T ariefsverhoging
het beste middel'
PvdA op nieuwe koers?
CDA verlangt offers
'Geen verschuiving naar het midden'
Woningen voor Tamils
Psychiatrie schiet tekort
ZATERDAG 31 MEI 1986
BINNENLAND
PAGINA 5
Voorstel Ruding bezuiniging openbaar vervoer:
DEN HAAG (ANP) - Om te besparen op de rijksuitgaven voor het openbaar vervoer zijn
tariefsverhogingen het beste middel. Door de hogere opbrengst uit duurdere strippen
kaarten, abonnementen en treinkaartjes kan het rijk zijn bijdragen aan het openbaar
vervoer verlagen. Dit heeft demissionair minister Ruding van Financiën gisteren de
Tweede Kamer geschreven.
Een werkgroep van ambtenaren
van verschillende ministeries heeft
onderzocht hoe het rijk in de ko
mende regeerperiode kan bezuini
gen op het openbaar vervoer. Daar
bij heeft deze „interdepartementa
le heroverwegingswerkgroep" drie
mogelijkheden aangegeven, die in
1990 uiteindelijk leiden tot bespa-
ringen van respectievelijk vijf, tien
(archieffoto)
en twintig procent op de huidige
uitgaven.
Verhogingen van de tarieven ko
men het eerst in aanmerking, aan
gezien de vervoerbedrijven en de
Nederlandse Spoorwegen hun or
ganisaties in de afgelopen jaren al
zo ver hebben „aangepast", dat van
verdere reorganisaties geen bespa
ringen meer kunnen worden ver
wacht, zo meent de werkgroep.
Minder diensten
De werkgroep wijst erop dat ta
riefsverhogingen onvermijdelijk
zullen leiden tot een lager voorzie
ningenniveau, dat wil zeggen tot
minder frequente diensten en mis
schien wel opheffing van lijnen.
Als de prijzen stijgen, zal immers
het aantal passagiers dalen, waar
door er weer minder openbaar ver
voer nodig is.
De werkgroep laat doorscheme
ren dat zij de variant die een bespa
ring van twintig procent op de hui
dige uitgaven oplevert, niet be
paald aanbeveelt. Volgens haar
moet het voorzieningenniveau van
de vervoerbedrijven dan extra
worden verlaagd.
Dit betekent dat de grote open
baar-vervoerbedrijven in de steden
hun activiteiten met 37 procent
moeten terugschroeven. De streek
bussen zouden dertig procent min
der gaan rijden en de spoorwegen
25 procent minder. Het aantal reizi
gers zou met 26 procent dalen.
Die forse daling van het aantal
mensen dat het openbaar vervoer
links zal laten liggen, leidt boven
dien tot een stijging van het auto
gebruik, zelfs als de brandstofprij
zen gelijke tred houden met de
duurdere strippenkaarten en trein
kaartjes, voorspelt de werkgroep.
Vooral in de grote steden zou het
een gekkenhuis worden in het ver
keer, zo waarschuwen de ambtena
ren.
In de bezuinigingsvarianten van
vijf en tien procent dalen de passa
giersaantallen volgens de werk
groep met respectievelijk zes en
twaalf procent.
Reisnummers
DEN HAAG (ANP) - Het publiek
kan vanaf maandag informatie
over reizen opvragenop een cen
traal informatienummer. Aanlei
ding tot deze beslissing is het toe
nemend aantal telefoontjes van
mensen die willen afreizen naar
Oost-Europa, maar beducht zijn
voor stralingsgevaar. Het telefoon
nummer is: 070-209325 (bereikbaar
van 9.00-17.00 uur).
De leden van het demissionaire kabinet werden gisteren onthaald op 'Hollandse nieuwe'. De heren De Korte,
Ploeg en Lubbers lieten zich het zeebanket goed smaken. (foto anp»
DEN HAAG (ANP) - Werken
met behoud van uitkering mag
alleen als regionale toetsings
commissies unaniem geen na
delen voor anderen zten. Dat
staat in het voorstel voor een
Wet Onbeloonde Arbeid Uitke
ringsgerechtigden. Minister De
Koning en staatssecretaris De
Graaf (sociale Zaken en werk
gelegenheid) hebben Jiet ont
werp gisteren naar de Tweede
Kamer gezonden.
De WOAU maakt het wette
lijk mogelijk dat werklozen die
langer dan een jaar buitenspel
staan met behoud van hun uit
kering onbetaald werk doen.
Dergelijke banen moeten dan
wel de unanieme goedkeuring
hebben van een commissie van
werkgevers, werknemers, ge-
Werken met
uitkering
alleen na
toestemming
meenten en instellingen die dat
werk scheppen. Zo kan worden
voorkomen dat concurrentie
vervalsing optreedt of regulier
werk verdwijnt. Tegen een uit
spraak van de commissie is be
roep mogelijk bij een zoge
noemde „revisiecommissie".
De beide bewindslieden zien
werken met behoud van uitke
ring niet als alternatief voor be
taald werk. Als de werkloos
heid in de toekomst afneemt is
de behoefte aan de wet ook
minder groot. Daarom is geko
zen voor een beperkte wer
kingsduur, van ongeveer vier
jaar.
De goedkeuring van een
plaats geldt in principe voor
een jaar, al kan daar voor bij
zondere groepen van worden
afgeweken (minimaal zes, ma
ximaal achttien maanden). Ver
lenging van de duur is mogelijk
met eenzelfde termijn, mits de
arbeidsplaats nog steeds aan de
voorwaarden voldoet.
Uitkeringsgerechtigden die
een niet-goedgekeurde baan
aannemen lopen het risico hun
uitkering kwijt te raken.
Voor voorzitterschap Dolman
DEN HAAG (ANP) - De Partij
van de Arbeid zal bereid moe
ten zijn een „prijs" op tafel te
leggen om de socialist Dolman
opnieuw tot voorzitter van de
Tweede Kamer benoemd te
krijgen.
Die prijs bestaat uit een wis
seling van een aantal voorzit
terschappen van kamercom
missies. Als grootste fractie in
de kamer leverde de PvdA de
afgelopen vier jaar de voorzit
ters van belangrijke grote com
missies als buitenlandse zaken,
economische zaken, justitie,
onderwijs en wetenschappen,
verkeer en waterstaat, emanci
patiebeleid en volksgezond
heid.
Nu het CDA de grootste frac
tie is geworden staat al vast dat
het voorzitterschap van de
commissie voor buitenlandse
zaken naar de christen-demo
craten gaat. Het is een onge
schreven regel dat deze com
missie aan de grootste fractie
toe valt. In het nog niet afge
ronde overleg tussen de grote
kamerfracties kwamen voor
stellen aan de orde om het
voorzitterschap van de com
missie voor ontwikkelingssa
menwerking van het CDA naar
de PvdA over te hevelen. De
PvdA raakt enkele voorzitter
schappen van kleinere, zoge
noemde B-commissies, kwijt.
Daartoe behoren onder meer
de commissies voor Antilliaan
se zaken en voor het midden-
en kleinbedrijf. Hoe de koek
precies wordt verdeeld, staat
nog niet vast. Zeker is dat de
christen-democraten hun ver
kiezingsoverwinning ook ver
taald willen zien in de toeken
ning van enkele belangrijke
voorzitterschappen.
D66 had tot nu toe, als fractie
met zes leden, het voorzitter
schap van eén zogenaamde A-
commissie: de commissie voor
de Rijksuitgaven. Daar komt
een B-commissie bij.
De WD had het voorzitter
schap van commissies als fi
nanciën, defensie, landbouw,
milieubeheer, politie, nationale
ombudsman en wetenschaps
beleid. De liberalen zullen, ge
zien hun geslonken aantal ka
merzetels, een veer moeten la
ten. De Tweede Kamer kiest
dinsdag een nieuwe voorzitter.
Twee jaar cel
voor spionne
AMSTERDAM (ANP) - De Amster
damse rechtbank heeft gisteren de
43-jarige Ellen T. uit Amsterdam
veroordeeld tot twee jaar gevange
nisstraf wegens het plegen van
voorbereidingshandelingen die
spionage tot doel hadden.
Tegen de vrouw was vier jaar ge
vangenisstraf geëist. Ellen T. stal
vorig jaar uit een kluis van het oc
trooibureau Los en Stigter uit Am
sterdam geheime staatsdocumen
ten over de bepantsering van tanks
en andere militaire voertuigen. Het
plan was dat de vrouw deze docu
menten zou overdragen aan de
DDR.
Staatssecretaris
pleit voor betere
coördinatie van
rampenbestrijding
WERKENDAM (ANP) - Bij ge-
beurtenissen als na de kernramp in
Tsjernobyl zou een coördinerende
rol moeten worden toegekend aan
het departement van binnenlandse
zaken. Dit om onevenwichtige be
sluitvorming te voorkomen.
Staatssecretaris Van Amelsvoort
(binnenlandse zaken) zei dat van
morgen bij de opening van een
brandweerkazerne in Werkendam.
Een coördinerende rol van „zijn"
departement bij een dergelijk ge
beuren laat de positie van de be
trokken vakministers onverlet, zo
meent hij. In de vorm van een lan
delijk coördinatie-centrum bezit
Binnenlandse Zaken een geschikte
structuur voor de uitoefening van
een dergelijke taak.
In zijn toespraak noemde Van
Amelsvoort het van belang nog
eens kritisch te kijken naar het nu
bestaande geheel van alarmrege
lingen, rampenplannen, rampbe-
strijdingsplannen en dergelijke.
Max van den Berg oneens met visie Van Kemenade
DEN HAAG (GPD) - De scheidende PvdA-
voorzitter Max van den Berg heeft zich van
ochtend op de partijraad uitgesproken tegen
een koerswijziging door zijn partij. „Geen pro
grammatische verschuiving naar het midden",
betoogde Van den Berg onder verwijzing naar
de gelijkluidende conclusie van het bestuur Verkiezingsuitslag
PvdA, Maarten van Traa heeft opdracht gekre
gen het Kommitee Kruisraketten Nee krachtig
te steunen. „1988 (dan moeten de raketten ge
plaatst worden, red) ligt niet achter ons, maar
Tuchtcollege wil betere controle op diagnoses
AMSTERDAM (ANP) - De verant-
woordelijke medici in psychiatri
sche (poli)klinieken controleren in
een aantal gevallen onvoldoende
de onderzoeken en diagnoses van
in feite niet volledig gekwalifi-
DEN HAAG (ANP) - Demissionair
staatssecretaris Ploeg van land
bouw en visserij heeft na overleg
met het bedrijfsleven besloten de
noodentingen tegen klassieke var
kenspest met ingang van 16,juni
stop te zetten.
Hij acht dit uit veterinair oog
punt verantwoord omdat er sinds
een jaar, met uitzondering van een
op zich zelf staand geval in Gronin
gen, geen gevallen van klassieke
varkenspest in ons land meer zijn
vastgesteld.
ceerd personeel. Het Medisch
Tuchtcollege in Amsterdam laat
dit weten in een deze week gepu
bliceerde uitspraak, waarbij een
psychiater wordt gewaarschuwd
voor gebrek aan controle.
Waarschuwing
Het tuchtcollege in de hoofdstad
werd reeds enige malen geconfron
teerd met dit „verschijnsel". Een
openbare waarschuwing is nodig,
meent het college, want „een diag
nose kan verstrekkende gevolgen
kan hebben voor de patiënt".
De uitspraak naar aanleiding
waarvan de uitspraak werd ge
daan, betreft een nu 38-jarige
vrouw. Haar psychische klachten
bestonden uit: gedesoriënteerd
zijn in tijd en ruimte, schemertoe
standen, evenwichtstoornissen,
trage motoriek, valneigingen,
hoofdpijnen en een drang tot uri
neren. De vrouw was kortom niet
goed in staat zichzelf te verzorgen.
Foute diagnose
De kliniek van de thans gewaar
schuwde psychiater stelde een fou
te diagnose. Er werd wel depressi
viteit vastgesteld bij de - alleen
staande - vrouw, maar geen licha
melijke stoornissen. Er werd een
medicijn aangeraden.
Nader onderzoek elders - op aan
drang van de broer van de vrouw,
die internist is - wees echter uit dat
de vrouw een tumor in het hoofd
had. Die tumor werd in 1984 ver
wijderd. De vrouw kon circa an
derhalve maand na deze operatie
„geheel hersteld" het ziekenhuis
verlaten.
zijn partij.
Hij nam daarmee onmiskenbaar afstand van
de discussie die onder andere door oud-minis
ter Van Kemenade op gang is gebracht. Van
Kemenade pleit daarin juist voor aansluiting
bij het politieke centrum.
Van den Berg kondigde aan dat de strijd te
gen de kruisraketten onverminderd voort
gaat. De internationaal secretaris van de
Hij ging uitvoerig in op de verkiezingsuit
slag. De winst van het CDA schreef hij toe aan
het feit dat Lubbers zijn premierschap heeft
weten te verzilveren, het economische herstel
en het feit dat het CDA steeds meer op de
Duitse CDU gaat lijken. Bovendien had Lub
bers met zijn toezeggingen dat de kerncentrale
in Dodewaard mogelijk dicht gaat, dat de uit
keringen misschien verhoogd worden tot 75
procent en dat de werkloosheid in 1990 wordt
teruggebracht tot onder de 500.000 zijn eigen
partijprogramma 'links ingehaald'.
Van den Berg erkende dat de PvdA gecon
fronteerd blijft met het dilemma: progressieve
meerderheid of 40 procentpartij, met samen
gaan met één van de 'rechtse' partijen.,, Het
eerste is, gezien de positie van klein links en
opstelling van D66, weinig reëel, de laatste een
zware opgave, gezien de jongste verkiezings
uitslag".
Intussen wordt in de partij druk gespecu
leerd over de opvolging van Van den Berg. Als
mogelijke kandidaten worden genoemd: het
Tweede Kamerlid Schaefer, Europarlementa
riër Hedy d Ancona en de huidige partijsecre
taris Van Velzen.
WN krijgt toezeggingen van 41 gemeenten
DEN HAAG (GPD) - Bijna
700 Tamils die nu nog in op
vangcentra verblijven, kun
nen worden ondergebracht
in particuliere woningen.
Ruim veertig gemeenten
hebben toegezegd woon
ruimte voor de Tamils be
schikbaar te stellen. Leiden
biedt vier Tamils onderdak,
Alphen aan den Rijn acht.
Veertien andere gemeenten zijn
in principe bereid Tamils op te ne
men, waardoor er nog eens 400 in
eigen woningen kunnen worden
gehuisvest. Dat heeft de Vereni
ging Vluchtelingenwerk Neder
land (WN) gisteren bekend ge
maakt.
De gemeenten hebben drie voor
waarden aan hun toezegging ver
bonden: de Tamils moeten een bij
standsuitkering krijgen zodat zy
de huur kunnen betalen en in hun
overige kosten van levensonder
houd kunnen voorzien, de verhui
zing van de opvangcentra naar par
ticuliere woningen moet geleide
lijk gebeuren en de Tamils moeten
gedurende hun verblijf in ons land
worden begeleid.
Problemen
De WN is vorige maand op zoek
gegaan naar particuliere wonin-
DALFSEN (ANP) - De 51 Tamils
die v/aren ondergebracht in het
Overijsselse Dalfsen zijn overge
bracht naar een pension in Voeren-
daal. Dit heeft het ministerie van
wvc bekend gemaakt. De Tamils
waren eind april voor tijdelijke op
vang in een pension in Dalfsen in
gekwartierd, nadat hun onderko
men in Ellecom (gemeente Rhe-
den) was uitgebrand.
gen, nadat de Tweede Kamer bij
wvc-minister Brinkman tevergeefs
had aangedrongen op andere
woonruimte voor Tamils omdat
het uitzichtloze verblijf in opvang
centra tot grote psychische proble
men leidde. De spanningen liepen
zelfs zo hoog op, dat een aantal
pensions door Tamils in brand
werd gestoken.
Volgens de WN is het onder
brengen van Tamils in particuliere
woningen financieel haalbaar. De
huidige bad-bed-broodregeling,
waarvoor het kabinet voor dit jaar
een bedrag van 21,8 miljoen heeft
uitgetrokken, moet dan wel wor
den afgeschaft en vervangen door
de bijstandsregeling die ook voor
andere vluchtelingen geldt. WN-
woordvoerder Alex Voets: „De
verblijfskosten van een Tamil be
dragen nu ongeveer 20.000 gulden
per jaar. Bij de herinvoering van de
bijstandsregeling worden die kos
ten teruggebracht tot ongeveer
16.000 gulden".
De WN heeft de toezeggingen
van de gemeenten vastgelegd in
een notitie, die gisteren op het mi
nisterie van wvc is aangeboden. De
resultaten zullen, aldus een woord
voerder van het ministerie, zorg
vuldig worden bestudeerd. De
WN hoopt dat de bewindsman
binnen een maand over de her
plaatsing van de Tamils zal beslis
sen.
ADVERTENTIE
DINSDAG
DEN HAAG - Voortvarendheid
kan de nieuwe PvdA-leider Wim
Kok in elk geval niet worden ont
zegd. De voor zijn partij teleur
stellende verkiezingsuitslag was
koud twee dagen oud, of hij de
monteerde voor de VARA-mi-
crofoon zonder omwegen het
standpunt waaraan de PvdA de
afgelopen zes jaar voor een aan
zienlijk deel haar identiteit had
ontleend.
Bij de volgende verkiezingen,
zo luidde kort samengevat zijn
boodschap, kunnen we niet meer
door
Peter van Nuijsenburg
zeggen, dat de kruisraketten weg
moeten als wij regeringsverant
woordelijkheid op ons nemen.
Die dingen staan er dan (ze wor
den in 1988 geplaatst, red.) en het
heeft weinig zin er weer tever
geefs tegen te hoop te lopen.
Twee categorieën PvdA-kie-
zers hebben nu enig recht om op
zijn minst de wenkbrauwen te
fronsen: zij die vooral vanwege
het onverbiddelijke nee tegen ae
kruisraket hun stem op de so
ciaal-democraten uitbrachten, en
de groep die Koks uitspraak lie
ver vóór de verkiezingen had ge
hoord. Beide categorieën kun
nen in elk geval vaststellen dat
het door Kok gehuldigde stand
punt nu geen praktisch nut
dient.
De geestverwanten van de
PvdA in de Bondsrepubliek wa
ren daar overigens al eerder ach
ter, zoals blijkt uit de opstelling
van de SPD-kandidaat voor het
kanselierschap, Johannes Rau,
die heeft laten weten geen kruis
tocht meer te zullen ondernemen
tegen de atoomraketten.
Herbezinning
Vandaag mag de partijraad van
de PvdA in Amsterdam zijn oor
deel geven over het door de toe
komstige partijleider uitgespro-
Kok: krediet van achterban.
(foto GPO)
ken nieuwe standpunt met be
trekking tot de kruisraketten.
Dat standpunt lijkt met het
vertrek van wandelend strijd
punt Van den Berg naar de No-
vib en de ontboezeming van Van
Kemenade dat 'het misschien be
ter zou zijn geweest, als lijsttrek
ker Den Uyl eerder was opge
stapt' een herbezinningsfase bin
nen de PvdA in te luiden.
Dat proces kan, anders dan bij
de WD waar men voor een ge-
dachtenwisseling de laatste tijd
by voorkeur het slagersmes mee
neemt, in redelijke rust plaats
hebben. Namelijk in de opposi-
tiebanken, waar haast nauwe
lijks geboden is.
Het zou dienstig zijn bij die
herbezinning de geschiedenis
van de afgelopen 15 tot 20 jaar te
betrekken. Een periode die bij de
PvdA in het teken stond van de
•polarisatie. Het centrale idee was
toen dat de politieke tegenstel
lingen moesten worden blootge
legd; trefwoorden die daarmee te
maken hadden waren: meerder
heidsstrategie (de PvdA moest in
een kabinet altijd de overhand
hebben), ononderhandelbare
strijdpunten (geen concessies
mogelijk) en actiepartij. Het kli
maat van de jaren zestig heerste
ook nog ver daarna.
Het was een periode die tevens
werd gekenmerkt door een
machtsstrijd binnen het kader
van de partij, tussen het partijbe
stuur in Amsterdam en de fractie
in de Tweede Kamer, in het jar
gon 'het Haagse circuit'. In dit
conflict trok het partijbestuur
vaak aan het langste eind, vooral
omdat partijleider Den Uyl om
wille van de eenheid in de party
de rechtstreekse confrontatie
mijdde.
In deze sfeer lag de nadruk op
de strategische en tactische kan
ten van het politieke machtsspel.
De programmatische discussie
werd daaraan ondergeschikt ge
maakt en bovendien beheerst
door de verlanglijstjes van de
verschillende actiegroepen die
een thuisbasis hadden gevonden
in de 'actiepartij'. Een afweging
tussen wenselijkheid en haal
baarheid werd nauwelijks ge
maakt. 'De' PvdA leek te zijn ver
geten dat politiek in Nederland
coalitiepolitiek is, geen roulatie
van wisselende meerderheids
partijen.
Tweedeling
Ook in de afgelopen campagne
werd melding gemaakt van een
tweedeling, zij het dat nu de
PvdA, ironisch genoeg, het CDA
verweet te polariseren. Die cam
pagne ging overigens mank door
twee strijdige denkbeelden: aan
de ene kant deugde er weinig
van het door het CDA gevoerde
beleid, aan de andere kant wilde
de PvdA toch met die partij rege
ren. Uiteindelijk is dat' niet ge
loofwaardig gebleken, ondanks
de vijf zetels winst, die voorna
melijk te danken waren aan de
verpulvering van klein links.
Wie in Nederland wil regeren,
moet niet te ver afdrijven van het
(nog steeds door het CDA be
heerde) politieke centrum. Die
stelling heeft by de jongste ver
kiezingen haar geldigheid weer
eens bewezen. Gevoegd by de er
varingen uit het verleden lijkt
het voor de PvdA niet moeilijk
Kok lijkt de wind mee te heb
ben. Het vertrek van Van den
Berg en het aanstaande afscheid
van Den Uyl betekenen weinig
minder dan dat er aan een nieuw
hoofdstuk kan worden begon
nen. Kok weet zich bovendien
verzekerd van het krediet van
zijn achterban, gezien het formi
dabele aantal voorkeurstemmen
dat hij binnenhaalde.
De partijraad van vandaag is
de eerste gelegenheid om de be
reidheid bij het kader te peilen
om het 'nieuwe realisme' te aan
vaarden. Een uitspraak over de
kruisraketten heeft daarbij voor
de zoveelste keer een symbool
functie. Dit keer niet als uitdruk
king van de zuiverheid in de leer,
maar van de bereidheid om de
weg naar het midden in te slaan.
Als de partijraad Koks uit
spraak sanctioneert, door in
stemming of door te zwijgen, is
de moeilijkste barrière op deze
weg genomen. Dat daarna nog
veel intern zendingswerk nood
zakelijk is, staat buiten kijf. Een
nieuwe koers vergt nu eenmaal
een langdurig, subtiel begeleid
gewenningsproces. Het zou de
geloofwaardigheid ten goede ko
men als de veteranen in de frac-
tie - Meijer, Ter Beek, Van der
Hek - Kok daarbij steunen en
niet op zoek gaan naar een lucra-
tieve betrekking.
Als de partyraad hem kapittelt,
heeft Kok zijn eerste grote neder
laag al te pakken voordat zyn po
litieke carrière daadwerkelijk be
gint. Dat zou niet alleen zijn ef
fectiviteit schaden, maar ook de
broodnodige koerswijziging
voor onbepaalde tyd vertragen.
