PAGINA 28
RADIO-TV
DONDERDAG 29 MEI 1986
NOS
18.55 De Fabeltjeskrant
EO
19.00 Familie Robinson, tekenfilmserie. Afl.: San
ne als makelaar
19.25 Koninklijk Concert (Ronduit). Royal Gospel
gala vanuit de Royal Albert Hall te Londen in
aanwezigheid van Prinses Anne. De opbreng
sten gingen naar 50 hulpprojecten in de Der
de Wereld
NOS
20.00 Journaal
EO:
20.28 Spelregel, educatief spelprogramma
21.20 Van U wil ik zingen. Engelse hymnes, deels
in het Nederlands gezongen
21.50 Tijdsein, actualiteitenmagazine
22.20 De Slag om Argentinië, documentaire rond
de evangelisatie-campagne in het voetbalsta
dion van Buenos Aires
NOS
23.20 Journaal
23.25 Nieuws voor doven en slechthorenden
VRIJDAG
NOS
09.30 Nieuws voor doven en slechthorenden
13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden
AVRO
15.00 Double Trouble, cursus Engels voor de basis
school. Afl.2: Sorry I'm late
15.10 Schwarzwaldkliniek, Duitse serie. Afi.: De
Schoonheidsfout. Een begaafd pianist ziet
zijn carrière ten einde nadat Dr. Barthels zijn
duim behandeld heeft. Dr. Brinkmann voelt
dat de zaak op een proces zal uitlopen en on
derneemt stappen om zijn collega en de pia
nist uit de nood te helpen
15.55 Ik zag twee beren, kleuterprogramma
16.10 AVRO Service Salon, gevarieerd program
ma. Presentatie: Edwin Rutten. 17.05 AVRO's
Telekeuken met Henk Molenberg
17.15 Ontdek je plekje, serie over de schoonheid
van stad en land. Vandaag: Ootmarsem
NOS
17.30 Journaal
AVRO
17.46 Ruud en Leonie, praatprogramma met Ruud
ter Weyden en Leonie Sazias
18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden
18.20 Paspoort voor Turken
18.30 Sesamstraat
18.45 Jeugsjournaal
19.00 Journaal
AVRO
19.12 Tussen kunst en kitsch. Kijkdag in het Paleis
Het Loo te Apeldoorn. Deskundigen vertel
len bijzonderheden over sier- en gebruiks
voorwerpen
19.55 Reis om de wereld in 80 vragen, spelpro
gramma gepresenteerd door Pim Jacobs
21.00 AVRO's Column. Economische informatie
door E. Peereboom
21.05 Opsporing verzocht, programma bedoeld om
in samenwerking met de politie en justitie
misdrijven op te lossen
21.45 AVRO's Column. Mr. G.B.J. Hiltermann be
spreekt de politieke toestand in de wereld
21.50 Mare Laforèt speelt Chopin. Programma in
het kader van de serie Jonge Mensen op het
concertpodium. De pianist Mare Laforêt (20
jaar) wordt begeleid door het Radio Kamer
Orkest o.l.v. John Arnold
NOS
22.30 Journaal
22.45 Den Haag vandaag, parlementaire rubriek
FEDUCO
23.00 Chinese vrouwen, taalcursussen en kinde
ropvang. (herh.)
NOS
23.30 Nieuws voor doven en slechthorenden
VRIJDAG
NOS/NOT
09.30 De weide, 3
10.00 Einde
10.30 Met andere ogen, 3
11.00 School-tv week jour naai
11.30 Einde
NOS
13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden
RVU
17.00 Vloedlijn. Terug van weggeweest, vijfdelige
serie over de problemen waarmee mensen die
lange tijd geestelijk of lichamelijk buiten de
samenleving gestaan hebben, te maken kun
nen krijgen. Afl.5 (terug uit de Derde Wereld)
17.30 Einde
18.00 Tik Tak, kleuterprogramma,
(herh.)
18.05 Plons, kinderprogramma. Afl.:
Plons en de ballerina, (herh.)
18.10 De snorkels, tekenfilm. Afl.:
Het burgegerucht: en Het onding
18.35 Rondomons. Steh still ein Mo
ment, deine Flucht ist zu schnell.
Wat beteknt het balletdanser te
zijn? M.m.v. het Ballet van Vlaan
deren, Ballet de Wallonië en Mauri
ce Béjart. (herh.)
19.00 Juke Box
19.10 Kwizien, tips voor koken en
lekker eten. Vandaag: Pompoen
soep en tortilla's. Presentatie:
Etienne Cocquit
19.30 Uitzending door derden: Pro
gramma van de Liberale Syndicale
Omroepvereniging
19.40 Mededelingen en programma-
overzicht
19.45 Journaal
20.10 Kunst-zaken
20.20 Hoger-Lager, spelprogramma
met speelkaarten en twee koppels,
20.55 Panorama
21.45 Dallas, Amerikaanse serie.
22.30 Journaal. Aansl.: Coda: Marcia
van Nino Rota uitgevoerd door E.
Siebens en Piet Swerts op piano
22.50 Einde
VRIJDAG
14.00 Schooltelevisie
16.00 Einde
17.55 Journaal
19.00 Zonen en dochters (Sons
daughters), Australische serie
19.25 Oshin, Japanse serie
19.38 Juke Box
19.42 Mededelingen en programma
overzicht
19.45 Journaal
20.10 Videomatch
20.20 Faust, opera van Gounod uitge
voerd door het Gents Orkest en
Koor van de Opera voor Vlaande
ren, de Gentse Oratorium vereni
ging en het Koninklijk Ballet van
Vlaanderen o.l.v. Silveer van den
broeck m.m.v. solidten
23.30 Einde
19.00 Ce soir, regionaal magazine
19.27 Quick et Flupke, tekenfilm
19.30 Journaal
20.00 Autant savoir, magazine. Van
daag: Les courtiets d'assurances
20.25 Le Juge, Franse film uit 1982
van Philip Lefebvre. Aansl.: Lt
monde cinéma, filmmagzine. Daar
na: Laatste nieuws en La pensét
socialiste, politieke uitzending
VRIJDAG
11.30 Teletekst
14.00 Schooltelevisie
15.00 Einde
15.30 Teletekst
17.20 Nouba Nouba, gevarieerd kin
derprogramma
18.25 Der alte Feinschmecker, TV-
film met Toni Berger, Erni Singerl,
Gustl Bayrhammer e.a. De rente
nier Blasius Kiermaler leidt in
München een rustig leventje, tot hij
de zorg krijgt over de dochter van
een vriend van hem.)
19.57 Programma-overzicht
20.00 Tagesschau.
20.15 Deutsche sind weiss - Neger
können keine Deutschen sein, do
cumentaire
21.00 Der 7 Sinn
21.03 Das Attentat, film over wat er
gebeurde op 13 mei 1981 op het St.
Pietersplein in Rome. Met:
Christopher Buchold, Ian Bannen
22.30 Tagesschau
23.00 Das Attentat, vervolg
00.30 Tagesschau
00.35 Nachtgedanken, beschouwing
door Hans Joachim Kulenkampff
VRIJDAG
10.00 Tagesschau und Tagesthemen
10.23 100 Karat, serie, (herh.)
12.10 Kinder Kinder
12.55 Persoverzicht
13.00 Tagesschau
13.15 (S) Teletekst
13.30 Einde
14.30 (S) Teletekst
14.50 Die Welt der Vicki Baum. Die
Goldenen Schuhe, 5-delige serie
15.50 Tagesschau
16.00 Michael, der Indianeijunge,
Amerikaanse speelfilm uit 1977
17.45 Tagesschau
WDR
17.55 Hier und Heute
18.55 Programma-overzicht
19.00 Heute
19.15 Fronleichnam '86. prozession,
filmimpressie met beeldhouwwer
ken van Günther Oellers
19.30 (S) Lieder, die wie Brücken
sind. Rolf Zuckowski en zijn vrien
den
20.00 Günter Pfitzmann in Berliner
Weisse mit Schuss, vier verhalen
met Günther Pfitzmann in de
hoofdrol. 1. Der Babysitter. 2. Gute
Fahrt. 3. Ein echter Tierfreund. 4.
Die Frau seiner Traume
21.00 Kinder Kinder. Geschikt zijn
voor veel, voor niets te gebruiken.
Programma van Reinold Schnat-
21.45 Heute-journal
22.05 Arzte gegen den Atomkrieg, do
cumentaire
22.50 Silverson, tv-film van Konrad
Wagner. Reeder Smith wordt in een
restaurant doodgeschoten. De foto
graaf Brooke raakt bij deze zaak be
trokken, als hij een foto van de
clown Silverson maakt, die voor
het reataurant stond
00.20 Heute
VRIJDAG
10.00 Zie Duitsland 1
13.15 (S) Teletekst-overzicht
13.30 Einde
14.40 Programma-overzicht
14.45 (S) Grafin Mariza, operette van
Kalman. Uitgevoerd door de Wie
ner Symphoniker o.l.v. Wolfgang
Ebert, m.m.v. solisten, (herh.) Aan
sl.: Heute-Schlagzeilen
16.30 Freizeit...und was man daraus
machen kann. 1. Ontdek Emilia Ro-
magna, het achterland der Adria -
met quiz. 2. Vakantie op een boer
derij in Toscane
17.00 Heute. Aansl.: Aus den Lan-
dern, regionaal nieuws
17.15 Tele-Illustrierte, aktualiteiten,
sport en amusement
17.45 Rauchende Colts, westernserie.
18.00 Telekolleg II: Cursus Natuur
kundige technologie. Les 10
18.30 Het programma met de muis
19.00 Aktuelle Stunde, regionaal ma
gazine met nieuws en sport
20.00 Tagesschau
20.15 (Z/ZW) Film am Donnerstag:
Betrug (Larcency), Amerikaanse
speelfilm uit 1948 van George Sher
man naar de roman The velvet
fleece van Lois Eby en John Fle
ming. Sinds jaar en dag werken de
beide oplichters Silky en Rick sa
men. Hun nieuwste slachtoffer is
een oorlogsweduwe. De goed-ogen-
de Ricj benadert haar als fr.ontka-
meraad van haar gesneuvelde man.
Hij wil een monument voor de ge
vallenen oprichten en heeft hier
voor de som van 100.000 dollar no
dig...
21.45 Machen Sie den Strauss! Re
portage over de plotselinge veran
dering in de voorstellingen van de
cabaretier Thomas Freitag
22.15 Abrusten? Wir wollen leben!,
openlucht manifestatie van het
congres van Artsen tegen atoom
oorlog op het Domplein in Keulen.
Aansl.: Laatste nieuws
VRIJDAG
08.00 Tele-Gymnastik
08.10 Schooltelevisie
11.40 Einde
17.00 Schooltelevisie
18.05 Blue Peter, kinderprogramma
18.35 Go for it. Magazine met tips
voor de gezondheid
19.00 Journaal en weerbericht
19.35 London plus
20.00 Top of the pops
20.30 Eastenders, serie.
21.00 Tomorrow's world, populair
wetenschappelijk programma
22.00 Journaal, weerbericht en regio
naal nieuws
22.30 Bread
23.00 Question time, reacties van kij
kers
00.40 Crimewatch update
00.50 Weerbericht
VRIJDAG
07.00 Teletekst
07.50 Breakfast Time
10.20 Informatieve serie
10.35 Teletekst
11.30 Play school, kinderprogramma
Steve Camp met microfoon) tijdens het koninklijk
avond opnamen uitzendt.
Gospelgala
Ronduit-tv zendt vanavond
BBC-opnamen uit van het in
maart gehouden Royal Gospel
gala in de Royal Albert Hall in
Londen. In aanwezigheid van
prinses Anne gaven vele musici,
onder wie Deniece Williams, Phi
lip Bailey, Steve Green, Lloyd
Webber en Steve Camp, een con
cert wawrvan de opbrengst ten
goede kwam aan vijftig hulppro
jecten in de Derde Wereld. (Ne
derland 1, 19.25 uur).
Opsporing verzocht
In de vanavond uit te zenden af
levering van 'Opsporing ver
zocht' zullen de volgende onder
werpen worden behandeld:
Zondag 11 mei werd in Castri-
cum een 18-jarig meisje het
slachtoffer van mishandeling.
Twee jongens bewerkten haar
met een scherp voorwerp, waar
door zij verwondingen opliep in
de vorm van hakenkruizen en
SS-tekens; In Vlaardingen
werd op 21 april een familie in
hun huis overvallen en opgeslo
ten in de badkamer. De daders
verdwenen met ruim 200.000 gul
den; Het recherche-bijstands
team Utrecht doet een beroep op
de kijkers om de dader te vinden
van de moord op de 11-jarige Ar
thur Ghurahoo. Tot slot tips ter
voorkoming van diefstal van en
uit pleziervaartuigen. (Neder
land 2, 21.05 uur).
die de verdwijningen
onderzoekt, met 'dwaze moe
ders', en met Peres Esguivel, die
in 1980 de Nobelprijs voor de
vrede kreeg. (Nederland 1,22.30).
Spelregel
Argentinië
De EO zendt vanavond een docu
mentaire van Feike ter Velde uit
over de situatie in Argentinië na
jaren gëneraalsbewind en over
de plaats van de evangelie-ver
kondiging daarin. De terreur van
de militaire junta is dan wel
voorbij, maar de wonden die de
ze terreur heeft geslagen, zijn
nog duidelijk voelbaar. Nog
steeds lopen wekelijks de 'dwaze
moeders' op het Plaza de Mayo
in Buenos Aires met de vraag
waar hun verdwenen kinderen
zijn gebleven.
In de documentaire komt on
der meer de evangelist Luis Pa-
lau aan het woord. Een maand
geleden kon Luis Palau voor het
eerst sinds negen jaar weer naar
Argentinië terugkeren om daar
een- grootscheepse evangelisatie
actie te leiden. Voorts gesprek
ken met leden ^an de regerings
in het EO-kwisprogramma 'Spel
regel' ontmoet presentator Rob
van der Spek vanavond de Ne
derlandse rally-rijder Jan de
Rooy. Deze Parijs-Dakar-specia
list laat Rob zien en voelen hoe
het is om in een DAF-truck Tur-
boturn (10.5 ton) met een snel
heid van 140 tot 180 kilometer
per uur over de Budelse hei van
Eindhoven te racen. Tevens in
het programma aandacht voor de
geschiedenis van Willem Teil;
een bijzonder instrument uit het
Phonografisch Museum; een de
monstratie van de Nederlandse
jojo-kampioen Yuri Abrahams.
(Nederland 1, 20.28 uur).
Mare Laforet
In het kader van de serie 'Jonge
mensen op weg naar het concert
podium' zendt de AVRO van
avond een special uit rond de ta
lentvolle jonge Franse pianist
Mare Laforèt.
Mare Laforèt nam op achtjari
ge leeftijd deel aan het concours
Claude Kahn en sleepte daar de
eerste prijs in de wacht. Nu is hij
twintig en heeft intussen ver
schillende prijzen en titels be
haald. Tijdens zijn studie aan het
conservatorium in Boulogne-
Brillancourt trad hij met name
op in Parijs, Genève en Hamburg
en kwam in contact met Arthur
Rubinstein. Deze had een grote
bewondering voor Mare en be
sloot zijn verdere carrière te be
geleiden.
In het vanavond uit te zenden
programma zal Mare Laforèt het
pianoconcert nr. 2 in F mineur
opus 21 van Frederic Chopin ten
gehore brengen. Dit concert
speelde hij ook in de finale van
het Chopin Pianoconcours in
Warschau en behaalde daarmee
de tweede prijs. (Nederland 2,
21.50 uur).
Tijdsein
De actualiteitenrubreik van de
doven en slechthorenden, regio
naal nieuws en weerbericht
14.30 Mr. Benn, kinderprogramma
14.45 Paardesport: Springconcours
in Hickstead
16.52 Regionaal nieuws
16.55 Morph, kinderprogramma
17.00 Mike, Mop and the Moke, te
kenfilm
17.15 Laurel Hardy, comedy-serie
17.20 Dogtanian and the three mus-
kehounds, kinderprogramma
17.45 Fast forward
07.55 Open University
08.45 Einde
10.00 Teletekst
18.25 Nieuwsoverzicht
richt.
18.30 Onbekend
19.00 Mission Impossible, serie
19.50 Tekenfilm
19.55 Eureka!, jongerenprogramma
20.25 Chabot solo. Afl.: Through the
sound barrier
21.20 Brass» tacks. Afl.: Animal right
politics
22.00 The Clairvoyant
22.30 King of the ghetto, serie
23.30 Open Space. The village
03.00 Newsnight, actualiteiten
00.45 Weerbericht
00.50 Open University
01.25 Einde
VRIJDAG
08.45 Sky Trax. Popmuziek
14.15 Skyways
15.05 The Down Under Show
16.00 Sky Trax. Popmuziek
18.00 Europa Count Down, poppro-
EO, Tijdsein, besteedt vanavond
aandacht aan de problemen van
de Nederlandse visserij. De ha
ringvangst is deze week dan wel
in feeststemming begonnen,
voor de rest van de visserij ziet
het er veel minder rooskleurig
uit: veel vissers dreigen door al
lerlei maatregelen van de over
heid sterk gedupeerd te worden.
Tijdsein praat hierover met
staatssecretaris P. Ploeg van
landbouw en visserij en met Eu
ropees commissaris mr. F.H.J.
Andriessen.
Verder in Tijdsein een reporta
ge over de 'verkramping' in
Zuid-Afrika door het optreden
van de Afrikaner weerstandsbe
weging. Deze nazi-achtige groe
pering pleit voor een terugkeer
naar extreme vormen van apart
heid en het vestigen van een
nieuwe J?lanke boerenstaat in
Zuid-Afrika. Tijdsein ging hier
over in confrontatie met leider
Terblanche.
Tenslotte een interview met de
ethicus dr. A. Dekker, een van de
opstellers van het CDA-rapport
'1 1 samen', dat gisteren is
gepresenteerd.
In Tijdsein-buitenland be
spreekt drs. a. Kamsteeg de on
rust in Sri Lanka, de hulp aan
hongerend Afrika en de ontmoe
ting van minister Van den Broek
met Arafat. (Nederland 1, 22.00
uur).
18.30 The Deputy. The Silent Gun
19.00 The Lucy Show. Lucy meets
the Law
19.30 Green Acres. The Youth Centre
20.00 Charlie's Angels. Angels on the
Street
21.00 A Gift to Last
21.55 The Untouchables. The Lilly
Dallas Story
22.50 All Star Wrestling
weerbe- 23.45 Sky Trax. Popmuziek
00.45 Closedown
Paul Witteman
eindredacteur
Achter het Nieuws
HILVERSUM (GPD) Paul Wit
teman is benoemd tot eindredac
teur van VARA's televisie-actuali
teitenrubriek Achter het Nieuws.
Hij volgt daarmee Piet van den En-
de op, die op eigen verzoek zijn
functie heeft neergelegd. Witteman
(39) werkt sinds 1975 bij de VARA.
Hij was redacteur bij de groep in
formatieve programma's en parle
mentair verslaggever. Witteman is
nu eindredacteur van het radio
programma 'De stand van zaken'.
Hij zal zijn nieuwe functie aan het
begin van het nieuwe seizoen be
ginnen.
18.40 Weerbericht
18.45 Jeugdserie: Pierre Fabien
19.20 World Watch, en weerbericht
19.30 Europa Report Special: A
weekly outlook on the news
20.00 Muziekprogramma: Stern - Zu-
kermann - Rose Trios and Duos
21.00 Sports Report: NBA American
Basketball
22.35 World Watch, weerbericht en
closedown
VRIJDAG
17.30 Weerbericht en programma-
overzicht
17.35 Kinderprogramma's: Tik Tak,
Emily, Leon the fox, Balthazar en
Chapi Chapo
17.55 Programma-overzicht
18.30 Les animaux du monde
19.00 Grand echiquier special Cannes
22.00 Nieuws
22.30 - 2.00 Musicbox
8.00 Musicbox
16.05 Open Franse kam]
pen tennis op Roland
DONDERDAG
Radio 1 na 18 uur
18.05 Man en paard. 18.30 Da Capo
19.02 KRO's country time. 19.55 Ma
ria ter Steeg, column. VARA: 20.02
Voor wie niet kijken wil. 22.30 Haat
heeft geen kleur, hoorsp. NOS.
23.05 Met het oog op morgen. EO:
0.02 Stof tot nadenken. 1.02 EO's
Country uur. 2.02 Voor wie niet sla
pen kan. 3.02 Zingen in de nacht.
4.02 Muziek motief. 5.02 Ontbijt met
spek
Radio 3 na 18 uur
NOS: 18.04 De Avondspits. TROS:
19.02 Ferry Maat's Soul Show. 21.02
Radio 4 na 18 uur
NOS: 18.00 Nws. VPRO: 18.02
VPRO's Jazzz dag. 24.00 Einde
Radio 5 na 18 uur
NOS: 18.00 Nws. KRO. 18.10 Markt
berichten. 18.15 Scheepspraat. P.P.:
18.20 Uitzending Politieke Partijen.
18.30 Lezen voor de lijst. NOS. 19.00
Programma voor buitenlandse
werknemers. (19.00 Turks. 19.20 Ma
rokkaans. 19.50 Spaans. 20.00 Portu-
gezen/Kaapverdianen.) TELEAC:
20.30 Engels in het Basisonderwijs.
Les 10. 21.00 Bonjour, tout le mon
de, les 3. 21 «30 Klussen. Les 10
Radio Rijnland
17.00-17.30 Mini magazine/vnje-
tijdsprogramma
17.30-18.00 Verzoekplatenpro-
18.00-19.00 Ga jij de klas maar in.
onderwijsprogramma
19.00-20.00 Kunstuur
20.00-23.00 Live muziek vanuit
een Leidse lokatie
VRIJDAG 30 MEI
Radio 1 voor 18 uur
NOS: Ieder heel uur nws. VPRO:
7.03 Het Gebouw. (7.03 Afdeling
Binnenland, De vrijdag van en
Euroburo. 8.08 NL-Buitenlands
nieuws/analyse/commentaren. 9.05
Afdeling Binnenland en het Proef
konijn. 10.05 De Koffer, de vrijdag
van... en live muziek. 11.05 NL-Bui-
tenlandreportage en Afdeling bin
nenland. 12.05 De vrydag van... en
Afdeling Binnenland.). NOS: 12.56
Mededelingen voor land- en tuin
bouw. NCRV: 13.08 Hier en Nu.
13.35 Kerk Vandaag. 14.05 Van huis
uit. 15.05 Volgspot. VARA: 16.05 De
Rode Draad
Radio 2 voor 18 uur
KRO: 7.03 Het levende Woord. 7.12
Ontbijtshow. 8.50 Pater Adri Maat.
9 03 Adres onbekend. 10.03 In ant
woord op uw schrijven. 11.03 M/V -
rieerd programma. 14.03 Ratel. 15.03
KRO-comedy serie. TROS: 15.30
Café de praatstoel. 16.03 André van
Duin. 17.03 De Nederlandstalige top
tien
Radio 3 voor 18 uur
VOO: 7.02 Ook goeiemorgen. 9.02
Goud van oud. 11.02 Erik de Zwart.
13.02 Rinkeldekinkel. 15.02 De Top
40
Radio 4 voor 18 uur
VARA: 8.00 Nws. 8.02 Vroeg och
tendconcert. 9.00 Berliner Festwo-
chen 1985. 10.45 Pianowerken v.
Liszt. 12.00 Lunchconcert: Werken
v. Krenek. 13.00 Nws. 13.02 Operet
te. Péle-méle. EO: 14.00 Orgelbespe
ling. 14.30 Klein bestek. Pianower-
tief. 9.25 Waterstanden. RVU: 9.30
Werkwijzer. AVRO: 10.00 AVRO's
vijfluik. OVERHEIDSVOORLICH
TING: 11.45 Over de grenzen, uit
zending van het Ministerie van Bui
tenlandse Zaken. NOS: 12.00
Nieuws. RVU: 12.05 Toegift. FEDU
CO: 12.15 Wijzer op 5. NOS: 13.00
Nieuws. AVRO: 13.10 Vrijzinnig Vi
zier. 13.30 De berg heeft een muis
gebaard. 14.00 Schoolradio. 15.00
Muze zonder make-up. 15.30 Minjon
voor 2. VPRO: 16.30 Welingelichte
kringen. OVERHEIDSVOORLICH
TING: 17.46 Onder andere. NOS:
17.56 Mededelingen en Nieuws
Toen ik Michael Ende, de (Duitse)
schrijver van het wereldsucces 'Het
oneindige verhaal' ('The neveren-
ding story'), naar zijn eerste herin
nering vroeg, antwoordde hij:
„Mijn eerste herinnering is geen
visueel beeld, maar een geur. We
woonden naast een man en een
vrouw die een tekkel in huis had
den. Die tekkel had een bepaalde
geur. Ik ging vaak bij die buren
spelen, dan zat ik met die tekkel on
der de tafel en vochten we om een
bot. De geur van die tekkel herin
ner ik mij nog steeds. Maar die
geur wordt dan wel vermengd met
de geur van de kadetjes, die die bu
ren altijd boven het vuur opwarm
den. Deze geur-herinnering heb ik
al vanaf mijn tweede jaar. Ik weet
dat zo zeker, omdat we verhuisd
zijn toen ik tweeëneenhalf jaar
was, en daarna heb ik die buren
nooit meer teruggezien.
Ik heb nog wel een vroegere her
innering, dat ik als heel klein kind
net kon lopen en piepkleine ski-tjes
had gekregen waarmee ik in de
sneeuw rond het huis rondstapte,
maar dat is een verhaal dat zo
vaak door mijn ouders werd ver
teld, dat ik vrees dat ik mij dat niet
op eigen kracht herinner, maar het
later gehoord heb. Bij die geur van
die tekkel en die kadetjes is dat niet
mogelijk. Geuren kun je niet naver
tellen!"
„Die buurman van die tekkel,"
vertelde Michael Ende verder, „had
in de Eerste Wereldoorlog gevoch
ten en toen een kogel in zijn hoofd
gekregen waardoor hij af en toe
last had van epileptische aanval
len. Zijn vrouw was een jodin.
Toen Hitier aan de macht kwam,
en de razzia's op de joden begon
nen, werd ook de buurvrouw opge
pakt en op het station in een kooi
tentoongesteld met het woord 'Ju-
densau' erop. 'Jodenzwijn'. De
man, die ariër was, wist toen niet
beter te doen dan zijn oude uni
form uit de Eerste Wereldoorlog
met alle onderscheidingen erop
aan te trekken, zijn sabel om te ge
spen, en zo naar het station te mar
cheren, waar hij de erewacht bij de
kooi betrok. Zo heeft hij daar een
tijdlang, op zijn beperkte manier
eer staan te bewijzen aan zijn
vrouw. Ik ken geen machtelozer,
maar ook geen aangrijpender be
wijs van liefde en trouw dan deze
hartbrekende scene. Op een gege
ven ogenblik werd het de SA toch te
machtig, ze sloegen de man met een
stuk ijzer op z'n kop en transpor
teerden de vrouw naar Tlieresien-
stadt. Wat 'er daarna van deze
mensen geworden is weet ik niet,"
besloot Michael Ende. „Ik heb een
ballade over deze geschiedenis ge
schreven, maar die ligt nog steeds,
ongepubliceerd, mij bij thuis in een
la".
De volgende dag vertelde ik deze I
eerste herinnering van Miphael En
de aan de schrijver/journalist
Henk J. A. Hofland, en vroeg hem
wat zijn eerste herinnering was.
Hij had een wat vage, eerste herin
nering aan de blote, mollige armen
van zijn moeder, vertelde hij, maar
zijn eerste omlijnde herinnering
was een droom. Tenminste, dat had.
hij jaren lang gedacht. De tuin bij
het huis van zijn ouders in Rotter
dam werd doorsneden door een
sloot. Nooit had hij de droom verge
ten, dat op een keer de Statendam
met zijn drie schoorsteenpijpen in
die sloot dreef!
Later, veel later, toen zijn moe
der gestorven was en hij wat meer
contact met zijn vader kreeg, had
hij hem die droom een keer verteld.
„Maar dat was helemaal geen
droom, dat was werkelijkheid!",
had zijn vader toen uitgeroepen.
„De Statendam heeft in die sloot ge
varen! Onze buurman was model
bouwer, hij heeft een keer de Sta
tendam nagebouwd en die toen in
de sloot achter ons huis gezet. Dat
heb je niet gedroomd, dat heb je ge
woon gezien!"
Ik moet toen hooguit 4 jaar zijn
geweest, vertelde Henk Hofland,
want toen ik vier was zijn we van
daar verhuisd.
Topoi, de geëmigreerde, in New
York wonende Russische schrijver
van bestsellers als 'Het Bjelkin Ma
nuscript' en 'Het Rode Plein', zei
nog heel goed te weten wat zijn eer
ste herinnering was:
„Ik was 4 jaar, het was in 1942,
en wij woonden in Bakoe maar
werden overgeplaatst naar een
dorp in Siberië, omdat het Duitse
leger Bakoe naderde. Het was win
ter, de aarde was bedekt met
sneeuw en het vroor zo'n 20 graden.
We hadden erg weinig te eten, al
leen wat aardappelen, brood en
melk, en op een gegeven ogenblik
waren de aardappelen op. Mijn
vriendjes van 7,8 jaar gingen naar
de velden om onder de sneeuw naar
vergeten aardappelen te zoeken,
maar ik mocht niet mee van mijn
moeder omdat ik pas vier was.
Maar toen mijn moeder naar haar
werk moest, ging ik met mijn speel
goedschepje toch naar de velden, en
terwijl die andere jongens de be
vroren grond met echte spaden te
lijf gingen, lukte het mij om met
mijn strandschepje toch nog vier
aardappelen op te graven. Toen
mijn moeder thuiskwam en ik haar
die vier aardappelen gaf, begon ze
heel hard te huilen, ze bakte ze op
een hete steen, boter was er natuur
lijk niet, we aten ze zo zonder meer
op, maar ik herinner me nog steeds
dat ze verrukkelijk smaakten!"
