Sonsbeek hedendaags Crystal Palace Beeldententoonstelling vooral licht en kwetsbaar KIJK UIT VRIJDAG 13 JUNI 1986 KUNST PAGINA 23 ARNHEM (GPD) - In de kleine kantoorruimte die de staf van Sonsbeek 86 in het Arnhemse Burgemeesterskwartier heeft betrokken heerst een hectische sfeer. Voortdurend rinkelen te lefoons, net gearriveerde kun stenaars komen binnen en zo kort voor de tentoonstelling blijkt dat er nog van alles gere geld moet worden. De beton nen vloer van één van de pavil joens is veel te wit uitgevallen en moet worden geschilderd, bouten en moeren voor een an der bouwwerk ontbreken en architect Wiek Róling, ontwer per van een drijvend paviljoen, wil eerst nog foto's van zijn leegstaande ontwerp maken terwijl er eigenlijk al met de in richting begonnen moest zijn. door Henk Meutgeert Saskia Bos loopt van voor naar achter, al regelend en beslissend. Artistiek directeur houdt dus veel meer in dan het selecteren van kunstwerken. "Je moet niet verge ten dat.wij ook produceren, overal in het land worden onderdelen voor de kunstwerken gemaakt. En dan moet je ook nog op stap om ergens nog weer wat geld los te peuteren omdat er plotseling weer één of andere tegenslag is". En geld kost een tentoonstelling als Sonsbeek 86 zeker. De begro ting behelst zo'n twee mihoen gul den, waarvan een groot deel wordt opgebracht door sponsoring door het bedrijfsleven. Met 'Sonsbeek buiten de Perken' leek een eind te zijn gekomen aan de traditie vanbeelden tentoonstel lingen die kort na de oorlog in Arn hem begon. 'Buiten de Perken' maakte in feite al een eind aan het idee van een beeldentuin, want een deel van het werk werd elders in het land uitgevoerd. De aanzet tot toch nieuwe^xpo- sitie werd enkele jaren geleden al gegeven door de directeur van het Arnhemse Gemeentemuseum, Liesbeth Brandt Corstius. De stad vierde zijn 750-jarig bestaan en een nieuwe beeldententoonstelling zou een onderdeel kunnen zijn van de festiviteiten. De voorbereidingstijd bleek te kort, maar een groepje met daarin, naast de museumdirecteur, onder anderen Antje von Graevenitz van de Universiteit van Amsterdam, Marianne Brouwer van Kröller- Müller en Saskia Bos van Stichting De Appel bleef doorpraten. Ieder lid van het groepje kwam met een idee voor een nieuwe tentoonstel ling, uiteindelijk werd het concept van Saskia Bos gekozen. De beeldhouwkunst is sinds 1971 ingrijpend veranderd. Was de ze kunstvorm toen vooral naar bui ten gekeerd, grootschalig en maak te ze gebruik van het landschap, de huidige beeldhouwers "willen in hun werk niet naar buiten", zegt Saskia Bos. "De beelden van nu zijn niet zo geschikt om in een park te tonen, hun werk is licht en kwetsbaar. Om de relatie met het park toch te leggen is er gekozen voor de bouw van glazen pavil joens. Transparant, met weinig ma teriële zwaarte, net als veel van het werk. De relatie met de natuur wordt door die transparantheid ge legd, maar toch wordt er voor een zekere afstand gezorgd". Bos maakte eerder al een vergelijking tussen de paviljoens in Arnhem en het Crystal Palace in het negen- tiende-eeuwse Londen. In eerste aanzet ging Bos bij haar selectie uit van een gezamenlijk kenmerk van de huidige driedi mensionale kunst, 'de huid' of de 'contouren'. "Bij mensen als Fortuyn en O'Brien, Richard Deacon en ook bij Mario Merz zie je dat heel dui delijk. Maar toch bleek dat idee van de 'huid' te beperkt. De Duit sers Mucha en Klingelhöfer werken anders, maar toch zijn ze ook uitgenodigd. Je moet niet al leen je eigen concept illustreren wanneer er andere interessante ontwikkelingen zijn". Sonsbeek 86 wil niet zozeer een overzicht geven van de driedimen sionale kunst van na 1971, maar veel eerder de stand van zaken ge ven in de actuele beeldhouwkunst. Toch zullen verbanden met werk van vroeger datum worden gelegd. In het Arnhemse Gemeentemu seum wordt bijvoorbeeld werk ge toond van oudere kunstenaars als Oldenburg, van wie 'The Bedroom' uit 1963 wordt getoond. In dit werk is dezelfde - nadruk op de opper vlakte te zien die ook te zien is in het werk van veel jongere kunste naars. Referenties die ook door de huidige beeldhouwers zelf worden genoemd. "Opvallend', zegt Bos, "door hen wordt hetzelfde ervaren. Bovendien zou het ook fout zijn om Sonsbeek te omschrijven als een tentoonstelling van alleen jon ge kunstenaars. Luciano Fabro bij voorbeeld is vijftig". Vrolijk Kritiek op de keus van Saskia Bos zal er zeker komen. Kritiek die samenhangt met het feit dat velen de ontwikkelingen in de moderne beeldhouwkunst zien in het kiel zog van de nieuwste richtingen in de schilderkunst. Toen de jonge Italianen en Duitsers in de jaren ze ventig het schilderen herontdek ten en zich afzetten tegen bijvoor beeld performances en conceptue le kunst leek de beeldhouwkunst die revolte te volgen. Ook al door dat beeldhouwers hun werk be gonnen te beschilderen lijkt vol gens sommigen een scheidslijn tussen beeld- en schilderkunst steeds moeilijker te trekken. Een tendens die overigens maar een kort leven beschoren zal zijn, zo menen critici. Saskia Bos neemt stelling tegen over deze opvatting. "Een vorm van begripsverwarring" stelt ze. "De conclusie dat de belangstel ling voor de nieuwe beeldhouw kunst voortkomt uit de nieuwe in teresse voor de schilderkunst is niet vol te houden. Ook inhoude lijk niet. Kijk de lijst van de deelne mers maar na. Alleen Dokoupil heeft zijn bekendheid te danken aan de schildërkunst, de rest niet. En ik heb zijn werk juist gekozen omdat het zo enorm vrolijk en kleurig is. Hij gebruikt daarbij al lerlei logo's van bedrijven. Dat leek me juist voor een tentoonstelling als deze aardig", zegt Bos, daarmee klaarblijkelijk refererend aan de sponsoring van Sonsbeek. Ook kritiek op de selectie van de Nederlandse kunstenaars wijst de artistiek directeur bij voorbaat van de hand. "De belangrijkste mensen zijn er", zegt ze en wijst op de lijst waarop Henk Visch, Niek Kemps, Jeroen Snijders en Ger van Elk prijken. Deze laatste zal zijn werk vanuit New York. waar hij nu ver blijft, per post versturen. Rondleiders Doordat driekwart van het ge- jtoonde speciaal voor Arnhem is ge maakt zal de tentoonstellingen veel verrassingen bieden. "Er werd trouwens heel verschillend gerea geerd door de kunstenaars", zegt Bos. "Sommigen wilden per sé niet in een paviljoen, anderen kozen juist daarvoor. In zekere zin is de tentoonstelling ook een gok voor de kunstenaars". De deelnemers aan 'Sonsbeek' krijgen reis- en verblijfkosten ver goed. voor hun werk wordt niets betaald. Hét ziet er echtér wél naar uit dat veel van het werk, ook al is het dan speciaal als reactie op de Arnhemse situatie gemaakt, ver kocht zal worden. "Een kunstenaar die meedoet wordt er natuurlijk beter van", meent Thea van den Bergh. medewerkster van Sons beek 86. "Alleen het meedoen op zichzelf is al een enorme erkenning die wat oplevert". Van den Bergh heeft zich bezig gehouden met het rijkelijk voor handen educatieve materiaal bij de beeldententoonstelling. Leerlin genboekjes, docentenhandleidigen en brochures maken daarvan on derdeel uit. De catalogus in twee delen zal een kunststukje op zich- zelf worden, want daarin komt al het werk te staan, op de plaats in Sonsbeek zelf gefotografeerd. Tij dens de tentoonstelling zijn er zo'n dertig rondleiders beschikbaar, veelal leraren beeldende vorming of werkloze kunsthistorici. Entree voor het park hoeft niet te worden betaald, dat was een voorwaarde van de gemeente Arnhem om toe stemming voor de inrichting te ge ven. Voor de toegang tot de pavil joens en de villa van drie verdie pingen in het park, die ook wordt ingericht, moet wel entreë worden betaald. Medewerkster Thea van den Bergh, die ook conservator bij het Arnhemse Gemeentemuseum is, noemt het klimaat waarin de ten toonstelling dit keer tot stand is an ders dan in 1971. Daarmee doelt ze dan op de bereidheid van het be drijfsleven geld in de onderneming te steken. "Ook hebben we bij het museum al goede relaties met bedrijven. Tentoonstelling en sponsors zijn duidelijk gescheiden. Dat neemt niet weg dat de sponsors nu een maal graag iets terug willen zien van hun investering". Saskia Bos vraagt zich daarbij af of het meebetalende bedrijfsleven achteraf wel zo tevreden zal zijn met Sonsbeek 86. moet nog zien of ze het echt leuk vinden", zegt ze. Sonsbeek '86 wordt 18 juni opengesteld voor het publiek. Speelplezier bij Taffanel Taffanel Kwintet, bestaande uit Sjaak Zoon, fluit, Evert Weidner, ho bo, André Kerver, klarinet, Jos de Lange, fagot en Jan Harshagen, hoorn. Werken van Bach, Haydn, De- vienne, Klughardt en Nielsen. Ge hoord op 12 juni in Kasteel Duiven voorde. VOORSCHOTEN - Het Taffanel Blaaskwintet bestaat uit vijf voormalige solo-blazers van het Nationaal Jeugdorkest, die in 1980 besloten een vast ensemble te vormen. Allen zijn vaardige in strumentalisten, hun samenspel heeft in de loop der jaren een zeer behoorlijk niveau gekregen. Merkwaardig is dat zoveel mu ziek voor blazers gekenmerkt wordt door een speels en luchtig karakter. Veel van dergelijke werken op één programma wil nogal eens een weinig boeiend resultaat opleveren. Om dit te vermijden had het Taffanel Kwintet twee werken gekozen waarin het lichtgewicht karakter minder de overhand had: het Kwintet op. 43 van Carl Nielsen en dat van August Khtghardt op. 79. Nielsens muziek sluit aan bij de romantiek, maar in de laatste periode van zijn leven paste hij ook moderne compositietechnie ken toe. Zijn Kwintet op. 43 uit 1923 is een voorbeeld van de ver menging van oud en nieuw. Hoe doorwrocht het geheel ook moge zijn, het werk maakt toch de in druk van iemand die zich dwingt anders te spreken dan zijn na tuur hem ingeeft Lichtgewicht, haast bij het on nozele af was het Trio van Fran- qoix Devienne op. 61 mr 2 voor fluit, klarinet en fagot. De drie blazers wisten er overigens wel raad mee, maar zagen toch geen kans dit niemandalletje veel meer dan speelplezier mee te ge ven. Ook het Kwintet van Au gust Klughardt vertoonde wei nig diepgang, al zal de componist zeker geen zeepbel hebben wil len schrijven. Al weer een stuk met wel aardige ideeèn, maar toch te mager om te blyven boeien. In het Divertimento van Haydn verraadde zich dan de hand van de meester: weliswaar luchtig maar nergens onnozel, en met veel elan gespeeld als ope ningsstuk. Het Andante quasi Allegretto was een verrassing: het is bekend geworden door een veel latere componist, Brahms die het als grondslag voor zijn Variaties voor orkest op. 56a ge bruikte. In de uitvoering van de Partita in a kl.t. van Bach voor fluit-solo door Sjaak Zoon kon men zich in het verleden wanen. Dat wil dan zeggen in een nabij verleden waarin de romantische interpre tatie hoogtij vierde, en zeker niet in een Barok-verleden. Zonder direkt een Barok-fanaticus te zijn ging mij deze interpretatie toch te ver. De ritmische en me trische vrijheden waren zo groot, dat haast van een parafrase op het notenbeeld gesproken kan i worden en van de oorspronkelij ke dansvormen weinig meer over bleef. MIES ALBARDA Exposities De Leidse kunstenaar Willem van Scheyndel exposeert zijn schilderijen tot en met 19 juli in het Prentenkabi net in Eindhoven. De expositie, op de tweede etage van het warenhuis De Bijenkorf, wordt gehouden ter géle- genheid van het vijftigjarig bestaan van het Van Abbe-Museum. De ten toonstelling wordt vanavond in te genwoordigheid van de kunstenaar geopend. Tekeningen van de in Leiden wo nende Amerikaanse kunstenaar Ro bert Kovel is tot en met 5 juli te zien in 'Expres Zo' aan de Oude Delft in Delft. Kovel toont krijtwerk. verdeeld over drie nogal verschillende series. Zo is er een serie half-abstracte vrou wen en een serie met lange, smalle fi guren. Dagelijks geopend van 10.30 tot 19.00 uur. maandag gesloten. De tentoonstelling van Japanse prenten in 'Le Pigeon' (Leiden) is ver lengd tot 17 juni. Leiden Rijksmuseum Boerhaave - Steen straat, 'Balans van een eeuw', Neder landse natuurwetenschappen en ge neeskunde in de 19e eeuw. t/m aug.: di. t/m za. van 10-17 uur. zo. van 13-17 Rijksmuseum voor Volkenkunde - Steenstraat. 'Borneo; Oerwoud in On dergang, Culturen op Drift', t/m 5-10; di. t/m za. van 10-17 uur. zo. van 13-17 De Lakenhal - Oude Singel. 'Foto grafie, een manier van kijken', t/m 30- 6; Overzichtstentoonstelling Floris Verster, t/m 23-8; di. t/m za. 10-17 uur. zo. 13-17 uur Rijksmuseum voor Geologie en Mi neralogie - Hooglandse Kerkgracht. 'Bodemschatten als grondstoffen'. 20- 6 t/m 7-9; ma. t/m vr. van 10-17 uur. zo van 14-17 uur. Laktheatef - Cleveringaplaats. schilderijen van Ben Geerts en foto's van Herman van Ommen, t/m 27-6; ma. t/m vr. van 10-22 uur. Galerie Denise Stephan. Bakker- steeg. schilderijen van John Toren beek en kleine bronsplastieken van Galerie Fotomania - Koppenhink- steeg, expositie Bas Vroege, t/m 27/6; woe. t/m za. van 13-17 uur. Hortus Botanicus - Rapenburg, ten toonstelling over 75 jaar Imkersver eniging Leiden en omstreken; t/m 7-9; Waaggebouw - Aalmarkt, De Leid se Wagenmaker, door studenten Reinwardt Academie, t/m 26-6; di. t/m Hooglandse Kerk - gravures van Breughel, t/m 30-6; ma. van 13-15.30 uur, di. t/m za. van 11-15.30 uur. De Trommelaar - Apothekersdijk. olieverf - en acrylschilderijen van Li- die Bossen, t/m 28/6; dag. beh. zo. van Galerie AZL - expositie door Dirk Ketting, tot 1-7: dag. Stelling - Lange Mare, Kunstenaars Leiderdorp Muzenhof - Gordijnsingel. Joh. C. van Leeuwen, vlak-glasgraveerwerk en houtinleg, Lau van Wouwen, houtsculpturen en leden tëntoonstel- lingsgroep Muzenhof met diverse technieken, t/m 27/8; ma. t/m vr. van 14-18 uur, za. van 9.30-12.30 uur. Gemeentehuis - tekeningen en gra- Leythenrode - Hoogmadeseweg. zeefdrukken Margreet Rodenburg van Weeren. t/m 16-7; dag. van 10-20 Voorschoten Ambachts- en Baljuwhuis - Voor straat, stencilprenten van Mori Yoshi- toschi, t/m 16-6; dag. 14-17 uur. aquarellen van Danielle Orelio. 1 26-6; woe. do. zo. van 14-16 uur. za van 10-16 uur Galerie De Pomp - Dorpsstraat. 'Bijen', Ina Versteeg, etsen, Kitty van der Meer, tekeningen, Marja Groen, luciferdoosjes. Anne van de Burg. aquarellen, t/m 26/6; di. 19-21 uur. woe, do. za. en zo. van 14-16 uur. Alphen Galerie Alba - Kortsteekterweg. Greetje Grijpma, gemengde technie ken, Brigitte Schreurder, keramiek, tl m 20-7; vr. za. zo. van 10-20 uur. Katwijk Stichting Katwijks Museum - Voor straat. schilderijen en tekeningen van Mary Koekenbier. t/m 28-6; di. t/m za van 10-12 en 14-17 uur. Hotel Noordzee - Wilhelmina Bou levard, schilderwerken van Peter Wiemers, tot eind juni. Concerten Pop The Gladiators, een Jamaicaanse reggaeband van het eerste uur, speelt vanavond in het Leids Vrijetijds Cen trum. Albert Griffiths is de leider van dit orkest van veteranen, dat al aan het einde van de jaren zestig fUrore maakte en nu naast klassieke reggae ook dub speelt. Hun grootste kwali teit schuilt in de zoetgevooisde meer stemmige samenzang. Aanvang 23.00 Onder de titel 'Leiden gaat vreemd' zullen zaterdag meer dan zeventig muzikanten uit Leiden en omstreken het met elkaar doen in het Leids Vrij- etyds Centrum. Ze musiceren dan niet in hun gebruikelijkè samenstel ling, maar in gelegenheidscombina ties, die elk een repertoire van onge veer een kwartier hebben ingestu deerd. Er is onder meer hardrock, rhythm blues, reggae en afrorock. 'What'd I say', een klassieke song van Ray Charles, is voor elke band een verplicht nummer., Groepen als Les Zazous, Ivy Green, The Mo, El Zaga- zir en The Dummies zijn vertegen woordigd. Aanvang 21.30 uur Les Zazous uit Katwijk treden v Conversatie Simon Vinkenoog en Adriaan Mor- riën spreken dinsdag bij Stichting Burcht aan de Burgsteeg in Leiden met elkaar over het onderwerp 'Le ven en schrijven in het buitenland'. Aanvang 20.30 uur. Den Haag Appeltheater vr 13. za 14. 20.15 uur. De Appel speelt 'Midzomernachtsdroom' van Shakespeare. Circustheater vr 13,20 uur, Gala-avond Star(t) '86. televisie-registratie van de Finale NCRV/Talentenjacht. zo 15,12.15 uur, Scheveningen Zon dagconcert: Liesbeth List en Ramses Shaffy met het trio Nico v.d. Linden. za 21. 20.15 uur. Van Scheerkwast tot Lipstick, Nederlands grootste Dans Travestieshow. Nederlands Congresgebouw Koninklijke Schouwburg vr 13. za 14. 20.15 uur. Skamander met 'Koningsmoord' van Pasolini. Nieuwe Kerk za 14, 19.45 uur. Haags Instrumen taal Jeugdensêmble. concert o.l.v. Hans van den Bijlaard. Amsterdam De Kleine Komedie vr 13. première, t/m za 28. beh. ma 20.15 uur, 'Kom terug. Jimmy Dean. kom terug!' van Ed Graczyk. Nieuwe De La Mar Theater vr 13, za 14. 21 uur. Jenny Arean in 'Gescheiden vrouw op oorlogspad' HOLLAND FESTIVAL Vrijdag 13 juni Tropeninstituut/Lichthal - Théatre du Soleil. deel 1 'L'Histoire terrible mais inachevëe de Norodom Siha nouk van Héleóne Cixous. 19.30 uur. naerde). Reinaert fabel voor jo oud. 19.30 uur. Bellevue - Vermeer et Spino: De IJsbreker - Diver semble. Hedendaagse Italiaanse mu ziek, dirigent: Sandro Gorli. 21 uur. Mickery Theater - Anne Teresa de Keersmaeker. 21 uur. Shaffy Theater - Anne Gillis. Fran se video- en mUltimediakunstenares. 22.15 uur Zaterdag 14 juni Concertgebouw - gr. zaal. Moses und< Aron, opera van Arnold. Schünberg. met het geloof als thema. Radio Sym fonieorkest/Groot Omroepkoor en so listen. De Krakeling - Theatergroep Mae- cus. zie 13 juni. 14 uur. Carré - Die Miestersinger von Nurnberg van Richard Wagner, uitge voerd door de Nederlandse Operas tichting/Concertgebouworkest. 17.30 Stadsschouwburg - Ballet de l'Opera de Paris. Eigentijdse dans kunst. 20.15 uur. Bellevue - Vermeer et Spionza. zie 13 juni. 20 30 uur. De IJsbreker - Italiaanse dag. solis tenprogramma 2. met Dorothy Do- Fragment uit 'Die Meistersin- ger von Nümberg', waarvan in het kader van het Holland Festi val nog enkele voorstellingen in het Amsterdamse Theater Carré worden gegeven, ifoto Jaap Pieper» Zondag 15 juni De Krakeling - Snatertheater'met 'Te vuur en te zwaard', kindervoorstel ling. 14 uur. Stadsschouwburg - Ballet de l'Opera de Paris. 14 uur. Tropeninstituut/Lichthal - Thea tre du Soleil. deel 2. zie 13 juni. 19.30 Concertgebouw - Gala van de Ne derlandse muziek. Kleine zaal: nieuw werk van Robert Nasveld. Guus Jan sen. Chiel Meyeripg en Reinbert de Leuw: in de Grote zaal: het Radio Ka merorkest mot werk van Klaas de Vries. Babel van Daaii Manneke en het Willem Breuker Collectief. Verder Harry Spaarnaav. Lieuwe Visser. Am- Maandag 16 juni Tropeninstituut/Soeterijn - 'Malei sië', muziek uit de wereld van de Is lam. 20.30 uur Paradiso - Nederlands Blazers En semble/Slagwerkgroep Den Haag, 21 Dinsdag 17 juni Carré -Die Miestersinger von Nurn berg, zie 14 juni, 17.30 uur. Stadsschouwburg - Compagnie Dominique Bagouet presenteert Aii- hourd'hui Simon en Le Crawl de Lu- cien, 20.15 uur Bellevue - Vermeer et Spinoza, zie 13 juni. 20.30 uur. Tropeninstituut/Soeterijn - 'Ma leisië', muziek uit de wereld van de Islam, 20.30 uur. Mickery - Anne Teresa de Keers maeker. 21 uur. Woensdag 18 juni Concertgebouw - Franse Blaasmu ziek, Pascal Rogë. Han de Vries. George Pieterson, Joep Terwey. Vin- cente Zarro, Sjaak Zoon, 20.15 uür. Stadsschouwburg - Compagnie Dominique Bagouet. zie 17 juni. 20.15 Bellevue - Vermeer et Spinoza, zie 13 juni. 20.30 uur. Tropeninstituut/Soeterijn - 'Tur kije', muziek uit de wereld van de Is lam. Turkse rituele Soefi-muziek. 20.30 uur. Time Based Arts - The Wonder- products, Franse video- en multime diakunstenaars. 18 uur. Donderdag 19 juni Time Based Arts - The Wonderpiu- duct, Franse video- en multimediu- kunstenaars, 18 uur. De Krakeling - Backa Theater 'L'histoire du Soldat. muziek van Strawinsky met moderne electroni- sche instrumenten, vanaf 7 jaar. 19.30 Concertgebouw - kl. zaal. Schón- berg Ensemble o.l.v. Reinbert de Leeuw met als soliste Dorothy Do- row. 20.15 uur. Stadsschouwburg - Compagnie Maguy Marin met May B. De beelden zijn hard en wreed maar toch draag lijk dankzij een onmiskenbare humor en tederheid. 20.15 uur Bellevue - Vermeer et Spinoza, zie 13 juni. 20.30 uur. Tropeninstituut/Soeterijn - Tur kije'. muziek uit de wereld van de Is- lam. 20.30 ur Mickery -Anne Teresa de Keerse- mtrm Het drijvend paviljoen van Wiek Röling, dat 'overdekte' beelden zal bevatten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 23