Falende reactie op 'TsjernobyF Verwarring over Britse standpunt Zuid-Afrika Bush probeert Jordanië te paaien Geen lijn in beleid EG-landen Proces tegen huurlingen Suriname op 22 september Kernenergie-programma Sowjet-Unie aangepast 'Geen gesprek met pistool op de borst' VRIJDAG 1 AUGUSTUS 1986 BUITENLAND PAGINA 7 NEW ORLEANS (ANP/UPI/AFP) - De 14 huurlingen die van plan waren om de regering van Surina me omver te werpen zijn gisteren door een „grand jury" in de Ameri kaanse staat Louisana in staat van beschuldiging gesteld. Het proces zal volgens officier van justitie, John Volz, op 22 september begin nen. De 13 mannen en één vrouw, allen Amerikanen, worden be schuldigd van het smeden van een komplot om een bevriende rege ring omver te werpen en een po ging een invasie in Suriname te or ganiseren. De verdachten hebben inmiddels verklaard onschuldig te zijn. De leider van de groep, Tommy Denley, wordt er bovendien van beschuldigd de deviezenbepalin- gen van de Verenigde Staten te hebben overtreden. Hij zou heb ben geprobeerd 10.000 dollar het land uit te smokkelen. Dat geldbe drag maakte deel uit van de 25.000 dollar die Denley als „zakgeld" op de dag van zijn arrestatie had ge kregen van geïnfiltreerde geheim agenten. Denley heeft gewerkt bij de Amerikaanse douane en bij de politietroepen in de Panamaka naalzone. Het openbaar ministerie heeft de rechtbank gevraagd om de verdachten niet tegen borgtocht vrij te laten. De magistraat zal zich daarover vandaag buigen. Het is nog steeds niet duidelijk wie er achter de samenzwering te gen het bewind-Bouterse zit. Vol gens de officier van justitie heeft Denley gezegd dat behalve de Ne derlandse regering ook een aantal Amerikaanse senatoren van het komplot afwisten. Namen kon Volz niet noemen. Verder heeft Denley aan geheim agenten een contract met de Ansus Stichting in Amsterdam laten zien. Deze stich ting, die wordt geleid door George Baker, zou 300 miljoen dollar heb ben toegezegd voor het uitvoeren van de coup, zo zei een Amerikaan se douanefunctionaris eerder. Maar officier van justitie Volz hecht in het algemeen niet veel ge loof aan de verklaringen van Den ley. Volz zei verder dat Denley de naam van een persoon in Neder land heeft genoemd in verband met de zaak. Deze heeft volgens Volz echter niets met de Neder landse regering te maken. Of het Surinaamse verzet met het kom plot te maken heeft, kon of wilde Volz niet zeggen. BRUSSEL - De overheden van de EG-lidstaten hebben compleet gefaald in hun reacties op de kernramp in Tsjernobyl van eind april. De maatregelen die in de dagen na die ramp getroffen werden kenmerkten zich door verwarring, tegenspraak en het onvermogen om snel actie te ondernemen. De burgers wisten daardoor nauwelijks waar zij aan toe waren. Dat harde oordeel heeft de over koepelende bond van Europese consumentenorganisaties BEUC in een gisteren in Brussel gepubli ceerd rapport. Nederland komt er in dat rapport nog redelijk vanaf. Maar in het algemeen wisten de au toriteiten niet wat zij moesten doen, werden tegenstrijdige aanbe velingen gedaan en bleek men hier en daar totaal verschillend te oor delen over de ernst van de ramp. door Hans de Bruijn De BEUC wil dat de Europese Gemeenschap op korte termijn maatregelen neemt om dergelijke situaties in de toekomst te voorko men. Daarbij is eensgezindheid over aanvaardbare stralingsnor men in voedingsstoffen en in de lucht nodig en moeten afspraken gemaakt worden over de medische opvang en de voorlichting aan de bevolking. De consumentenorganisaties verbazen zich er vooral over dat in de diverse landen vaak zulke te genstrijdige maatregelen werden genomen, wat vooral in grensge bieden tot vreemde situaties leid de. Fransen uit de Elzas die in West-Duitsland werken werden op hun werk geconfronteerd met een totaal verbod op het eten van be paalde groenten, terwijl hen thuis werd verteld dat er niets aan de hand was. Hetzelfde gebeurde aan de grens tussen Zwitserland en West-Duits land. Op Sardinië (Italië) werden bepaalde levensmiddelen besmet verklaard, op het nabijgelegen Cor sica (Frankrijk) niet. Stralingscij- fers varieerden naar degene die ze publiceerde. "Het lijkt wat bizar dat wat voor een volk gevaarlijk wordt geacht, voor een ander volk als volkomen veilig wordt bestem peld. Zo lijkt het alsof de Fransen in staat zijn meer straling te ver werken dan Belgen of Britten, die op hun beurt weer veel minder kwetsbaar zouden zijn dan Duit sers". MOSKOU (AP) - Andranik Petros- jants, hoofd van de Russische staatscommissie voor kernenergie, heeft gisteren gezegd dat het onge luk met de reactor in Tsjernobyl heeft geleid tot wijzigingen in het kernenenergie-programma voor de Sowjet-Unie. Ook zei hij dat twee van de vier reactoren in Tsjernobyl in oktober weer in bedrijf worden genomen en dat het praktisch niet mogelijk is kerncentrales te bou wen in door mensen verlaten ge bieden. Petrosjants maakte deze opmer kingen in een interview met het partijblad Prawda, naar aanleiding van vragen van bezorgde lezers die duidelijkheid wilden over de toe komst van het Russische kernener gie-programma. Een van de brief schrijvers zou hebben voorgesteld de kerncentrales in afgelegen ge bieden te plaatsen. Twee reactoren worden in okto ber weer in bedrijf genomen, aldus Petrosjants, en voor de mensen die er te werk worden gesteld, wordt 45 kilometer zuidwaarts een woon complex gebouwd. De toekomst van reactor 3, die naast de geëxplo deerde reactor 4 staat, is echter 'in gewikkelder'. Niet nader genoem de reparatiewerkzaamheden moe ten worden Uitgevoerd in het ge bouw rond reactor 3 en er moet verder onderzoek worden gedaan voordat besloten kan worden of, en zo ja wanneer, de bewuste reactor in bedrijf kan worden genomen, al dus Petrosjants. Het dorp Pripjat, waar de werk nemers van de Tsjernobyl-centrale woonden voor het ongeluk, lag op een afstand van slechts drie kilo meter van de centrale. Ook andere kerncentrales liggen in de buurt van bewoond gebied. Petrosjants zei dat het praktisch gezien onmo gelijk is centrales in afgelegen ge bieden te bouwen, deels omdat er zo'n 1.000 mensen in elke reactor moeten werken. Verder zouden de grote afstanden een energieverlies van naar schatting 10 procent ople veren. Petrosjants verklaarde verder dat verschillende 'beslissende' stappen zijn genomen om de vei ligheid in de nucleaire industrie te vergroten, maar over de inhoud van die maatregelen wilde hij nau welijks iets kwijt. De ramp heeft tot nog toe 28 le vens geëist en een materiële scha de opgeleverd van zeker 6,7 mil jard gulden. In een straal van 30 ki lometer rond de ongeluksreactor werden meer dan 100.000 mensen geëvacueerd en aangenomen wordt dat het merendeel niet meer zal terugkeren. De Benelux-landen worden in het rapport als een geheel be schouwd, door hun geografische ligging. Maar de Belgen stelden dat melk zonder gevaar kon worden gedronken, terwijl in Nederland maatregelen tegen de besmetting van melk werden getroffen. Neder land was het enige land dat een graasverbod afkondigde en dat ook serieus controleerde. In ons land werd spinazie op gro te schaal vernieUgd, in België bleef het bij een vage waarschuwing te gen het eten van bladgroente, zo stelt het rapport. Nederland was het enige land dat ook specifieke adviezen gaf voor de voeding van kinderen, maar aan de andere kant bleef in ons land een waarschu wing tegen het spelen door kinde ren op gras uit. Nederland had de beste informa tie-service over de stralingsgeva ren, maar concentreerde die te veel op het bedrijfsleven en te weinig op de burgers. Dat leidde, zonder enige verklaring, tot paniek onder de bevolking, aldus het rapport van de Europese consumentenor ganisaties. Nog slechter Andere EG-landen komen er nog slechter vanaf, vooral omdat vaak overheidsinstanties mededelingen deden, die even later weer door particuliere instanties werden te gengesproken. Zo vertelde de mi nister van volksgezondheid op de tv dat er geen enkel gevaar was, terwijl tegelijkertijd een stralings deskundige op de tv voorspelde dat het aantal kankergevallen de komende tijd sterk zou stijgen. Frankrijk deed vrijwel niets. "Hier geen tegenspraak en verwarring, maar stilte en veronachtzaming", aldus de BEUC. In Italië bleek uit een onderzoek dat meer dan de helft van de bevol king de geruststellende verklarin gen van de regering niet geloofde. Griekenland, Spanje, Ierland en Portugal deden vrijwel niets. De verwarring werd nog verder in de hand gewerkt omdat de twaalf lid staten van de Europese Gemeen schap er niet in slaagden het snel eens te worden over gemeenschap pelijke maatregelen. De BEUC wil dat de Europese Gemeenschap nu snel alle rampen plannen en controle-maatregelen gaat inventariseren en controleren. De Europese Commissie, het dage lijks EG-bestuur, heeft eerder deze week ook al op een snelle uitwisse ling van gegevens aangedrongen. Er moeten gemeenschappelijke normen worden afgesproken, zo dat in elk land levensmiddelen op dezelfde manier op straling wor den beoordeeld, aldus de BEUC. Ook moet een onderzoek begon nen worden naar de gevolgen op lange termijn voor de volksgezond heid van de ramp in Tsjernobyl. NEW DELHI (AP) - De bekende Rickshaws staan ongebruikt aan de kant in de door door rellen geplaagde westelijke buitenwijken van de Indiase hoofdstad New Delhi. Daar is een algemeen uitgaansverbod van kracht, sinds bij rellen en brandstichtingen het vorige weekeinde zes doden en 100 gewonden vielen. Aanleiding tot de onlusten was de moord op 14 hindoes door extremistische sikhs in de deelstaat Punjab. (foto epa> Veto VS in Veiligheidsraad NEW YORK (AP) - De Verenigde Staten hebben in de Veiligheids raad hun veto uitgesproken over een resolutie die was ingediend waarin de naleving van een uit spraak van het Internationale Ge rechtshof wordt gevraagd. Vijf niet-vaste leden van de Vei ligheidsraad hadden de resolutie ingediend waarin wordt gepleit voor de naleving van een besluit van het hof dat Amerikaanse hulp aan Nicaraguaanse Contra's ille gaal is. In de resolutie worden de Ver enigde Staten niet met name ge noemd. Frankrijk, Groot-Brittan- nië en Thailand onthielden zich van stemming. De Amerikaanse ambassadeur Vernon Walters zei dat de resolutie een 'onvolledig beeld schetste van de situatie in Centraal Amerika.' De Britse afgevaardigde in de V- raad, sir John Thompson, steunde de rol van het Internationale Ge rechtshof maar verklaarde de Brit se onthouding omdat de resolutie de indruk wekte dat het Centraala- merikaanse probleem er een is tus sen Nicaragua en de Verenigde Staten en dat er geen rekening mee wordt gehouden dat Nicaragua er niet in is geslaagd zijn eigen afspra ken en betrokkenheid in het ge bied na te komen. Wall raff komt niet in Holland DEN HAAG/BONN (GPD) - Rob van Gennep, de Neder landse uitgever van de boeken van Günter Wallraff, noemt het bericht dat Wallraff binnenkort naar Nederland verhuist „abso lute onzin" en „een canard van de eerste orde". De particuliere secretaris van de Westduitse bestsellerauteur van onder meer „Ik, Ali", Frank Reglin, heeft Van Gennep afgelopen nacht verzekerd dat er geen sprake is van plannen voor ver trek uit de Bondsrepubliek. Van Gennep deelde vanoch tend mee dat de „bron" van het „komkommerbericht", door het Duitse persbureau DPA overgenomen uit het Keulse boulevardblad Express en via andere persbureaus verder ve- spreid, waarschijnlijk gezocht moet worden in uitlatingen die Wallraff twee maanden geleden na een huiszoeking gedaan heeft. Volgens Van Gennep heeft de getergde schrijver toen boos maar schertsend uitgeroe pen dat hfj wel in Nederland zou willen gaan wonen omdat dat een veel democratischer land is waar rustiger te werken valt. LONDEN/WASHINGTON/ADDIS ABEBA (Rtr./APrtJPI/AP)- On danks verzekeringen dat het Britse kabinet eensgezind staat achter premier Thatchers verzet tegen sancties tegen Zuid-Afrika, zal de Britse minister van buitenlandse zaken sir Geoffrey Howe waar schijnlijk pogingen ondernemen om Amerikaanse en Japanse steun te werven voor het sanctiepakket dat de Europese gemeenschap in overweging heeft. Dat is gisteren vernomen uit politieke kringen in Londen, na een dag van verwarren de en tegenstrijdige geluiden over de Britse opstelling. Volgens de zegslieden staat het Foreign Office op het standpunt dat sancties onvermijdelijk zijn ge worden na de mislukking van de missie-Howe. Ze menen dat Groot- Brittannië op de minitop van het Gemenebest dit weekend vermoe delijk zal proberen de Gemene best-leiders te overreden tot uitstel van sanctiebesluiten, totdat met Japan en de Verenigde Staten is overlegd over de EG-voorstellen. Het pakket maatregelen dat de EG overweegt behelst onder meer een verbod op de invoer van kolen en staal uit Zuid-Afrika. Buitenland kort 'Nieuwe stijl' Nigerianen die roofovervallen hebben gepleegd moeten voortaan langzaam, met een kogel om de vijf minuten, worden terechtgesteld. Volgens een nieuw decreet moet het executiepeloton eerst op de voeten van de veroordeelde schie ten, vijf minuten later op de benen, vijf minuten later op de armen en tenslotte, vijf minuten later, direct in het hart. Basken De Franse grenspolitie heeft op nieuw twee Spaans-Baskische acti visten die in ballingschap in Frans Baskenland woonden gearres teerd, en een van hen onmiddellijk naar Spanje uitgewezen. Daarte gen is gisteren door in Parijs wo nende Basken betoogd. Opperrechter Rechter William Rehnquist van de Amerikaanse Hoge Raad blijkt in 1974 een vakantiehuis gekocht te hebben, waarvan het koopcon tract het hem verbiedt het huis door te verkopen aan 'iemand van het joodse ras.' Rehnquist, die door president Reagan is aangezocht als opvolger van opperrechter Warren Burger, verklaarde na de onthul ling pas enkele dagen geleden at tent te zijn gemaakt op de antise mitische clausule, die hij 'zeer stui tend' noemde. Hittegolf De hittegolf in het zuiden van de VS en de recorddroogte in het zuidoosten houden in augustus aan, zo voorspellen meteorologen. Intussen veroorzaken hozende re gens overstromingen in het noord oosten. Tot dusverre zijn in juli vol gens persberichten meer dan zes tig mensen omgekomen als gevolg van de hitte. Gisteren steeg het kwik in grote delen van het zuiden tot boven de 40 graden. Mevr. BiLsh en koningin Noor van Jordanië bezochten gisteren een SOS kinderdorp in Amman, terwijl hun echtgenoten een Amerikaanse hulp programma voor de Westoever en de Gazastrook bespraken. AMMAN/WASHINGTON (UPI) - Vice-president George Bush van de Verenigde Staten heeft een be langrijke ruggesteun gekregen voor zijn pogingen om de Jordaan se koning Hoessein te bewegen weer deel te nemen aan het vre desproces in het Midden-Oosten. Op de agenda voor zijn onderhoud met Hoessein, vandaag in Aqaba, prijkt namelijk Amerikaanse steun aan een ambitieus Jordaans pro gramma ter verbetering van de le vensstandaard van de 1,3 miljoen Palestijnen in de door Israël bezet te gebieden. Eén hoge Amerikaanse functio naris uit het gevolg van Bush ont hulde gisteren dat de VS 4,5 mil joen dollar aan nog onbestede hulpgelden aan Jordanië zullen verstrekken ten behoeve van enke le ontwikkelingsprojecten in Gaza en op de westelijke Jordaanoever. In Washington werd dit bevestigd door de woordvoerder van Buiten landse Zaken, Bernard Kalb. Daar mee is het voor het eerst dat Was hington geld steekt in het vijfjaren plan van de Jordaanse regering voor deze door Israël bezette gebie den. Hoessein heeft daar 1,3 mil jard dollar voor over, ondanks de economische problemen waarmee Jordanië als gevolg van de gedaal de olieprijzen kampt. De bekendmaking van de Ameri kaanse steun wordt beschouwd als een symbolisch gebaar van steun aan de politiek van koning Hoes sein die probeert de gunst te ver werven van de 800.000 Palestijnen op de westelijke Jordaanoever, van wie de meesten loyaal zijn aan PLO-leider Jasser Arafat. De VS hebben dit jaar al 14 miljoen dollar (foto AP» gestoken in streng door Israël ge controleerde projecten in de bezet te gebieden. Jordanië werd in 1948 door de VN toebedeeld met het beheer over de westelijke Jordaanoever, maar Israël bezette het gebied in 1967 tijdens de Zesdaagse Oorlog. Jordanië houdt nog steeds vast aan zijn soevereiniteit maar Israël, dat de bijbelse namen Judea en Sama ria voor het gebied gebruikt, vecht die aanspraken aan. Volgens ex- premier Begin behoort de westelij ke Jordaanoever op grond van de bijbel aan Israël maar geen enkel land, de VS incluis, is het daarmee eens. Bush reist vanuit de Jordaanse hoofdstad Amman eerst naar een waarnemingspost in Um Qais die uitziet over de door Israël op Syrië veroverde en inmiddels ingelijfde Golanhoogte. Bush en zijn vrouw lunchen zaterdag met het konink lijk echtpaar voordat zij doorreizen naar Egypte. Bush hoopt daar ge tuige te zijn van de ondertekening van een Egyptisch-Israëlisch ak koord over het omstreden stukje land bij Taba. Het conflict daar over heeft de betrekkingen tussen Egypte en Israël vier jaar lang ver zuurd. Howe, net terug uit Zuid-Afrika, had gisteren een ontmoeting met de Amerikaanse Afrika-specialist Chester Crocker. Crocker zou op dracht hebben om samen met Ho- we beperkte politieke en economi sche sancties op te stellen. De voorgenomen maatregelen beslaan een verbod op Zuidafrikaanse vliegmaatschappijen om te landen in de deelnemende staten, stopzet ting van nieuwe investeringen in Zuid-Afrika en visum-beperkingen voor Zuidafrikaanse autoriteiten. De Britse regering heeft de Font- lijnstaten gewaarschuwd dat ze niet op Britse hulp hoeven te reke nen als Zuid-Afrika de gevolgen van economische sancties zou af wentelen op zijn buurlanden. Groot-Brittannië is niet in een po sitie om de gevolgen op te vangen die sancties zouden hebben voor de buurlanden en daaruit blijkt eens te meer dat het van belang is een oplossing te zoeken door dia loog en niet door confrontatie, al dus een woordvoerder. Het daglad The Times maakte gisteren bekend dat de sancties waarschijnlijk ook een verbod op kolen- en metaalimport zullen in houden. De deelnemende landen zijn: de Verenigde Staten, de 12 lid staten van de Europese Gemeen schap en de 49 leden van de Geme nebest. Een definitieve beslissing over de gezamenlijke sancties wordt binnen tien dagen verwacht. Senaat De commissie voor buitenlandse zaken van de Amerikaanse Senaat heeft twee Democratische pogin gen afgeslagen om Republikeins voorstel voor sancties tegen Zuid- Afrika meer tanden te geven. De definitieve stemming over het wetsontwerp is uitgesteld tot vol gende week. De Republikeinse fractieleider Robert Dole dreigde dat hij een stemming over het sanctiepakket in de voltallige Senaat zou uitstel len totdat de Democraten akkoord gaan met een stemming over het omstreden voorstel van president Reagan voor het verlenen van 100 miljoen dollar hulp aan de contra's in Nicaragua. In de senaatscommissie bestaat een ruime meerderheid voor sanc ties maar er is verdeeldheid over de omvang van het sanctiepakket. Het Huis van Afgevaardigden heeft zich uitgesproken voor een vrijwel volledig handelsembargo, maar de Republikeinse commissie voorzitter Richard Lugar heeft in de senaat een beperkter pakket strafmaatregelen voorgesteld. Afrikaanse leiders hebben de le den van de Organisatie voor Afri kaanse Eenheid (OAE) opgeroepen Zuid-Afrika te isoleren en maatre gelen te nemen tegen westerse lan den die weigeren sancties te tref fen tegen het apartheidsbewind. Radicale OAE-leden zijn van me ning dat het Afrikaanse continent het voortouw moet nemen in de bestraffing van het blanke minder heidsbewind. In het bijzonder wer den maatregelen genoemd als het intrekken van de landings- en an kerrechten van Zuidafrikaanse vliegtuigen en schepen. Tien jaar geleden werd een resolutie van on geveer gelijke strekking aangeno men door de OAE, die echter in brede kring werd genegeerd. JOHANNESBURG (Rtr.) - De Zuidafrikaanse staatsradio heeft het Wes ten gisteren beschuldigd van ondemocratische methoden om onderhan delingen af te dwingen en deelde mee dat de Zuidafrikanen niet zullen praten met een pistool gericht op het hoofd. De Zuidafrikaanse zender oefende opnieuw kritiek uit op de mislukte missie van de Britse minister van buitenlandse zaken, Sir Geoffrey Ho we, en stelde dat buitenlandse delegaties naar het land komen met for mules die in tegenspraak zijn met het geloof in democratische onderhan delingen. Tien middelbare scholen in Soweto bleven gisteren leeg als gevolg van een schoolboycot door rond 15.000 scholieren die protesteren tegen de aanwezigheid van gewapende soldaten met honden op het schoolterrein. Een comité van zwarte ouders en leraren (NECC- National Education Crisis Committee) heeft woensdag bij een gerechtshof een klacht aanhan gig gemaakt tegen de aanwezigheid van leger en politie in de scholen en tegen de uitsluiting van leerlingen die weigeren de nieuwe identiteits kaarten te dragen. WARSCHAU (AFP/DPA/Rtr) - Bogdan Lis, een voormalige leider van de ondergrondse organisatie van het verboden Poolse vakver bond Solidariteit, is vrijgelaten. Lis is de eerste prominente politie ke gevangene in Polen, die op ba sis van de op 22 juli ingestelde be perkte amnestie vrijkomt. De 34-jarige vakbondsleider, die vorig jaar tot een gevangenisstraf van twee jaar was veroordeeld, heeft zelf zijn vrijlating bekendge- Poolse activist Bogdan Lis op vrije voeten maakt. Hij zei dat hij in ruil voor zijn invrijheidsstelling „geen enke le verklaring heeft getekend", die hem zou hebben verplicht af te zien van de strijd voor vakbonds vrijheid in Polen en van het opko men voor de rechten van de mens. De gevangenisdirectie had dat ook niet van hem verlangd, aldus Lis. „De autoriteiten weten zeer goed dat ik vastbesloten was mijn gehe le straf uit te zitten en mij niet zou onderwerpen aan een dergelijke koehandel". Volgens de amnestie regeling moeten politieke gevan gen in ruil voor hun vrijlating zo'n verklaring ondertekenen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 7