'Taal is mijn grote hartstocht'
'Vorig seizoen heeft me
flinke opdonder gegeven'
Liedjesschrijver Jelle de Vries houdt het voor gezien
wint Zilveren Fiddle
Leidse bluegrassgroep
Ontwerper
Loewy (92)
overleden
WOENSDAG 16 JULI 1986
GRONINGEN/LEIDEN (GPD) -
Vier oktober 1985. De dag dat de
acteur-entertainer Jan Blaaser te
Stadskanaal in Oost-Groningen
door zijn klapstoel zakte. Een mis
lukte voorstelling in de plaatselijke
cultuurtempel, gevolgd door toe
standen en verkeerd vallende uitla
tingen van alle kanten. Blaaser zit
er nog steeds mee.
door
Jacques J.d'Ancona
Zomer 1986. De dag voor de
vakantie-uittocht van de familie
Blaaser. De koffers zijn gepakt, de
laatste boodschappen in huis ge
haald. Lelystad loopt leeg. Jan
Blaaser doet hetzelfde. Figuurlijk,
mondeling. „Ik heb er nog steeds
last van. Stadskanaal achtervolgt
me. Die zaak is zo verschrikkelijk
opgeblazen. Ik heb zoveel keer op-
Boiüie
7 4) - On my own - Patti La-
belle Michael McDo
nald
8(9)- Holly rock - Sheila E
9 (13) - Atlantis is calling SOS
- Modern Talking
10 (27) - Holliday rap - MC Mi-
ker G DJ Sven
11 (12) - Set me free - Jaki Gra
ham
12 (17) - Say it say it - Eg Daily
13 7) - We don't have to take -
Jermaine Stewart
14 (21) - My favourite waste of
time - Owen Paul
15 (10) - Touch me - Samantha
Fox
16 (16) - Midnight lady - Chris
Norman
17 (19) - Friends will be friends
- Queen
18 (33) - Disco samba - Two
Man Sound
19 (25) - When tomorrow comes
- Eurythmics
20 (20) - Mountains - Prince
The Revolution
21 (15) - Sledgehammer - Peter
Gabriel
22 (11) - Thought you were on
my side - Cock Robin
23 (--) - Ti sento Matia Bazar
24 (--)-! can't wait - Nu Shooz
25 (30) - Alles geprobeerd - Het
Goede Doel
26 (14) - Wonderful world -
Sam Cooke
27 (32) - Barbecue - Andre van
Duin
28 (29) - Tausendmal du - Mun-
chener Freiheit
29 (35) - All night passion -
Alisha
30 (18) - J'aime la vie - Sandra
Kim
31 (22) - What a fool believes -
Doobie Brothers
32 (36) - Ik slaap vannacht wel
op de bank - Koos Al-
berts
33 (37) - New beginning
Bucks Fizz
34 (24) - Turn your love around
- Mai Tai
35 (-) - Sing our own song - UB
40
36 (23) - Greatest love of all -
Whitney Houston
37 (39) - A change is gonna co
me - Solomon Burke
38 (-) - Nasty - Janet Jackson
39 (-) - Leave it to luck - Top
per Headon
40 (31) - OuraganJIrrististable
- Stephanie
AMERSFOORT (GPD) -
Jelle de Vries houdt het
voor gezien. Na 25 jaar als
free-lancer bij de VARA te
hebben gewerkt, vindt de
schrijver van liedjes en ko
mische series het welletjes.
„Ik ben op een leeftijd ge
komen, dat ik maar eens
moet ophouden met dit
werk", vertelt hij. Als af
scheid zendt de VARA tot
en met september in totaal
achttien programma's uit
van en over Jelle de Vries.
Vier herhalingen van 'Kla
tergoud', vier herhalingen
van 'Lief zijn voor de buren'
en zeven opnieuw samenge
stelde programma's 'Tekst
en muziek'. Tussendoor
heeft Tonny van Verre drie
gesprekken met de liedjes
schrijver en auteur.
door
Eric de Bie
De Vries (65) mag dan nu afscheid
nemen, opgehouden met liedjes
schrijven is hij al vijf jaar geleden.
„De laatste programma's stelde ik
samen uit eerder opgenomen re
pertoire", geeft hij toe.
Stilzitten is er echter niet bij. De
Vries vult zijn tijd nu met het on
derhouden van zijn Japanse tuin
en het schrijven van een studie
over de uitspraak en de constructie
van de Nederlandse taal. „Ik heb
een hartstochtelijke belangstelling
voor de Nederlandse taal. Ik ben
eigenlijk een beetje een taaiidioot.
In die tien jaar dat ik komedies heb
geschreven, ben ik mij steeds beter
gaan realiseren hoe de natuurlijke
spreektaal klinkt".
Geforceerd
„Ik erger mij dan ook dikwijls
blauw, als ik sommige mensen
hoor praten. Vooral als dat in het
openbaar gebeurt. Dat geforceerd
netjes praten. En sportcommenta-
toren, vreselijk. Als het aan mij lag
werden de meesten meteen ontsla
gen. De toon van zo'n Eddy Poel
man vind ik echt van een domheid
en de uitspraak van Tom Egbers is
het ergste dat ik mij kan voorstel
len. Dit soort 'krompraters' kun
nen op den duur een funeste in
vloed hebben op het taalgebruik
van de Nederlandse burger".
Jelle de Vries begon zijn loop
baan als pianist in restaurants.
Vanaf 1954 begeleidde hij aan de
piano Wim Sonneveld. De Vries:
„Het bekendste uit die periode is
natuurlijk het liedje 'Daarom
breng ik bloemen voor je mee". Al
leen de muziek was overigens van
mij. De tekst is geschreven door
Jelle de Vries: 'Ze zoeken het maar u
Michel van der Plas. Ik hou er niet
van om met andermans veren te
pronken. Daar kan ik echt niet te
gen".
Een grotere bekendheid verwierf
hij in de jaren '60 met het komische
VARA-radioprogramma 'De wilde
vaart'. Daarna volgden het liedjes
programma 'Een boeketje roman
tiek" met onder anderen Conny
Stuart, Harry Mooten en Letty de
Jong, en de succesvolle serie 'Kla
tergoud' met Ton van Duinhoven,
Conny Stuart, Tonny Huurdeman
en Jenny Arean. Het vervolg daar
op heette 'Lief zijn voor de buren'.
Elitair
Op een gegeven moment had Jel
le de Vries genoeg van de kome
dies en legde hij zich geheel toe op
het schrijven van liedjes, soms ge
baseerd op bestaande gedichten,
soms schreef hij de tekst zelf. Dat
resulteerde in het programma
'Tekst en muziek'. „Het verwon
derlijke bij dit programma was, dat
we altijd een heleboel reacties bin
nenkregen. Alhoewel het toch een
beetje een elitaire serie was. Er za
ten gedichten tussen die niet zo ge
makkelijk waren. Toch stuurden
de luisteraars honderden brieven.
Meestal met de vraag van wie het
gedicht was en waar ze het konden
terugvinden", vertelt De Vries.
„In het totaal heb ik ruim 2000
liedjes geschreven. Ik ben nu bezig
daar een selectie uit te maken. Het
zou jammer zijn als al die liedjes
verloren zouden gaan".
„Verder ben ik nog bezig met het
schrijven een boek. Je zou het au
tobiografisch kunnen noemen.
Over een halfjaar is het klaar, denk
ik. Maar meer vertel ik er niet
over".
Zanggroepje
Op de vraag wat hij nu het leuk
ste vond om te doen, komt De
Vries na enig denken toch terecht
bij het zanggroepje van 'Een boe
ketje romantiek'. „Dat was
verfijnd, goed afgewerkt. De na
druk lag op de vocale groep van
vijf of zes stemmen. Vaak zongen
we a capella".
„De komedies als 'De wilde
vaart' en 'Klatergoud' waren ook
leuk om te doen. Maar het was toch
'van dik hout zaagt men planken'.
'Lief zijn voor de buren' was veel
menselijker. Het ging over heel ge
wone mensen die heel gewone din
gen tegen elkaar zeiden. Het waren
niet van die bedachte grappen,
maar toch was het leuk. Ik denk
dat ik het toen pas echt kon".
„Ik geloof dat ik ten tijde van de
komedies meer energie had. Het
was wel altijd een lijdensweg om
elke maand tweemaal een half uur
durend programma te maken,
waar mensen dan ook nog om
moesten lachen".
Activiteit
Het grote verschil tussen de om
roep van vroeger en die van nu
vindt hij het gebrek aan activiteit.
„Zo'n twintig, dertig jaar geleden
waren er ontzettend veel eigen pro-
dukties op de radio te horen. Elke
omroep had een eigen orkestje of
combo. Er waren een heleboel
mensen die bezig waren met eigen
arrangementen. Kortom, er was
een grote bedrijvigheid en ieder
een was daar gelukkig mee. Tegen
woordig is het allemaal zo geme
chaniseerd. Orkesten zijn er niet
meer, om over cabaretprogram
ma's maar helemaal te zwijgen".
„De oorzaak hiervan is het geld.
Het is goedkoper om een plaat te
draaien dan een muzikant of zan
ger te betalen. De bestemming van
de omroeppot komt op een heel an
dere plaats terecht. Alleen al het op
gang brengen van een programma
kost tegenwoordig veel meer geld.
De omroepfunctionarissen, de
mensen die op het kantoor zitten
moeten allemaal betaald worden.
En dat gaat ten koste van het pro
gramma, waar het toch eigenlijk
om draait".
„Ik vind het jammer dat er zo
veel zendgemachtigden zijn. Het
hele omroepwezen is eigenlijk ont
kleurd. Het verschijnsel doet zich
voor dat
men, lid zijn van een rechts om
roep".
„Ik ben zelf niet zo'n politiek
mens, maar ik heb natuurlijk wel
opvattingen. Ik ben links-geaard,
maar ik heb ook wel zoiets van: ze
zoeken het maar uit. En dat is mis
schien toch weer rechts".
Jan Blaaser: met nieuwe moed beginnen aan nieuw programma
Hoe Jan Blaaser door zijn 'Klapstoel' zakte
getreden in mijn leven. De kome
die Potasch en Perlemoer heb ik
2000 keer gespeeld. Dan kan het
een keer gebeuren dat het niet
gaat. Dat voel je als artiest en op
zo'n moment denk je: zullen we
maar naar huis gaan...? Wim Son
neveld had dat ook wel eens. Dan
zei hij: vanavond spelen we op de
automaat... Die avond ging het
niet. Maar wat er daarna over me
heen gegoten is. Dat ik van het to
neel gehaald zou zijn... Er zijn brie
ven gekomen waarin Groningers
schrijven dat ik de Groningers
haat. Wat is er gebeurd? Ik heb die
avond gewoon geen goeie voorstel
ling gespeeld. Meer niet!".
Voor Jan Blaaser is Stadskanaal
uitgegroeid tot een nationale ramp.
Hij wordt er nog steeds op aange
sproken. Blijkbaar zijn er dingen
voorgevallen die men hem niet
wenst te vergeven. Hij speelde
daar de tweede voorstelling van
zijn nieuwe programma Klapstoel,
dat een week later ook in Leiden
een slechte recensie kreeg. De ac
teur Blaaser, die een knap verteller
is, maar geen showman en aller
minst een vedette - en dat ook niet
pretendeert - zat op het podium
terneer als een mat, futloos en
loom afgietsel van de cabaretier
die hij kan zijn.
Hij kwam amper van zijn krukje
af, mompelde zijn zuchtende tek
sten doelloos voor zich uit en
scheen geen poging te onderne
men om een relatie met de zaal tot
stand te brengen. De actuele ele
menten waarmee hij in wilde spe
len op herkenbare situaties troffen
geen doel en de schrijnende din
gen die hij kwijt wilde over sociaal
zwakkeren en over discrimineren
de liefdeloosheid werden door het
publiek niet opgepikt.
Blaaser toonde in zijn show wel
degelijk de moed om dieper te
gaan dan zijn publiek van hem ge
wend is. Maar hij was niet geinspi-*
reerd, niet lekker wrang en prik-
kend-cynisch, maar verzuurd be
zig. Een gastheer die niet in vorm
Bloemetj esj urken
e directeur van het theater vond
de voorstelling beneden de maat
en was woest op Jan Blaaser, die in
een onberaden moment zei dat dit
aan het 'bloemetjesjurken-publiek'
te wijten was. Het publiek mocht
tegen een gereduceerde prijs een
andere voorstelling uitkiezen, het
geen elders weer trammelant ople
verde. Schouwburgdirecteuren die
Jan Blaaser nog op zich af zagen
komen, waren daar niet blij mee...
Jan Blaaser nu: „Men kreeg een
andere Jan Blaaser dan men ver
wachtte. In principe wou ik in deze
one man show praten met het pu
bliek. Maar daar is van beide kan
ten talent voor nodig. Ik wil een
mening kwijt over de dingen die er
om ons heen gebeuren. Over de
paus en zijn houding tegenover ho
mofilie, over Zuid-Afrika, enz.
Maar de mensen die daar zaten we
ten niet wat er aan de hand is in de
wereld. Ik ging uit van wat er in de
opiniebladen staat, maar men mis
te de herkenning. Ik kan me op
mijn leeftijd woest maken en wil
daar in vlammende taal over ver
tellen op het toneel. Ik heb het ge
weten: dat moet Jan niet doen.
Mijn publiek wil dat niet van mij!".
Jan Blaaser komt vanaf januari
met een nieuw soloprogramma on
der de titel 'Wie spaart wie?'. Hij
zal de consequenties trekken uit de
ervaringen van het afgelopen sei
zoen en zijn cliëntèle tegemoet ko
men, maar hij belooft op voorhand
dat hij ons zijn prachtige anekdoti
sche verhalen niet zal onthouden.
Syndroom
Stadskanaal heeft een syndroom
opgeleverd en voor Jan Blaaser het
seizoen bedorven. Hij is met de af
faire achtervolgd in radioprogram
ma's en columns, theaterdirecteu
ren in het gehele land komen er
steeds op terug. Blaaser: „Een fan
van me uit Groningen schreef dat
ik de Groningers haat. Ik zou inva
liden hebben beledigd. En dan te
weten dat ik vaak voor gehandi
capten heb opgetreden. Moet je
zeggen dat het niet waar is? Men
sen geloven je niet. 'Het stond toch
in de krant', roepen ze. Het zit me
nog steeds dwars. Ik heb er een
enorme opdonder van' gekregen.
Zo'n brief is verschrikkelijk".
Het nieuwe seizoen levert Jan
Blaaser (64) druk werk op. Hij gaat
in toneelprodukties op de televisie
spelen en regisseert voor de
schouwburgen zijn eigen klucht
'Drie is teveel', een successtuk dat
na jaren weer eens op het repertoi
re staat. Daarin speelt hij trouwens
zelf niet mee.
En dan in januari de première
van zijn nieuwe one man show. Hij
verheugt zich erop. Het wordt een
probleemloze voorstelling. Reken
LEIDEN - De Leidse bluegrass-
groep de Temporary Coyotes heeft
op het internationaal countryfesti-
val in Heijen de Zilveren Fiddle ge
wonnen, de eerste prijs in de cate
gorie akoestische muziek.
De competitie voor de Zilveren
Fiddle is een jaarlijks terugkerend
festival, dat dit jaar voor de twaalf
de keer werd georganiseerd. Tot
winnaar wordt die groep verkozen
die zich instrumentaal, vocaal en
wat presentatie betreft als beste
KUNSTROOF - Bij een inbraak in
het stedelijk museum van het
Franse Cahors zijn drie doeken van
Salvador Dali, twee van Miro, een
Magritte, een Max Ernst en een Pi
casso gestolen. De doeken maak
ten deel uit van een expositie ter
ere van André Breton, de pionier
van het surrealisme. Volgens ex
perts zal het de dieven moeilijk val
len de doeken te verkopen, omdat
het bekende meesterwerken be
treft.
onderscheidt. Het festival in Heij
en is het grootste jaarlijkse festival
voor nieuwe country- en bluegrass-
groepen uit met name België en
Nederland. Het behalen van de eer
ste prijs betekent naast een grote
stimulans voor een band ook mee
doen aan diverse nationale en in
ternationale festivals en competi
ties.
De Temporary Coyotes, aange
naam verrast en gelukkig met het
behaalde resultaat, treden geregeld
op, onder meer op straat en in de
folkclub Horus. Tot de activiteiten
van de groep behoren, naast het
spelen van bluegrassmuziek, het
op poten zetten van een ziekenhuis
in Ghana en het muzikaal onder
steunen van organisaties als Am
nesty en Greenpeace.
Morgenavond (om 22.00 uur) zul
len opnamen worden uitgezonden
van het festival in het radiopro
gramma TROS-country van Ge
rard de Vries, die ook deel uit
maakte van de jury in Heijen.
The Temporary Coyotes, bestaande uit Alex Forteyne (gitaar), Peter
Scharpff (mandolien), Hans de Bekker (gitaar), Walter Schrader (viool),
Frank v.d. Starre (contrabas) en Geert Schoonderwoerd den Bezemer jr.
(banjo). (foto pr>.
Van Meekren en
Groenteman bij
'Met het oog'
HILVERSUM (GPD) - Met ingang
van 1 oktober zullen alle zes A-om
roepen plus de NOS een vaste pre
sentator leveren aan het NOS-
nieuwsprogramma 'Met het oog op
morgen'. Jaap van Meekren zal na
mens Veronica het programma el
ke donderdagavond presenteren.
Nieuw is ook Hanneke Groente
man, die namens de VARA op
woensdag het programma aan el
kaar zal praten.
Consequentie van de nieuwe op
zet is, dat Koos Postema als pre
sentator zal verdwijnen. Postema
werkt niet langer voor de VARA.
Tot nog toe had Veronica geen
vast aandeel in het tot stand ko
men van het populaire radiopro
gramma. De andere vaste presenta
toren van 'Het oog' worden ge
handhaafd, al wisselt een aantal
van hen van vaste avond.
Dat betekent op zondag Karei
van de Graaf (AVRO), maandag
Wim Bosboom (TROS), dinsdag
Jaap van meekren (foto anp)
Violet Falkenburg (KRO), vrijdag
Frits Spits (NOS) en zaterdag Ge
rard van den Berg (NCRV).
De formule van het programma
zal geen wijziging ondergaan. Vas
te rubrieken als Den Haag Van
daag, De krant van morgen en het
actualiteitenoverzicht blijven dus
gehandhaafd in het bestbeluister-
de radioprogramma op de avond.
1(1)- The edge of heaven -
Wham
2(2)- Lessons in love - Level
42
3(5)- Papa don't preach -
Madonna
4(8)- Venus - Bananarama
5(3)- What have you don for
me- Janet Jackson
6(6)- Underground - David
PARIJS (AFP) - De industrieel
ontwerper Raymond Loewy is op
92-jarige leeftijd in Monte Carlo
overleden. Loewy, die zich .indus
trieel estheticus' noemde, was me
de-verantwoordelijk voor een aan
tal van de grootste successen van
industriële produkten.
Loewy zette zijn, gevoel voor
schoonheid in op talloze gebieden -
van auto's, boten, meubels en siga
rettenmerken tot locomotieven en
interieurs van ruimteschepen. Hij
was het die de Coca-Cola fles zijn
huidige vorm gaf, en de befaamde
beeldmerken van de Shell en het
sigarettenmerk Lucky Strike ont
wierp.
Loewy werd in 1893 in Parijs ge
boren en vestigde na de eerste we
reldoorlog in de Verenigde Staten
als mode-tekenaar. Hij werd in
1938 Amerikaans staatsburger en
zijn ontwerpbureau werd het be
langrijkste van het Amerikaanse
continent.
Loewy, die werkte volgens het
Raymond Loewy in 1957 gefotografeerd bij een door hem ontworpen
BMW 507. (foto ANP).
principe van een gewaagde aërody
namica maar zijn eigen latijnse
smaak volgde, wijzigde de lijn van
praktisch alles. Hij streefde na „al
le noodzakelijke voorwerpen mooi
te maken". Alle vervoermiddelen
interesseerden hem; hij ontwierp
de inrichting van de .Greyhound'-
bussen, van het vliegtuig van wij
len president Kennedy en van de
Concorde en stond aan de wieg van
de beroemde Studebaker, een auto
„waarvan men niet ziet wat de
voor- en wat de achterkant is". De
Nasa deed een beroep op hem om
het interieur van de Apollo-ruimte-
schepen en Skylab te ontwerpen.
In totaal verbeterde Loewy 1.500
produkten. Hij legde zijn ervarin
gen neer in boeken als .Lelijkheid
verkoopt slecht' (1952) en .Indus
trieel ontwerpen' (1968).
