Pretoria dreigt pers te straffen Joegoslavië heeft patriotten nodig Van den Boeynants krijgt drie jaar voorwaardelijk Media nauwlettend gevolgd Gratiebesluit leidt tot felle kritiek in Israël SSssSS Peru: trein opgeblazen p DONDERDAG 26 JUNI 1986 BUITENLAND PAGINA 7 TEL A VIV - in Israël is een storm losgebroken over de beslissing van president Herzog gratie te verlenen aan het hoofd van de geheime dienst, Abraham Shalom, en drie van zijn assistenten, die ervan ver dacht worden in 1984 twee Pale stijnse buskapers tijdens hun ver hoor te hebben vermoord. door Willy Werkman De president nam zijn beslissing om te voorkomen, dat de veilig heidsagenten aan politie-onder- zoek zouden worden onderwor pen. De regering van nationale eenheid, die op grond van de presi dentiële gratieverlening en het on- JOHANNESBURG - De Zuidafrikaanse regering heeft een speciaal team van hoge amb- shalom^nCde^oekn^/de^ tenaren gevormd, dat de berichtgeving van de binnen- en buitenlandse pers bestudeert, faire liet vallen, zal in de komende Deze 'pers-commissie' stelt aanbevelingen op voor de minister van wet en orde, Louis le dagen het hoofd moeten bieden Grange. Zuidafrikaanse voorlichting: rust is terug moties van wantrouwen. Met name vanuit juridische krin gen werd gisteravond felle kritiek SSTÏÏO SS stads het ?luit°Phet feit datde president Staatssecretaris Nel (voorlichting) maakte gisteren bekend dat zei, dat de regering er niet voor zal dan 170 vakbondsleiders sint terugdeinzen om de krachtens de uitroepen van de noodtoestand noodtoestand mogelijke straffen - zijn gearresteerd of zijn onderge- aUeen de verdachte veiligheid; i de hand van zijn besluit niet agenten bij voorbaat van alle schuld heeft schoongewassen maar bovendien een onderzoek naar de politieke verantwoorde lijkheid voor de moordaffaire heeft voorkomen. Volgens betrouwbare bronnen heeft Abraham Shalom, onmiddel- lijk na de dood van de twee Pale- stijnen, die tijdens een militaire be vrijdingsactie van een gekaapte au tobus bij Gaza gevangen waren ge nomen, de toenmalige premier Sja- mir van het gebeurde op de hoogte gesteld. Hij zou bovendien voor twee commissies van onderzoek valse verklaringen hebben afge legd, documenten hebben vervalst en getuigen hebben gedwongen te liegen. De presidentiële gratieverlening voor AbraharafcShalom en drie van zijn assistenten kwam gisteren als donderslag bij heldere hemel. Kort tevoren had de juridische adviseur van de regering, Josef Harish het kabinet meegedeeld dat een poli- tie-onderzoek onvermijdelijk was. Pas uren later werd hij verrast met de mededeling dat inmiddels de minister van justitie Modai samen met twee privé-juristen de presi dent had overtuigd van de nood zaak de veiligheidsagenten gratie te verlenen. De juridische adviseur gaf gister avond zelf toe geen andere keuze te hebben gehad dan de presidentiële beslissing te aanvaarden. In een reactie op deze gang van zaken ver klaarden tal van Israëlische juris ten geschokt te zijn over het feit dat van het Israëlische rechtssys teem een „lachertje" was gemaakt. Een voormalige minister van justi tie, Chaim Zadok, sprak zelfs van een „zwarte dag voor het rechts systeem van het land". Hij zei dat de president was meegesleept in een daad, die erop gericht was de gevangenisstraf van 10 jaar of doken. De grootste vakvereniging, JOHANNESBURG (AP) - een boete van 20.000 rand - op te leggen. Ook stelde hij een mogelij- De ke sluiting van de kranten of de in- voorlichtingsdienst van de Zuid- beslagname van de oplage i afrikaanse regering heeft gisteren vooruitzicht, haar dagelijkse persconferenties voor onbepaalde tijd stopgezet. De Nel vertelde verder aan de bui- regering motiveerde deze stap met tenlandse pers, dat de regering niet de redenering dat de rust in het tevreden is over de manier waarop land praktisch het uitroepen1 weergekeerd na de media zich hadden gehouden i de noodtoestand aan de hun opgelegde beperkin- en dat er als gevolg daarvan weinig gen. Hoewel Nel herhaalde, dat mee te delen is. in 'Zuid-Afrika geen censuur be- Met deze beslissing wordt de of- staat' dreigde hij de buitenlandse ficiële informatiestroom, die door pers toch met juridische vervol- het uitroepen van de noodtoestand ging of deportatie, al in hoge mate beperkt was, nog verder gekortwiekt. Kort hierop gaf de voorlichtings dienst een verklaring uit, waarin werd meegedeeld dat dinsdag twee zwarten om het leven zijn gebracht door andere zwarten. Volgens de door Ruud de Wit de COSATU, is met 146 gearres teerde of ondergedoken leiders het hardst getroffen. Zestien hiervan zijn van de CAWWUSA, de vak bond van winkelpersoneel. Uit protest tegen hun arrestatie wordt er in meer dan 100 supermarkten en warenhuizen al meer dan twee weken gestaakt of worden er sit- down-acties gehouden. Het hoofd van de politie, gene raal Johan Coetzee, zei gisteren dat "geen enkele vakbondsleider al leen maar vanwege zijn vakbonds werk wordt vastgehouden. Som mige vakbonden zijn zich ook met politieke kwesties gaan bezighou den en konden zich dus bewust zijn van de consequenties", aldus Coetzee. dteg8^fnd?S5ehvan°denSodt!£ kaanT^prisidenfp. W. Bottede tanitaerernsta^ incidenten «STrSS zijn. De wijzigingen houden verre gaande bevoegdheden voor leger en politie in zogenaamde onrustge- bieden in, alsook het verlengen van de periode, waarin iemand zonder proces kan worden vastge houden tot 180 dagen. Buitenland kort Kernproef eenZdernionX T" we^tST aoor zowei ner kend gemaakt, sen de ^en^LdOkUoton^aldus het ministerie. De test had plaats op rHerf V»ot nonnnlr ,mn WUIUCll Vakbond Uit een rapport van de Zuidafri- IfheThadti van "iT' "«den opgehe- kaans akkoord uit 1958 over het ge bruik van kernenergie voor d( sieve doeleinden. Maximumsnelheid De Belgische minister van Ver- kaanse Raad "van Kerken, SACC, keer, de liberaal Herman de Crco, Wijkt, dat op dit moment zich zo'n is van plan om de maximumsnel- 250.000 Zuidafrikaners van alle ras heid op de Belgische autowegen sen m ballingschap bevinden. Vol- van 120 naar 130 kilometer per uur Sens het rapport vertrekken er nog te brengen. De maximumsnelheid dagelijks talrijke mensen uit Zuid- in de steden zal van 60 naar 50 kilo- Afrika, die zich voor een deel aan- meter per uur worden terugge- sluiten bij het verboden ANC. Om bracht. In wat genoemd wordt gekeerd zouden zich op dit mo- „woonzones" (te vergelijken met ment ruim 250.000 Mozambiquaan- de Nederlandse woonerven) wordt se vluchtelingen in Zuid-Afrika be de snelheid maximaal 30 kilometer vinden, die zijn uitgeweken voor per uur. Op de gewone wegen blijft de terreur van de Mozambiquaanse ANC wijst EG-missie af LONDEN - Het Afrikaans Natio naal Congres (ANC) heeft gisteren resoluut het voorstel van de hand gewezen om de Britse minister van buitenlandse zaken op onderzoek naar Zuid-Afrika te sturen, bege leid door de Nederlandse en Belgi sche ambtgenoten. Thabo Mbeki, bestuurslid van de ANC liet desge vraagd weten geen heil te zien in een hernieuwde poging van de EG de dialoog met Zuidafrikaanse re gering te heropenen. door Lia van Bekhoven Mbeki zei het initiatief te be schouwen als een afleidingsma noeuvre voor economische sanc ties. „Ik begrijp niet wat EG-lei- ders in Zuid-Afrika zouden moeten zoeken. De houding van de Zuid afrikaanse regering is bekend. Een commissie van wijze mannen van de Gemenebestlanden heeft na lang en rjjp beraad geconcludeerd gens het rapport vertrekken er nog dat een dialoog met Pretoria geen zin heeft totdat sancties beginnen te bijten. Het lijkt erop alsof i waarheid te verdoezelen en de schuldigen vrijuit te laten gaan. President Herzog zelf liet gister avond in een ongewone televisie- verklaring weten te hebben gehan deld in het „algemeen belang en in het belang van de veiligheid van de staat". Hij zei dat als de veilig heidsagenten aan een onderzoek waren onderworpen, zij zich alleen maar hadden kunnen verdedigen door strikte veiligheidsgeheimen te onthullen. „In die situatie zag ik het als mijn plicht te handelen zo als ik handelde", verklaarde hij. In kringen van de rechtse Li- koedpartij heerste gisteravond te vredenheid over deze „elegante" afwerking1 van een affaire die het land wekenlang heeft beziggehou den. Vooral Likoed-leider Sjamir die zich vanaf het begin van de af faire fel tegen iedere vorm van on derzoek had verzet vertoonde een brede grijns toen hij de speciale ka binetszitting verliet. Een sfeer van ongenoegen en zelfs van woede heerste echter binnen de Arbei derspartij, waar zelfs achter het lei derschap van partijleider en pre mier Simon Peres vraagtekens werden gezet. Geweld op Sri Lanka: 17 doden COLOMBO (AP) - Bij drie bomaan slagen in Colombo zijn gisteren 17 personen om het leven gekomen en zeker 50 personen gewond ge raakt. Volgens de politie waren de aanslagen het werk van Tamil- guerrillastrijders die een onafhan kelijke staat willen oprichten. De explosies deden zich voor en kele uren voordat een nationale po litieke conferentie van start zou gaan over de etnische crisis in het land. De politie meldde dat de aan slagen vrijwel gelijktijdig gepleegd werden. De zwaarste explosie had plaats in Kantalai, 35 kilometer ten zuidwesten van Trincomalee, waar 17 buspassagiers gedood werden. Zes personen raakten gewond. De slachtoffers waren voor het meren deel Singhalezen, onder wie een aantal vrouwen en kinderen. Bij het dorp Illukulam, 245 kilo meter ten noorden van Colombo, deed zich eveneens een ontploffing voor in een bus. Daarbij raakten 42 i gewond. Van den Boeynants: geen duidelijkheid over beroep. interview met een Italiaanse 7~- krant geruchten tegen, dat de van kracht veiligheids- 2 90 kilometer per i Ruimtevaart De Russische kosmonauten Leo nid Kizim en Wladimir Solowjov verzetsbeweging NMR houdende droogte in het ver scheurde land. De LMG, een groep welke zich hebben het ruimtestation Saljoet-7 bezighoudt met het behartigen de belangen van vakbonden. LEKKER KOEL MET CARRIER AIRCONDITIONING Bel de Carrier dealer voor een vrijblijvend advies en prijsopgave. gisteren verlaten in hun Sojoez- ruimteschip en keren nu terug naar het andere station Mir. Dit heeft het officiële persbureau TaSs gemeld. De kosmonauten, die op 13 maart van de Aarde zijn vertrok ken, worden geacht hun ruimte schip morgen aan Mir te koppelen. Het zal de tweede keer zijn dat zij van het ene station naar het andere India De leider van een verzetsgroep in het Indiase gebiedsdeel Mizoram heeft gisteren een vredesakkoord getekend met de Indiase premier Rajiv Gandhi. Het akkoord, dat een einde maakt aan een 25 jaar du rende onafhankelijkheidsstrijd, werd door Laldenga, de leider van het Mizo Nationale Front, onderte kend. Mizoram ligt in het noord oosten van India, tussen Burma en Bangladesj. De 500.000 leden tellende Mizo- stam bestaat voornamelijk uit Mongolen. Zij kwamen in opstand tegen de regering in New Delhi, omdat deze niet in staat bleek een einde te maken aan de ernstige hongersnood die Mizoram in de ja ren vijftig teisterde. Greenpeace De Noorse kustwacht heeft giste ren voor de tweede keer beslag ge legd op het Greenpeace-schip Mo by Dick en het naar de haven van Vardoe gesleept. De Noorse radio meldde dat de kustwacht in actie was gekomen, nadat het schip van de milieuorganisatie herhaalde BELGRADO (AP) - In Belgrado is malen was doorgedrongen in de gisteren het 13de congres van de Noorse territoriale wateren. communistische partij van Joego- Het Greenpeace-schip koerst al slavië geopend met een oproep om drie weken langs de Noorse kust de economische en sociale proble- mige EG-landen nieuwe bezoeken aan Zuid-Afrika gebruiken als ex cuus om geen sancties hoeven te nemen", aldus de ANC-woordvoer- der. Mbeki, die als rechterhand van Oliver Tambo dinsdag deelnam aan het gesprek met de Britse staatssecretaris voor buitenlandse zaken Linda Chalker, zei geen fun damentele veranderingen te be speuren in de houding van de Brit se regering inzake Zuid-Afrika. Ongemakkelijke verliefdheid NAPELS (AFP) - Olindo Ferro- ne, een substituut-officier van justitie in Napels belast met vooronderzoek naar de activi teit van leden van de linkse guerrillabeweging de Rode Bri gades, heeft om overplaatsing gevraagd omdat hij verliefd is geraakt op de 27-jarige Elisa- betta Gióve, een lid van de or ganisatie. Elisabetta Giove werd ver oordeeld tot maar twee jaar voorwaardelijke gevangenis straf wegens lidmaatschap van een verboden organisatie, om dat zij besloot met de justitie mee te werken, ongetwijfeld onder liefdevolle druk van Fer- rone. De substituut heeft aan de Consiglio Superiore della Magistratura in Rome gevraagd om een plaats in het justitiële apparaat die geen vooronder zoek meebrengt. BRUSSEL - De Belgische oud-pre mier Paul Vanden Boeynants (67) is gisteren door de correctionele rechtbank van Brussel veroor deeld tot drie jaar voorwaardelijke gevangenisstraf en een boete van 35.000 gulden wegens zijn rol in een grote fraudezaak. Gedurende vijftien jaar heeft Vanden Boey nants de Belgische fiscus voor on geveer 200 miljoen frank (11 mil joen gulden) opgelicht. door Hans de Bruijn Rechter Carlos Amores y Marti nez Amore noemde Vanden Boey- MADRID - De centrum-rechtse re gering in Portugal staat voor zijn eerste grote en wellicht ook laatste krachtproef. Het Portugese parle ment zal zich vandaag uitspreken over een motie van vertrouwen, die begin deze week door premier Ca- vaco Silva aan de Assemblee werd voorgelegd. De kans is groot dat de motie geen meerderheid behaald. door Gerrit-Jan Hoek De rechtse sociaaldemocratische partij PSD van Cavaco Silva neemt met 83 van de in totaal 250 zetels een duidelijke minderheidspositie in het parlement in. Socialisten en communisten, die beschikken over 92 zetels, zullen tegenstemmen. De partij van ex-president Eanes, de PRD, aarzelt nog of zij ook tegen zal stemmen of zich van stemming zal onthouden. Indien ook de rechtse CDS kiest voor stemonthouding is het sowie so gedaan met het kabinet Cavaco Krachtproef voor kabinet in Portugal Silva. Een eventuele nederlaag en een onvermijdelijk aftreden van het kabinet brengt overigens niet alleen legio politieke, maar ook ju ridische problemen met zich mee. De Portugese Grondwet schrijft namelijk voor dat het parlement pas door de president ontbonden mag worden zes maanden na zijn verkiezing. Aangezien president Soares in februari gekozen werd, zou het parlement niet voor 16 au gustus ontbonden kunnen worden. De 9 maanden, dat kabinet Cava- óo Silva aan de macht is, zijn een aaneenschakeling geweest van parlementaire conflicten. Als ge volg van de zwakke steun in het parlement is Cavaco Silva steeds afhankelijk geweest van de neutra le opstelling van de PRD en de steun van de CDS. Maar na een aantal controversiële maatregelen, zoals de massale prijsverhogingen van een groot aantal produkten voor eerste levensbehoefte, zoals brood, melk en ook gas en elektri- cicteit, in november vorig jaar, is de PRD steeds minder bereid het kabinet te gedogen. Enkele maanden geleden kwam het naar aanleiding van een wet, die de betaling van achterstallige salarissen mogelijk diende te ma ken, tot een openlijke botsing tus- sen Cavaco en de oppositie, die door de premier beschuldigd werd van 'sabotage' en 'onrechtmatige inmenging in het regeringsbeleid'. De al maanden smeulende crisis kwam vorige week tot een uitbar sting, toen de meerderheid van de oppositie een voorstel van de rege ring afstemde, om in het vervolg maatregelen betreffende ontslag en tijdelijke tewerkstelling per de creet, dus buiten het parlement om, te kunnen regelen. nants in zijn zeer lange vonnis ronduit een fraudeur. De voorle zing van het 180 bladzijden tellen de vonnis durde drieënhalf uur. 'U heeft mede de wetten van ons land gemaakt, u moet ze ook naleven', aldus de rechter. Dat Vanden Boeynants 'slechts' een voorwaar delijke straf krijgt, heeft hij vol gens Amores te danken aan zijn hoge positie en indrukwekkende verleden.' Bovendien wordt Vanden Boey nants door de grote publiciteit rónd deze zaak al genoeg gestraft geacht. Zo moest hij het burge meesterschap van Brussel erdoor aan zijn neus voorbij laten gaan. Vanden Boeynants was meer dan 35 jaar Kamerlid, en in de jaren zestig en zeventig achtereenvol gens minister van middenstands zaken, minister-president, minister van defensie en voorzitter van de christendemocratische partij. 'VdB', zoals hij ook wel wordt ge noemd, bleef echter al die tijd zijn oude vak trouw, namelijk dat van vleesfabrikant. In die hoedanigheid heeft hij ook de fraude gepleegd, door handel in aandelen voor de fiscus te verzwij gen, zwarte inkomsten over te boe ken op niet-bestaande of brieven busmaatschappijtjes in Zwitser land en Liechtenstein, valse han delsbalansen in te dienen en te lage belastingaangiften te doen. Rechter Amores rekende Van den Boeynants echter het zwaarst aan dat hij heeft gepoogd de recht bank te misleiden. Dat deed hij door een document over een 'zwar te' aandelentransactie, waarmee meer dan twee miijoen gulden was gemoeid, te vervalsen en daar een handtekening van een inmiddels overleden Libanese diplomaat on der na te maken. Alleen voor die zaak krijgt Van den Boeynants al een jaar voor waardelijke celstraf. Een deel van de 137 aanklachten werd Vanden Boeynants echter niet aangere kend, omdat zij volgens de rechter niet konden worden bewezen of omdat terzake geen sprake was van kwader trouw van de oud-pre mier. Maar op een andere plaats worden verklaringen van VdB in het vonnis 'leugenachtig, kinder achtig en kwaadaardig' genoemd. Een aangeslagen Vanden Boey nants zei zich nog te zullen bera den over de vraag of hü in hoger beroep zal gaan. Eerder liet hij we ten dat niet te zullen doen, maar daar lijkt hij nu op terug te komen. Rechter Amores waarschuwde hem echter dat een hoger beroep ook het risico van een zwaardere straf inhoudt. Tijdens het proces, dat op 8 januari van dit jaar begon en tot in april durde, maakte de oud-premier een vermoeide en uit gebluste indruk. Pleidooi voor nieuw elan en meer eenheid op partijcongres walvisvaarders te weerhouden van de jacht op dwergvinvissen. Waldheim De Amerikaanse senaat heeft president Reagan gevraagd er in de Verenigde Naties voor te ijveren dat de voormalige secretaris-gene raal van de VN Kurt Waldheim zijn pensioen van 81.650 dollar (circa 204.125 gulden) per jaar verliest. In de desbetreffende motie stelt de het land voortvarender ter hand te nemen. De complexe econonomische en politieke structuur van Joegosla- betalen hebben geleid tot een serie prijsstijgingen en een zeer hoog in flatiepercentage van 80 procent. De dinar is het afgelopen jaar met bijna 100 procent gedevalueerd. Zarkovic uitte kritiek op plaatse lijke partijbonzen die uit eigenbe lang hervormingen tegenhouden, ook op de voorstanders 1 lijkheden, en dient verbeterd te Krachtens het door Tito gepro- worden, aldus Vidoje Zarkovic, pageerde zelfbestuur kunnen hoofd van het 23 leden tellende plaatselijke fabrieken en bedrijven Sinds de dood van president Tito lonen i 1980 hebben de Joegoslaven groot deel zelf uitgaven, i beleid bepalen, hetgeen dan eens tot inefficiënte be- senaat dat Waldheim, die onlangs hun koopkracht gestaag achteruit drijfsvpering heeft geleid. gekozen tot president i tenrijk, tien jaar lang gezwegen heeft over zijn banden met de na zi's in de Tweede Wereldoorlog. gaan. Het land had op dat mo ment een buitenlandse schuld van >'n 19 miljard dollar. Zowel de regering als de partij hebben getracht meer vat te krij gen op de financiële" gang 1 nog te bezien of de. gewenste resul taten bereikt kunnen worden zon der dat er drastische veranderin gen worden doorgevoerd. Voorts wordt Joegoslavië ge plaagd door spanningen tussen de verschillende bevolkingsgroepen. Zo hebben de Serviërs opgeroepen tot scherpere maatregelen tegen de Albanese bevolking in de provin cie Kosovo, omdat zij zich door de groeiende Albanese meerderheid bedreigd voelen. In 1981 werd een Albanese afscheidingsbeweging in Kosovo neergeslagen, waarbij ze ker negen mensen de dood von den. 'De beschermheren van het na tionalisme roepen allerlei ongenoe gen op en sterken de i Pogingen om deze schuld af te ken in de bedrijven. Het valt echter Tito: zelfbestuur hun illusies', aldus Zarkovic, die venom het nationalisme te bestrij- een beroep deed op de Joegosla- den. LIMA (AFP/Rtr./UPI) - Bij een aanslag op een trein met toeristen op weg naar Inca-ruïnes in het An- desgebergte zijn zeven mensen om het leven gekomen, onder wie twee Westduitsers, een Amerikaan en een Spanjaard. Ongeveer 35 men sen raakten gewond, enkele ern- stig. Volgens de spoorwegen raakten zeven Amerikanen, zes Fransen, twee Spanjaarden, twee Brazilia nen, een Belg, een Fin, een Kore- aan, een Argentijn en veertien Pe ruanen gewond. Sommige deelne mers aan het congres van de Socia listische Internationale, dat de af gelopen dagen in Lima werd ge houden, zouden naar verluidt een excursie maken naar de oude Inca- stad. Het is niet bekend of zij zich onder de slachtoffers bevinden. Niemand heeft zich nog verant woordelijk gesteld voor de aanslag, in het gebied zijn eerder acties uit gevoerd door de guerrillabeweging RAKETTEN - Indonesië voert on derhandelingen met Frankrijk over de mogelijkheid om in licen tie Exocet-raketten te vervaardi gen. Dit heeft het Indonesische persbureau Antara donderdag be kendgemaakt. De nationale vlieg tuigfabrikant Nusantara Aircraft Industry maakt al Franse Super Puma helikopters en wil deze uit rusten met de raketten. Sendero Luminoso. Honderden le den van Sendero zijn vorige week gedood bij het neerslaan van op standen in drie gevangenissen in Lima. Verwacht werd dat de groep zijn acties na het bloedbad zouden opvoeren. Het is de eerste keer dat aanslagen worden gepleegd tegen toeristen. Oud-nazi geweerd uit VN-commissie WASHINGTON (AFP) - De Ver- enigde Staten hebbeh de benoe ming van de Oostduitse diplomaat Hernann Klenner tot voorzitter van de VN-commissie voor de mensenrechten geblokkeerd. Dit heeft de Amerikaanse onderminis ter van buitenlandse zaken voor in ternationale organisaties, Lauro. Gennaro, gisteren meegedeeld. Klenner is volgens diverse jood se groepen in 1943 en 1944 lid van de nazi-party geweest. Hy werd in februari van dit jaar benoemd tot een van de drie ondervoorzitters van de commissie. Hy was toen niet opgevallen omdat hy kandi daat was van het Oostblok totdat hy op grond van het geldende rota tiesysteem voorzitter moest wor den.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 7