'Euthanasie
regelen in
de formatie'
De Koning moet nog veel hobbels nemen
Nijpels definitief leider-af
KAPITAALMARKT-
RENTEREKENING
nutsspaarbanks
NIJPELS
Vakbonden: atv en
hogere uitkeringen
Leerkrachten durven
niet meer naar school
Schoolhoofden
zijn ongelukkig
met lesgeldwet
Artsen vervolgd na fatale operatie
DINSDAG 27 MEI 1986
BINNENLAND
PAGINA 5
CDA wijst WD-wens pertinent af
DEN HAAG (GPD/ANP) - Informateur De Koning is gis
teren officieel met zijn werk begonnen. Hij ontving alle
fractievoorzitters en vandaag gaat hij voor het eerst om de
tafel zitten onderhandelaars van CDA en WD, De Vries
en Nijpels. Op de agenda staat de opstelling van een lijst
Van onderwerpen die de komende weken aan de orde moe
ten komen.
COMMENTAAR
De onderhandelaars hadden giste
ren een eerste gesprek met De Ko
ning, waar de knelpunten globaal
in kaart zijn gebracht. Na afloop
verklaarde De Vries dat hij er niet
op uit is 'de coalitiepartner op de
knieën te krijgen'. De Vries maakte
wel duidelijk dat het CDA bij eu
thanasie in elk geval zijn poot stijf
houdt. Dat wordt geen 'vrije kwes
tie', zoals veel WD'ers graag zou
den zien.
Evenals Nijpels en De Koning
gaat hij er van uit dat de adviezen
van de Raad van State over de
'proeve' van het kabinet en het ini
tiatiefwetsontwerp van D66 tijdig
voor de formatie beschikbaar ko
men. Een procedure-afspraak al
leen is onvoldoende, aldus De
Vries. Nijpels liet die mogelijkheid
na zijn bezoek aan de informateur
wel open.
Team
Nijpels maakte gisteren na frac-
tieberaad in een Haags hotel zijn
formatieteam bekend. Daarvan
maken De Korte en Bolkestein (fi-
nancieel-economische onderwer
pen), Franssen (onderwijs), Voor
hoeve (buitenlandse zaken en de
fensie), partijvoorzitter Kamminga
en senator Zoutendijk deel uit. Het
CDA heeft geen specifiek formatie
team. Nijpels ontkende overigens
met kracht dat zijn positie als on
derhandelaar is verzwakt nu hij fei
telijk geen politiek leider meer is.
"De positie van een onderhande
laar is zo sterk als hij zelf vindt",
aldus Nijpels. Hij acht zijn positie
gelijkwaardig aan die van De
Vries, voegde hij daaraan toe.
Oppositieleider Den Uyl bracht
een louter 'oriënterend' bezoek aan
De Koning. Hij achtte een snelle
formatie van een CDA-WD-kabi-
net mogelijk, maar de problemen
binnen de WD kunnen een spaak
in het wiel steken. "Het grote ver
lies van de WD en de manier
waarop, houdt een element van cri
sis in zich", aldus Den Uvl.
D66-voorman Van Mierlo legde
bij De Koning nadrukkelijk het
vraagstuk van de euthanasie op ta
fel. Hij vond dat deze kwestie ge
heel los staat van de rest van het
regeringsbeleid. Hij zei begrip te
hebben voor het confessionele
standpunt, maar vroeg zich wel af
hoe lang het CDA zich nog kan ge
dragen alsof de partij een meerder
heid vertegenwoordigt.
Behalve Nijpels en De Vries ont
vangt De Koning vandaag onder
meer de FNV'ers Stekelenburg en
Pont, de CNV'er Hofstede en de
RCO (centrale raad ondernemers
organisaties), waarvan ook VNO-
voorzitter Van Lede deel uitmaakt.
Even kwamen ze elkaar tegen bij de formatie: CD A-onderhandelaar De Vries en PvdA-leider Den Uyl. Het zal
voorlopig een van de laatste keren zijn geweest, want De Vries krijgt de komende weken vooral te maken met
informateur De Koning en VVD-onderhandelaar Nijpels. (foto gpd)
UTRECHT (GPD/ANP) - Het poli
tieke lot van WD-leider Nijpels is
gisteren definitief bezegeld. Het
partijbestuur en de voorzitters van
de kamercentrales schaarden zich
gisteren in Utrecht achter de kri
tiek van de kamerfractie op Nijpels
en dat betekent dat Nijpels het po
litiek leiderschap definitief kwijt
is. Partijvoorzitter Kamminga en
Nijpels zelf bevestigden dat nog
eens na afloop van de bijeenkomst.
Kamminga noemde het na af
loop 'moedig en wijs' dat de libera
le leider zelf al heeft aangekondigd
In een reactie op de slechte ver
kiezingsuitslag kondigde Nijpels
donderdag in de fractie aan niet
langer te zullen streven naar het vi-
ce-premierschap. In de fractie
werd van verschillende kanten ook
felle kritiek geuit op Nijpels' optre
den. Met name staatssecretaris
Bolkestein zou Nijpels vernieti
gend onder vuur hebben genomen.
Kamminga wond er gisteren geen
doekjes meer om: Nijpels' politie
ke, leiderschap is al sinds donder
dag afgelopen. Hij mag nog slechts
optreden als onderhandelaar bij de
na de formatie slechts vakminister lopende formatie. Daarin wordt hij
partij bestond overigens in navol
ging van de fractie veel kritiek op
het functioneren van fractie en
fractieleider in de afgelopen jaren.
Volgens Kamminga stond men
daarbij geheel achter de kritiek uit
de fractie.
Het WD-kamerlid mevrouw
Rempt Hallmans de Jonge moet
waarschijnlijk plaats maken voor
haar met voorkeurstemmen partij
genoot Joekes. Rempt staat op de
VVD-kandidatenlijst als laatste
van de 27 gekozen nieuwe kamer-
deden.
Het hoge woord is eruit. Nijpels heeft
nu zelf toegegeven dat hij zal terug
treden als politiek lëider van de VVD.
De poging om deze stap voorlopig
nog geheim te houden is in politiek
Den Haag echter tot mislukken ge
doemd. Ook in eigen kring zijn er poli
tieke tegenstanders die er geen been
in zien om de eigen leider pootje te
lichten. Soms gebeurt dat openlijk,
vaak ook via een omweg, bijvoor
beeld via de media. En ook de men
selijke zwakheid speelt hier een rol.
Een geheim bewaren valt niet mee,
en dat des te minder naarmate dat
geheime nieuws van harte welkom is.
Nijpels treedt nu terug, maar voor
dat het zover is, moet hij nog onder
handelen met het CDA over de vor
ming van een nieuw kabinet. Een
zwakkere uitgangspositie had hij
moeilijk kunnen bedenken. Na de be
roerde verkiezingsuitslag, waarbij de
VVD 9 zetels verloor en het CDA er
evenzoveel won, zijn de onderlinge
krachtsverhoudingen in de coalitie
drastisch gewijzigd. VVD-senator
Zoutendijk mag dan herinneren aan
het kabinet De Jong, waarin de VVD
nog veel kleiner was maar desalniet
temin zo'n waardevolle inbreng had,
maar dat is lang geleden. De VVD
heeft nu te maken met een sterk en
zelfbewust CDA, dat zich bovendien
zeer duidelijk opstelt. Kon de VVD
vroeger nog garen spinnen bij die
vermaledijde onduidelijkheid van het
CDA, thans, onder de straffe leiding
van Lubbers, en ook met mensen als
Ruding in de gelederen, oefent het
CDA een sterke aantrekkingskracht
uit op kiezers die kennelijk heel ge
makkelijk weglopen uit het kamp van
de WD. Die oversteek van de een
naar de ander is blijkbaar snel ge
maakt. Dat verschijnsel wordt nog
eens bevorderd door het CDA, dat
heel subtiel en voorzichtig die letter
C, die verwijst naar de christelijke
oorsprong van deze partij, naar de
te willen worden in plaats van vice-
premier. Fractievoorzitter Zouten
dijk van de Eerste-kamerfractie
had dat besluit van Nijpels zondag
al toegejuicht. Nijpels wilde giste
ren zelfs niet uitsluiten dat hij als
gewoon kamerlid terugkomt: "Al
les is in dit leven voorstelbaar".
overigens begeleid door een forma
tieteam, bestaande uit vooraan
staande fractieleden zoals minister
De Korte (binnenlandse zaken),
staatssecretaris Bolkestein (econo
mische zaken) en het kamerlid
Franssen.
Binnen het hoofdbestuur i
DEN HAAG (GPD) - De vakcen
trales FNV en CNV vinden dat een
nieuw kabinet meer moet overleg
gen met de vakbonden en werkge
vers, in plaats van een strak en bin
dend regeerakkoord uit te voeren.
De twee vakcentrales hebben die
boodschap vandaag gedeponeerd
bij informateur De Koning, die ook
besprekingen voerde met de orga
nisaties van werkgeverszijde. Vol
gens de vakcentrales is de ruimte
voor beïnvloeding van het beleid
de afgelopen jaren beperkt ge
weest doordat CDA en WD ge
bonden waren aan het regeerak
koord.
De vakcentrales en de werkge
versorganisaties overhandigen
vandaag aan De Koning hun wen
sen voor het sociaal-economisch
beleid van de komende jaren. Bij
FNV en CNV staan arbeidstijdver
korting «n verbetering van de so
ciale zekerheid hoog genoteerd.
Het CNV rept daarbij echter niet
meer over invoering van een 32-
urige werkweek in 1990, terwijl de
FNV na veel discussie besloten
heeft alleen nog maar te streven
naar 32 uur 'voor grote groepen
werknemers'.
De FNV pleit langlopende af
spraken tussen werkgevers, werk
nemers en overheid over de hoofd
lijnen van het te voeren sociaal-
economisch beleid. Er zouden af
spraken moeten komen over ar
beidstijdverkorting, scholing, so
ciale zekerheid en inkomenspoli
tiek, aldus de FNV. Eventueel kun
nen onderwerpen waarover men
het niet eens is, van dat akkoord
uitgesloten worden. Grote me
ningsverschillen tussen de FNV en
een nieuwe CDA/WD-coalitie lij
ken vooral te bestaan rond de so
ciale zekerheid, zo zei FNV-voor-
zitter Pont. Hij gaf ook toe dat het
kabinet op dat punt gewoon zijn
plannen kan doorvoeren wanneer
het niet gebonden is aan een ak
koord met de sociale partners.
De FNV verwacht niet echt veel
van het gesprek dat de bond van
daag met informateur De Koning
heeft, en nog minder van een CDA/
WD-kabinet, zo gaf FNV-voorzit-
ter Pont schoorvoetend toe. Wel
putte Pont moed uit het feit het
verkiezingsprogramma van het
CDA dichter bij de FNV-plannen
staat dan dat van de WD, die op 21
mei veel stemmen verloor. De 'za
kelijke benadering' van een nieu
we CDA/WD-coalitie is overigens
binnert de FNV niet onomstreden.
Voorzitster Lubbi van de Voe
dingsbond riep gisteren op een
congres van haar bond juist op tot
hard verzet tegen zo'n kabinet, en
wees afspraken ermee van de
hand.
FNV, CNV en MHP (de derde
vakcentrale in ons land) vinden al
le dat het stelsel van sociale zeker
heid verbeterd moet worden. Vol
gens de FNV kan eventueel over
dracht van een deel van de sociale
zekerheid van de politiek naar
werkgevers en werknemers een
groot meningsverschil tussen bon
den en CDA en WD op dat punt
voorkomen. De vakcentrale nuan
ceert met dat standpunt haar eer
dere huiver tegen zo'n door vooral
het CNV gepropageerde over
dracht van de sociale zekerheid.
DEN HAAG (GPD) - Alle leerkrachten van de Van Ravestein-
school in de Haagse Schilderswijk hebben zich gisteren massaal
ziek gemeld omdat zij zich bedrfigd voelen door een grote groep
jongeren van een nabij gelegen buurthuis. De school is voorlopig
gesloten en de circa 90 leerlingen zijn vandaag op andere scholen
ondergebracht.
De onrust bereikte vorige week een hoogtepunt toen de Haagse
politie een inval deed in het clubhuis en 15 jongeren arresteerde
wegens bedreiging, geweldpleging en inbraken. Dit gebeurde na
dat de politie van wijkbewoners had gehoord dat de scholieren
door de buurtjongeren werden geïntimideerd. Ze werden mishan
deld, gedwongen tot diefstal en moesten ook het clubhuis schoon
maken.
De 10 leerkrachten zijn bang voor repressailles en willen de
school het liefst gesloten zien worden. De Haagse wethouder
Heemskerk voelt daar niets voor. "Als je dat doet, geef je je over
aan het idee dat repressailles zullen volgen". Het buurthuis is in
middels gesloten maar dat is voor de leerkrachten nog geen enkele
garantie. Een grote groep vaste bezoekers van het jeugdhonk is
momenteel in de Ardennen voor een overlevingstocht en de leer
krachten vrezen het moment dat ze thuis komen. Wethouder
Heemskerk wil zo snel mogelijk nieuwe leerkrachten aanstellen.
Hij verwacht namelijk niet dat de huidige leerkrachten nog zullen
terugkeren.
achtergrond drukt. CDA-voorzitter
Bukman toont zich er verheugd over
dat het christendemocratische ge-
dachtengoed zo goed aanslaat bij
brede lagen van de bevolking, ook bij
mensen die zich niet tot de christenen
rekenen. De grote toeloop van de jon
geren getuigt daarvan, maar even
zeer het gemak waarmee veel vroe
gere VVD-stemmers nu kiezen voor
de solide aanpak van Lubbers en de
zijnen. Dat het liberale erfgoed op die
manier in het gedrang zou kunnen
komen, daar liggen deze kiezers he
lemaal niet wakker van.
De VVD wordt aldus van twee kan
ten bedreigd. Na de grote stap van
een kleinere, echt liberale partij naar
een bredere, meer populistische par
tij met meer behoudende trekken,
komt de VVD meteen het CDA tegen.
Maar weer terug naar de ware libera
le beginselen stuit de WD op D66
dat zo slim koketteert met diezelfde
beginselen.
Geen wonder dat de VVD zich
moet bezinnen op de vraag hoe het
nu verder moet. Die bezinning komt
natuurlijk een beetje laat, maar een
gevoelige tik van de kiezers helpt dan
een handje. Natuurlijk heeft het zwak
ke leiderschap van Nijpels de be
staande problemen verergerd, maar
hem wordt onrecht gedaan als hij nu
als het zwarte schaap overal de
schuld van krijgt. Een post als 'minis
ter in de luwte' is overigens ook weer
een van die merkwaardige uitglijders
waarop de VVD de laatste jaren een
patent heeft gekregen.
Met het terugtreden op termijn van
Nijpels heeft de VVD de eigen proble
men echter niet opgelost, integen
deel. De VVD moet op zoek naar een
nieuwe, en zo mogelijk ook een vaste
koers, op zoek naar een nieuwe frac
tievoorzitter annex politiek leider,
naar een kandidaat voor het ambt
van vice-premier, en naar een nieuwe
voorzitter. En dat allemaal middenin
de formatie van een nieuw kabinet.
Een meer ongelegen moment valt
nauwelijks te bedenken.
DEN HAAG (GPD) - De Algemene
vereniging van schoolleiders
(AVS) is verontwaardigd over de
nieuwe lesgeldwet, waarbij de
scholen het lesgeld moeten innen.
De directeur wordt dus belastin-
ginner en hij of zij moet dat doen
naast de gewone weektaak. Boven
dien liggen pijnlijke problemen in
het verschiet tussen de school en
wanbetalende ouders.
De AVS verwacht vooral proble
men bij leerlingen in het voortge
zet onderwijs die ouder zijn dan 18
jaar. Die moeten 1030 gulden per
jaar gaan betalen. Voor gezinnen
met een laag inkomen is er een mo
gelijkheid om dat geld bij het rijk
terug te krijgen, maar dat duurt
maanden en het lesgeld moet al in
augustus betaald worden.
Bovendien heeft het ministerie
geen voorlichtingscampagne ge
voerd over de schoolgeldwet en
veel scholen krijgen nu verontrus
te telefoontjes van ouders die van
niets wisten en zich afvragen of ze
nog wel op vakantie kunnen.
DOORWERTH - Met het planten van een moerbeiboom heropende prin
ses Juliana gisteren het kasteel Doorwerth bij Oosterbeek. Meer dan 37
jaar is er gewerkt aan de wederopbouw van de tijdens de Slag om Am-
hem in 1944 totaal in puin geschoten 13e eeuwse burcht. Met de restauratie
van Doorwerth was een bedrag van bijna 15 miljoen gulden gemoeid.
In het kasteel is al enige jaren het Jachtmuseum ondergebracht. Daar
zijn nu, na voltooiing van de restauratie, een theeschenkerij en een mu
seum over de geschiedenis van het kasteel bijgekomen. De ridderzaal van
het kasteel zal worden gebruikt voor officiële ontvangsten, culturele eve
nementen en, voor wie dat kan en wil betalen, trouwplechtigheden.
(foto Anefo)
DEN BOSCH (ANP) - Twee specia
listen van het Eindhovense Catha-
rina-ziekenhuis moeten zich voor
de rechter verantwoorden voor een
operatie waarbij ze twee aderklem
men achterlieten in de buikholte
van een 55-jarige patiënt. De man
overleed en de Bossche officier
van justitie legt beide medici daar
voor dood door schuld ten laste.
Voor de datvaarding komt er nog
een aanvullend gerechtelijk voor
onderzoek. Dat moet antwoord ge
ven op de vragen hoe het incident
heeft kunnen plaatsvinden on
danks de vele voorzorgsmaatrege
len, en waar welke, specialist voor
verantwoordelijk was. Dat verdere
onderzoek zal nog wel geruime tijd
in beslag
Het slachtoffer werd 4 november
vorig jaar in het ziekenhuis geope
reerd aan een maagaandoening.
Tijdens die operatie werd een stuk
je weefsel onderzocht op de aanwe
zigheid van een kwaadaardig ge
zwel. Tijdens dat onderzoek werd
de operatie stilgelegd en de wond
afgedekt. Vermoedelijk zijn de
aderklemmen op dat moment uit
het zicht verdwenen. De operatie
werd uitgevoerd door een 29-jarige
chirurg in opleiding, onder super
visie van een 43-jarige chirurg. Na
de operatie bleef de patiënt klach
ten houden. Die verhevigden dus
danig dat hü op 13 december op
nieuw in het ziekenhuis werd op
genomen. Uit röntgen-onderzoek
bleek dat zich in de buikholte een
stuk ijzer moest bevinden. De man
werd met spoed opnieuw geope
reerd. De klemmen werden toen
gevonden. Ze hadden inmiddels
een darm perforatie veroorzaakt.
Daardoor was een infectie ontstaan
waaraan de patiënt op 16 december
overleed.
Het besluit oni beide specialisten
te vervolgen heeft geen gevolgen
voor hun functioneren in het zie
kenhuis.
ADVERTENTIE
Een spaarrekening waarbij het tarief
is gekoppeld aan de rente op de kapi
taalmarkt.
Dit tarief wordt maandelijks vastge
steld. Het tegoed is dagelijks opvraagbaar
met 2% retourrente.
Het minimumsaldo bedraagt fï.ooo-
Hetrentepercentage a n/
voor de maand q
juni is:
DE DICHT Bil HUIS BANK
DEN HAAG - Informateur De
Koning heeft nog heel wat hob
bels te nemen voordat hij aan ko
ningin Beatrix kan rapporteren
dat hij zijn opdracht heeft vol
bracht: onderzoeken wat een
voortzetting van de huidige coa
litie in de weg staat en hoe die
problemen kunnen worden op
gelost.
door
Henri Kruithof
Niet alleen inhoudelijke ver
schillen van mening komen
daarbij aan de orde. Tijdens een
persconferentie liet De Koning
gisteren doorschemeren dat hij
ook de zetelverdeling tot zijn
taak rekent. Alleen de invulling
van de zetels wil hij aan de for
mateur overlaten. Lubbers komt
dus in een gespreid bedje. Maar
voordat hij zover is, moet De Ko
ning nog heel wat meningsver
schillen uit de weg ruimen. Een
overzicht.
Over de omvang van de bezui
nigingen zijn CDA en WD het in
grote lijnen wel eens. Beide vin
den dat het financieringstekort
in 1990 nog maar rond de 5 pro
cent van het nationaal inkomen
mag zijn. Het CDA heeft echter
al laten weten niets te voelen
voor de plannen van de WD om
op de volksgezondheid 3 miljard
gulden te besparen. Ook de ver
mindering van het aantal ambte
naren met zo'n 40.000 gaat het
CDA te ver. Ook de WD-plan-
nen voor bezuinigingen op stu
diefinanciering, huursubsidie en
openbaar vervoer stuiten op
weerstand omdat die vooral de
lagere inkomens een zware slag
toebrengen, zo meent het CDA.
Euthanasie
Kort voor de verkiezingen be
reikten de WD- en CDA-minis-
ters nog overeenstemming over
euthanasie. Daarin sprak het ka
binet uit liever nog geen wetge
ving te willen. Als de meerder
heid van het parlement dat toch
zou willen, dan moet er een eu
thanasiewet komen volgens de
lijnen van de 'proeve' van het ka
binet. Daarin mag euthanasie al
leen op eigen verzoek van de pa
tiënt wanneer die ondraaglijk
lijdt en in de stervensfase ver
keert.
De WD wil samen met PvdA,
D66 en klein links een veel ver
dergaande regeling. Deze partij
en hadden elkaar al gevonden op
een intiatief-wetsontwerp van
D66, waarin de stervensfase ont
breekt. Het CDA voelt daar niets
voor. WD-senator Zoutendijk
liet afgelopen weekend weten
Informateur De Koning: hobbels
genoet. (foto anp>
dat dit onderwerp maar een vrije
kwestie moet worden. Dat bete
kent dat het kabinet daarover
geen standpunt inneemt en de
zaak aan het parlement overlaat.
Lubbers en zijn CDA voelen
daar absoluut niets voor. Zij zou
den dan bij de regeling van de
euthanasie buiten spel komen te
staan. Als er iets is waar de
CDA'ers een broertje aan dood
hebben, is het politiek buiten
spel komen te staan. Dat zijn ze
niet gewend.
Discriminatie
Een soortgelijk probleem doet
zich voor bij de wet gelijke be
handeling: een wettelijk discri
minatieverbod op grond van ge
slacht, huwelijkse staat of sexue-
le geaardheid. En vooral om dat
laatste gaat het. Ook hierbij zijn
WD en PvdA het roerend eens
en is er dus een parlementaire
meerderheid voor een algemeen
verbod van deze vormen van dis
criminatie.
Het CDA heeft daarbij slechts
een, relatief gering, probleem.
Een algemeen discriminatiever
bod zou betekenen dat christelij
ke scholen homoseksuele leer
krachten niet meer mogen wei
geren. En dat gaat het CDA te
ver. Staat niet in de grondwet dat
de aanstelling van leerkrachten
tot de vrijheid van de scholen
zelf behport? Dan mag daarop
geen inbreuk, hoe gering ook,
worden gemaakt.
Media
Tenslotte ligt er. nog een me
ningsverschil over de toekomst
van ons omroepbestel. Of, om
het simpel te houden, wel of
geen commerciële televisie. De
WD zegt voluit 'ja'. Het CDA
ziet daarin een ernstige bedrei
ging van de levensbeschouwelij
ke omroepen (KRO, NCRV en
EO), die het in de concurrentie
met de commerciële omroep
zouden moeten afleggen.
Voor de verandering is de
PvdA het nu eens niet eens met
de WD. maar met het CDA.
Want ook de vierde levensbe
schouwelijke omroep, de VARA,
is falikant tegen de invoering van
commerciële tv. Alleen AVRO,
TROS en Veronica, volgen het
WD-standpunt. Zij zouden lie
ver vandaag dan morgen geza
menlijk of alleen een commer
cieel tv-net willen.