Verzet intellectuelen
tegen censuur Z-Afrika
Mislukte coup
Schockemöhle
Woensdrecht blijft voor
vredesactivisten centrum
Van der Wilk hoopt op toernooiwinst
Dubbele winst voor Longo
PAGINA 12
SPORT
VRIJDAG 11 JULI 1986
AKEN (GPD) - Een schok ging coup, die zijn fantastische loop
door het schitterende springsta- baan op de valreep met een we-
dion van Aken, toen Paul Schocke- reldtitel had moeten besluiten,
möhle halverwege zijn rit de cap De (misplaatste) fluitconcerten
afnam, de jury voor de laatste maal van de teleurgestelde Duitse fans
groette en het strijdtoneel verliet, waren nog maar net verstomd of de
Op een moment dat de Amerikaan- Nederlandse kolonie, wat kleiner
se ploeg allang zeker was van het m getal, moest ook even slikken,
goud in het landenklassement, be- Rob Ehrens, de enige Nederlander
sloot de absolute favoriet voor de die nog kansen had op een plaats
wereldtitel na twee springfouten bij de laatste 20, was in de tweede
en even zo vele weigering de hoop manche van het klassieke parcours
op te geven, nadat een valpartij op n*et bestand tegen de druk, waar-
het voorterrein de onverslaanbaar door de geroutineerde Oscar Drum
geachte Deister totaal uit het ritme twee balken uit de lepels gooide en De Amerikaanse ruiterploeg is blij met de overwinning
Bergklassement: 1. Regis Simon 28. 2.
Stieda (Can-Neal) 20, 3. Caritoux 18, 4. In-
durain en Blanco 12,6. Pelier 11,11. Van de
Tussensprint: 1. Solleveld 50, 2. Van de
Velde 32, 3. Regis Simon 22. 4. Pelier 20. 5.
Sieda 18, 6. Bontempi 16.
Peeters
en 57 minuien. 2. Kieffel (VSt-Neal) z.t.. 3.
Indurain (Spa-Echevarri) z.t., 4. Pedersen
(Den-Boifava) z.t., 5. Blanco-Villar (Spa-
Gonzales) z.t., 6. Stevenhaagen (Ned-
Schuiten) z.t., 7. Caritoux (Fra-B
had gehaald.
ook nog eens te laat binnenkwam
Na twaalf jaar heerschappij op Het leverde de vaderlandse ploeg
een kleurloze achtste plaats tussen
de 'kleintjes' op, en het viertal dat
dividuele titel in, 25.000 toeschou- Nederland op dit niveau vertegen-
wers totaal verbouwereerd achter- woordigde mag na twee dagen
latend. „Boris Becker heeft Wim- 'Aken'
bledon gewonnen, de voetballers Het was over
zijn tweede geworden in Mexico,
het is mooi geweest", zei Paul
Schockemöhle
Fiasco dreigt
voor Turner
MOSKOU (DPA) - De Vriend-
schapsspelen in Moskou dreigen
voor de Amerikaanse initiatiefne
mer Ted Turner een financieel fias
co te worden. De televisie-gigant
rekende vooraf op een winst van
ongeveer een kwart miljard gul
den, maar intussen is al duidelijk
geworden dat er een verlies van en
kele miljoenen guldens dreigt.
Turner, die zelf tien miljoen dol
lar (25 miljoen gulden) in deze Spe
len investeerde, dacht tijdens de
televisie-uitzendingen in Amerika
een flink bedrag aan reclame-in
komsten op te strijken. Maar de
Amerikaan ontvangt voor recla
mespots van een halve minuut op
zijn kabelnet, dat tachtig procent
van de Amerikaanse huishoudens
bereikt, slechts 125.000 gulden.
Vergeleken met de opbrengst van
een reclamespot tijdens de Olym
pische Spelen in 1984 in Los Ange
les - ABC kreeg destijds drie-kwart
miljoen gulden voor dertig secon
den - een flinke strop voor de Ame
rikaan.
Naast deze tegenvaller betaalde
Turner de Amerikaanse topatleten
ook een aanzienlijk startgeld. Ed
win Moses en zijn collega's kwa
men niet voor niets de sportieve
betrekkingen met de Oosteuropese
sporters herstellen. De Amerikaan
se sporters ontvingen 3000 dollar
(7500 gulden) voor hun optreden in
Moskou. Sprintkoning Carl Lewis
schjjnt zelfs een limousine met
chauffeur
spelen' over te houden
huis.
i sluiten voor het
land, dat ooit gold als een spring-
natie bij uitstek en aan de hand van
de mislukte sponsors als Smulders en Melchior
halverwege de jaren '70 de wereld
top bestormde. De beste 20 van de
wereld gaan morgen verder en de
handelaren onder het ruitervolk
kregen voor de zoveelste keer de
rekening gepresenteerd voor hun
ongekende verkooplust.
Bondscoach Johan Heins wilde
na het zware maar ook faire par
cours, waarin alleen de Canadese
amazone Gail Greenough tot twee
maal toe foutloos bleef, niemand
iets verwijten. De voormalige Eu
ropese kampioen, die het ooit in
zijn hoofd haalde twee paarden uit
de winnende Amerikaanse equipe
(Amadia en The Naturial) te verko
pen, legde zich neer bij de realiteit
(foto AF)
en probeerde enkele lichtpuntje te niet eens een equipe op de been
signaleren. worden gebracht en brachten Eh-
Heins: „Wout-Jan van der rens en Ebben er individueel niets
Schans en Piet Raymakers reden van terecht. Bij de Olympische
hier met jonge onervaren paarden, Spelen van Los Angeles werd al-
het is bekend dat Optiebeurs van leen Ehrens naar het verre Ameri-
Emiel Hendrix uiterst lastig is, al- ka gestuurd, waar hij als gevolg
leen wat Rob Ehrens had, dat weet van een blessure van Oscar Drum
ik ook niet. Als we in zo'n wed- niet eens in actie kwam.
strijd geluk hebben, kunnen we „Ik blijf hopen op betere tijden",
zei Heins. „Er zijn wat sponsors die
iets willen doen en bovendien heb
ben de geldschieters er momenteel
steeds meer belang bij. Hun namen
worden in de media steeds vaker
genoemd, hetgeen voor deze sport
zeer belangrijk is. We komen nu
gewoon geld te kort. En wat het
materiaal betreft; ik denk dat Tref
fer een Europese topper wordt en
dat Jogger ook mogelijkheden
heeft. Daarnaast moeten we hopen
dat er onder de zes en zeven jarige
paarden in Nederland een paar
goede zitten, die dan ook kunnen
worden vastgelegd. Wie weet", be
sloot hij lichtelijk wrang, „komt er
nog wel eens een tijd dat wij met
het goud naar huis gaan".
Esparza (Spa-Perurena) z.t., 9. Kimmage
(Ier-Thevenet) z.t., 10. De Wolf (Bel-De
s Kimpe) z.t., 11. Cornillet (Fra-Legeay) z.t.,
12. Ducrot (Ned-Raas) op 0.10,13. Dernies
(Bel-Godefroot) op 1.33. 14. Claveyrolat
Post),
>t) op
17. Vai
den Brande (Bel-De Kimpe),
zesde worden, r
woon de kwaliteit en de stabiliteit
om dat geluk af te dwingen. Ver
geet niet dat andere landen hun
beste ruiters nauwkeurig selecte
ren en hier naar toe sturen. Wy
hadden precies vier ruiters die we
met goed fatsoen op deze parcour-
sen konden loslaten. De spoeling
bij ons is uiterst dun en dat maakt
het er allemaal niet gemakkelijker
op".
Het laatste succesje op een interna
tionaal kampioenschap van een
Nederlandse ruiter stamt alweer
uit 1981, toen Emiel Hendrix bij de
Europese titelstrijd naar een knap
pe vierde plaats reed. Een jaar la
ter, by het WK in Dublin, kon er
VOORSCHOTEN - René van der Wilk hoopt tijdens gere Van der Wilk kwam geen enkele maal in moeilyk-
het Forescate-toernooi hoge ogen te gaan gooien. De heden en behaalde een vlotte overwinning: 6-2; 6-2.
als tweede geplaatste Van der Wilk heeft tot nu toe Ook Bob van Overbeeke was bij de B-mannen suc-
weinig byzondere prestaties geleverd met het toer- cesvol tegen Jasper van Marwijk. Nog aangeslagen
door een auto-ongeluk op weg naar de Voorschotense
„Maar dat gaat nu veranderen", volgens Van der tennisbanen, kon Van Marwijk zich niet optimaal con-
Wilk: Ik ga mij meer toeleggen op de B-toernooien in centreren op de wedstrijd en verloor dan ook in twee
de Leidse regio". Vorig jaar speelde hij nog regelmatig sets.
in andere districten, omdat het niveau hoger was. Dat
is nu niet meer nodig door een bredere basis van B- Mark Fleischeuer en Peter van Paridon zullen el-
spelers en een aanzienlijk hoger spelpeil. De 19-jarige kaar in de volgende ronde treffen nadat beiden hun
Van der Wilk kwam dit jaar met de competitie uit voor partijen tegen respectievelijk Thys Steensma en Han
Casino-Noordwijk en kon mét zyn team net geen pro- Lacourt in winst hadden omgezet. De Forescate-spe-
motie naar de Eerste klasse bewerkstelligen. Iers Willem-Jan de Jong en Maarten Soels kwamen
Na gespeeld te hebben bij Zee en Duin, De Munnik ook allebei een ronde verder,
en Dekker-Tennis lijkt Van der Wilk nu eindelijk zijn Deventer: Het is Jacqueline van Wijk helaas giste-
vaste stek gevonden te hebben. "Ik heb het prima ren niet gelukt om overeind te blijven in het Deventer-
naar m'n zin en wil graag volgend jaar bij Casino blij- se A-toernooi. De zeer vaste. Annemarie Radstake
ven spelen". Zijn streven is binnen een paar jaar op de vormde een grotere hindernis, dan aanvankelijk was
A-lijst te komen. verwacht. Kansen op winst voor Van Wijk waren er
Gisteren trad hy voor zijn eerste partij in Voorscho- genoeg. In de eerste set stond zy in de tie-break met
de 'Vriendschaps- ten aan tegen Bub van der Zee, die inmiddels tot de maar liefst 5-1 voor. Uitslag: 7-6; 6-2.
toernooi-veteranen" behoort. De ruim tien jaar jon- ILONKA VAN RIET
(Fra-Thevenet), 20. Bomans
root), 46. Zoetemelk (Ned-Raas), 47. Millar
(GBr-Post), 48. Fignon (Fra-Guimard), 49.
Hinault (Fra-Kochli), 52. Nulens (Bei-Post),
54. Dclgado (Spa-Schuiten), 58. Poels (Ned-
Raas), 65. Hermans (Ned-Perurena), 71.
Van de Velde (Ned-Post), 73. Rooks (Ned-
Schuiten), 77. Roosen (Bei-Ras), 85. Le-
mond (VSt-Köchli), 87. Winnen (Ned-Post),
ker (Bei-Post), 177. Herrera (Geminiani),
180. Solleveld (Ned-Raas) allen zelfde tijd
als Lieckens, 188. Priem (Ned-Raas) op
6.11, 191. en laatste Huger (Fra-Thevenet)
op 13.19.
Het algemeen klassement na de zevende
etappe is: 1. Pedersen 28.48.36, 2. Van der
Velde op 0.11,3. Bontempi (Ita-Boifava) op
0.27, 4. Fignon op 0.45, 5. Gaigne (Fra-Gui
mard) op 0.50, 6. Marie op 0.56. 7 Mottet
(Fra-Guimard) op 0.59, 8. Pelier (Fra-De
Gribaldy) op 1.10, 9. Boyer (Fra-Guimard)
op 1.13, 10. Madiot (Fra-Guimard) op 1.16,
11. Cornillet op 1.24,12. Machler (Zwi-Boi-
fava) op 1.42. 13. Vanderaerden op 1.43. 14.
Roche (Ier-Boifava) op 1.47, 15. Leali (Ita-
Boifava) op 1.52,, 16. Zimmermann (Ita-
Boifava) op 1.54, 17. Rossignoli (Ita-Boifa
va) op 1.56,18. Nulens z.t., 19. Cassanl (Ita-
Boifava) op 2.05, 20. Van Lancker op 2.07,
23. Millar op 2.17, 24. Winnen op 2.19, 26.
Lubberding op 2.26,27. Schepers (Bel-Boi-
fava) op 2.37, 28. Ducrot op 2.38. 29. Ste
venhaagen op 2.44, 31. Peeters op 2.47, 34.
Hinault op 2.53, 35. Lemond op 2.58, 44.
Hampsten op 3.11, 45. Planckaert z.t, 55.
Solleveld op 3.34, 72. Emonds op 4.34, 73.
Van de Poel op 4.35,76. Zoetemelk op 4.38,
78. Veldscholten op 4.45. 79. Delgado op
4.51. 80. Rooks op 4.52. 92. Roosen op 5.34.
103. Knetemann op 6.03, 104. Hermans op
6.05, 114. Nijboer op 6.16, 117. Herrera op
6.17, 123. Bocve op 6.24, 130. Van Wijk op
6.27,134. Poels op 6.29,178. Priem op 11.38.
191. en laatste Winterberg (Zwi-KöchlD op
33.00.
Dagploegenklassement: 1. Echevarri
14.53.03, 2. Raas op 0.10, 3. Thevenet op
1.33, 4. Bazzo op 2.03, 5. De Kimpe z.t., 6.
Perurena z.t„ 11. Schuiten z.t, 13. Post op
Algemeen: 1. Boifava 86.28.03, 2. Guimard
op 0.42, 3. Post op 2.29, 4. De Gribaldy op
4.10,5. Legeay op 5.24,6. De Kimpe op 6.33,
8. Raas op 7.10, 9. Schuiten op 9.59.
1.32.08, 2. Canins (Ita) op 0.06, 3.
Thompson (VSt) zt, 4. Simonnet (Fra) op
0.012. 5. Chiappa (Ita). 6 Le Gal (Fra). 7
Damiani (Fra), 8. Havik (Ned), 9. Galli (Ita),
10. Carmine (Zwi), 16. Hage (Ned), 15. He-
leen Hage (Ned) op 0.12, 34. Connie Meijer
(Ned) z.t., 35. Monique de Bruin (Ned) z.t.,
41. Corry Timmermans (Ned) op 1.55, 43.
p 2.47,82. Thea van
Algemeen klassement: 1. Longo 1.34.57, 2.
Canins op 0.04, 3. Thompson op 0.18, 4. Si
monnet op 0.28,5. Havik op 0.30,6. Wisther
(Zwe) op 0.31, 7. Le Gal op 0.32, 8. King
(VSt) op 0.32, 9. Dusart (Bel) op 0.33, 10.
Hage op 0.33, 17. Meijer (Ned) op 0.35, 19.
Monique de Bruin (Ncd) op 0.36, 75. Van
Rijnsoever (Ned) op 8.09, 43. Timmermans
op 2.23, 49. Petra de Bruin op 3.07, 75. Van
Rijnsoever op 8.40.
Ronde van Rijnland-Palts
De uitslag van de tweede etappe: 1. Kluge
(WD1) 2.34.48, 2. Angermet (Zwi). 3. Gröne
(WD1), 4. Radtke (Odl), 5. Steinmann (Zwi),
6. Lammer (Oos), 7. Kvalsvoll (Noo) allen in
dezelfde tijd als de winnaar, 8. Romascanu
(Roe) op 1.06, 9. Vanzella (Ita) op 1.21, 10.
Joegoslavië, Canada en Argentinië naar
halve finales.
Indeling halve finales:
Groep A (Barcelona): Spanje, Brazilië,
Griekenland, Sowjet-Unie, Israël, Cuba.
Groep B (Oviedo): Italië, Verenigde Staten,
China, Joegoslavië, Canada, Argentinië.
Uitslag wereldkampioenschap springen
voor ploegen in Aken: 1. Verenigde Staten
23.63 punten - Katie Monahan (Amadia),
Katherine Burdsall (The Natural), Michael
Matz (Chef), Conrad Homfeld (Abdullah),
2. Groot-Brittannië 31.19,3. Frankrijk 44.32,
4. Canada 45.13,5. West-Duitsland 52.27. 6
Mexico 72.30, 7. Italië 80.47, 8. Nederland
83.09 (Rob Ehrens (Oscar Drum), Emile
Hendrix (Optie Een), Wout-Jan van der
Schans (Olympic Treffer), Piet Raymakers
(Jogger).
Stand voor de Individuele wereldtitel na
twee onderdelen (eerste twintig startge
rechtigd voor zaterdag): 1. Durand (Fra)
4,81 strafpunten, 2. Homfeld (VSt) 4,89, 3.
Skelton (GBr) 5,88, 4. Pyrah (GBr) 6,64. 5.
Greenough (Can) 9,73, 6. Matz (VSt) 10,32,
7. Burdsall (VSt) 11,46, 8. Albarracin (Arg)
13,83,9. Simon (Oos) 16,50,10. Mullins (Ier)
17,64,11. Michael Whitaker (GBr) 18,67,12.
Anderson (Can) 19,19, 13. Rüping (WD1)
(VSt) 20,92,18. McVean (Aus) 21,28,19. Nu-
ti (Ita) 21,83, 20. Cottier (Fra) 22,07.
De eindklasseringen van de Nederlanders
Rust (WD1) o
1.23.
Algemeen klassement: 1. Talen (Ned)
6.41.02, 2. Barth (OD1) op 12 sec., 3. Kluge
(WD1) op 2.00, 4. Kvalsvoll (Noo) op 2.05.
WK in Spanje
Groep A: Frankrijk - Panama 91-88 (50-48),
Brazilië - Spaqje 86-72 (44-37)
Griekenland - Zuid-Korea 98-80 (53-38).
Brazilië 5-9 Frankrijk
thun (WD1) 5-7, 6-2, 6-2, Edberg (Zwe) - In-
geramo (Arg) 6-2, 6-0, Stadler (Zwi) - Srej-
ber (Taj) 7-6, 6-4.
58 Vriendschapsspelen
Brazilië, Spaqje en Griekenland naar halve
29-35), Sowjet-Unie - Australië 122-92 (45-
46), Israël - Cuba 88-78 (44-32).
Sowjet-Unie 5-10 Australië 5-7
Israël 5- 8 Uruguay 5-7
Cuba 5- 7 Angola 5-6
Sowjet-Unie, Israël en Cuba naar halve fi
nales.
Groep C: Puerto Rico - Ivoorkust 91-55 (43-
23), West-Duitsland - China 81-80 (46-41),
Verenigde Staten - Italië 86-64 (40-25)
Ver. Staten 5-10 W -Duitsland 5-7
Italië 5- 9 Puerto Rico 5-7
Verenigde Suu£ naar hï
ve finales.
Groep D: Nederland - Maleisië 110-66 (56-
28). Joegoslavië - Canada 83-80 (45-42), Ar
gentinië - Nieuw-Zeeland 89-64 (40-38).
Joegoslavië 5-10 Nederland 5-7
Canada 5- 9 Nieuw-Zeeland 5-6
Argentinië 5- 8 Maleisië 5-5
cord), 2. Tsjechoslowakijc 4.18,03.
(73-73, Vrouwen, achtervolging: 1. Barbara Janz
(Zwi) 3.49,98, 2. Melinda Mayfield (VSt)
Tsareva (Sow).
Waterpolo: Nederland - Hongarije 7-8 (1-0,
2-3, 2-3, 2-2), Verenigde Staten - Grieken
land 11-5 (2-0,4-2,2-3,3-0), West-Duitsland -
Sowjet-Unie 4-9 (0-2, 1-1, 1-2, 2-4).
Schoonspringen: vrouwen: 1. Brita Baldus
(OD1) 493,02, 2. Lin Jianqin (Chi) 492,24, 3.
Zhana Tsirjoelnikova (Sow) 476,64.
Basketbal, finale vrouwen: Verenigde Sta
ten - Sowjet-Unie 83-60
Moderne ritmische gymnastiek, toestelfi
nales: bal: 1. Galina Beloglazova (Sow) en
Tajana Droetsjinina (Sow) 20,00. 3. Tsveto-
mira Filipova (Bul) 19,80
lint: 1. Droetgjinina 20,00,2. Marina Lobach
(Sow) 19,90, 3. Andriana Doenavska (Bul)
en Bianka Dittrich (OD1) 19,85,
touw: 1. Dittrich, Lobach en Droetsjinina
20.00;
knots: 1. Lobach 20,00, 2. Beloglazova
19,90, 3. Filipova 19,85.
SAINT-HILAIRE-DU-HAR-
COUET (ANP/AFP) - Twee hoofd
rolspeelsters en een verzameling fi
guranten.
Zo liggen, evenals vorig
jaar, de verhoudingen in het pelo
ton tydens de Ronde van Frankrijk
voor dames. Maria Canins en Jean-
nie Longo bepalen het verloop van
de koers. Donderdag, in de eerste
etappe van Granville naar Saint-
Hilaire-du-Harcouët, reden beide
rivalen met gemak weg van het
deelnemersveld. Alleen Inga
Thompson uit de Verenigde Staten
kon het duo volgen. De Francaise
Longo sprintte het snelst, won de
rit en nam de gele leiderstrui over
van de 37-jarige Canins. De Ita
liaanse was een dag eerder in de
proloog één seconde sneller dan
Longo.
JOHANNESBURG - Voor de bi-
blitheek van de Witwatersrand-
universiteit te Johannesburg staan
een vijftigtal personen. Een van
hen is de kleine en grijze gestalte
van Nadine Gordimer, de bekend
ste Zuidafrikaanse schrijfster en
vorig jaar een van de kandidaten
voor de Nobelprijs voor de litera
tuur. De sleutel van de ingang is
zoek en er wordt wat gegrapt: vast
en zeker een ingreep van de veilig-
door
Ruud de Wit
heidspolitie. Een van de meest ge
hoorde cynische opmerkingen in
het huidige Zuid-Afrika.
Als uiteindelijk iedereen binnen
is schrijvers, uitgevers, boek
handelaren, academici, journalis
ten en belangstellenden neemt
de socioloog Eddie Webster het
woord. Alvorens de vergadering te
openen, stelt hij het punt aan de
orde of journalisten aanwezig kun
nen zijn en of een televisieteam
van het tweede Duitse net, ZDF,
toestemming krijgt om opnamen
te maken. Enkele personen in de
zaal hebben bezwaren uit angst
voor repercussies van leger en poli
tie, maar de meerderheid volgt het
standpunt van Gordimer, „dat elke
mogelijkheid moet worden aange
grepen om onze bezwaren tegen de
censuur naar buiten te brengen.
Als wij geen journalisten toelaten,
doen we aan zelfcensuur en we zijn
juist hier om dat te voorkomen".
Webster begint met uit een brief
te citeren, die onlangs door een
niet nader genoemde hoofdredac
teur van een dagblad aan de uitge
verij Ravan- Press werd gezonden.
„Tot onze spijt moeten wij u mede
delen, dat wij niet langer meer in
staat zijn om uw boeken in onze
krant te bespreken. Wij beschik
ken op dit moment over drie boek
besprekingen, waarvan onze advo
caten ons hebben laten weten, dat
ze als 'subversief kunnen worden
aangemerkt. Met vriendelijke groe
ten, etc."
Geruchten
Uit de context van de brief is het
duidelijk dat het om recente uitga
ven van Ravan-Press gaat, name
lijk het boekje 'Twee honden en
vrijheid' (over de ervaringen van
kinderen in de zwarte woonwijken
met leger en politie en hun toe
komstverwachtingen) en een boek
van de bekende fotograaf Peter
Magubane met opnamen die hij
tien jaar geleden tydens de Sowe-
to-opstand maakte. Volgens ge
ruchten is dit boek al min of meer
verboden (niemand weet het eigen
lijk precies) en in ieder geval is er
moeilijk aan een exemplaar te ko
men.
Webster geeft een opsomming
van de problemen waarmee uitge
vers als Ravan-Press en hun schrij
vers sinds het uitroepen van de
noodtoestand een kleine maand
geleden zijn geconfronteerd. Druk
kers sturen de manuscripten naar
de uitgevers terug omdat ze maat
regelen van de politie vrezen. Ad
vertenties van boeken die wel eens
'subversief zouden kunnen zijn,
worden geweigerd. Boekbespre
kingen worden niet geplaatst en re
censie-exemplaren worden terug
gezonden. En boekhandelaren ha
len boeken uit hun etalages zelfs
als ze niet officieel gebanned zijn.
Kortom een uiterst trieste situatie
voor een land, waarvan de adjunct
minister van informatie Louis Nel
steeds weer zegt, „dat er geen cen
suur bestaat".
Subversief
Vervolgens is het woord aan de
advocaat Norman Manoim, die de
aanwezigen een nader juridisch in
zicht probeert te geven van de in
vloed van de noodtoestand op de
media. „Ik heb de afgelopen we
ken al tweemaal zo'n uitzetting ge
geven en constateer dat enige per
sonen die daarbij aanwezig waren,
gelukkig nog.steeds op vrije voe
ten zijn". Manoim is duidelijk over
de onduidelijkheid van de
noodtoestandswetgeving: „De eni
ge persoon die weet wat subversief
is, heet Louis le Grange, de minis
ter van wet en orde". Manoim
meent, dat de minister tot elke
prijs zal proberen te voorkomen
dat noodtoestandsmaatregelen aan
een rechtsprocedure worden on
derworpen. „Want dan zou hij wel
eens verplicht kunnen zijn om pre
cies te formuleren wat subversief
nu eigenlijk is. Wat de minister dus
wel probeert te bereiken, is dat
journalisten, uitgevers, schrijvers
etc. zo bang worden dat ze een
vorm van zelfcensuur toepassen".
Maar helemaal zeker is Manoim
er ook niet over, want hij waar
schuwt ook voor 'voorzichtige' be
richtgeving en publikaties: „Je
weet het natuurlijk nooit. Je kunt
nog zo proberen de noodtoestands-
wetten naar jota en komma toe te
passen en dan nog kan de minister
concluderen, dat het subversief
is". Wel meent hij dat een massale
uitdaging van de noodtoestands
wetgeving meer effect zal sorteren,
dan individuele acties en hij wijst
op incidentele maatregelen tegen
Zuidafrikaanse en buitenlandse
journalisten, terwijl er nog steeds
geen krant verboden is of een bui
tenlandse persbureau ongewenst
is verklaard.
Tegen het einde van de bijeen
komst komt Nadime Gordimer na
mens de organisatoren met een
voorstel voor een reolutie, die na
enige discussie met enige kleine
wijzingen unaniem wordt aange
nomen. In deze resolutie wordt el
ke vorm van onderdrukking tegen
onafhankelijke nieuwsvergaring
veroordeeld en met name wordt er
gewezen op nieuws uit de vak
bondswereld en van studenten- en
kerkorganisaties. Ook wordt het
optreden van leger en politie tegen
journalisten, fotografen en televi
sieteams veroordeeld en speciale
aandacht krijgt de de arrestatie van
de hoofdredacteur van The New
Nation, Zwelakhe Sisulu.
Censuurraad
Verder wordt de crisis in de lite
ratuur, de sociale wetenschappen
en de kunst aangestipt: „Al meer
dan 25 jaar worden er boeken in
Zuid-Afrika verboden. Gebeurde
dat in het verleden door een spe
ciale censuurraad, nu, in deze tijd
van noodtoestand, wordt de cen
suur uitgevoerd door leger en poli
tie. Dit heeft geleid tot een vorm
van intimidatie, waarbij het werk
van de feitelijke censors overbodig
is geworden, want uitgevers weige
ren nog langer bepaalde boeken uit
te brengen, boekhandelaren dur
ven niet alles te verkopen en critici
bespreken niet meer alle boeken
die ze aangeboden krijgen, zelfs als
ze niet officieel verboden zijn".
De resolutie eindigt met een
drietal actiepunten. Allereerst dé
eis voor de onmiddellijke intrek
king van alle wetten die de vrijheid
vën meningsuiting en nieuwsga
ring verbieden. Verder spreekt de
resolutie zich uit voor identificatie
met alle groeperingen, vakbonden,
organisaties en individuen in de
Zuidafrikaanse maatschappij die
bedreigd, gearresteerd en vastge
houden worden onder de repres
sieve veiligheidswetten. Ook
spreekt de resolutie zich uit voor
de legalisatie van alle verboden or
ganisaties en wordt er opgeroepen
tot elke vorm van actieve steun
voor alle 'vrijheidskrachten die
strijden voor de bevrijding van het
woord in Zuid-Afrika'.
Als de resolutie is aangenomen
wordt er een comité gevormd die
verder door het leven zal gaan als
de Anti-Censuur Actie-Groep, de
ACAP. Hierin hebben, behalve Na
dine Gordimer, onder meer de
journaliste Jo-Anne Collinge, de
Skotaville-uitgever Mothobi Mut-
loatse en de jurist Norman Manoim
(„het is wel makkelijk en vooral
goedkoper als er een jurist in zit!")
zitting. Het eerste initiatief krijgt al
direct grote bijval, want de ACAP
zal een gesprek voeren met Tony
Bloom, de manager-director van
de Premier Group en het grootste
Zuidafrikaanse boekwinkelcon
cern CNA. Bloom heeft zich in het
verleden reeds talrijke keren uitge
sproken tegen de apartheid en on
langs ook tegen de noodtoestand
en de ACAP wil bij hem bereiken,
dat het CNA een actieve politieke
zal voeren bij het verkopen van
boeken die 'misschien wel subver
sief zijn.
Na de initiatieven van de vakbe
weging, journalisten en individuen
de afgelopen weken om de
noodtoestand en de daaruit voort
gekomen repressieve maatregelen
via de rechter, stakingen en an
derszins uit te dagen, zijn daar nu
ook de academici, de schrijvers en
de intelligentsia bijgekomen. Het
is duidelijk dat de regering-Botha
met de het uitroepen van de
noodtoestand nog lang niet alle
tanden uit het verzet tegen de
apartheid heeft getrokken.
WOENSDRECHT De balpen is
momenteel het meest gehanteerde
en ook meest gevreesde wapen van
de Woensdrechtse vredesactivis
ten. Daarmee in de aanslag staan ze
regelmatig aan het begin of einde
van een werkdag aan de
hoofdpoort van de basis Woens
drecht en noteren namen van be
drijven en instanties die daar bou
wen. En als die namen op vracht
auto's of graafmachine uit angst
voor herkenning zijn afgeplakt of
verwijderd, worden de kentekens
genoteerd.
door
Joop Hoek
Die registratie, waar de militai
ren niets tegen kunnen doen, hoe
wel sommige soldaten al met een
afgeplakte kentekenplaat de basis
verlaten, is basiscommandant H.
W. Schut een doorn in het oog. Hij
verwijt de vredesactivisten, die
twee jaar na de ontruiming van het
grote vredesaktiekamp bij de basis
nog steeds in drie kampen rond de
basis bivakkeren, gehinderd door
strenge winters en een hard optre
dende rijkspolitie, uit te zijn op
chaos en anarchie.
Het gaat allang niet meer om de
monstraties tegen kruisraketten,
vindt Schut. De activisten trekken
zich niets aan van de kritische op
merkingen van de hoogste lucht
machtbaas in Woensdrecht. 'Voor
ons bestaat de man niet, Schut in
de vut', is hun leuze.
De aan de poort verzamelde ge
gevens worden door de activisten,
via het Woensdrechtse kantoor van
Atoomvrijstaat, een stichting die is
opgericht om stukken land rond de
basis aan te kopen om uitbreiding
ervan tegen te gaan, doorgespeeld
naar ondermeer Bonk (Burgelijke
Ongehoorzaamheid en Non-Koöp-
eratie), die de op de basis werkza
me bedrijven een brief stuurt waar
in gevraagd wordt om een verkla
ring dat dat bedrijf afziet van bou
wen aan bunkers en huizen op de
basis. Komt die verklaring er niet,
dan kan het bedrijf nog wat bele
ven, dreigt Bonk.
En dat het niet bij dreigementen
blijft hebben verschillende bedrij
ven al ervaren. Vorige week nog
was er een plak- en bezettingsactie
bij het Arnhemse kantoor van de
Heidemij. Overigens een van de
weinige bedrijven die openlijk
heeft toegegeven op de basis werk
zaamheden te verrichten. De
woordvoerders van de meeste an
dere, daarom gevraagd, reageren
als door de bliksem getroffen en
ontkennen in alle toonaarden.
In de nacht van woensdag op
donderdag hebben de activisten
banden van op de basis geparkeer
de auto's doorgesneden en zand in
de benzinetanks gestrooid. Ook
werd een stuk hekwerk wegge
knipt. Dat laatste is volgens de ac
tivisten gedaan om het bewakings
personeel de kans te geven „het
voorbeeld van Herrera te volgen".
Hérrera, een dienstplichtig soldaat,
is deze week van de basis overge
plaatst omdat hij openlijk sympa
thiseert met de demonstranten.
Tegenacties
De poort van Woensdrecht. Geen auto kan er voorbij zonder dat het
kenteken wordt genoteerd. (foto anp)
Dat de activiteiten van Atoom-
vrijstaat, die een oud pandje in
Woensdrecht heeft gekocht om
daar kantoor te houden, niet door
iedereen als positief worden erva
ren, bleek ongeveer een maand ge
leden toen 's nachts een nog steeds
onbekende schutter met een flo
bertgeweer op zithoogte 24 kogels
op ramen en deuren afvuurde. De
twee bewoners, onder wie de hoog
zwangere Saskia, die by toeval niet
werden getroffen, maar ook de
buurt reageerden geschokt op de
salvo's. Leden van de Emmaus-
commune uit Wageningen zorgden
voor nieuwe ramen.
Overigens was het niet de eerste
keer dat onderkomens van vredes
activisten doelwit waren van der
gelijke acties. Naar een caravan
van de Franciscaanse Vredes
wacht, religieuzen en sympathi
santen die sinds Aswoensdag 1984
twee keer per dag een stille wake
houden bij de hoofdpoort van de
basis, is tot twee keer toe een
brandbom gegooid. Sinds een jaar
wonen deze vredeswachters in een
huis vlakbij de basis en lijken daar
mee ook de bedreigingen van de
baan.
Zwaar
Veel oudgedienden onder de ac
tivisten zyn het afgelopen jaar ver
trokken. Drie jaar slapen in de
open lucht, onder vaak barre om
standigheden, geconfronteerd met
een steeds harder optreden van po
litie en marechaussee, legden een
zware claim op hun lichamelijke
engeestelijke uithoudingsvermo
gen. De laatsten der Mohicanen in
Woensdrecht zijn ondermeer Ger-
rit de schillenboer, Niek en Saskia
die in het huis van Atoomvrijstaat
wonen en Frits, die enkele weken
geleden een stuk hek van de basis
wegknipte om de reeën die daar
'opgesloten' zaten, te bevrijden.
Maar voorlichter Baltussen zegt
met eigen ogen gezien te hebben
dat de edele dieren het tweeëneen-
halve meter hoge hek met gemak
kunnen nemen.
Alleen als er grote acties rond de
basis zijn, komen de veteranen
weer terug naar Woensdrecht. Zo
is er voor 19 september weer éen
blokkade van de basis aangekon
digd. Maar ook tussen de grote ac
ties door, en meestal onverwacht,
komen de activisten in actie.
Meestal is het miljoenen kostende
hek rond de basis het doelwit en
worden er stukken weggeknipt.
Soms ook worden activisten door
personeel van het luchtmachtbe-
wakingssquadron op de basis be
trapt als ze daar gebouwen in kaart
brengen. In de Vredesaktiekrant,
een eigen uitgave van actievoer
ders, is onlangs opgeroepen om
ook het materieel waarmee de bou
wers aan de slag zyn gegaan, tot
stilstand te brengen door bijvoor
beeld zand in de benzinetank te
gooien.
In dat opzicht wordt de sfeer
steeds grimmiger in Woensdrecht.
Ook de overheid verliest haar ge
duld. Afgelopen maandag, toen
vredesactivisten in het kader van
de eerste (sirene)maandag van de
maand weer de hoofdpoort wilden
blokkeren, trad de politie daar
streng tegen op. Met een over
macht aan manschappen, aange
vuld met marechaussees, verhin
derden de dienaren van Herman
dad de blokkadevorming. Demon
streren mag, maar mag niet ten
koste gaan van de mensen die op
de basis hun brood moeten verdie
nen, is daarvoor het argument van
de overheid. Vredesactivisten heb
ben als reactie daarop hardere ac
ties aangekondigd. Die kruisraket
ten komen er niet zolang wy er
zfjn, zeggen ze.
