Inpolderen Markerwaard niet lonend Nederlandse zeelieden zijn Shell veel te duur 'KLM schuldig aan illegaal dierentransport' Koppelbazen drijven lonen in metaal op Handelsoorlog EG-VS op nippertje voorkomen Concurrent voor bintje gekweekt Rijk helpt nieuwe werf in Amsterdam Staking legt Curagaose droogdok volledig plat Equadoraanse Natuurfonds begint gerechtelijk proces WOENSDAG 2 JULI 1986 ECONOMIE PAGINA 9 UTRECHT (ANP) - Er is geen economische noodzaak om het Markermeer in te polderen. Er is al genoeg land om in de toekomstige behoefte te voldoen ten aanzien van re creatie, woningbouw en bedrijfsterrein, nu de landbouw sector de komende jaren in EG-verband zal moeten in krimpen. Bovendien stabiliseert de bevolkingsgroei en gaan bedrijven steeds zuiniger met grond om. Het aanleg gen van de Markerwaard zal dan ook niet lonend zijn. ROTTERDAM (GPD) - De tekor ten aan vakbekwaam personeel in de metaalindustrie in de Rijnmond leiden tot toenemende activiteit van koppelbazen. Diverse metaal bedrijven worden geconfronteerd met vaklieden die eerst ontslag ne men, en even later via een koppel baas bij dezelfde onderneming te gen een hoger loon komen werken. Op die manier worden cao-bepalin gen op met name het gebied van overwerk ontdoken of ontweken. Dat zegt de vereniging van werk gevers in de metaalindustrie, de FME. De Industriebond FNV in Rotterdam bevestigt dat er „de af gelopen maanden duidelijk teke nen zijn dat bonafide en malafide inleenconstructies in opmars zijn". Geschoolde metaalarbeiders kun nen zo maandelijks ettelijke hon derden guldens meer verdienen, aldus de Industriebond, „zeker wanneer een deel van het geld zwart wordt uitbetaald". Landelijk zijn er ongeveer 5800 vacatures in de metaalindustrie te gen 62.000 werklozen, maar vooral in de Rijnmond is het tekort aan vakbekwaam personeel gigan tisch, ondanks gezamenlijke scho lingsprojecten van werkgevers en vakbonden. Volgens Industrie bondbestuurder Th. Berger rukt door die omstandigheid het malafi de circuit weer op. „Sommige bedrijven houden het hoofd net boven water doordat ze de kosten hebben kunnen mati gen, maar ze worden nu via een achterdeur toch geconfronteerd met de noodzaak hogere lonen uit te betalen", aldus Berger. Hij be strijdt dat de strakke cao-bepalin gen op het gebied van vooral de ar beidstijdverkorting mede de oor zaak kunnen zijn van het toene mend aantal inleenconstructies. Overwerk Wel pleit de vakbondsbestuur der voor een soepeler overwerk-re- geling in de cao. „Je ziet dat de cao bepaling dat overwerk in vrije tijd gecompenseerd moet worden, fi naal aan het verlopen is. Via kop pelbazen wordt overwerk immers gewoon uitbetaald. Maar laat ik wel zeggen dat de enigen die baat hebben bij deze situatie de koppel bazen zijn. Een reeks van metaal bedrijven kan het hogere uurloon dat in deze constructies uitbetaald moet worden, nauwelijks opbren gen", aldus Berger. Dat blijkt uit een onderzoek van de econoom A. Perrels van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Perrels onderzocht de economische aspec ten van de Markerwaard in op dracht van drie grote milieu-orga nisaties. Volgens de stichting Na tuur en Milieu, de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten en de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Vogels is de on duidelijkheid over de Marker waard groot door het verschijnen van plannen die maar een deel van de economische problematiek be schrijven. Groeperingen die voor inpolde ring zijn rekenen zich rijk doordat zij de voordelen overbelichten, al dus planoloog J.W. van Grondelle METSLAWIER (ANP) - Het aloude aardappelras „bintje" zal binnen enkele jaren een waardige vervan ger krijgen, zo verwacht ir. A. Westmaas, directeur van het Friese kweekbedrijf Ropta-ZPC in Mets- lawier. Het nieuwe ras Van Gogh, dat door het bedrijf is gekweekt, heeft zulke gunstige eigenschap pen, dat het de plaats van het be kende bintje als Nederlandse <!bn- sumptie-aardappel kan innemen. Aan de Van Gogh-aardappel werd aandacht geschonken tijdens het afscheid van algemeen direc teur ir. J. Trip van het kweekbe drijf. Trip is sinds 1950 verbonden aan de Friese Maatschappij voor Landbouw, waaruit het kweekbe drijf Ropta is ontstaan. Het bedrijf heeft naast vele nieuwe aardappel en vlasrassen ook een nieuw tulpe ras ontwikkeld onder de naam „Wonderfull". Deze nieuwe tulp is dit jaar voor het eerst geïntrodu ceerd. Westmaas zei verder dat de Ne derlandse kweekbedrijven worden geconfronteerd met sterk verhoog de ontwikkelingskosten als gevolg van overheidsbezuinigingen op het landbouwkundig onderzoek in Wa- geningen. De Wageningse institu ten namen tot voor kort het krui- sen van wilde en gecultiveerde ras sen voor hun rekening. De kwe kers moeten nu zelf het basismate riaal voor de nieuwe rassen ont wikkelen, zodat de veredeling van zo'n ras veel langer duurt. Kort Zakelijk Order De Scandinavische luchtvaart maatschappij SAS heeft 14 vlieg- van de stichting Natuur en Milieu gisteren bij de presentatie van het rapport. Zij gaan er volgens hem ten onrechte van uit dat de Marker waard zichzelf zal terugverdienen. „Er is nu voor het eerst een com pleet beeld van de economische voors en tegens van de Marker waard. Daaruit blijkt dat inpolde ring gewoon een heel kostbare zaak is", zo stelt Van Grondelle. Volgens econoom Perrels is het een half tot twee miljard gulden goedkoper om het Markermeer te laten zoals het is. Hij heeft er in zijn berekeningen rekening mee ge houden dat ook dan boeren zullen moeten verhuizen, bij voorbeeld omdat over hun grond een weg moet worden aangelegd. Die boe ren worden dan schadeloos gesteld door het Rijk, wat kosten met zich mee brengt. Bij het behouden van het Markermeer zullen de betrok ken boeren alleen niet naar nieuw polderland, maar naar bestaande, oude grond verhuizen. Dat laatste is volgens Perrels uiteindelijk veel goedkoper. Een jaar geleden besloot de rege ring de beslissing over het al dan niet inpolderen nog even uit te stel len, mede vanwege onduidelijk heid over de financiële haalbaar- koord S"ktdatd*H|We reg!jerj!k~ ZUNDERT - De politie in Zundert heeft gisteren een hennepkwekerij buiten bedrijf mende regeerperfode°wordt door- desteld. In een grote kas werden ongeveer 10.000 hennepplanten aangetroffen. Een Engels- gehakt. man en een inwoner van Dongen werden aangehouden. iroto anpi WASHINGTON (ANP) - Een han delsoorlog tussen de EG en de Ver enigde Staten is waarschijnlijk op het laatste moment voorkomen. EG-commissaris voor buitenland se betrekkingen De Clercq voert nu onderhandelingen met de Ame rikaanse minister van handel Yeut- ter over een tijdelijk akkoord dat het nemen van eenzijdige straf maatregelen op handelsgebied moet vermijden. "Ik hoop en geloof dat we er wel uitkomen", zei De Clercq gisteren in Annapolis, waar hij een sympo sium over de Amerikaans-Europe- se betrekkingen bijwoont. "Bij een handelsoorlog zijn er alleen maar verliezers, daar heeft niemand be lang bij". De Clercq wilde niet inhoudelijk op de onderhandelingen ingaan, maar hij bevestigde dat een ak koord dat tijdelijk de Amerikaanse landbouwexport naar de EG op het huidige niveau zal handhaven, tot een van de mogelijkheden behoort waarover onderhandeld wordt. Volgens de voorwaarden van het toetredingsverdrag van Spanje zou de landbouwexport van de Ver enigde Staten naar de EG beperkt worden. Als de vertegenwoordigers van de EG en de Verenigde Staten tot een tijdelijk akkoord komen, treedt dat nog niet automatisch in werking. De Clercq: "Het is ad re ferendum, dat betekent onder voorbehoud van goedkeuring door de Europese ministerraad en de Amerikaanse regering. Voorwaar de voor een voorlopig akkoord is, dat het niet vooruit loopt op een definitieve oplossing van het ge schil". Hij zei dat de Amerikanen niet meer met strafmaatregelen mogen dreigen. Het voorlopige akkoord mag noch het toetredingsverdrag met Spanje, noch de politiek van heffingen in de EG aantasten, al dus De Clercq. De Amerikanen hebben altijd grote bezwaren geüit tegen de heffingenpolitiek van de EG op import van buitenaf en zich tevens op het standpunt gesteld dat bepalingen van het toetre dingsverdrag met Spanje en Portu gal in strijd zijn met het GATT. Het zou volgens De Clercq een bijzonder slechte propaganda voor het beginsel van vrijhandel in de wereld zijn als de Verenigde Staten en Europa een handelsoorlog be ginnen aan de vooravond van een nieuwe GATT-ronde, waar het be ginsel van vrijhandel in de wereld moet worden uitgebreid en vervol maakt: De Europeanen hadden eerderal te kennen gegeven dat de Europese animo voor een nieuwe GATT-ronde aanzienlijk zou afne men als de Amerikanen een han delsoorlog zouden ontketenen via een politiek van tegenmaatregelen. Rood licht maakt mensen aan speeltafel overmoedig DEN HAAG (ANP) - Weten schappelijke experimenten hebben aangetoond dat men sen aan de speeltafel onder rood licht veel grotere risico's nemen en hogere bedragen in zetten dan onder blauw licht. Over dit „verbluffende" kleu reneffect vertelt de Westduitse hoogleraar Johannes Brengel- mann in zijn recent verschenen boek over het gedrag van men sen bij geluksspelen. „Verhal ten in Glücksspielsituationen" schreef hij samen met de psy chologe Sabine Waadt, die evenals hijzelf verbonden is aan het Max-Planck-Instituut voor Psychiatrie in München. Beide onderzoekers, die ver schillende experimenten uit voerden, geven als toelichting dat het rode licht niet direct het gedrag van de spelers beïn vloedt. Het licht heeft namelijk een stimulerende uitwerking op de grote hersenen en wekt op die manier de behoefte van een speler een daad te stellen op. AMSTERDAM (ANP/UPI) - De dollar is gisteren op de Amster damse valutamarkt bijna twee cent in waarde gedaald na bekendma king van tegenvallende cijfers over de Amerikaanse economie. De „economische barometer" van de Verenigde Staten blijkt in mei slechts met 0.2 procent te zijn ge stegen, terwijl was gerekend op tenminste een half procent. Deze index, waarop de economi sche bedrijvigheid op korte ter mijn kan worden afgelezen, steeg in mei tot 178,8 (1967=100), zo maakte het ministerie van handel gisteren bekend. De stijging van de mende tijd noch tekenen van grote groei noch van recessie zal verto nen. Valutahandelaren gaan nu uit van een verlaging van de officiële rente met een half procent, tenein de de economie een impuls te ge ven. Dat leidde gisteren tot een la gere dollarkoers. In Amsterdam werd voor de „economische barometer" in mei Amerikaanse munt een officiële was de kleinste sinds januari toen middenkoers vastgesteld van bijna de index zelfs met 0,2 procent af- 2,46 gulden, ruim twee cent onder nam.Vorige maand steeg de baro- de koers van maandag. Aan het lo Stilstand in economie VS; dollar daalt meter met 1,3 procent. ket moet vandaag bij inkoop 2,52 De lichte stijging in mei betekent gulden betaald worden, terwijl de volgens deskundigen dat de Ame- munt bij verkoop 2,40 gulden op- rikaanse economie in de eerstko- brengt. TOKIO - In Tokio is gisteren de zesde beurs over kantoorautomatisering begonnen. DEN HAAG (ANP) - De Scheeps- reparatiewerf Amsterdam (SAM), de voortzetting van de ADM, krijgt steun van het rijk in de vorm van een indirecte lening. Het rijk zal de "Maatschappij tot bevordering van het ANZK-gebied" in Amsterdam drie miljoen gulden lenen, waarmee de- maatschappij de totale bedrijfs- tuigen van het type MD-87 besteld de ^havenontwikkeling bij McDonnell Douglas. Ook Fok- ker was in de race voor deze order met een waarde van rond 450 mil joen gulden. De SAS zegt voor de MD-87 (110 zitplaatsen) te hebben gekozen omdat dit vliegtuig beter aansluit bij de rest van de vloot. Volgens Fokker heeft het mislopen van de order, waarover al langere tijd werd gesproken, geen gevol gen voor de planning van het eigen bedrijf. Dat heeft staatssecretaris Van uitrusting van^ de faiÏÏiêtte werf Zeil (economische zaken) aan wet- ADM kan kopen. De ANZK zal de houder Heerma van Amsterdam la- outillage vervolgens op commer- *en weten. Het gaat om een eenma- ciële basis doorverhuren aan de hge lening in het kader van de Re- SAM. geling herstelfinanciering, met een looptijd van tien jaar. De oprich ting en het operationeel worden van de SAM zijn voorwaarden voor de lening. Ook Amsterdam en Noord-Holland moeten (zoals zij eerder reeds toezegden) ten minste 2,5 miljoen gulden aan ANZK ter beschikking stellen. Het ministerie van economische zaken had genoemde drie miljoen gulden in feite reeds eerder toege zegd, maar in een andere vorm. "Er is thans slechts sprake van een nieuwe constructie, maar de zaak is hiermee beslist nog niet rond". ROTTERDAM (GPD) - Oliemaat schappij Shell heeft plannen om haar twintig schepen tellende tan- kervloot te bemannen met goedko pe Indonesische krachten. Dit zou betekenen dat enkele honderden Nederlandse gezellen hun baan verliezen. Die van de officieren in de hogere rangen lopen niet direct gevaar. Al op korte termijn wil Shell haar acht onder Liberiaanse vlag varende tankers van rond de 20.000 ton met Indonesiërs bemannen. Hierdoor komen de banen van ruim 250 Nederlandse beman ningsleden in de lagere rangen op het spel te staan. De Federatie van Werknemers in de Zeescheepvaart (FWZ) verzet zich tegen de Shell- plannen. Directeur Busker van Shell Tan kers bevestigt de plannen om de schepen met een goedkopere bui tenlandse bemanning uit te rusten. „Als dochterbedrijf ontvangen wij van de Shell-moeder een bepaalde vergoeding voor het transport van olie. De kosten die we ervoor moe ten maken, zijn echter veel hoger. Er moeten scheppen geld bij", zo verklaart hij. Volgens Busker zijn er twee mo gelijkheden. „Of we geven het olietransport geheel uit handen - en helaas staan vervoerders in rijen van tien klaar om dat transport veel goedkoper over te nemen, of we gaan zelf drastisch de kosten te rugdringen. Dat kan alleen door met een goedkopere bemanning te gaan varen", aldus Busker, die de kostenbesparing schat op 1,5 tot 2 miljoen gulden per schip per jaar. Shell Tankers, dat ook de walor- ganisatie al heeft gehalveerd, is de tweede rederij die overweegt goed kopere varensgezellen aan te trek ken. Smit Lloyd kondigde kort ge leden als eerste plannen aan om een deel van haar vloot onder bui tenlandse vlag te brengen, Neder landse zeevarenden te ontslaan en te vervangen door Philippijnse zeelieden. Dit zou leiden tot een verlies van 233 Nederlandse banen. Onder druk van de FWZ zijn deze plannen tot het eind van het jaar in de ijskast gezet. Volgens de Koninklijke Neder landse Redersvereniging wordt het overschakelen op een goedkopere bemanning in de hand gewerkt door de in de wet vastgelegde mi nimale bemanningssterkte. De re ders willen meer speelruimte om schepen zo efficient (dus goed koop) mogelijk te bemannen. WILLEMSTAD (ANP) - De Cura- caose Dok Maatschappij, CDM, is gisteren getroffen door een staking van vrijwel het voltallige perso neel. Het werk op dit scheepsrepa- ratie-bedrijf, dat beschikt over het grootste dok in het gebied, ligt vol komen stif De arbeiders van de CDM legden het werk neer uit pro test tegen het aangekondigde mas sa-ontslag bij het bedrijf. Zij gaven daarmee gehoor aan een stakingso- proep van de vakbond Cadmu, de Curacaose Algemene Dok en Me taalbewerkers Unie. De Curacaose overheid, de enige aandeelhouder, is vorige maand akkoord gegaan met een sane ringsplan om de CDM te redden van een faillissement. Het bedrijf, dat maandelijks een verlies lijdt van 2,7 miljoen gulden, zal volgens dit saneringsplan 413 van de 930 personeelsleden moeten ontslaan. Het eilandsbestuur staakt met in gang van 1987 ook de jaarlijkse subsidie. Voor 1986 was daar een bedrag van 30 miljoen gulden voor uitgetrokken. Op Curacao is grote bezorgdheid ontstaan over de staking. De wan kele positie van de CDM is dit jaar verder verergerd door de verslech terde scheepvaartsituatie. Volgens gezaghebber R.A. Cassares en CDM-direkteur M. Evertsz kan de staking sluiting tot gevolg hebben. Beiden verklaarden maandag dat er geen alternatief voor de sanering is. "Het geld is op", was de korte maar bondige samenvatting van Cassares. Zij noemden de uitgeroepen sta king dan ook desastreus. Maple Leaf De kauwgumfabriek Maple Leaf in Amsterdam is per 1 juli in han den gekomen van Leaf Inc., de op zes na grootste suikerwerfabrikant van de Verenigde Staten. Dat heeft Maple Leaf gisteren bekendge maakt. Leaf is geheel eigendom van de Finse multinational Huhta- maki. In 1983 kocht Huhtamaki ge lijktijdig van Beatrice Foods, Ge neral Mills en Leaf Confectionary dertien snoepgoedfabrieken, waar van er tien in de VS, twee in Cana da en één in Ierland. Cao kaas De 2.000 werknemers bij de coö peratieve kaaspakhuizen (Frico, Coberco, CMC-Melkunie) krijgen net als hun collega's die onder de zuivel-cao vallen in januari '87 een 36-urige werkweek. Voorts voor ziet de tweejarige cao volgens een woordvoerder van de Voedings bond FNV onder meer in handha ving van de prijscompensatie en daarbovenop een loonsverhoging van een half procent in juli '86 en een procent in maart '87. QUITO (IPS) - Het Equadoraanse Natuurfonds begint een gerechte lijk proces tegen de KLM omdat de Nederlandse luchtvaartmaat schappij illegaal beschermde dier soorten vervoert. Dat heeft de voorzitter van het Natuurfonds, Roque Sevilla, in de hoofdstad Quito meegedeeld. Volgens Sevilla heeft de KLM dit jaar minstens vijf keer dieren vervoerd die op de in ternationale lijst van beschermde diersoorten staan. Het laatste transport werd vol gens het Natuurfonds twee weken geleden door de Equadoraanse po litie onderschept in de haven van Guayaquil. De vracht van honder den dieren zou door de KLM naar Nederland worden gevlogen, aldus Sevilla. Het transport bevatte volgens het Natuurfonds 499 reptielen en 500 vogels, waaronder toekans. Bij het overladen stierven 130 koli bries aan verstikking en nog eens een aanzienlijk aantal bezweek la ter. De dieren die hun gevangen schap overleefden, zijn terugge bracht naar hun plaats van her komst: de subtropische valleien rond de stad Chota en het Amazo newoud. Grootscheeps Volgens het fonds, een particu liere organisatie, heeft al tijdenlang grootscheepse smokkel van be schermde dieren plaats. Met name de wereldberoemde flora en fauna van de beschermde Galapagosei- landen is in trek. De organisatie heeft geprotesteerd bij de KLM-di- rectie, de Nederlandse ambassade en prins Bernard, president van het Wereld Natuur Fonds (WNF), aldus Sevilla. "Het verontrust ons buitenge woon dat een serieuze en respecta bele luchtvaartmaatschappij als de KLM systematische transporten van beschermde dieren in zowel Equador als elders toelaat", aldus Sevilla. Volgens een woordvoerster van de KLM is bij de luchtvaartmaat schappij niets bekend over de ille gale transporten noch over de aan klacht van het Natuurfonds. "Voor het vervoer van alle levende have of dat nu paarden, poezen of tropi sche dieren zijn, moet het ministe rie van landbouw en visserij eerst het groene licht geven. Dan pas ac cepteert de KLM de vracht. En het doet er niet toe of deze Amsterdam als eindbestemming heeft of slechts als doorvoerhaven. We gaan ervan uit dat alles volgens de officiële weg wordt aangeboden". Nederland ondertekende in 1984 de Washington Conventie, het ver drag dat in 1975 werd opgesteld om de handel in bedreigde diersoorten aan banden te leggen. Equador sloot zich meteen na opstelling bij het verdrag aan. In totaal hebben meer dan negentig landen de con ventie ondertekend. Sancties te gen landen die toch beschermde dieren uit- of invoeren zijn er ech ter niet. Volgens een woordvoerder van de directie natuur-, milieu- en fau nabeheer van het ministerie van landbouw en visserij in Den Haag heeft de Equadoraanse regering zelf uitvoer van alle wilde dieren verboden, ook als zij niet op de lijst voorkomen. Maar hij voegt eraan toe: "Nederland kan niets doen als Equador voor uitvoerpapieren heeft gezorgd". Onlangs vervoerde de KLM een vracht wilde dieren, die niet op de lijst voorkwamen maar officieel ook niet door Equador uitgevoerd mochten worden. De dieren gin gen via Nederland naar West- Duitsland, aldus landbouw en vis serij. "Maar als zo'n vracht onze wetgeving niet overtreedt, kunnen we niets doen". Streng Nederland is over het algemeen streng als het gaat om de invoer van tropische dieren zeker als zij in de vrije natuur rondliepen, zegt een woordvoerster van de dieren tuin Artis in Amsterdam. Artis haalt daarom de meeste dieren uit dierenparken in tropische landen. De ontheffingspapieren, die de veterinaire dienst van landbouw en visserij moet afgeven als de die ren uit de vrije natuur komen, moeten bij de luchtvaartdouane liggen als het transport arriveert. "Maar er zijn talloze mensen die dieren in tassen en zakken de grens overbrengen. Als er geld mee te verdienen is kan er veel", aldus de woordvoerster. Beursoverzicht AMSTERDAM (ANP) - De stemming was vandaag op de Amsterdamse ef fectenbeurs beter dan in de voorgaan- de dagen. Toen gaven vooral koersda lingen de toon aan, maar woensdag was er sprake van een ommekeer en konden veel aandelen weer wat op de verliezen inlopen. De beurs werd geholpen door de dol lar die in herstel was en wellicht was ook het passeren van de grens van 1900 van de Dow jones index in Wall Street van invloed. Bührmann-Tetterode die dinsdag een opvallende winst boekte van f 9 noteerde tegen het eind van de ochtend f 4,20 hoger op f 209. De internationale sector oogde vriendelijk met winsten van f 1 voor Akzo op f 164,50 en van f 1,50 voor Hoogovens op f 109,20. Ko ninklijke Olie stond f 0,90 hoger op f 197,40 en Philips vergaarde er f 0,60 bij op f 51,70. KLM klom een dubbeltje naar f47,10. Ook de uitgevers lagen beter in de markt. Elsevier noteerde aan het einde van de ochtend f 1 hoger op f 202 en VNU ging f2,60 vooruit naar f326. KIu- wer bleef staan op f246. Banken en verzekeraars volgden het algehele herstel bescheiden met win sten die varieerden van enkele dubbel tjes tot f 1.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 9