Uitgeverijen pakken
gratis kopiëren aan
Schuldenlanden ruilen
hun dollars voor goud
Opec onderzoekt nieuwe harde lijn
Universiteit voor rechter gedaagd
Spaarders bij Robeco
verrast door verlies
KLM helpt Antillen
saneren van
ALM
Papierdochter Burroughs
gaat op eigen benen staan
Vraag naar Krugerrand scherp gedaald
PAGINA 6
ECONOMIE
VRIJDAG 1 AUGUSTUS 1986
ROTTERDAM (ANP) - Vijf uitgeverijen van wetenschappelijke boeken vechten vol
gende week woensdag in kort geding voor de Rotterdamse rechtbankpresident een
auteursrechtelijk conflict uit met de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Zij willen
voorkomen dat de universiteit het komende studiejaar studenten opnieuw gebruik
laat maken van illegaal uit hun boeken en tijdschriften samengestelde compilatiewer
ken.
ROTTERDAM (GPD) - Wie aande-
len heeft, kan wel eens geld verlie
zen. Dat hebben duizenden spaar
ders van de Ro-Totaalrekening de
afgelopen dagen ontdekt, toen ze
een dagafschrift van hun rekening
kregen. Mensen die net in de laat
ste twee maanden waren gaan
deelnemen, zagen plotseling dat ze
minder, in plaats van meer geld
hadden.
De Ro-Totaalrekening is een
nieuwe spaarmogelijkheid van de
Robeco-groep. De rekening werd
begin dit jaar gepresenteerd en is
vooral bedoeld voor de kleine
spaarder die niet teveel risico wil
lopen, maar wel een beetje durft te
speculeren. Er nemen tot nu toe
50.000 mensen aan deel, die in het
totaal zo'n 600 miljoen gulden heb
ben ingelegd. De gemiddelde reke
ning is zo'n 12.000 gulden.
De rekening speelt zoveel moge
lijk op zeker. De inleg van de
spaarders wordt verdeeld over de
verschillende fondsen van de Ro-
becogroep: een kwart wordt be
legd in aandelen (Rolinco en Robe-
co), een kwart uit obligaties (Ro-
rento), een kwart uit onroerend
goed (Rodamco) en een kwart in de
spaarrekening Roparco.
„Daarmee wordt het risico ge
spreid, maar natuurlijk wordt het
niet helemaal uitgesloten", aldus
een woordvoerder van de Robeco-
groep, „We hebben de laatste we
ken te maken gehad met een koers
daling van de aandelen. De spaar
ders hebben deze week een dagaf
schrift gekregen, omdat de divi
dendbetaling van de Robancoreke-
ning in juli plaatsvindt, en dan zien
ze op zo'n afschrift dat er vergele
ken met mei 1 a 2 procent minder
op de rekening staat".
Robeco heeft zijn spaarders in de
advertentiecampagne ook al ge
waarschuwd dat zoiets wel eens
kan gebeuren. Letterlijk stond er:
„Natuurlijk zullen niet alle elemen
ten van de Ro-Totaalrekening al
leen maar in waarde toenemen".
Volgens de woordvoerder zijn de
meeste spaarders dan ook voorbe
reid op dit risico. In de advertentie
campagne is ook uitgelegd dat het
fonds, wanneer het de afgelopen
vier jaar al had bestaan, volgens
berekeningen 40 keer een positief
en 12 keer een negatief resultaat
had gehad. Het gemiddelde rende
ment over de afgelopen jaren zou
12 tot 14 procent zijn geweest.
Niemand hoeft volgens Robeco
in paniek te raken dat zijn spaar
geld in gevaar komt: „Wie per 15
januari met het fonds begonnen is,
had op 15 juli een rendement van
6,5 procent. Dat rendement is nu
iets lager, zo'n 6 procent. Mensen
die eind mei zijn begonnen, kijken
nu inderdaad aan tegen een koers
daling. Maar we verwachten dat
dat ^en tijdelijke zaak is. Boven
dien loopt een spaarder weinig risi
co, omdat de andere fondsen veel
minder risicodragend zijn. Alleen
zijn daar de dividenden nog niet
van uitgekeerd, zodat het resultaat
van die fondsen nog niet in de re
kening meetelt".
Het gaat om de uitgeverij Samsom
in Alphen aan den Rijn en vier zelf
standige bv's, die onderdeel zijn
van het uitgeversconcern Kluwer
in Deventer. Zij hebben aan hun
eis een dwangsom verbonden van
100.000 gulden per overtreding. De
vijf kort gedingen worden in één
zitting behandeld, aldus een
woordvoerder van Kluwer.
De vijf in het geding zijnde com
pilatiewerken, op universiteiten en
hogescholen aangeduid als rea
ders, bevatten teksten uit door de
vijf betrokken bedrijven uitgege
ven boeken en tijdschriften. De au
teurswet staat toe dat korte gedeel
ten worden overgenomen, mits
daar een „billijke" vergoeding te
genover staat. Hier is echter sprake
Tarieven bij
banken hoger
AMSTERDAM (GPD) - Een
aantal banktarieven is met in
gang van vandaag verhoogd.
Voor aan- en verkoop van rei-
scheques gaat het minimum
van f 4,25 naar f 5 per transac
tie. Deze verhoging wordt ook
bij de Postbank ingevoerd.
Het aan de kas storten van
geld op rekening van derden
zal nu f 2,50 gaan kosten, tegen
eerst nog f 1,50. Ook het tarief
voor het in gesloten bewaring
geven van goederen wordt ver
hoogd. Voor binnenlandse be
talingen in vreemde valuta's
tussen ingezetenen zal in het
vervolg f 25 per overboeking of
cheque moeten worden be
taald.
De Nederlandse Bankiers
Vereniging heeft tot deze ta
riefsverhogingen besloten sa
men met de Vereniging van De-
viezenbanken. De wijzigingen
worden noodzakelijk geacht
omdat de tarieven van deze
diensten lang niet kostendek
kend zijn. De nu verhoogde ta
rieven werden voor het laatst in
maart 1983 aangepast.
van grote gedeelten tekst waarvoor
bovendien geen vergoeding is ge
geven, aldus de woordvoerder van
Kluwer.
Een dag na het kort geding in
Rotterdam volgt volgende week
donderdag voor de Amstèrdamse
rechtbankpresident een soortge
lijk kort geding, dat de uitgeverij
Wolters-Noordhoff uit Groningen
tegen de Vrije Universiteit in Am
sterdam heeft aangespannen.
Het „readerprobleem" in zijn al
gemeenheid werd in maart van dit
jaar al aangekaart door de Konink
lijke Nederlandse Uitgeversbond
(KNUB). Pogingen van de KNUB
om met universiteiten en hoge
scholen tot een betalingsregeling
te komen voor het overnemen van
teksten in de readers liepen tot nu
toe op niets uit. De uitgeversbond
begint daarom nu een civiele pro
cedure tegen alle universiteiten in
Nederland om de niet betaalde au
teursrechten door deze instellin
gen in het verleden terug te vorde-
Het is volgens de KNUB niet uit
gesloten dat, afhankelijk van de
uitslag van de gedingen in Amster
dam en Rotterdam, ook in andere
universiteits- en hogeschool-ste-
i North Sea Ferries hebben gisteren als
l voortaan zelf, dus zonder de hulp van
(foto ANP)
ROTTERDAM - Tien Britse kapiteins en eerste officieren in dienst va
den soortgelijke kort gedingen zul- eerste buitenlanders een Nederlands loodsbrevet verworven. Zij mogen r
len worden aangespannen. een foodsin te roepen, Europoort invaren
Kans op overeenstemming vrijwel uitgesloten
Kort Zakelijk
GENEVE (AP/UPI) - Elf van de
dertien landen van de Opec (Orga
nisatie van Olie Exporterende Lan
den) zijn bereid hun produktie op
basis van vrijwilligheid te beper
ken. Enkele van de landen die met
een dergelijke próduktieverminde-
ring hebben ingestemd hebben
daaraan echter de voorwaarde ver
bonden dat de totale vermindering
veel groter zal moeten zijn dan de
1,875 miljoen vaten die nu uit de
bus zijn gekomen, zo is gisteren
vernomen in Genève, waar de mi
nisters van olie sinds maandag ver
gaderen.
Alleen Iran en de Verenigde Ara
bische Emiraten zijn tegen een
vrijwillige produktiebeperking.
Maar ook de minister van olie van
Gabon, Etienne Tchioba, verklaar
de na afloop van de vergadering
dat een vrijwillige beperking van
de produktie nergens toe leidt en
dat er een ander plan op tafel zal
moeten komen. Op de vraag óf dat
plan het plan van Algerije is om de
totale produktie te verminderen
tot vijftien a zestien miljoen vaten
per dag van de huidige twintig mil
joen, antwoordde Tchioba bevesti
gend.
In conferentiekringen is verno
men dat het Algerijnse plan de ge
hele of gedeeltelijke steun heeft
van Libië, Iran, Gabpn, Ecuador,
Koeweit en Irak. Een
van drie ministers, Lukman
Nigeria, Soebroto van Indonesië
en Nabi van Algerije, zal het Alge
rijnse plan om de produktie te ver
minderen tot vijftien zestien mil
joen vaten per dag bespreken.
Het plan stelt dat het verzet van
een of twee landen voor de rest van
de OPEC geen beletsel mag zijn
om alvast nieuwe nationale quota
toe te passen. Algerije noemt die
twee landen niet met name, maar
eerder door Soebroto voorgestelde
quota zijn door Iran en Irak afge
wezen. Iran wil het dubbele mogen
produceren van het Iraakse quo
tum, terwijl Irak hetzelfde quotum
verlangt als Iran.
Minister Jamani van Saoedi-Ara-
bië verklaarde dat er nu in twee
richtingen zal moeten worden ge
werkt. Als Saoedi-Arabië en de an
dere behoudende leden van de
Opec over het Algerijnse plan wil
len praten doen ze dat louter uit
tactische overwegingen om te pro
beren Algerije en de andere landen
van de harde lijn tot hun standpunt
over te halen. Deskundigen sluiten
niet uit dat de besprekingen zullen
voortduren tot in de komende
week. Ze zeggen verder dat, ook al
zou de produktie worden ver
kleind, de Opec-landen toch weer
meer gaan produceren als de olie
prijzen met ongeveer vijf dollar per
vat zijn gestegen.
WILLEMSTAD (ANP) - De KLM
is bereid de Antilliaanse lucht
vaartmaatschappij ALM techni
sche bijstand te verlenen en minis
ter De Koning (Antilliaanse zaken)
heeft zich bereid verklaard de kos
ten van deze bijstand te financie
ren. Dat heeft de Antilliaanse mi
nister voor ontwikkelingssamen
werking, J.E. Abraham, in Willem
stad meegedeeld.
Volgens Abraham is de KLM be
reid „tegen kostprijs" personeel
beschikbaar te stellen voor marke
ting, 'de technische dienst en auto
matisering. De Antilliaanse rege
ring heeft zich inmiddels bereid
verklaard de hulp van de KLM te
aanvaarden op het gebied van de
automatisering en de technische
dienst. Ten aanzien van de marke
ting gaat de voorkeur van de Antil
len uit naar een Amerikaanse advi-
Reden daarvoor, aldus minister
Abraham, is het feit dat KLM en
ALM op dat gebied concurrenten
zijn. „Het is voor beide partijen be
ter dat er geen vermenging van be
langen optreedt", zei hij. Minister
De Koning zou volgens de Antil
liaanse bewindsman bereid zijn
ook de kosten vari deze Ameri
kaanse adviseur te financieren.
Bij de ALM is een ingrijpende sa
nering aan de gang. Het bedrijf, dat
kort geleden een maandelijks ver
lies leed van circa 3 miljoen gulden
Antilliaans (bijna 4 miljoen gul
den), zal in de komende periode
ruim een-derde deel yan het perso
neel moeten ontslaan en de vloot
moeten imkrimpen. De maatrege
len betekenen ontslag voor 320 van
de 949 personeelsleden die de
ALM in dienst heeft.
De directie van de ALM wil de
sanering in zes maanden rond heb
ben in de hoop dat het verwachte
verlies van 13,5 miljoen Antilliaans
(17 miljoen gulden) over het fiscale
jaar 1985/1986 kan worden omge
bogen in een positief saldo. Ook zal
de ALM een schuldenregeling
moeten treffen om de totale schuld
van 90 miljoen gulden Antilliaans
Boerderijkrant
Over een paar weken verschijnt
een nieuw agrarisch weekblad: de
'Boerderij- Krant'. Uitgeverij Mis
set die^ook het weekblad 'De Boer
derij' (op dinsdag) op de markt
brengt, wil met het nieuwe blad
een aanval pareren van uitgever
Kluwer, die dit najaar komt met
het 'Agrarisch Dagblad'. Misset
meent dat het de drukbezette boer
aan tijd ontbreekt om naast zijn
'gewone' krant er elke dag een spe
cialistisch dagblad naast te lezen.
Duitse banken
De drie grootste banken van
West-Duitsland, Deutsche Bank,
Dresdner Bank en Commerzbank,
hebben in het eerste halfjaar van
1986 recordwinsten gemaakt. De
grootste van de drie, Deutsche
Bank, kon vooral dank zij de ver
koop van de aandelen van het
Flick-concern de afstand in winst
ten opzichte van de andere twee
nog eens fors vergroten. De winst
steeg met 54 procent. Dresdner
Bank sprak wat betreft de winst
van een „nieuw record" en Com
merzbank van „een krachtige stij
ging". Traditiegetrouw maken de
banken de totale winst niet be
kend.
Chips
Japan heeft toegezegd niet lan
ger microchips te dumpen op de
Amerikaanse markt. De Verenigde
Staten hebben in ruil daarvoor toe
gezegd hun invoerrechten op Ja
panse chips niet te verhogen en de
import van chips uit Japan niet aan
hoeveelheden te binden. Dit heeft
de Amerikaanse minister van han
del, Malcolm Baldrige, bekendge
maakt. Hij sprak van een belangrij
ke overeenkomst. Japan zal zijn
chips ook niet onder de prijs ver
kopen aan andere landen, die de
chips dan eventueel weer aan de
VS kunnen leveren, aldus Baldri
ge.
Inflatie
De kosten van levensonderhoud
in de Europese Gemeenschap zijn
het afgelopen jaar met 3,4 procent
gestegen. In dezelfde periode gin
gen de consumentenprijzen in de
VS met 1,6 en in Japan met 1,1 pro
cent omhoog. Deze gegevens zijn
gisteren verstrekt door de Europe
se Commissie in Brussel. In Neder
land gingen de prijzen de afgelo
pen maand met 0,4 procent om
laag. In Griekenland woedt de in
flatie het sterkst met 1,7 procent.
HEERHUGOWAARD (ANP) - De
computerpapierfabriek Burroughs
Business Forms Nederland
(BBFN) in Heerhugowaard treedt
uit het Amerikaanse computercon
cern en gaat zelfstandig verder on
der de naam Proforms. Directeur
G.J. Lakeman zet de drukkerij als
zelfstandige onderneming voort.
Burroughs nam in 1980 de ver
lieslijdende Drukkerij De Bussy
Trapman in Heerhugowaard over
en bracht haar onder in Burroughs
Business Forms Nederland. De
drukkerij werd binnen twee jaar
winstgevend en heeft de omzet in
zes jaar bijna verdrievoudigd tot 23
miljoen gulden in 1985. De Ameri
kaanse moedermaatschappij Bur
roughs wilde dit jaar van haar
drukkerijen af om zich te concen
treren op de computeractiviteiten.
Een nieuwe houdstermaatschap
pij, Nedforms Beheer, koopt de
aandelen van BBFN (nu dus Pro
forms). Directeur Lakeman is
meerderheidsaandeelhouder. De
overige aandeelhouders zijn de
participatiemaatschappijen NMB
Venture Partners (gezamenlijk be
lang van de pensioenfondsen van
KLM en NMB) en BPF-Participa-
tie-Maatschappij (deelneming van
het Bedrijfspensioenfonds voor de
Bouwnijverheid). Deze twee wor
den beheerd door NMB-Participa-
tie Beheer.
De sterkte van het personeel
(thans ongeveer honderd mensen)
zal naar verwachting worden uitge
breid gezien de zeer gunstig geach
te vooruitzichten.
AMSTERDAM (GPD) - Het Natio
naal Lucht- en Ruimtevaartlabora
torium (NLR) heeft een graantje
meegepikt van de opleving in de
vliegtuigindustrie en in het bijzon
der bij Fokker. Dat blijkt uit het
jaarverslag over 1985. Een groot
deel van het wetenschappelijk on
derzoek van het NLR was gericht,
op de ontwikkeling en de beproe
ving van de Fokker 50 en de Fok
ker 100, twee nieuwe vliegtuigen
waarvoor in de afgelopen tal van
orders zijn geplaatst.
Zo ontwikkelde het NLR het
Meet-, Registratie- en Verwer
kingssysteem (MRVS). Dit sys
teem wordt gebruikt bij proef- en
certificatievluchten met de proto
types van de nieuwe toestellen.
Ook werd in 1985 begonnen met de
voorbereidingen voor proeven op
Meer onderzoek
luchtvaartlab
dankzij Fokker
het staartstuk van de Fokker 100.
De proeven worden dit jaar afge
rond.
Verder bestudeerde het NLR in
opdracht van de Rijksluchtvaart
dienst (RLD) de betrouwbaarheid
van de software-pfogramma's die
in digitale boordcomputers wor
den gebruikt. Ook werden de mo
gelijkheden onderzocht om met
helikopters veilig te kunnen ma-
onder slechte -
standigheden. Dit kan van belang
zijn bij boorplatforms op zee.
Eveneens in opdracht van de RLD
werkte het NLR mee bij de verdere
ontwikkeling van het Nederlandse
luchtverkeersleidingssysteem.
Het aantal opdrachten uit het
buitenland verminderde ten op
zichte van 1984. Dit aantal kan naar
verwachting in de komende jaren
gaan stijgen. Dan moet er echter
wel meer duidelijkheid komen
over de nieuwe projecten die Euro
pese overheden en vliegtuigindus-
triën willen starten. Het NLR ver
wacht ook de komende jaren inten
sieve medewerking te verlenen bij
de verdergaande ontwikkeling van
de Fokker 50 en Fokker 100. Daar
naast zal worden gewerkt aan tech
nologie voor Fokker-toestellen
voor de jaren '90.
Directeur en
Lakeman.
LAUWERSOOG (GPD) - Op de
visafslag van Lauwersoog zal
.vanaf volgende week regelmatig
IJslandse vis worden aange
voerd. De afslag van Lauwersoog
heeft daartoe een overeenkomst
afgesloten met een grote coöpe
ratie in Reykjavik, waarbij tien
tallen vissersschepen zijn aange
sloten. De eerste twee contai
ners, met elk zo'n veertien ton
vis, die in mei werden geveild,
brachten een prijs op waarover
de IJslanders zeer tevreden wa
ren. Daarom is besloten het zake
lijk contact voort te zetten.
IJslandse vis
afgeslagen
op Lauwersoog
De visafslag Lauwersoog vindt
wel dat de kwaliteit van de IJs
landse vis verbeterd dient te
worden. De Nederlandse markt
stelt nu eenmaal hogere kwali
teitseisen dan de Duitse en En
gelse markt, waar de IJslandse
3 al langer aan leveren.
Deze week meldden zich ook
vertegenwoordigers van een an
dere IJslandse combinatie op
Lauwersoog en directeur Zwart-
veld heeft ook al contact gehad
met vissers die mogelijk recht
streeks hun vangsten te Lauwer
soog willen afleveren. De IJslan
ders vangen al jaren meer dan ze
kunnen verwerken.
Lauwersoog heeft een aan-
voervergunning, met een proef
tijd van twee jaar, gekregen voor
het veilen van haring. De aan
voer mag pas vanaf 15 oktober
plaatsvinden tot einde maart.
(117 mihoen gulden) weg te
werken.
Om de vloot van de ALM in te
krimpen zai een DC-9 worden afge
stoten. De dochtermaatschappij
„ABC-commuter", die met twin-ot-
ters diensten onderhoudt tussen
Aruba, Bonaire en Curacao wordt
opgenomen in de ALM
Ook zal er een sanering in de
vliegroutes plaatshebben. Niet ren
dabele lijnen in de regio zullen
worden opgeheven en de ALM wil
gerichter werken aan de toeristen-
markten in de Verenigde Staten en
Canada.
Overname DSM
van Britse
oliebelangen
HEERLEN/LONDEN (ANP) -
DSM heeft voor 22 miljoen Améri-
kaanse dollar het belang overgeno
men van de Britse maatschappij
LASMO in het Nederlands deel
van het continentaal plat. DSM
Energie bv krijgt daardoor onder
andere een belang in het reeds pro
ducerende Rijn-olieveld, terwijl
deze maatschappij reeds een be
lang heeft in het eveneens produ
cerende olieveld Kotter. Ook
neemt DSM belangen over in blok
ken, waarin de aanwezigheid van
gas is aangetoond. Het aantal (deel-
)blokken in het Nederlands deel
van de Noordzee waarin DSM een
minderheidsbelang heeft komt
door de overneming van 27 op 32.
DSM verkrijgt nu een belang van
6 procent in blok P 15, waarin het
Rijn-olieveld ligt dat door operator
Amoco eind vorig jaar in produktie
werd genomen. Voorts wordt van
LASMO overgenomen een belang
van 15 procent in blok P 2a, van 4,5
procent in L la, van 15,5 procent in
blok L lb en een belang van 50 pro
cent in blok F 8a. In deze blokken
zijn gasvoorkomens aangetoond.
Van LASMO was al bekend, dat
deze maatschappij bij de gedaalde
energieprijzen af wil van minder-
heidsbelangen in blokken waarin
zij niet zelf niet produceert. De
strategie van DSM is erop gericht
om juist in een tijd van lagere ener
gieprijzen over te gaan tot aankoop
van belangen. Deze onderneming
gaat ervan uit, dat in het midden
van de jaren negentig de energie
prijzen weer hoog zullen zijn.
De transactie tussen DSM en
LASMO wordt vermoedelijk eind
augustus volledig afgerond. De Ne
derlandse en de Engelse overheid
moeten hieraan nog hun goedkeu
ring geven.
DOLLAR - De koersen van de dol
lar en het pond sterling zyn giste
ren op de Europese valutamarkten
fors gedaald. De koersdaling werd
toegeschreven aan de uitlating van
de Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken Shultz op woens
dag dat er nog ruimte is voor in
verdere daling van de dollarkoers
ten bate van de exportpositie van
de VS.
De Nederlandse banken hebben
hun advieskoersen met drie cent
verlaagd tot 2,42 gulden bij ver
koop van dollars en 2,30 gulden bij
aankoop.
LONDEN (GPD) - Een aantal
schuldenlanden heeft een deel van
de dollarvoorraad omgewisseld in
goud. Met name monetaire instan
ties in goudproducerende landen
als Brazilië en Colombia meldden
zich in 1985 en dit jaar weer als ko
per op de markt om hun goudre
serve aan te zuiveren. In de jaren
daarvoor, met name tijdens de
schuldencrisis in 1983, spraken de
ze landen hun voorraden nog aan
wegens geldgebrek.
Dat blijkt uit gegevens van het
internationale mijnconcern Gold
Fields, gevestigd in Londen. Ook
andere landen, zoals bijvoorbeeld
Finland, breidden voor het eerst
sinds drie jaar hun goudreserves
uit. Voor het lopende jaar verwach
ten de opstellers van het rapport
Gold '86 nog een voortzetting van
deze overheidsaankopen van goud.
Aanleiding is volgens de analysten
de verzwakking van de dollar.
Voor een aantal schuldenlanden
heeft mogelijk ook de beslissing
van de Verenigde Staten om de Ly-
bische tegoeden te blokkeren een
rol gespeeld bij het omwisselen
van dollars in goud.
Het optreden van de monetaire
instanties als kopers op de goud-
markt compenseerde in 1985 vol-
gens het rapport de stijging van de
mijnbouw in de westerse wereld
met 64 ton (ofwel 5,5 procent). Uit
gaande van het huidige prijsniveau
(inmiddels sinds het verschijnen
van het rapport gestegen tot onge
veer 350 dollar per ounce) ver
wachten de goud-experts een ver
dere, geleidelijke, stijging van de
mijnbouw in de komende jaren.
Sieraden
Particuliere beleggers toonden
in 1985 aanzienlijk minder interes
se in goud dan het jaar er voor, een
daling met 55 procent. De meer
speculatief ingestelde beleggers
verkochten zelfs 253 ton goud om
te profiteren van de kansen op de
aandelen- en obligatiemarkten, al
dus het rapport. De vraag naar
goud door de sieradenindustrie
steeg vorig jaar wél, met bijna 9
procent tot 898 ton. Een stijging
die werd veroorzaakt door meer
aankopen van sieraden in de Ver
enigde Staten, Japan en India.
De behoefte van de electronische
industrie liep daarentegen terug
met 13 procent als gevolg van te
grote voorraden in onderdelen. De
vraag naar goud voor tandheelkun
de en overige industriële toepas
singen en decoratie stabiliseerde
zich. De vraag naar baren goud,
voor zover na te gaan, daalde licht
en die naar geslagen gouden mun
ten sterk (met 18 procent). Als ge
volg van de importrestricties in de
Verenigde Staten ging dit vooral
ten koste van de Zuidafrikaanse
'Krugerrand', ten dele gecompen
seerd door de grotere verkoop van
de Canadese 'Maple Leaf.
Uit de communistische landen
kwam vorig jaar een aanbod van
210 ton aan goud, ongeveer gelijk
aan het aanbod in 1984. In de eerste
maanden van dit jaar was het aan
bod uit deze landen echter al „aan
zienlijk" hoger, zodat voor 1986
een relatief hoger aanbod wordt
verwacht. De analysten wijzen op
de lage opbrengsten uit de olie- en
gasexporten van met name de
Sowjet-Unie, waardoor een gebrek
aan deviezen is ontstaan.
Prijs
Hoewel zich sterke schommelin
gen voordoen in de goudprijs,
spreken de Londense analysten
toch van een goed evenwicht tus
sen vraag en aanbod met een ge
middelde prijs van 317 dollar per
ounce. Door de daling van de dol
lar, liggen de prijzen in 'harde valu
ta' wel op het laagste niveau sinds
jaren. Met name in Japan, waar de
vraag naar goud vorig jaar een re
cord bereikte. Maar ook in gul
dens, waar de Amsterdamse goud
handel in rekent, is de prijs relatief
laag in vergelijking met de dollar
notering voor goud.
Op een kalme Amsterdamse effecten
beurs lieten de schommelingen in de
koersen van de grote aandelen zich
vanochtend veelal slechts in dubbel
tjes uitdrukken. De banken gingen niet
terug, nadat de koersen onder invloed
van stimulerend nieuws uit Duitsland
gisteren waren gestegen. De NMB no
teerde tegehn twaalf uur zelfs drie gul
den hoger op f 215.
Ondanks een weer iets lagere dollar
en een licht lager Wall Street gingen de
internationale aandelen niet echt te
rug. Unilever won f3,50 op f488. KLM,
Philips en Kon. Olie bleven nagenoeg
onveranderd. Akzo was twee kwartjes
hoger en Hoogovens eenzelfde bedrag
lager.
Bij de overige fondsen sprong Nij-
verdal-ten Cate eruit met een winst
van f 1,80 op f 151,80, steeg Ahold drie
dubbeltjes door naar f 94 en kwam
Pakhoed 40 cent in herstel op f 56,50.
De tendens tot renteverlaging, die
de laatste dagen tot uiting komt in ho
gere afgiftekoersen voor bank- en
spaarbrieven, leek vrijdag ook haar
weerslag te krijgen op de obligatie-
markt. Enkele langlopende staatsle
ningen noteerden tot 0,15 punt hoger.
Op de parallelmarkt werd Datex op
nieuw duurder. Mogelijk onder in
vloed van publiciteit in een beleg
gingsblad steeg de koers van het auto-
matseringsfonds f 2,10 naar f 65.
