
uitgeoefend om hun banden met
de regering in Pretoria te verbre
ken en ook met bedrijven die be
zit zijn van de Zuidafrikaanse re
gering. Kerken en kerkelijke in
stellingen is gevraagd, hun aan
delen daarin af te stoten.
Ongeveer zestig protestantse
kerken en de Rooms-Katholieke
Kerk ondersteunen de acties te
gen deze bedrijven, zo deelde di
recteur Tim Smith van het inter
kerkelijk centrum mee. Shell is
op de lijst gezet omdat het een
van de belangrijkste bedrijven is
die het apartheidsbewind mede
in stand houden.
- De rooms-katholieke bis
schoppen van de Verenigde Sta
ten hebben zich voor het eerst
uitgesproken voor beperkte eco
nomische strafmaatregelen te
gen Zuid-Afrika. In een brief aan
de Amerikaanse senaat schrijven
zij, dat het ethisch onverant
woord zou zijn als er nu geen da
den werden gesteld. "Goede be
trekkingen met mensen die gelo
ven in systematische discrimina
tie zouden ons ongeloofwaardig
maken in de strijd voor de men
senrechten".
De maatregelen moeten wor
den genomen als in januari nog
geen ingrijpende besluiten zijn
gevallen ter beëindiging van de
apartheid, menen de bisschop
pen. Zy volgen hiermee hun col
lega's van Zuidelijk Afrika, die
zich een paar maanden geleden
uitspraken voor beperkte straf
maatregelen.
Lefebvre. De door het Vati-
caan geschorste aartsbisschop
Marcel Lefebvre heeft weer iets
uitgedacht om paus en kerk
dwars te zitten. Uitgerekend op 5
oktober, als de paus bij zijn be
zoek aan Frankrijk het bede
vaartsoord Paray-le-Monial en de
oecumenische kloostergemeen
schap van Taizé bezoekt, opent
Lefebvre in de buurt (Flavigny)
een groot-seminarie voor de op
leiding van priesters die met
hem de kerk van vóór het Twee
de Vaticaans Concilie willen her
stellen.
Het seminarie krijgt een capa
citeit van 120 studenten. De eer
ste 40 - afkomstig uit Australië,
Zuid-Amerika, Zimbabwe en
Frankrijk zelf - komen al in sep
tember aan. Het seminarie heet
'St. Curé d'Ars'. De paus gaat
naar Frankrijk ter gelegenheid
van het feit dat 200 jaar geleden
de heilige pastoor van Ars werd
geboren.
De 65 monniken van de Bene
dictijner abdij in Flavigny zijn
juist teruggekeerd naar de moe
derkerk; zij waren in 1976 de
conservatieve aartsbisschop ge
volgd. Er is nog wel een klooster
met 35 nonnen in dit dorp die Le
febvre zijn trouw gebleven. Zij
willen niets van de nieuwe richt
lijnen van het concilie weten en
houden de Latijnse mis in ere.
Houten
In Houten bij Utrecht be
staan sinds enkele weken drie af
zonderlijke hervormde gemeen
ten.
De oorspronkelijke gemeente
(predikant A. C. Rijken) is uiterst
rechts en verwant met de stro
ming 'Het gekrookte riet'. De
tweede - deelgemeente 'De open
Hof, predikant J. M. de Meij -
beweegt zich in het midden van
de Hervormde Kerk en is samen
op weg met de gereformeerde
kerk ter plaatse. En nu is op ini
tiatief van leden van de (rechtse)
Gereformeerde Bond in de Her
vormde Kerk - voor wie de oor
spronkelijke gemeente kennelijk
te zwaar is - ook nog een 'buiten
gewone wykgemeente' gesticht.
Voorzitter ds. C. van den
Bergh uit Barneveld van de lan
delijke Gereformeerde Bond ver
klaarde desgevraagd, dat het
hoofdbestuur alles in het werk
heeft gesteld om deze ontwikke
ling te voorkomen, maar voor
stellen van die kant werden niet
overgenomen. Het is voor het
eerst dat de Gereformeerde
Bond in een plaatselijke gemeen
te als in Houten deze weg heeft
gekozen.
In tegenstelling tot de deelge
meente 'De open Hof, die geen
enkele binding met de plaatselij
ke hervormde gemeente heeft,
houdt de buitengewone wykge
meente van de Gereformeerde
Bond wel contact met de oor
spronkelijke gemeente. Zij heeft
een vertegenwoordiger in de
centrale kerkeraad. Maar verder
leidt ze een gescheiden kerkelijk
leven.
Jarig. Volgende week
woensdag, 13 augustus, hoopt de
van radio en tv bekende ds. M. L.
W. Schoch (Arnhem) 75 jaar te
worden. Hij was predikant
achtereenvolgens in Veere, Vlis-
singen, Rotterdam (jeugdpredi-
kant), Heemstede en Den Haag
(Kloosterkerk).
Ds. Schoch is voorzitter ge
weest van de IKON. Vele keren
verzorgde hij voor de NCRV-tv
de dagsluiting. In 1976 ging hy
als gemeentepredikant met pen
sioen.
- Woensdag zal ook professor
dr. S. van der Woude te Harlin-
gen de 75-jarige leeftijd bereiken.
Hij was eerst luthers predikant
(Edam, Alkmaar, Dordrecht en
Amsterdam) en vervolgens bi
bliothecaris en buitengewoon
hoogleraar in de bibliotheekwe
tenschap aan de Universiteit van
Amsterdam. In 1977 ging hij met
pensioen.
Provinciale dag
Naar Rotterdam. Op 17 au
gustus (zondag) wordt in de Lau-
renskerk in Rotterdam een ont
moetingsdag gehouden voor de
vrijzinnige hervormden (en
geestverwanten) in Zuid-Hol
land en aangrenzende streken.
Om 11 uur begint de kerkdienst
met de plaatselijke predikant dr.
G. W. Reitsema als voorganger.
De dag (met veel onderling
contact, orgelbespelingen en
rondleidingen) is een initiatief
van de provinciale Vereniging
van Vrijzinnige Hervormden. De
werkgroep 'Open grenzen', het
orgaan van bijstand van vrijzin
nigen binnen de hervormde ge
meente van Rotterdam-centrum,
zorgde voor de organisatie.
Hervormde Kerk: beroepen
te Hoogezand-Sappemeer-
Kropswolde K. A. Bakker Hoo-
geveen.
Baptistengemeenten: aange
nomen naar Emmer-Compas-
cuum kandidaat H. Nobbe al-
daar.
Audiocassettes. De regiona
le afdeling voor Afrika van de
Verenigde Bijbelgenootschap-
pen gaat audiocassettes gebrui
ken om ongeletterden in contact
te brengen met de bijbel, dit op
verzoek van kerken en evangelis
ten. Er zijn nog miljoenen Afri
kanen die noch lezen noch
schrijven kunnen. Ook worden
speciale boekjes gemaakt voor
mensen die pas hebben leren le-
