Botha: desnoods
nieuwe acties
EG-landen oneens
over Zuid-Af rika
Chili onder vuur
Evacuatie in Tsjernobil
'Z.-Afrika zal het ANC vernietigen'
Kohl wordt
vrijgepleit
Voedsel in EG veilig
Stralingsproblemen in
Sellafield en La Hague
Thatcher
wijzigt
regering
Felle strijd op Sri Lanka
DONDERDAG 22 MEI 1986
BUITENLAND
PAGINA 13
JOHANNESBURG - Zuid-Afrika zal niet aarzelen om opnieuw ANC-bases in zijn buur
landen aan te vallen, als het daar aanleiding voor ziet. Aldus waarschuwde president P.
W. Botha gisteren op de tweede dag van het debat over de aanvallen op beweerde ANC- twaalf weken nodig om vast te stel
BONN - Het vooronderzoek dat de
officier van justitie in Koblenz te
gen kanselier Kohl instelde we
gens mogelijke leugens inzake het
Flick-schandaal. krijgt geen ver
volg. Kohl was er door de advocaat
en groene, Otto Schily. van be
schuldigd voor een onderzoeks
commissie te hebben gezegd niet
te weten dat de Staatsburgerlijke
Vereniging geld voor zijn CDU in
zamelde. Deze vereniging is het be
langrijkste financieringsorgaan
van zijn CDU.
doelen in de buurlanden Zimbabwe, Zambia en Botswana, afgelopen maandag.
door
Hans Hoogendijk
De officieren van justitie hadden
waalf weken nodig om vast te stel
len dat er geen aanleiding was om
een strafrechterlijk onderzoek te
gen Kohl in te stellen.
Wel stelden de officieren vast dat
Kohl op vragen van de onderzoeks
commissie in Rijnland-Pfalz of hij
wist dat de Staatsburgerlijke Ver
eniging geld inzamelde voor zijn
partij geen 'nee' had mogen zeg
gen. Kohl wist dat zijn parti j via de
ze vereniging geld kreeg, aldus de
officieren van justitie Maar ze kon
den niet vaststellen of Kohl bewust
had gelogen. De kanselier heeft
zich er steeds op beroepen dat zijn
'nee' op de bewuste vraag op een
misverstand berustte. Hij zei te
hebben gedacht dat de vraag in
hield of hij geweten had dat zwart
geld via deze vereniging wit werd
gewassen. Volgens de officieren
van justitie kan de vraagstelling
Kohl hebben verward
Kohls woordvoerder Ost ver
klaarde dat de kanselier vanaf het
begin van het vooronderzoek er
vast van overtuigd is geweest dat
het niet tot vervolging zou komen.
Otto Schily tekent bezwaar aan
tegen het besluit. Volgens hem is
de motivatie van de officieren van
justitie niet overtuigend. De SPD
ziet in de argumentatie van de jus
titie een bewijs voor de stelling dat
Kohl een black-out heeft gehad
Deze constatering die enige maan
den geleden CDU-secretans-gene-
raal Geiszler ontglipte, zorgde toen
voor enorme opschudding in de
Bondsrepubliek.
Botha verklaarde verder zich niets
aan te zullen trekken van de inter
nationale veroordeling van de aan
vallen op de buurlanden die. naar
nu wordt aangenomen, aan zeker
zes mensen het leven hebben ge
kost. „Zuid-Afrika heeft de moge
lijkheden en de wil om het ANC te
vernietigen, als wij tenminste eens
gezind zijn", zei Botha tot het Azia-
door
Ruud de Wit
tische parlement, dat een onder
deel vormt van het Zuidafrikaanse
driekamersysteem. De opmerkin
gen van Botha lagen in het verleng
de van uitspraken, die de adjunct
minister van informatie Louis Nel
Nel zei dat het ANC een terroris
tische beweging is. die nauw sa
menwerkt met de PLO, de Sowjet-
Unie, Oost-Duitsland en Libië.
Volgens Nel waren de aanvallen op
de drie hoofdsteden van de buur
landen op geen enkele wijze ge
richt geweest op de lokale bevol
king, maar slechts tegen zorgvul
dig uitgezochte' ANC-doelen. Af
wijkend van wat de premier van
Zimbabwe, Robert Moegabe. tot
nu toe heeft beweerd, verklaarde
Nel dat wel degelijk twee ANC-ter-
roristen in Harare waren gedood.
Nel beweerde, dat Moegabe slechts
uit is op propaganda en wil verdoe-
DEN HAAG - De twaalf EG-lan
den zijn er gisteren niet in geslaagd
een gemeenschappelijke verkla
ring op te stellen naar aanleiding
sing van de ernstige problemen in
Zuid-Afrika", aldus de verklaring.
De Twaalf achten het voor de af
schaffing van apartheid
de militaire operaties door beëindiging van het geweld
Zuid-Afrika in Botswana, Zambia
en Zimbabwe. Een door het Neder
landse ministerie van buitenlandse
zaken uitgegeven verklaring over
Zuid-Afrika's militaire acties werd
later weer ingetrokken, omdat on
enigheid bestond over de precieze
tekst van de verklaring.
door
Bart Jochems -
In de ingetrokken tekst staat te
lezen dat 'de Twaalf de aanvallen
door Zuid-Afrika veroordelen als
een „ernstige aantasting van de
soevereiniteit van de drie landen.
De Twaalf zijn buitengewoon be
zorgd over de negatieve effecten
die deze acties hebben op de moge
lijkheid van een vreedzame oplos-
sentieel dat het verbod op het
ANC. PAC en andere politieke
groeperingen wordt opgeheven en
dat alle politieke gevangenen in
Zuid-Afrika onmiddellijk worden
vrijgelaten".
Volgens een woordvoerster van
het ministerie van buitenlandse za
ken is de verklaring ingetrokken
omdat een aantal EG-lidstaten „op
details, op punten en komma's"
wijzigingen wil aanbrengen in de
voortijdig gepubliceerde verkla
ring. De verzonden tekst is volgens
buitenlandse zaken een concept
tekst. De lidstaten kunnen op zo'n
concept nog wijzigingen voorstel
len, voordat de uiteindelijke tekst
openbaar wordt gemaakt. Het mi
nisterie liet bij monde van de
woordvoerster weten dat de geza
menlijke EG-verklaring vandaag
wordt verwacht.
zelen dat diens veiligheidsdienst
armzalig werk verricht.
In tegenstelling tot eerdere pers
berichten houden zowel de voor
malige Australische premier Mal
colm Fraser als de Zuidafrikaanse
minister van buitenlandse zaken,
Roelof 'Pik' Botha vol, dat de mis
sie van de Gemenebest-commissie
van Wijze Mannen niet mislukt is.
Botha zei voor de Australische ra
dio dat de commissie, die onder lei
ding van Fraser staat, tijdens haar
verblijf in Zuid-Afrika behalve met
de aanvallen op de ANC-bases in
de buurlanden ook geconfronteerd
was met de ANC-aanslagen in
Zuid-Afrika zelf. „De commissiele
den hebben aldus een goed beeld
gekregen van wat hier speelt", al
dus Botha. Wat de Zuidafrikaanse
regering betreft was de Gemene
best-commissie nu ook voldoende
op de hoogte gesteld van de ver
schillende hervormingsvoorstellen
alsmede de initiatieven om een ein
de te brengen aan het aanhouden
de geweld in Zuid-Afrika en wacht
zij verdere stappen van het Geme
nebest af.
De onlusten gingen overigens
gewoon door in Zuid-Afrika. Het
dodental in de krottenwijk Cross
roads bij Kaapstad is inmiddels op
gelopen tot 21, maar de inwoners
verwachten dat het aantal nog ver
der zal oplopen tot boven de 40. In
Johannesburg werd een neef van
de evenals Nelson Mandela tot le
venslang veroordeelde Walter Si-
sulu. Jongumusi Sisulu tot een ge
vangenisstraf van vijf jaar veroor
deeld wegens actieve steun aan het
ANC. En in antwoorden op vragen
in het blanke parlement, verklaar
de de minister van wet en orde,
Louis le Grange, dat maar liefst 30
politieagenten belast zijn met een
24-uur bewaking van de afdeling
van de Nederlandse ambassade te
Pretoria, waar Klaas de Jonge al
bijna een jaar zijn toevlucht heeft.
Le Grange weigerde evenwel te
zeggen wat de totale kosten bedra
gen, die zijn verbonden aan deze
bewaking.
LONDEN - Voor het gebouw van de Britse Labour-partij in Londen werd gisteren gedemonstreerd, tegen een
voorgenomen besluit om militante actievoerders uit de partij le weren. Onder partijleider Neil Kinnock is een
proces van de-radicalisering ingezet, dat het imago van de partij bij de kiezers moet verbeteren. ifoio epai
Buitenland kort
BRUSSEL (GPD) - Een woord
voerder van de Europese Commis
sie heeft gisteren meegedeeld dat
Ontvoering Nicaragua ^s,Tn1bS^o&ennCTn
De acht Westduitse ontwikke- vrijwel heel West-Europa zo goed
lingswerkers, die vorige week door als verdwenen is.
anti-Sandinistische rebellen in Ni- Alleen in West-Duitsland wor-
caragua werden ontvoerd, zullen den nog wat hogere radioactieve
snel op vrije voeten komen. Dat stralingen genoteerd. In Spanje en
heeft een woordvoerder van de re- Portugal is helemaal geen besmet-
bellenorganisatie FDN verklaard, ting meer gemeten.
Volgens de FDN worden de West
duitsers in Managua vrijgelaten als
de Nicaraguaanse regering garan
ties geeft voor een vrije aftocht van
de opstandelingen na het overhan
digen van de gijzelaars.
Ruimtevaartuig
De Sowjet-Unie heeft gisteren
een onbemand nieuw type van de
ruimtecapsule Sojoez gelanceerd
voor een proefvlucht. Het ruimte
vaartuig zal in de toekomst ge
bruikt worden in combinatie met
het ruimtestation Mir, zo meldde
het officiële persbureau Tass. De
capsule werd om 12.22 uur Mos-
kouse tijd gelanceerd, vermoede
lijk vanaf de ruimtevaartbasis Bai-
konoer in Kazachstan.
Kernproef VS
De Verenigde Staten hebben gis
teren voor de vierde maal dit jaar
een kernproef genomen op het
proefterrein in de Nevada-woes-
tijn. Het ministerie van energie
maakte bekend dat de ontploffing,
met de codenaam Panamint, is uit
gevoerd om 15.59 uur (onze tijd).
De explosie had een kracht van
minder dan 20 kiloton. aldus een
woordvoerder van het ministerie.
Het Russische persbureau Tass wereld
heeft de kernproef veroordeeld
Het is volgens de Europese Com
missie nu weer volstrekt veilig om
bladgroenten - ook spinazie - te
eten, omdat de nu in de handel ge
brachte groente pas na de ramp in
Tsjernobyl tot groei is gekomen.
Bovendien is in sommige landen,
zoals Griekenland, het seizoen
voor bladgroenten al zo goed als
voorbij.
Waldheim zet
tegenaanval in
WENEN (Rtr.) - De Oostenrijk
se conservatieve presidents
kandidaat Kurt Waldheim
heeft gisteren nazi-misdaden
veroordeeld en zijn landgeno
ten ertoe opgeroepen antisemi
tisme te bestrijden. Hij deed dit
in een rede als onderdeel van
zijn campagne voor de tweede
ronde van de presidentsverkie
zingen op 8 juni.
Onthullingen over zijn activi
teit bij het Duitse leger tijdens
de Tweede Wereldoorlog in de
Balkan wees hij af als laster.
„Juist omdat ik wat er onder
het nazi-bewind gebeurde ten
sterkste veroordeel, verwerp ik
ten enenmale de laster die in de
afgelopen paar maanden tegen
mij en ons volk is gericht", zei
hij op een vergadering in We
nen.
NEW YORK/SANTIAGO (IPS) - De leden van de VN-commissie voor
economische en sociale zaken (Ecosoc) hebben in New York de mensen
rechten-situatie in Chili bekritiseerd. De Ecosoc, een beleidsvormend
orgaan, komt gewoonlijk tweemaal per jaar bijeen in New York. De Ver
enigde Staten schaarden zich achter de resolutie van afkeuring.
Soortgelijke voorstellen over Afghanistan, El Salvador en Iran konden
niet op eenstemmigheid rekenen. De Amerikaanse vertegenwoordiger
distantieerde zich overigens van de VN-rapportage over Chili. Ambassa
deur Vernon Walters noemde deze „discriminerend" en „oneerlijk"
Mexico noemde de Chileense situatie „systematische en gevestigde
verslechtering van wereldwijde principes en normen over mensenrech
ten". Ondanks beloften van de dertien jaar oude militaire junta is er geen
sprake van verbetering, aldus Mexico.
Intussen nemen in Chili zelf de protesten tegen de regering van gene
raal Augusto Pinochet toe. Politie en leger patrouilleren met tanks door
de straten van de hoofdstad Santiago. Met traangas en automatische ge
weren worden mensen van de straat gehouden. Een vredesmars die deze
week gelijktijdig met een internationale bijeenkomst van parlementa
riërs in Santiago moest plaats hebben, werd verhinderd. Honderd men
sen zijn gearresteerd.
De opwerkingsfabriek
Cambodja/Vietnam Honderdduizend personen moeten voorlopig weg
Vietnam zal volgende week
10.000 soldaten uit Cambodja te
rugtrekken als gevolg van de jaar
lijkse troepenvermindering. Een
woordvoerder zei dat Vietnam in
de afgelopen vijf jaar ongeveer
eenderde van zijn troepenmacht
uit Cambodja heeft teruggetrok
ken. Volgens Westerse schattingen
zijn er 160.000 Vietnamese troepen
in Cambodja. Vorig jaar augustus
beloofde de regering in Hanoi dat
voor J990 alle Vietnamezen weg
zijn uit Cambodja.
Nieuw-Caledonië
De 145.000 bewoners van het
Franse overzeese gebiedsdeel
Nieuw-Caledonië zullen zich vol
gend jaar in een referendum kun
nen uitspreken over de toekomst
van deze in de Stille Oceaan gele
gen eilandengroep. Zij kunnen dan
kiezen voor volledige zelfstandig
heid of voor een status waarbij
Nieuw-Caledonië als autonoom ge
bied deel blijft uitmaken van
Frankrijk.
MOSKOU/WENEN (AP/Rtr.) De
Russische autoriteiten treffen
voorbereidingen voor een langdu
rige evacuatie van de 92.000 perso
nen die na de ramp in de kerncen
trale in Tsjernobil het gebied
moesten verlaten. Dit blijkt uit vei
schillende berichten die gisteren in
de Russische media zijn versche
Het communistische partijdag
blad Prawda meldde dat de autori
teiten voorbereidingen treffen
voor de bouw van 10.000 woningen
waarin een aantal evacués de win
ter moet doorbrengen.
Radio Moskou meldde in een En
gelstalige uitzending dal de des
kundigen bij de kernreactor een
noodplan hebben uitgewerkt,
waarbij de hele reactor zal worden
ingepakt in beton. Ook de reini
gingswerkzaamheden in het ge
bied rond de reactor en de 'geva
renzone' gaan nog steeds door.
De 35 landen, die bij het Bureau
voor Atoomenergie zijn aangeslo
ten en in Wenen een spoedzitting
hielden, hebben er gisteren mee in
gestemd te werken aan bindende
afspraken voor maatregelen bij nu
cleaire ongelukken. Ook de Sow
jet-Unie ging akkoord met de plan
nen. De Sowjcl-afgevaardigde bij
de IAEA, Boris Scmjonov, heeft la
ten weten dal het aantal slachtof
fers van de kernramp in Tsjernobil
is gestegen tot vijftien. Moskou is
niet van plan de westerse landen,
die nadelige gevolgen ondervon
den van de radioactieve straling
schadevergoeding te betalen
De Westduitse regering heeft 200
miljoen mark uitgetrokken voor
directe hulp aan boeren en tuin
ders die in de problemen zijn geko
men door het reactorongcluk in
Tsjernobyl. De regering was hier
toe verplicht volgens de zogenaam
de atoomwetten in de Bondsrcpu
bliek.
De regering betaalt de veeboeren
een schadevergoeding voor hogere
voedingskosten. Deze bedraagt ge
middeld 15 pfennig per liter melk
die naar de melkfabrieken ging in
de periode dat de koeien op last
van Bonn op de stal moesten blij
ven. Tuinders krijgen een vergoe
ding voor de vernietigde sla. spina
zie. prei die gelijk is aan de norma
le marktprijs.
PARIJS'LONDEN BRUSSEL
(AFP/DPA/UPI) Vijf werknemers
zijn gisteren met straling besmet
geraakt bij een ongeluk in de Fran
se opwerkingsfabriek voor kernaf
val in La Hague. Dit hebben func
tionarissen van de maatschappij
Cogema, die de opwerkingsfabriek
exploiteert, verklaard.
De vijl werknemers hebben een
dosis radioactiviteit opgelopen van
tussen de 0,7 en 18 rem. Twee van
hen werden blootgesteld aan een
dosis die ver uitgaat boven de ma
ximaal toelaatbare hoeveelheid
straling van vijf rem per jaar, die de
Franse wet voor werknemers van
kerncentrales stelt. Volgens func
tionarissen van Cogema ligt deze
dosis echter nog beneden de geva-
rengrens. Na medische controle
konden de vijf werknemers naar
huis. aldus een mededeling van
Cogema.
De maatschappij noemde het on
geluk „betreurenswaardig, maar
niet ernstig". Het ongeluk zou niet
te wijten zijn aan het opwerkings-
proces. maar deed zich volgens Co
gema voor bij het ontsmetten van
een buizenstelsel buiten de opwei
kingsfabriek.
De opwerkingsfabriek in La Ha
gue aan de noordwestkust van
Frankrijk verwerkt radioactief af
val uit kerncentrales van verschei
dene landen. Bij het porces wor
den afgewerkte splijtstoffen ge
schikt gemaakt voor nieuw ge
bruik.
Sellafield
In de Britse opwerkingsfabriek
voor afgewerkte kernbrandstof
Sellafield heeft zich deze week het
vierde ongeluk in dit jaar voorge
daan Twee werknemers die een
ventiel repareerden kregen stra
ling van plutoniumoxyde op hun
handen, zo is gisteravond meege
deeld. De dosis was kennelijk ho
ger dan toegestaan, maar hoc- hoog
zij was kan pas na diepgaand me
disch onderzoek worden vastge
steld, aldus de bedrijfsleiding.
Centrale Doel
Een van de vier kerncentrales in
Doel bij Antwerpen, op slechts en
kele kilometers van de Nederland
se grens, zal binnenkort enige tijd
stilgelegd moeten worden in ver
band met roestverschijnselen aan
de stoomgenerator van de kern
reactor van 'Doel-II'. Volgens de
directie van de centrale is echter
geen sprake van een gevaarlijke si
tuatie. De actiegroep Kernenergie
Zeeuws-Vlaanderen stelde onlangs
dat de corrosie tot lekken van de
centrale zou kunnen leiden. Maar
de directie van de vier naast elkaar
gelegen centrales in het kernpark-
Doel zegt dat sprake is van een niet
verontrustend probleem. De twee
de centrale in Doel is pas elf jaar
oud.
LONDEN - De Britse premier me
vrouw Thatcher heeft gisteren en
kele wijzigingen in haar kabinet
aangebracht. De belangrijkste
daarvan is de vervanging van mi
nister Keith Joseph (onderwijs)
door Kenneth Baker, die thans de
portefeuille van milieu en lokale
overheid beheert.
Behalve Baker maakte ook de
voor uiterst-rechts doorgaande mi
nister Ridley (thans nog vervoer)
promotie. Hij zal het oude departe
ment van Baker gaan beheren. De
plaats van Ridley zal worden inge
nomen door John Moore, tot nu toe
staatssecretaris van financiën.
Sir Keith Joseph had premier
Thatcher een half jaar geleden al
laten weten te willen opstappen
omdat deze 68-jarige politicus zich
niet langer opgewassen achtte te
gen de hoge eisen die het minister
schap stelt.
In de 51-jange Baker heeft hij
een opvolger die grote indruk op
mevrouw Thatcher heeft gemaakt
door de krachtige wyze waarop hij
dit jaar de afschaffing van de Lon-
dense gemeenteraad, de Greater
London Council (GLC), en andere
gemeenteraden voor zijn rekening
nam.
Baker staat bekend als een ener
giek manager en bovendien als een
man die goed bij het grote publiek
overkomt. Die twee kwaliteiten zal
hij in zijn nieuwe baan hard nodig
hebben ook: in het Britse onder
wijs gist het nu al jaren.
De grote bezuinigingen op de pu
blieke uitgaven tijdens de regerin-
gen-Thatcher hebben er voor ge
zorgd. dat de leerkrachten er netto
aanzienlijk op achteruit zijn ge
gaan. Dat leidde bij de leraren op
de middelbare scholen tot sta
kingsacties die meer dan een jaar
duurden en pas onlangs beëindigd
werden.
Maar de beknibbelingen hebben
ook ernstige gevolgen gehad voor
de kwaliteit van de schoolgebou
wen en het lesmateriaal. Juist gis
teren bracht de Britse schoolin-
spectiedienst een vernietigend rap
port uit waarin de inspecteurs zich
ernstig zorgen maken over de ge
volgen van dit kwaliteitsverlies
voor de leerlingen.
Uit peilingen is gebleken, dat de
houding van de regering-Thatcher
inzake het onderwijs heel slecht
valt bij het Britse publiek. Het is
mede die houding die ervoor ge
zorgd heeft, dat de regering thans
zo slecht bij de kiezers valt. getuige
onder meer de uitslag van lokale
verkiezingen begin deze maand.
Peres wil niet
Moebarak en
Hoessein praten
JERUZALEM (AP) - Premier Pe
res van Israël heeft gisteren een
ontmoeting voorgesteld tussen
vertegenwoordigers van Israel.
Jordanië en Egypte om de impasse
in het vredesoverleg over het Mid
den-Oosten te doorbreken.
Peres, die dit voorstel in het par
lement deed, hoopt zo aan 'de be
zwaren van Jordaanse zijde' om al
leen met Israël in overleg te gaan
tegemoet te komen.
In februari van dit jaar hepen de
door de VS gesteunde pogingen
om tot overleg te komen vast op de
vraag door wie de Palestijnen by
de besprekingen moeten worden
vertegenwoordigd, nadat koning
Hoessein van Jordanië de samen
werking met de PLO had beein
digd.
Peres verklaarde dat hij verleden
maand onder auspiciën van de VS
een vertrouwelijke ontmoeting
met Jordaanse vertegen woord i
gers heeft gehad.
'Ik denk dat wij naar een oplos
sing moeten zoeken waarbij onze
nederzettingen niet verwijderd
hoeven worden. Zoals Arabische
nederzettingen mogelijk zijn in Is
rael, zo moeten Israëlische neder
zettingen mogelijk zijn in Arabi
sche gebieden', aldus de premier
over de toekomst van de bezette
gebieden
COLOMBO (AP) - Srilankaanse troepen hebben aanvallen uitgevoerd 'op
bolwerken van Tamilsepcralistcn op hel noordelijke deel van het eiland
en hebben hun opmars op het schiereiland Jaffna gisteren voortgezet.
Het is de vijfde dag van een grootsschecps regeringsoffensief tegen Ta
mils.
De Tamils strijdep voor onafhankelijkheid van het noordelijke en
oostelijke deel van eiland van de rest van Sri Lanka dat door Singalezen
wordt overheerst
Ook zijn de lijken van negen ontvoerde burgers aangetroffen en heb
ben Tamils een cementfabriek opgeblazen Aldus is uit regeringskringen
in Colombo vernomen. De opmars op het Tamilbolwerk Jaffna werd
dinsdag tol staan gebracht doordat de rebellen zich fel verzetten
Het Srilaanksc leger en de marine hebben 40 huizen vernield toen zy
aanvallen uitvoerden op vcrmocdellijko schuilplaatsen van Tamilsepera
tislen in Velvetliturai. aldus is uil kringen van Tamils vernomen.
In do stad Jaffna heeft hel legci Tamilposilies bestookt en ongeveer 500
inwoners hebben de stad ontvlucht. Volgens officiële gegevens zijn bij de
acties 30 soldalen gesneuveld, maar volgens de Tamils bnedraagt het
aantal slachtoffers 70.
Ongeveer lOOTamilrebellcn hebben woensdag geprobeerd een kazerne
te overmeesteren. Drie soldaten werden gedood toen de rebellen een
regeringsccnheid aanvielen in Pcriyakullimallay in het oostelijke distriet
Amparai Vier soldaten raakten gewond.
