Z-Afrika overweegt
weer noodtoestand
Macht Italiaanse PCI niet te verwaarlozen
'EG-fraudeurs ontspringen de dans'
Vertragingstactiek niet-blanke Kamers
Strijd rond Palestijnse
kampen: al 88 doden
Vrouwen Iran met geweld in de sluiers
BahnhofZoo wordt
eindelijk opgeknapt
Nederland
stemt tegen
olieboycot
ZATERDAG 7 JUNI 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
JOHANNESBURG - De Zuidafrikaanse regering overweegt om op korte termijn op
nieuw de noodtoestand uit te roepen. Dit vanwege het feit, dat het Aziatische en kleurlin-
genparlement in Kaapstad erin geslaagd zijn om een snelle afhandeling van een aantal
wetswijzigingen te vertragen.
MADRID - In Spanje worden bintienkort verkiezingen gehouden en dat betekent dat de politici weer hun best
gaan doen om de kiezers te laten zien hoe 'gewoon' ze eigenlijk zijn. Op de foto houdt premier Felipe Gonzales
van de regerende socialistische partij zich bezig met een spelletje tafelvoetbal in gezelschap van enige vrienden
en familieleden. Tweede van rechts Gonzales (foto anpj
BRUSSEL (ANP) - Omvangrijke
en ingewikkelde fraudezaken ten
laste van de EG-begroting worden
steeds vaker geseponeerd, omdat
de gerechtelijke autoriteiten in Ne
derland veel te lang doen over het
onderzoek. Verdachten krijgen
daardoor de kans een beroep te
doen op het Europese verdrag
de rechten van de me
staat dat de behandeling van straf
zaken „binnen een redelijke ter
mijn" moet plaatsvinden.
Dit signaleert de Nederlandse
Europarlementariër Piet Dankert
(PvdA) naar aanleiding van de be-
ATHENE (UPI) - „Zoiets als gelijk
heid tussen mannen en vrouwen
bestaat niet. Zij verschillen licha
melijk en geestelijk. Vrouwen heb*
ben kleinere hersenen en kleinere
harten en zijn gewoonlijk lichame
lijk minder sterk en hebben dus
een andere rol in de samenleving".
Dit heeft de voorzitter van het
Iraanse parlement, hodjatoleslam
Rafsanjani, gisteren bij het vrijdag
se gebed verklaard in een rede
voor een groot gehoor in Teheran.
Iran gaat vrouwen met geweld
dwingen de bepalingen inzake de
kleding na te leven daar vele vrou
wen zich verzetten. Deze maatrege
len zijn „in het belang van de vrou
wen zelf' en zijn betrekkelijk mild,
want wij zouden veel hardere
maatregelen kunnen nemen tegen
onze eigen vrouwen", aldus Raf
sanjani.
- Hij zei dit nadat revolutionaire
wachters in de afgelopen dagen in
de straten van Teheran tientallen
vrouwen zijn gaan arresteren die
zich naar hun oordeel niet houden
aan de vrouwversluierende kle
dingvoorschriften in het land. De
ze schrijven voor dat vrouwen zich
van hoofd tot voeten in een kleed
moeten hullen zo dat alleen gezicht
en handen onbedekt blijven.
Een uitspringende haarlok of
dunne kousen worden al als over-
treding beschouwd, zo is per tele
foon vernomen van inwoners van
Teheran.
Vrouwen die niet volgens de
voorschriften gekleed gaan of on
voldoende krijgen tot drie maan
den hervormingskamp of worden
verplicht dagelijks instructies van
een geestelijke te volgen voor de
juiste kledingwijze.
DEN HAAG (ANP) - Nederland
heeft als enige van de aanwezige
landen tegen de slotverklaring ge
stemd van het VN-seminar over
een olie-embargo tegen Zuid-Afri-
ka dat in Oslo is gehouden. In die
slotverklaring werd de landen ge
vraagd doeltreffende wetten aan te
nemen ter versterking van een olie
embargo tegen het apartheidsbe
wind en reders en oliemaatschap
pijen te straffen die olie aan Zuid-
Afrika leveren.
Een woordvoerder van het mi
nisterie van buitenlandse zaken
verklaarde gisteren desgevraagd
dat Nederland vele van de aahbe-
velingen die in Olso werden ge
daan niet kon steunen. Zowel om
inhoudelijke redenen als vanwege
het feit dat de regering demissio
nair is. „Wat in feite werd gevraagd
was een afwenteling van verant
woordelijkheden voor de naleving
van vrijwillige embargo's van ver
schillende olieproducerende lan
den op anderen".
De woordvoerder wees er op dat
Nederland een van de weinige wes
terse landen was, die in Oslo aan
wezig waren. Nedefland is voor
stander van een verplicht olie-em
bargo, zo zei hij, en heeft met de
twaalf Europese landen een ver
bod op de uitvoer van ruwe olie te
gen Zuid-Afrika ingesteld.
Het VN-seminar dat van woens
dag tot vrijdag heeft geduurd,
werd bijgewoond door meer dan 20
landen. Van de westerse landen
waren aanwezig Noorwegen, Ne
derland, Spanje, Denemarken,
Turkije, Finland, Canada en Zwe
den. De Verenigde Staten, Frank
rijk en Groot-Brittannië behoor
den tot de ruim 30 landen die de
uitnodiging hadden afgeslagen.
Nederlandse organisaties die
zich actief tegen de apartheid ke
ren hebben de ministers van bui
tenlandse zaken der EG-landen die
komend weekeinde in Heemkerk
bijeenkomen gevraagd de invoer
van wijn en fruit uit Zuid-Afrika in
de Gemeenschap te verbieden. Het
verzoek is gisterochtend op het mi
nisterie van buitenlandse zaken in
Den Haag overhandigd.
Buitenland kort
Stakingen
Er is gisteren in België opnieuw
gestaakt tegen de bezuinigings
plannen van de regering. De gevol
gen van die staking deden zich
vooral in de streek van Luik gevoe
len. Daar (maar ook in andere de
len van Wallonië) reden de treinen
niet of zeer onregelmatig. Herman
de Croo, de Belgische minister van
verkeer, heeft deze stakingen „on
geordende acties" genoemd die
„vooral het beeld van de spoorwe
gen en van de spoormannen zelf
treft". De Croo betreurt het dat er
gestaakt wordt terwijl er onder
handelingen met de vakbonden
aan de gang zijn.
Sikhs
Honderden met zwaarden bewa
pende militante sikhs hebben zich
gisteren verzameld voor de Gou
den Tempel in Amritsar in de Indi
sche deelstaat Punjab. De sikhs
hebben gezworen dat zij het heilig
dom, dat twee jaar geleden door In
dische troepen werd bestormd,
zullen bevrijden. Politie-eenheden
die de Gouden Tempel bewaken,
hielden zich afzijdig.
De militanten vormen de voor
hoede van een protestmars van bij
na 5.000 sikhs door Punjab naar
Amritsar.
Tamils
In Sri Lanka doen berichten de
ronde over incidenten waarbij ge
wapende mannen Tamil-passa-
giers uit bussen halen en meene
men. Gisteren zouden op die ma
nier 58 Tamils door mannen met
geweren naar het oerwoud zijn af
gevoerd. Eerder werden op de weg
van Jaffna naar Colombo 73 andere
Tamils uit bussen gehaald. Over
hun lot was niets bekend.
De berichten volgen na een be
kendmaking van de regering dat
militante Tamils in de buurt van de
oostelijk gelegen stad Trincomalee
16 boeddhistische Singalezen (de
meerderheid van de bevolking van
Sri Lanka) hadden vermoord.
door
Ruud de Wit
Deze wijzigingen van de veilig
heidswetten zijn de hele week in
het parlement aan de orde geweest,
maar de twee niet-blanke kamers
van het omstreden Zuidafrikaanse
driekamerparle'ment hebben be
sloten de wijzigingen terug te ver
wijzen naar een overlegcommissie
van de drie kamers.
In politieke kringen werd aange
nomen dat de minister van wet en
orde, Louis le Grange, alles in het
werk zou stellen om de voorgestel
de wijzigingen van de veiligheids
wetgeving er nog deze week door
te drukken. De wijzigingen geven
leger en politie bij het optreden in
zogenaamde onlustgebieden een
nagenoeg onbeperkte macht. Ook
zal de periode waarin iemand zon
der proces kan worden vastgehou
den van 90 tot 180 dagen worden
verlengd, terwijl tevens optreden
tegen de media tot het pakket
voorgestelde maatregelen beho
ren. Minister Le Grange wil deze
wijzigingen uiterlijk voor 16 juni
aanstaande door het parlement
hebben, omdat hij grote proble
men vreest vanwege de herden
king van de Soweto-opstand tien
jaar geleden. Vooruitlopend op de
ze herdenking zijn reeds alle her
denkingsbijeenkomsten, waaron
der kerkdiensten, voor de hele
maand juni verboden verklaard.
De adjunct-minister van Infor
matie, Louis Nel. heeft inmiddels
toegegeven, dat het uitroepen van
de noodtoestand 'een van de ma
nieren is om het aanhoudend ge
weld in Zuid-Afrika onder controle
te krijgen'. Nel zei dat het uitroe
pen van de noodtoestand zal afhan
gen van hoe de situatie in het land
zich de komende dagen ontwik
kelt. „De regering is ervan op de
hoogte, dat er veel protestbijeen
komsten zijn georganiseerd en die
kunnen op geweld uitdraaien", al
dus de onderminister. Vorig jaar
juli werd eveneens de noodtoe
stand afgekondigd voor een aantal'
van de meest dichtbevolkte distric
ten van Zuid-Afrika. Deze
noodtoestandsituatie riep in zowel
binnen- als buitenland grote
protesten op, maar werd pas in
maart van dit jaar ingetrokken.
President Botha waarschuwde
toen reeds, dat hij zich het recht
voorbehield om de noodtoestand
weer van kracht te laten zijn, als hij
dat nodig achtte.
De advocaat van de familie Man
dela, Ismael Ayob, heeft gisteren in
de meest nadrukkelijke bewoor
dingen ontkend, dat Nelson Man
dela bereid zou zijn om een ont
moeting te hebben met de omstre
den Zulu-leider Chief Gathsha Bu-
thelezi.
WENEN - De omstreden Oosten
rijkse presidentskandidaat Wals-
heim houdt één van zijn laatste
verkiezingstoespraken. Morgen
gaan de Oostenrijkers naar de
stembus. Inmiddels heeft de voor
zitter van de Wereldbond van Jood
se studenten aan twaalf premiers,
onder wie Lubbers, gevraagd
Waldheim vanwege zijn oorlogs
verleden geen bezoek aan hun land
toe te staan indien hij wordt geko
zen. (fotO AP»
De CPN is uit de Tweede Kamer
verdwenen, maar de macht van
de Italiaanse communisten is nog
altijd formidabel. Onze corres
pondent in Rome beschrijft de
partij, die geplaagd wordt door
toenemend isolement, concurren
tie van links en een weinig inspi
rerende partijleider, maar zich
niettemin weet te handhaven.
Vandaag de tweede aflevering
van een driedelige serie over de
communistische partijen in West-
Europa. Afgelopen donderdag tra
den de Spaanse communisten
voor het voetlicht.
door
Hein ten Kortenaar
ROME - De enige communistische
partij in West-Europa die het nog
behoorlijk naar den vleze gaat, is
dé Italiaanse PCI. Al is de 'sorpas-
so', de inhaalmanoeuvre ten op
zichte van de christen-democraten,
maar één keer gelukt (bij de laatste
Europese verkiezingen), de PCI
blijft toch nog altijd goed voor 30
procent van de kiezers en bezet
daarmee een comfortabele tweede
plaats achter de christen-democra
ten (33 procent) en ruimschoots
voor de socialisten van premier
Craxi (11,4 procent).
Deze cijfers hebben betrekking
op de laatste parlementsverkiezin
gen van 1983, die leidden tot de for
matie van de huidige vijf-partijen-
regering, het meest stabiele kabi
net dat Italië sinds de oorlog heeft
gehad. Het wordt, voor het eerst in
de Italiaanse geschiedenis, geleid
door een socialist, maar gedomi
neerd door de christen-democra
ten, die er, behalve vice-premier
Forlani, partijgenoten op alle sleu
telministeries hebben als binnen-
en buitenlandse zaken, schatkist,
justitie, onderwijs. Daarmee is het
een voortzetting van de lange na
oorlogse traditie, die de christen
democraten onafgebroken aan de
macht heeft gezien en de commu
nisten onafgebroken in de opposi
tie.
De politicoloog Giorgio Galli
sprak daarom in 1966 van een 'on
volmaakt twee-partijenstelsel', om
dat een normale democratische
straf van de kiezers op wanbeleid,
namelijk het naar huis sturen van
de regerende partij of coalitie en de
vervanging door de oppositie, hier
niet kon worden toegepast: om re
denen van binnen- en buitenlandse
politiek werden de communisten,
de belangrijkste oppositiepartij,
onaanvaardbaar geacht in de rege
ring.
In de loop van de jaren zeventig
kwam daar langzaam verandering
in. De PCI begon zich steeds dui
delijker te profileren als een demo
cratische partij onder de andere
democratische partijen en nam bo
vendien, met name na het Russi
sche ingrijpen in Tsjechoslowa-
BERLIJN (AP) - De Bahnhof Zoo,
het vervallen en armoedige station
in het hartje van West-Berlijn,
wordt onder handen genomen. De
ze week zijn de werkzaamheden
begonnen om het station te moder
niseren en een geheel nieuw aan
zien te geven.
Het project gaat 60 miljoen mark
kosten en moet in 1988 klaar zijn.
Plannen om de 'schandvlek van
Berlijn' weg te poetsen zijn er al
tientallen jaren, maar deze strand
den steeds op verzet van de
Reichsbahn van de DDR, die de
Bahnhof Zoo onder beheer heeft.
Pas toen de Berlijnse burgemees
ter Eberhard Diepgen en de Oost-
duitse president Honecker elkaar
dit voorjaar op de Leipziger Messe
ontmoetten, werd overeenstem
ming bereikt. Daarna heeft de
Reichsbahn zich akkoord ver
klaard met de bouwplannen.
Restauratie van het station is
dringend nodig. De verwaarloosde
hal, de perrons en de trappen bie
kije, steeds kritischer afstand van
het 'reële socialisme' van het Oost
blok en van de leiderspositie van
Moskou.
Compromis
Het werden opwindende jaren in
de Italiaanse politiek, toen het er
serieus naar begon uit te zien dat
de communisten langs electorale
weg aan de macht konden komen
en de afstraffing van een door over-
heidsschandalen geteisterd regime
voor de deur schijnt te staan. In
1976 maakte de partij de reusachti
ge sprong van 27,1 naar 34,4 pro
cent en kwamen alle grote steden
in handen van linkse coalities,
veelal (zoals in Rome, Turijn en
Napels) onder communistische
burgemeesters.
Een vooruitziend politicus als
Aldo Moro beoordeelde deze ont
wikkeling positief. Hij zag in een
beëindiging van de systematische
uitsluiting van de PCI een winst
voor de democratie en begon zijn
partij hierop voorzichtig voor te
bereiden. Van de andere kant raak
te de communistische leider Enri-
qo Berlinguer er, met name door
de gebeurtenissen in Chili, van
overtuigd, dat het enige bolwerk
tegen een rechtse greep naar de
macht bestond in een verbond van
de twee grote volkspartijen, com
munisten en democraten: het zoge
naamde 'historisch compromis'.
den een troosteloze aanblik. Het re
gent in, de verf bladdert van de
smerige muren en enig comfort
voor de treinreizigers ontbreekt.
Daar komt bij dat de Bahnhof
Zoo tot een verzamelplek voor
mensen aan de rand van de maat
schappij is geworden. Daklozen,
alcoholici en mannelijke en vrou
welijke prostituées vinden er een
wijkplaats. Twijfelachtige roem
kreeg het in de jaren '30 gebouwde
station met het boek 'Wir Kinder
vom Bahnhof Zoo' over drugsver
slaafden.
De Westduitse politie mag er niet
optreden en zolang de DDR zich
slissing van het gerechtshof in Am
sterdam om de verdachten in een
grote textielfraudezaak niet verder
te vervolgen, omdat er teveel tijd is
gaan zitten tussen de eerste aan
houding in 1980 en de behandeling
van de zaak in hoger beroep, die in
september 1986 werd verwacht.
De hoofdverdachte in dit „pro
ces van de eeuw", de 66-jarige I.B.
uit Amstelveen, kan de hem opge
legde boetes hierdoor ontlopen, al
dus Dankert. De Amstelvener zou
tussen 1977 en 1980 via een net
werk van BV's 40 miljoen gulden
aan kleding uit het oostblok en het
verre oosten in Nederland hebben
ingevoerd met behulp van docu
menten uit landen waarmee de Eu
ropese Gemeenschap is geasso
cieerd, zoals Egypte, Marokko en
(toen nog) Griekenland. Op textiel-
Natta: spreekt weinig tot de ver
beelding. (foto AP)
Berlinguer
De 'sorpasso' van 1984 viel een
voudig te verklaren uit het 'Berlin-
guer-effect', veroorzaakt door de
tegen de restauratie verzette was
hulp aan deze ontredderden onmo
gelijk. Reizigers die in de Bahnhof
Zoo aankwamen, uitten zich ontzet
over de wantoestanden.
De restauratie zal in twee fasen
worden uitgevoerd, zodat het sta
tion al volgend vooijaar toonbaar
zal zijn, wanneer Berlijn zijn 750-
jarig bestaan viert. In de eerste fase
krijgen de aankomsthal, de tussen-
verdiepingen en de al gerestaureer
de hal van de S-Bahn, die onder be
heer van West-Berlijn staat, een
nieuw, licht plafond. Er wordt een
nieuwe vloer met verschillende
kleuren gelegd en er komen nieu
BEIROET (Rtr.) - Rond de Pale
stijnse vluchtelingenkampen in
West-Beiroet werd gisteren een
staakt-het-vuren in acht genomen
ter gelegenheid van „Jeruzalem
Dag", de laatste vrijdag van de vas
tenmaand Ramadan. De Libanese
president, Amin Gemayel, bereid
de zich voor op een driedaags be
zoek aan Roemenië, zo werd verno
men in veiligheidskringen. De
christelijke president zal tijdens
het bezoek aan Boekarest, zijn eer
ste aan een Oosteuropees land, in
ternationale hulp zoeken om een
eind te maken aan de elf jaar oude I
burgeroorlog in zijn land.
Rond de fel omstreden vluchte
lingenkampen in West-Beiroet was
het gisteren rustig nadat de Pale
stij nen een oproep voor een staakt-
het-vuren aanvaardden, die don
derdagavond was gedaan door de
shi'itische Amal-militie. Het be
stand maakte een eind aan een
nieuwe dag van zware gevechten
en beschietingen bij de kampen
produkten uit deze landen hoefden
geen invoerrechten te worden be
taald.
Volgens de Nederlandse fiscus
heeft B., samen met zijn zoon, 30
miljoen gulden aan vennoot
schapsbelasting en invoerrechten
ontdoken. Dankert schat dat de
Europese Gemeenschap voor zo'n
6 mihoen gulden is opgelicht. Hij
heeft inmiddels aan de Europese
Commissie gevraagd of Nederland
aan zijn verplichtingen heeft vol
daan door de ontdoken invoerrech
ten alsnog aan de Gemeenschap af
te dragen.
Dankert wil tevens weten of ook
in andere EG-landen in gevallen
van EG-fraude steeds vaker een
beroep wordt gedaan op het ver
drag van de rechten van de mens
en. wat de Commissie aan deze ont
wikkeling denkt te kunnèn doen.
plotselinge dood en de grandioze
begrafenis, een week voor de ver
kiezingen, van de alom gerespec
teerde PCI-leider. Zijn opvolger,
Alessandro Natta, spreekt weinig
tot de verbeelding en van grootse
politieke concepties valt niet veel
meer te ontdekken.
Op hun laatste congres bleek ook
het traditionele karakter van een
soort politieke kerk, met eigen
dogma's en ijzeren discipline, te
zijn verdwenen. In feite is'de PCI
niet meer te onderscheiden van el
ke linkse sociaal-democratische
partij, al weerhouden historische
en sentimentele redenen hen ervan
zich van hun lastige benaming te
ontdoen.
Daarmee zijn ze tegelijk dichter
bij en verder af dan ooit van deel
name aan de macht. Voor het histo
risch compromis voelen noch zij
zelf noch de christen-democraten
meer iets, voor een links alternatief
hebben zij minstens de socialisten
nodig en die zullen daar niet op in
gaan, zolang ze daarin zo duidelijk
de tweede viool moeten spelen.
Het is Craxi's ambitie, zijn partij te
doen groeien tot de grootste verte
genwoordiger van links-Italië en
dat dwingt beide partijen zich
voortdurend tegen elkaar af te zet
ten.
Ook op het plaatselijke vlak heb
ben de communisten veel terrein
verloren, na de laatste gemeente-
we loketten en winkels.
Naar de perrons worden roltrap
pen gemaakt en het bagagedepot
wordt verbouwd. Op de perrons,
waar nieuwe tegels zullen worden
gelegd, komen kiosken. Het is de
bedoeling dat de stationshal wordt
ontroest en in de oorspronkelijke
kleur overgeschilderd. Welke kleur
dat is, weet men pas wanneer de
roest is verwijderd.
In de tweede fase, die in het na
jaar van 1987 moet beginnen, zul
len de perrons worden verlengd.
Nu kan het gebeuren dat reizigers
in de laatste wagons van een lange
trein hun koffers over de rails moe
ten slepen tot ze bij het perron zijn.-
Ook het stationsplein moet weer
toonbaar worden gemaakt, maar
die werkzaamheden verlopen onaf
hankelijk van de restauratie van
het station zelf.
De plannenmakers zijn ervan
overtuigd dat de Berlijners zich
over ruim een jaar weer kunnen
vertonen bij de Bahnhof Zoo.
Sabra, Shatila en Bourj el-Baraj-
neh, waarbij 8 mensen omkwamen
en 20 mensen verwondingen oplie
pen. Sinds de strijd om de controle
over de kampen tussen Amal en de
Palestijnen 16 dagen geleden op
nieuw uitbarstte, zijn zeker 88
mensen omgekomen en werden
meer dan 370 gewond.
In een verklaring zei de Amal-be-
weging donderdag het staakt-het-
vuren aan te bieden om „Jeruza
lem Dag" ter herdenken, de laatste
vrijdag van de Ramadan, de islami
tische vastenmaand die vandaag
|eindigt. Amal zei te hopen dat „de
ze gelegenheid het begin zal zijn
van normale betrekkingen tussen
de kampen en hun omgeving", de
shi'itische zuidelijke wijken van
West-Beiroet.
In een verklaring van de volksco
mités in de kampen werd gezegd
dat de Palestynen „een algeheel
bestand zullen aanhouden in de
hoop dat het krachtig en het laatste
'Meer controle
nodig voedsel
uit O.-Europa'
BRUSSEL (ANP) - Het Neder
landse Europarlementslid Jes
sica Larive (WD) vraagt zich af
of de Europese consument wel
voldoende wordt beschermd
tegen de import van radioactie
ve besmette voedingswaren.
Volgens haar zijn de maatrege
len die de Europese Commissie
en de ministerraad hebben ge
troffen niet afdoende.
Het liberale parlementslid
wijst er onder meer op dat pro
dukten uit sterk besmette ge
bieden in Oost-Europa via oost-
bloklanden die minder zwaar
getroffen zijn toch onze gren
zen kunnen bereiken. Omdat
de controles moeten worden
verricht „met inachtneming
van de besmettingsgraad van
het land van oorsprong" wil La
rive graag weten of de lidstaten
beschikken over analyseme
thoden om het land van her
komst vast te stellen.
raadsverkiezingen gingen de mees
te grote steden weer om. Enerzijds
kwam dit door communistische
stemverliezen, anderzijds hadden
de christen-democraten in Craxi's
premierschap een geduchte stok
achter de deur om de socialisten te
dwingen overal waar dat mogelijk
was, mee te werken aan stadsbe
sturen, die een getrouwe weerspie
geling vormen van de vijf-partijen
coalitie in Rome. Ondanks dit alles
blijft de PCI een formidabele
macht in de Italiaanse politiek: een
oppositiepartij die bijna eenderde
van de kiezers vertegenwoordigt
en waarmee dus terdege rekening
moet worden gehouden.
Het resultaat van deze converge
rende ideeën was het vierde kabi-
net-Andreotti, dat begin 1978 werd
gevormd en waarin weliswaar
(nog) geen communistische minis
ters zaten, maar dat van buitenaf
door de PCI werd gesteund. Deze
'regering van nationale eenheid'
bracht de partij weinig voordeel,
en van toen af begon haar kiezer-
saanhang te slinken.
