Amsterdam weer
evangelistenstad
Kerkverlating jongeren zit velen zeer hoog
Ruim 8000 uit hele wereld op tiendaags congres
Riet Tigchelaar schreef er een boekje over
PAGINA 8
GEESTELIJK LEVEN
ZATERDAG 12 JULI 1986
AMSTERDAM - Terwijl
veel Nederlanders met
vakantie zijn of gaan, zijn
deze week in ons land dui
zenden evangelisten uit bij
na alle delen van de wereld
neergestreken. In totaal
zo'n 8000, plus nog 2000 me
dewerkers, waarnemers en
journalisten. Zij bevolken
in het RAI-complex tot
maandag 21 juli het tweede
internationale congres voor
rondreizende evangelisten,
een initiatief van de Ameri
kaanse evangelist Billy Gra
ham.
Samenstelling
van deze pagina:
S.J.de Groot
Het eerste congres was in 1983.
Toen waren er ongeveer 4000 deel
nemers. Dat samenzijn voldeed zo
aan de verwachtingen, dat de Gra-
ham-organisatie er onmiddellijk
een herhaling in zag. Dat Neder
land opnieuw is uitgekozen, ligt
eenvoudig aan het feit dat visa ge
makkelijk worden afgegeven en
Amsterdam - zo leerde de ervaring
van 1983 - alle faciliteiten voor een
dergelijke gebeurtenis biedt. De
Keniase hoofdstad Nairobi was
ook kanshebber omdat een groot
aantal evangelisten uit dat wereld
deel komt.
Onder de deelnemers zijn veel
jonge predikers uit tal van Afri-
kaanse en Latijnsamerikaanse lan
den. Ervaren evangelisten zullen
hen toerusten tot hun werk, en om
te zien of dit enig effect sorteert zal
driekwart van al die mensen vol
gende week zaterdag, 19 juli, over
een groot deel van Nederland uit
zwermen voor evangelisatie-activi
teiten. Zo is er in Lisse een open
luchtactie in het winkelcentrum
'Blokhuis' met medewerking van
een muziekgroep en vijftig evange
listen uit verscheidene landen.
Maar er is meer. Een groot aantal
bekende personen uit de 'evangeli
sche wereld', onder wie Billy Gra
ham zelf, zal op deze conferentie
het woord voeren. Ook staan zang
en muziekavonden op het pro
gramma, te verzorgen door natio
nale en internationale gospelgroe
pen. Medewerkers van de Graham-
organisatie, aangevuld met Neder
landers uit verschillende groepe
ringen, hebben anderhalf jaar lang
het voorbereidende werk gedaan.
En naar 'Amerikaans model' is dat
grondig en perfect gebeurd.
Winstpunt
Hoewel de Amerikanen een flin
ke vinger in de pap hebben, zullen
zij, volgens de predikant Charles
de Groot, lid van de Nederlandse
staf, geen overheersende rol spe
len. Dat is een winstpunt, want de
Amerikaanse aanpak van evangeli
seren - soms nogal agressief van
toon - slaat zeker in Europa min
der of in het geheel niet aan.
De Groot: "Toen er een tractaat
moest worden gemaakt dat we bij
de straatevangelisatie willen ge
bruiken, heb ik duidelijk gezegd,
dat dit niet op Amerikaanse ma
nier moest worden geschreven. En
dat is ook gebeurd". Hij geeft toe,
dat er Amerikaanse evangelisten
zijn die met een zeker superiori
teitsgevoel rondlopen. "Maar ik
moet ook zeggen, dat er heel nede
rige Amerikanen zijn, die zich di
rect weten aan te passen. Amerika
nen die hun manier van doen niet
aan anderen opleggen".
De in Barneveld wonende predi
ker De Groot (42), die zijn theologi
sche opleiding kreeg aan het Ne
derlands Bijbelinstituut in Biltho-
ven en een bekende verschijning is
in vrije baptistengroepen, is spe
ciaal belast met de 'gastendag' op
maandag 14 juli en de openbare
'getuigenisdag' op zaterdag 19.
Voor 14 juli zijn vertegenwoordi
gers van kerken en groeperingen
uitgenodigd. Op 19 juli gaan dui
zenden evangelisten het land in.
De Groot: "Met 120 bussen worden
ze gebracht naar 68 plaaten in
West- en Midden-Nederland. Ook
Flevoland hoort daarbij".
"In samenwerking met christe
nen ter plaatse willen de Engels
sprekende evangelisten gesprek
ken aanknopen met mensen op
straat. Tolken die met hen mee-
"We hebben met onze kinderen
uit de bijbel gelezen. Misschien
niet iedere dag, maar toch wel
trouw. Ze zijn op een christelijke
school geweest. We namen ze mee
naar de kerk en ze gingen naar
catechisatie. Toch gaat geen van
onze vier kinderen nog naar de
kerk. En drie zeggen, dat ze niet
meer geloven...."
Zo had ieder in die gespreks
groep eigen problemen en vra
gen. Ze hadden allemaal gepro
beerd, de kinderen op te voeden
tot bewust levende christenen.
Ze merkten wel, dat je er niet
bént met bijbellezen aan tafel, ze
naar een christelijke school stu
ren en meenemen naar de kerk.
Wat was er dan verkeerd gegaan
en wanneer, waar ging het fout
en waarom?
Riet Tigchelaar, schrijfster en
lerares in Veenendaal, komt in
haar boekje 'Je kunt me nog
meer vertellen' (gedachten over
kerkverlating en opvoeden tot
geloof) - een uitgave van Boe
kencentrum in Den Haag - tot de
conclusie datje 'geloof niet kunt
doorgeven. "Al zou je het willen,
je kunt als ouders geen trechter
op het hoofd van je kinderen zet
ten en het geloof erin gieten".
Trouwens, vaak brengen vra
gen van kinderen ouderen in ver
legenheid. "We willen wel graag
een antwoord geven, maar we
kunnen het lang niet altijd. We
zijn immers zelf onzeker. We dur
ven niet te laten merken, dat we
zelf ook vragen hebben".
Maar, zegt Riet Tigchelaar, als
we dan eens néést onze kinderen
gingen staan. En erkenden datje
met sommige vragen levenslang
blijft zitten. Dat kén een goed
uitgangspunt zijn voor gesprek.
"Vooral oudere kinderen hebben
zo'n gesprek broodnodig, omdat
ze dan gaandeweg ontdekken
dat ouders zelf nog altijd bezig
zijn met hun eigen opvoeding tot
geloof'. De grote vraag is: dur
ven ouders zo'n houding aan?
Beurse plekken
In een hoofdstuk over 'ouders
van nu' tekent de schrijfster ou
ders als 'aarzelende mensen', die
zijn gaan twijfelen omdat ze te
veel verwachtingen in rook za
gen opgaan. "Ze staan met
beurse plekken in het leven".
Slechts af en toe hoor je iemand
voorzichtig zeggen: "En toch..."
Ze zijn ook kritisch geworden.
"Doemdenken is niet uitgevon
den door de jongeren van deze
tijd, maar veeleer door hun ou
ders". "Wordt het niet hoog tijd,
dat de ouders van nu een nieuw
geluid laten horen? Dat geluid
kan via gesprekken resoneren
naar de jongeren van nu, en wel
licht volgt er een echo, ook wat
betreft de opvoeding tot geloof'.
Opvoeding tot geloof is niet al
leen een kwestie van kennis. Ze
kan nooit harteloos en zielloos
zijn. Er wordt in de kerken nog te
veel 'gedoceerd'. Riet Tigchelaar
noemt dat 'eenrichtingverkeer'.
"Krijgen de jongeren wel genoég
kans om hun vragen werkelijk te
stellen?"
De schrijfster kijkt dan graag
eens naar het joodse volk. "Waar
joodse kinderen thuis de wetten
voorgeleefd kregen, de 'vreugde
der wet' vierden, beperkt menig
ouderpaar zich tegenwoordig tot
het braaf voorlezen uit kinderbij
bel of bijbel, tot bidden aan tafel
en tot 'ik ga slapen, ik ben moe'
bij het naar bed brengen". "Is dét
het hart laten zien?" "Opvoeden
tot geloof kén zo'n vrolijke bezig
heid zijn. Waarom maken we het
er dan niet van?"
Godsbeeld
De kerk kan een heleboel op
steken van kerkverlaters, denkt
Riet Tigchelaar. Als de kerkle
den hun oor maar te luisteren
willen leggen, open en eerlijk
praten en acht slaan op eikaars
kwetsbaarheid. "De hele zaak
van de kerkverlating zit vele ge
meenteleden zeer hoog, vooral
ouders van kinderen die net het
huis zijn uitgegaan of dat bin
nenkort zullen doen. De zaak zit
ook veel kerkverlaters - niet alle
- hoog. Waarom dan elkaar in het
sop laten gaarkoken?"
Voor Riet Tigchelaar is de gro
te vraag, welk beeld van God de
Riet Tigchelaar
kerk laat zien. "Zal de kerk klaar
staan of afstoten, open armen
hebben of onveranderlijke dog
ma's, een warmkloppend hart of
een hart van steen?" Kinderen
en jongeren mogen niet langer
opgescheept worden met een
godsbeeld uit kinderbijbels van
vóór de oorlog. "Hoe goed die
ook geschreven zijn, het wereld
beeld van toen is niet het wereld
beeld van nu".
Zij pleit voor een 'jongeren-
theologie'. "Er zijn toch wel theo
logen te vinden die met de jonge
ren een nieuw en levend gods
beeld kunnen verwoorden?" Die
vraag is tegelijk een vraag aan de
kerk: kén en wil de kerk ouders
en kinderen helpen? "Willen we
de jongeren omturnen naar onze
inzichten, geworteld in allerlei
tradities, of gunnen wij hun een
faire kans om een nieuw licht te
laten schijnen op oude waarhe
den?"
Thuis
Voor de meeste jongeren is de
plaatselijke gemeente, waar zij
opgroeien, maatgevend voor het
handelen van de kerk. "Dat legt
een enorme verantwoordelijk
heid op de schouders van zo'n
gemeente". Iets wat goed aan
slaat bij jongeren is de 'huiscate
chese'. Riet Tigchelaar heeft dat
als lerares gemerkt. "Het ver
woorden van je geloof binnen
een groep ervaren ze als een uit
daging". Daarnaast is 'gezellig
heid' en 'je thuis voelen' een
groot pluspunt.
Gemeenteleden die de huisca
techese verzorgen zouden een
cursus kunnen volgen in het.
werken met groepen. En voor de
wijkpredikant, die voor de nodi
ge theologische achtergrond
moet zorgen, is zo'n cursus ook
nooit weg.
In haar laatste hoofdstuk
draagt Riet Tigchelaar prakti
sche ideeën aan. Het voert te ver,
ze hier op te noemen. Omdat zii
haar suggesties ook uitwerkt,
kunnen belangstellenden ze het
best zelf lezen.
Impulsen
Duidelijk wordt in elk geval,
dat opvoeding tot geloof nooit
ophoudt, dat het geloof van de
ouders ook steeds nieuwe impul
sen nodig heeft en dat geloof in
directe verbinding staat met de
maatschappij waarin het wordt
beleefd en het gezin leeft. En dat
heeft weer allemaal te maken
met het 'hoe' van de geloofsop
voeding.
Recht uit haar hart heeft Riet
Tigchelaar gedachten onder
woorden gebracht die haar al
lang door het hoofd spookten.
Gedachten over ouders, kerkver
laters, het beeld van God, geloof
en kerk en over vragen en ant
woorden. De lezer zal geen moei
te hebben zich daarin te herken
nen, al zullen de ideeën van de
schrijfster bij sommigen weer
nieuwe vragen en misschien ook
twijfel oproepen. "Niets doen en
niets zeggen zal leiden tot: het
antwoord, mijn kind, drijft voort
op de wind
(Het boekje is bij Boekencen
trum verschenen in de 'Ambts-
halve-boekenreeks', groep 'Op
voeding'.
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Bouhuys, 11.45 studentenekklesia; Ma-
rekerk 10 ds. Sjollema, Katwijk aan Zee,
5 ds. A J. de Jong; Maranathak. (L.
Morsweg) 10 dr. v.d. Zwaan; Oecumeni
sche geloofsgemeenschap De Regen
boog (Merenwyk) 10 H. J. van Casteren
en pastoor v. Well; Bethlehemk.
(Driftstr.) zie Petrakerk; Bevrijdingsk.
(Montgomerystr.) 10 ds. Jansen, 5 ds.
Hortensius; Vredesk. (Burggravenl.) 10
ds. Nauta, ha; Waalse kerk (tijdelijk Ra-
Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst, 10.15 ds.
v. Beinum. Diakonessenhuis elke zat.
10.30 rk. dienst, morgen 10.30 ds. v. 't
Hof. Endegeest zie Oegstgeest. Geref.
Kerk Vredeskerk zie herv. gem.; Petrak.
(Surinamestr.) 10 ds. Hortensius, gez.
dienst; Oude Vest 10 ds. De Boer, Ben-
nekom; Maranathak. zie herv. gem.; Be
vrijdingsk. zie herv. gem.; bejaarden
huis Groenhoven 10 hr. N. van Leeu
wen, Leiden; Merenwijk zie herv. gem.
Wijk Stevenshof, gebouwtje 'Dijkhof
(Rijndijk) 10 kand. D. Rodenburg. Ge
ref. K. Vrijg. (Herengr.) 10 en 5 ds. Hout
man. Chr. Geref. K. (Steenschuur) 9.30
ds. Den Hertog, 5 ds. Witzier, Den Haag.
Geref. Gem. (N. Rijn) 10 en 4.30 ds.
Boogaard. Geref. Gem. in Ned. (Bethl-
.kerk Driftstr.) 11.30 en 5.30. Evang-
Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.) 10.15 ds.
Siregar-Emck, A.dam. Doopsgez.-Re-
monstr. Gem. (Lokhorstk. Pieters-
kerkstr.) 10 ds. Beekhuis, Haarlem. Bap-
tistengem. (O. Rijn 3) 10 hr. v. Weenen,
Hoogeveen. Evang. Gemeenschap (Mid-
delstegr. 3) 10 evang. A. Jansen, Enkhui
zen. Evang. gem. Merenwijk ('De Harle
kijn', Regenboogpad 2) elke zondag
10.30. Zendingswerk Middemachtsroep
(Zoeterw.singel 21) 5 nam. Evangelie-
centrum-Pinksterbew. J. Maasbach-We
reldzending (aula Noachstr. 2) 10 evang.
Zijlstra, wo. 8 evang. Zijlstra (Zijlsingel
2). Pinkstergem. (O. Vest 13) 10 evang.
Oostra. Leger der. Heils (hoek VestestrV
Groenesteeg) 10 en 7. Nieuw-Apost.
Kerk (H. Rynd. 24): 9.30 en 4, wo. 8. Ze
vendedag-adventisten (Ontmoetings-
kerk Voorschoten) elke zat. 9.45 bijbel
studie, 10.45 predikdienst. Christelijke
Wetenschap (Steensch. 6) 10.30. Kerk
van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Dagen
(Brahmsl.) 9.30, 10.30 en 11.20. Oud-
Kath. K. (Zoeterw.singel) zat. 7.30 gez.
oud-kath.-anglicaanse dienst Rooms-
Kath. K. Haagweg zat. 7, zo. 9 en 10.45;
Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en 11; Rijn
dijk (Leiden-V.schoten) zat 7, zo. 9.30
en 11.30; Steenschuur zat. 7, zo. 8.30,10,
11.30, 6 en 7 (lof); Boshuizerkade zat. 7,
zo. 10 (miv 18 aug. weer 9.30 en 11);
Lammenschansweg zat. 7, zo. 9 en 10.30;
HaarLstraat zat. 7, zo. 9.30, 10.45 en
12.15; Merenwijk zie herv. gem.; H. Rijn
dijk (zie Zoeterwoude).
den Leiden. Geref. Kerk zie herv. ge
meente. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5 ds. P.
den Hartog. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Adventskerk 9 kand. W. Andel,
Katwijk; Kruiskerk 9.30 ds. M. van
Kampen, Blaricum; Opstandingskerk
10.30 kand. Andel, Katwijk, 6.30 kand.
G. van Velzen, Katwijk; Mar.kerk Raad-
huisstr. 6.30 mevr. J. Broeijer-Bogers,
Utrecht, gez. dienst; G. Herderkerk 9
drs. Brombacher, 6.30 ds. Verheul; De
Bron 10.30 drs. Brombacher, 6.30 ds. H.
Rijksen; Driehoome 7 nam. ds. v. Dok,
interk. dienst; Oudshoornse kerk 10 ds.
v.d. Laarse, Soest; Sionskerk (Planeten-
singel) 9.30 ds. B. J. Zaal, 6.30 kand. A.
C. Verweij, Leiden. Geref. Kerk Mar
.kerk 9.30 ds. v. Wijngaarden, 6.30 gez.
dienst; Salv.kerk 9.30 ds. v. Rij, A.foort,
6.30 ds. v. Wijngaarden. Geref. K. Vryg.
(aula chr. techn. school) 9.30 en 5 ds.
Room. Ned. Geref. Kerk (school Wil-
lemstr.) 9.30 br. Scholma, 4.30 ds. M. de
Jong. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds.
v.d. Meij. Oud-Geref. Gem. (Hooftstr.
240) 9.30 en 4. Bapt.gem. (Molenwerfstr.
1) 10 ds. Lourens, 6.30 ds. v.d. Wetering.
Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw.
62) 10 hr. G. Goessens. Volle-evang.gem.
CDe Ark', Pr. Hendrikstr. 54) 10 dienst.
Pinkstergem. Ischool Batestein 16) 10
dienst. Leger des H. (Zonneweg 3) 10 en
7, laatste zondag van de maand 5 u. ge-
zinsdienst. Remonstr. Kring (Van Man-
dersloostr. 36) 10 ds. Siccama, Aals
meer. Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo.
9.45 en 11.30; Piusk. zat. 7, zo. 9 en 10.30;
De Bron zat. 7, zo. 10.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30
kand. v.d. Zwet, Katwijk, 6 kand. Kuyt,
Lisse. Geref./Herv. Gem. (dorpshuis 'De
Tas') 10 ds. David, Rijswijk. Geref. Gem.
9.30 en 6 leesdienst, wo. 16 juli 7.30 ds.
Koster, Scherpenzeel.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 9.30 ds. Hartzheim, Den Haag, 6.30
ds. Wieman; Salv.kerk 9.30 ds. Roelof-
sen, Zeist, 6.30 ds. Boer, Benthuizen;
Bethl.kerk 9.30 ds. Wieman, 6.30 ds.
Gall, Den Haag. Geref. Kerk 9.30 kand.
kand. Smits, 3 ds. Room. Geref. Gem.
(Stationsweg 17) 10 en 6.30 ds. Bac.
Evang.-Luth. Gem. 10.30 mevr. Verhoe
ven, A.dam.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk
9.30 kand. De Reuver, Nieuwerkerk a.d.
IJssel, 6.30 ds. De Moor, Wadd.veen; De
Stek 9.30 ds. T. J. Hage. Geref. Kerk 9.30
ds. v. 't Hoff, zie ook herv. gem. Chr. Ge
ref. Kerk 9.30 en 5 ds. v.d. Boomgaard,
Den Haag. Geref. Gem. 9.30 leesdienst, 7
ds. De Gier.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30
hr. Goedhart, Nieuwkoop, 6.30 kand. v.
Dis, Wassenaar. Geref. Kerk 9.30 en 5 ds.
De Moor, Wadd.veen. Rk Kerk: dorp
zat. 7, zo. 10.30; Anker zat. 7, zo. 8.45 en
11.15; Rijndijk zat. 7, zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. zie geref.
kerk. Geref. Kerk ('Hoeksteen') 9.30 en 7
ds. Krispijn. Chr. Geref. Kerk 10 en 5
kand. G. Vos, Apeldoorn. Rk Kerk:
Mart. zat. 7, zo. 9 en 11; Jozefk. zat. 7, zo.
10 en 11.30.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Dorpsk. 9.30 ds. Aarents, 6 kand.
Spaans; Ontm.kerk 10 kand. Spaans,
6.30 ds. Verseput, O.geest, jeugddienst.
Herv. Gem. 'De Rank' (P. Groen-colle-
ge) zie Katwijk aan Zee. Geref. Kerk
9.30 ds. Kersten, 6.30 ds. v. Breevoort.
Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N.
Kerk 10 kand. H. van der Laan, Den
Haag, 6 ds. Vroegindewey; O. Kerk 8.30
en 10 ds. Ten Klooster, Lunteren, 6 ds.
Schuurman; Ichthusk. 10 ds. De Jong, 5
ds. Sjollema; Pniëlk. 9.30 ds. Schuur
man, 6 ds. De Jong; Mar.kerk 10 ds. Ho-
vius, 6 ds. v. Roon, Zeist; Overduin 2.15
ds. v.d. Beid; Hoeksteen (Burgersdyk-
straat) 9.30 Duitse dienst. Herv. Gem.
'De Rank' (aula P. Groen-college Pr.
Frederikdreef 15) 10 hr. K. P. Klos,
Vlaardingen. Geref. Kerk Vr.kerk 9.30
ds. v. Breevoort. 5 ds. Koster; Triumfa-
Bestevaer-mavo). Chr.
ds. Slagboom. Vrije Chr. Geref. Gem.
(Unizaal) 10 en 5 ds. v.d. Belt. Geref.
Gem. (Remisestr.) 10 en 5. Geref. Gem.
in Ned. (Louwestr.) 10 en 5. Volle-evang
.gem. (Voorstraat 48) 9.45. Onafh. baptis-
tengem. (Ambachtsweg 2) 10 br. S. van
Groningen, Ouderkerk a.d. Amstel.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN:
Herv. Gem. 10 dr. H. Berkhof, Leiden, 7
zie geref. kerk. Geref. Kerk 10 ds. Atte-
ma-Roosjen, 7 ds. v. Niel, Rijnsburg.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Ge
ref. Kerk Dorpsk. 10.30 ds. v. Loenen,
6.30 ds. Doesburg; Hoofdstr. 10 ds.
Doesburg; Scheppingsk. 9 ds. v. Loe
nen. Leythenrode 10 ds. De Leeuw.
Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.) 10 hr. J.
v.d. Zeeuw. Rk Kerk zat. 7, zo. 10 en
11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds. W.
H. de Jong, R.dam. Geref. Kerk 9.30 ds.
Aalders, 7 mevr. v.d. Kooi-Dykstra. Rk
Kerk zat. 7, zo. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 en
7 ds. De Gelder; Pauluskerk 10 ds.- 't
Hooft. Geref. Kerk. 10 en 7 ds. Boswijk.
Geref. K. Vryg. 9.30 en 4.30 ds. Borg-
dorff. Ned. Geref. Kerk (Salvatori) zie
De gereformeer
de kerk in Ter
Aar.
(foto Wim Dijkman)
chr. geref. kerk. Chr. Geref. Kerk 10.15
ds. Aarnoudse, 5 ds. A. W. Vos. Geref.
Gem. 10 en 4 ds. Den Boer. Evangeliege
meente (Ooievaarstr. 27a) 9.45: Rk Kerk:
Agathakerk zat. 7, zo. 10 en 11.30; Poel
polder zat. 7, zo. 9 en 11.30; Mariakerk
zat. 7, zo. 9 en 11;
Engelbew. zat. 7, zo. 9.30 en 11.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Kielder, Vianen, 6.30 ds. v. Leusden,
Leidschendam. Geref. Kerk 9.30 mevr.
K. van Huisstede, Kampen. Chr. Geref.
Kerk 9.30 en 4.30 ds. Westerink, Urk.
Evang. gem. (Kruispunt, Kennedylaan
33) 9.30. Remonstr. Gemeente 10 mevr.
ds. Went. Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
De Graaff, 6.30 ds. v.d. Kamp, Rynsater-
woude. Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 11.
Lisse. Geref. Kerk 9.30 ds. Rang, 6.30 ds.
Stolk, Aalsmeer. Chr. Geref. Kerk 9.30
en 4.30 ds. Visser. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
NOORDEN:'Herv. Gem. 9.30 en 7 ds.
Geuze. Geref. Kerk (W. Verlaat) 9.30 hr.
H. de Hoop, IJsselstein, 7 ds. v.d. Bos,
NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of
St. Jeroensk. (Binnen) 10 ds. Nap, Woer
stelt hen voor de vraag of zij hun
eigen werkwijze wel eens door
dacht hebben".
Mensen uit de streek waar de
evangelisten vandaan komen heb
ben de leiding in het trainingspro
gramma. "Geen Europeanen of
Amerikanen dus. Dat is erg belang
rijk". Politieke uitspraken, zoals
op conferenties van de Wereldraad
van Kerken, mogen van 'Amster
dam' niet worden verwacht. De
Groot: "Het is in de eerste plaats
een nadere opleiding van de evan
gelisten; die krijgt, naar wij hopen,
pas betekenis als ze in hun eigen
land zijn teruggekeerd".
Kerken
Het accent van congres en straat-
evangelisatie ligt, volgens De
Groot, niet op 'bekering'.
"Natuurlijk willen we graag, dat
mensen worden aangesproken
door de boodschap van God. Er zal
iets moeten veranderen in het le
ven van de mens. Maar het is niet
zo scherp methodisch als wel
wordt voorgesteld, zeker niet op 19
juli. Hoewel de kerken deze dag of
ficieel niet meedoen, zijn er wel
christenen uit verschillende ker
ken die er nauw bij betrokken zijn.
In een aantal plaatsen zijn enkele
kerken wel actief, zoals de christe-
lijk-gereformeerde kerk".
Er is contact geweest met de
Raad van Kerken in Nederland.
Daarvan zegt De Groot: "De
aanpak van evangelisatie is ge
woon anders. We hebben verschil
lende methoden". De Groot is on
dervoorzitter van de Evangelische
Alliantie, een overkoepelend or
gaan van evangelische bewegingen
in ons land. De Alliantie praat al
jaren met Nederlandse kerken, in
het bijzonder de hervormde en ge
reformeerde, over zaken als evan
gelisatie. "We weten van elkaar hoe
we erover denken. Overigens is er
een goede sfeer".
Bij de straatevangelisatie van het
congres in 1983 kwamen, voor
zover bekend, 528 mensen tot ge
loof. Dat cijfer gaf Eugène Poppe,
coördinator van het Instituut voor
Evangelisatie in Doorn. "Velen van
hen zijn door plaatselijke gemeen
ten opgevangen".
Wat verwacht De Groot zelf van
deze tiendaagse evangelische ma
nifestatie?
"Ik ben de laatste jaren persoon
lijk nogal bezig met het thema 'sa
men met élle heiligen'. Als ik met
al die mensen samenkom, proef ik
dat ook, dat samenzijn. Of het ook
allemaal heiligen zijn, kan ik nu
niet beoordelen. Dat zal nog wel
blijken. Ik geloof wel, dat de 19de
juli een goede indruk kan achterla
ten in ons land. Als de evangelisten
straks in hun eigen land terug zijn,
hoop ik dat ze daar opnieuw gemo
tiveerd weer aan het werk zullen
gaan".
Miljoenen
Volgens voorlopige berekenin
gen zal het congres in totaal onge
veer f. 40 miljoen kosten. De Gra-
ham-organisatie draagt royaal bij
in de reis- en verblijfkosten. Meer
dan 300.000 maaltijden zijn nodig
om de deelnemers lichamelijk te
voeden. De KLM, die ook de vlieg
tickets regelde, zal het eten verzor
gen.
Billy Grahams perschef Ton
Goosmann verwacht, dat het con
gres 'nog tweemaal beter' wordt
dan het eerste. "Het is steeds weer
een boeiende ervaring om al die
mensen met gezichten vol hoop in
de deuropening te zien staah".
De evangelisten komen, naar hij
voorlopig heeft kunnen vaststel
len, uit 175 landen. Uit Nederland
hebben vijftig predikers zich aan
gemeld. Oost-Europa is ook van de
partij. Maar velen uit die streken
.komen alleen als 'v.
den, 5 kand. W. Meijer, 7 ds. Jansen, Lei
den; Hoofdstr. (Zee) 10 ds. De Haan, Hil
versum, 8 nam. Duitse dienst; De Rank
(Golfbaan) 10 ds. J. Vroegindewey. Zie
ook geref. kerk. Geref. Kerk Buurtkerk
(Hoofdstr.) 10 en 7 (gez. dienst) hr. J. de
Vries, Urk; Vinkenl. (Binnen) 10 drs. G.
A. Scholte; Stichtingskerk 11 ds. Bach,
A.dam. Sole Mio 9 ds. Bach. Evangelie
gemeente 'Shalom' (geb. 'Buitenzorg',
Zeereep) 10 dienst. Rk Kerk Zee zat. 7,
zo. 10.30; Binnen zat. 7, zo. 8.10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10
ds. N. Korenhoff, Heemstede. Rk Kerk
Victork. zat. 7, zo. 9.30 en 11; Jozefk. zat.
7, zo. 9 en 10.30; De Zilk zat. 7, zo. 10 en
11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene
of Will-kerk 10 ds. Kooman; Pauluskerk
10 drs. T. Smit; Gemeentecentrum
(Lijtw.) 10.30 mevr. Broström-Bruin, 7
drs. G. Schwencke. Geref. Kerk zie
herv. gemeente. Geref. Kerk Vryg. (aula
Dr. Schilderschool) 9.30 en 4.30 dienst.
Ned. Geref. Kerk (Gem.centrum) 8.45 en
4 dr. J. S. Hielema. Van Wyckerslooth 4
dr. v.d. Zwaan. Endegeest 10 pater Bos
houwers. Volle-evangeliegem(Gem
.centrum) 4. Rk Kerk Will.kerk zat. 7, zo.
9 en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 hr. J. de Haan, Zeven
hoven. Geref. K. 9.30 en 6.30 ds. D. W.
Gesink. Remonstr. Gem. 10 ds. Cossee,
R.dam. Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11; Petrus-B.
zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem.
9.30 ds. v.d. Kamp, 7 ds. De Graaff.
Nieuwveen. Chr. Geref. K. 9.30 lees
dienst, 2.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Lauren-
tiuskerk 9.30 ds. v. Niel, 5 ds. Wagter;
Bethelkerk 9.30 ds. Wagter. Geref. Kerk
Imm.kerk 9.30 ds. Baayen, 7 ds. Bol
wijn, Rijswijk; Mar.kerk 8.30 ds. Koren
hoff, Heemstede, 5 ds. Bolwyn; Petra-
kerk 9.30 ds. Drost, Ryswyk, 5 ds.
Baayen. Geref. Kerk Vrijg. 10 en 5.15 ds.
Grutter. Chr. Geref. K. 9.30 leesdienst, 4
ds. Westerink, Urk. Evang. Christen-
gem. (aula mavo) 10 ds. De Jong, Dene
kamp. Rk Kerk zo. 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9.30 ds.
Germans, 7 dienst. Geref. Kerk 9.30 ds.
Baas. Chr. Geref. K. 9 en 7 ds. Aarnoud
se. Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 10 ds. Kaai,
Rhenen, 6.30 ds. Stam. Geref. Kerk 9.30
en 6.30 hr. H. Doddema, Bodegraven.
VALKENBURG: Herv. Gem. 10
kand. Lagendyk, Leiden, 6.30 ds. Oege-
ma. Geref. Kerk 9.30 mevr. Koning-Po-
let, Gouda, 6.30 zie herv. gemeente. Ge
ref. K. Vryg. 9.30 leesdienst, 4 ds. Heida.
lil.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem.
Dorpskerk 10 ds. Lentz, 7 ds. De Zeeuw;
De Ontmoeting (Noordhofland) 9.30 ds.
Blanken. Hulp en Heil (Schakenbosch)
10 dr. Verheule. Herv. evang. op geref.
grondslag (Lucas-college, Beeth.laan)
9.30 en 4.30 ds. v.d. Vlist, Nieuwerkerk
a.d. IJssel. Geref. Kerk 9.30 ds. De
Zeeuw. Geref. K. Vryg. (Bachlaan) 8.30
ds. Geelhoed, 3 ds. D. Vreugdenhil. Rk
Kerk Laur.kerk zat. 7, zo. 11; M. Gods-
kerk. zat. 7, zo. 9.30. Kerk van Engeland
WADDINXVEEN: Herv. Gem.
Brugk. 9.30 ds. Goossen, 5 ds. J. E. de
Groot, Reeuwiik; Hoeksteen 9.30 ds.
Jongebreur, Sommelsdyk, 6.30 ds.
Goossen; Bethelk. 9.30 ds. v.d. Bosfch,
Ede, 5 ds. Goossen; Imm.kerk 9.30
kand. Walton, Gouda. Geref. Kerk
Kruisk. 9 ds. Verheul, Alphen, 5 hr. A.
van Veen; Ontm.kerk 10.15 ds. Verheul.
Remonstr. Gem. 10 hr. M. Tompot, Gou
da.
WARMOND: Herv. Gem. 10 hr. Hof-
fenaar, Voorhout. Rk Kerk zat. 7, zo.
8.30 en 10.30.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk.
Kamp ('Samen op weg'); Messiask. 10
ds. v. Leusden, Leidschendam; Dorps
centrum 9.30 kand. v. Dis. Geref. Kerk
Zyllaan 10 en 7 (avondgebed) ds. v.d.
Woude. Ned. Prot. Bond (Kerkdam)
10.30 prof. dr. Leertouwer, Leiden.
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9.30
kand. Schipper, Zoetermeer, 6.30 kand.
Cluistra, Woudenberg. Geref. Kerk 9.30
ds. v.d. Kooi, 6.30 ds. Niemantsverdriet,
Moordrecht. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 hr.
J. Henzen, Leiderdorp. Geref. Kerk 9.30
hr. Voogt, Holl. Rading, 7 hr. Karstens,
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
v. Achterberg, Leiden. Rk Kerk St. Jan
zat. 7.30, zo. 9.30; Chr. Dienaark. zat 7,
zo. 10; Meerburgkerk H. Rijndijk zat. 7,
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 9.30
ds. Eysenga, 6.30 zie geref. kerk. Geref.
Kerk 9.30 ds. Buikema, 6.30 ds. Eysen
ga. Remonstr. Gem. 10 dr. Meyering.
niet op z n Am
gaan zullen vertalen wat zij te zeg
gen hebben. Predikers die bijvoor
beeld alleen maar Spaans spreken
reiken alleen evangelisatiemate
riaal uit".
Training
Wat is nou de zin van zo'n mas
saal congres?
De Groot: "In de eerste plaats
worden deze mensen erdoor be
moedigd. Velen werken, om een
voorbeeld te noemen, al jarenlang
op hun eentje in de binnenlanden
van Afrika. Ze gaan van daar dorp
ikaans(foto gpd)
tot dorp. Nu ontmoeten zij colle
ga's die precies hetzelfde doen en
hun eigen ervaringen hebben. Ze
voelen als 't ware aan den lijve, dat
ze niet alleen staan".
Maar het congres is vooral als
training bedoeld. Evangelisten
hebben soms een eenvoudige op
leiding genoten en op eenzame
posten is het niet eenvoudig die
kennis aan te vullen. "De deelne
mers maken kennis met andere
evangelisatiemethoden en gaan
dus met nieuwe mogelijkheden
naar huis. Naar wij hopen meer be
rekend voor hun taak. Het congres
