Een paard reist altijd eerste
Musical Ride': het
beste paard van stal
Britse traditie naar Haagsche Paardendagen
ZATERDAG 17 MEI 1986
ST
EXTRA
PAGINA 29
De veemarkthallen in Utrecht vor
men dit keer het decor van de jaar
lijkse hengstenkeuring van het
Warmbloed Paard Nederland
(WPN). De keuring is een opmerke
lijke combinatie van oude hippi
sche tradities en commercie.
De bolhoeden en andere gebruiken
vormen slechts een deel van het spekta
kel. Op tal van plaatsen in de markthal
len wordt druk onderhandeld en gaan
vaak grote bedragen over tafel. „Een
paard dat door alle keuringen komt, is
misschien wel tien keer zoveel waard als
daarvoor", legt Wim Koopman, direc
teur van Air Charter International (ACI)
uit.
Koopmans meer dan gemiddelde be
langstelling ^ioor de hengstenkeuring
heeft in de eerste plaats een zakelijke
achtergrond. Als er paarden van eige
naar verwisselen, betekent dat in veel
gevallen werk voor zijn bedrijf dat zich
heeft toegelegd op vervoer van dieren
door de lucht. Of zoals het in vaktermen
heet: ACI is specialist in het vervoer van
levende have.
In zijn kantoor op Schiphol-Zuid
toont de directeur zich enkele weken la
ter een tevreden 'koopman'. „We hebben
weer aardig zaken kunnen doen na de
hengstenkeuring", stelt hij vast. Met na
me in de Verenigde Staten bestaat een
grote belangstelling voor in Nederland
gefokte paarden. Jaarlijks vliegt ACI ve
le honderden paarden naar een nieuwe
eigenaar aan de overkant van de plas,
waarvan ongeveer eenderde uit Neder
land afkomstig is.
Daarnaast vervoert het dochterbedrijf
van Transport Management Internatio
nal (TMI) geregeld springpaarden, dres-
suurpaarden en dravers die deelnemen
aan wedstrijden in het buitenland,
koeien, eendagskuikens en 16-weekse
hennen. ACI is een van de weinige Ne
derlandse bedrijven die zich specialist
op dit terrein mag noemen.
Air Charter bestaat inmiddels 10 jaar.
Vervoer van dieren door de lucht be
paalt nu ongeveer 60 procent van alle ac
tiviteiten. „ACI is luchtvrachtmakelaar.
Wij werken anders dan'luchtvrachtagen
ten en houden ons niet bezig met ver
voer van en naar de luchthaven. Klanten
kunnen bij ons ruimte in een vliegtuig
huren. ACI is eigenlijk een tarieven-
bank. Exporteurs krijgen een aantal ver
voersmogelijkheden aangeboden en ma
ken daaruit een keuze".
Zorg en toewijding zijn voor Air Char
ter zeer belangrijk. In het wereldje van
exporterende bedrijven heeft een trans
porteur snel zijn naam te grabbel ge
gooid als er iets misgaat met een zen
ding. Dan wordt de onderlinge concur
rentie even vergeten en staat behoud
van de goede naam van het Nederlandse
bedrijfsleven in het buitenland centraal.
Het werk van Air Charter omvat in het
geval van dierentransport meer dan het
regelen van de ruimte in een vliegtuig.
Het vervoer is aan veel en vaak zeer
strenge regels gebonden. „Wij regelen
alles. Van de verzekering en de veteri
naire begeleiding tot de quarantaine in
het land van aankomst".
De regels daarvoor verschillen van
land tot land. In de Verenigde Staten
moeten paarden twee dagen in quaran
taine. Wie zijn dier naar Australië wil
vervoeren, stuit op grotere problemen.
De autoriteiten daar eisen dat het dier
eerst in Nederland een maand in quaran
taine verblijft en vervolgens nog eens
twee maanden in Engeland. Een gecom
pliceerde zaak, die als het moet door Air
Charter wordt geregeld.
Niet alleen de mens is soms bang voor
vliegen, ook dieren lijden aan dezelfde
kwaal. De taak van de begeleiders, afge
studeerd op het niveau van dierenarts en
ervaren in de omgang met paarden, be
gint al bij aankomst op de luchthaven.
Zij moeten ervoor zorgen dat de paarden
rustig in de speciaal ontworpen box ko
men. „Het belangrijkste is om het eerste
paard rustig binnen te krijgen. Dan vol
gen de anderen meestal zonder proble-
De paardenboxen, ontworpen en ver
volmaakt in samenwerking met onder
andere de KLM, de faculteit Diergenees
kunde van de universiteit van Utrecht
en dé Veterinaire Dienst van het minis
terie van landbouw, bieden plaats aan
drie paarden en een begeleider die gedu
rende de hele vlucht aanwezig is.
De vliegers van een toestel worden
vooraf op de hoogte gebracht van de
aanwezigheid van de bijzondere passa
giers. Het toestel gaat tijdens de start
rustig omhoog om de dieren niet onno
dig onrustig te maken. Een nerveus
paard beschikt over ongekende kracht,
weet Koopman uit ervaring. Met eigen
ogen heeft hij eens gezien hoe een paard
de achterkant van de uiterst degelijk ge
bouwde box wegtrapte alsof het een
stuk karton was.
Vliegen de edele viervoeters 'eerste
klas', de koeien moeten het tijdens een
luchttransport doen met een plaatsje in
de 'toeristenklasse'. Air Charter heeft
De Britten noemen het 'Musical Ride', en het is een groep uit de kluiten
gewassen cavaleristen die met een begeleidend tamboerkorps al ruim
honderd jaar voor het nodige spektakel zorgt bij feestelijke of ceremoniële
gelegenheden. Volgende maand zal dit stukje Britse traditie de Haagsche
Paardendagen aandoen. Koos Post woonde een oefening bij in het Londense
Hyde Park, en was er ongelukkigerwijs ooggetuige van een zware botsing...
door Koos Post
Een stukje Britse traditie komt naar
Nederland. Als hoofdnummer van
de Haagsche Paardendagen. Het zal
op 19 en 20 juni te zien zijn tussen
de lommerrijke bomen van het Lan
ge Voorhout. Daar wordt door een
groep van 23 Engelse cavaleristen in
groot ceremonieel tenue - compleet
met gepluimde helmen en blinken
de kurassen (dat zijn borstharnas
sen - de zogenaamde 'Musical Ride
of the Household Cavalry' gereden,
zoals die in Engeland al meer dan
een eeuw in ere wordt gehouden.
Een levendige carroussel, waarvan
wij dezer dagen een voorproefje
kregen in het sfeervolle Londense
Hyde Park.
Het verbaasde eigenlijk daarbij te horen
dat er geen vaste bezetting bestaat voor
dit voor de Engelsen zo belangrijke hip
pische vlagvertoon. Integendeel, het
soms zelfs spectaculaire schouwspel
wordt verzorgd door de besten onder de
jeugdige militairen, die zo van de eerste
militaire opleiding van twee speciale re
gimenten zijn geplukt om deel te gaan
uitmaken van het bereden Household
Cavalry Regiment. Ze gaan dan voor
driejaar tussen, onder en op de paarden.
Zeker, het zijn beroepsmilitairen. Ze
hebben inderdaad voor een soldateske
loopbaan gekozen. MaaT niet op de rug
van een paard. Ze kozen voor de in
Windsor gestationeerde 'Life Guards'
omdat zij wellicht de ambitie hadden
pantserwagens te besturen, voertuigen
die in oorlogstijd veelal worden gebruikt
voor gewapende verkenning. En de jon
gelui, die voor 'The Blues and Royals'
kozen, droomden in hun nog jongere ja
ren misschien al van de Chieftaintanks,
waarmee dit regiment thans in West-
Duitsland is gelegerd.
Toch leveren deze twee regimenten per
traditie de ruiters voor de persoonlijke
cavalerie van het Britse staatshoofd. Het
regiment dat de bereden lijfwacht van
de Britse vorstin vormt. Het legeronder
deel, dat voor een kleurrijke escorte
zorgt bij feestelijke of ceremoniële gele
genheden. Zoals bij de befaamde 'Troo
ping of the Colour' (de grootse parade op
de verjaardag van de koningin) bij de
opening van het parlementaire jaar, bij
officiële bezoeken van staatshoofden en
niet te vergeten bij koninklijke trouw
partijen, zoals binnenkort als de tweede
zoon van koningin Elizabeth in het hu
welijk zal treden.
'Vrijwillig'
Dus weten de jongens, die tot de 'Life
Guards' en 'The Blues and Royals' toe
treden, dat zij de kans hebben op een
paarderug te moeten klauteren. In prin
cipe gebeurt dat op basis van vrijwillig
heid, maar als er niet genoeg vrijwilli
gers naar voren stappen, wordt de rest
gewoon aangewezen.
Jongens, die nooit tevoren op een
paard hebben gezeten, die wellicht ook
nooit op een paard hebben willen zitten,
zullen toch driejaar in het hippisch mi
lieu moeten verkeren. Voor vorstin en
vaderland.
Na driejaren keren zij terug naar de
pantserwagens of de tanks, maar tot zo
lang moeten zij met een enkelvoudige
paardekracht genoegen nemen. Ze be
ginnen met een opleiding van 21 weken.
Wie ooit heeft paardgereden en zich de
stijve spieren na de eerste ritten nog kan
herinneren, zal begrijpen hoe zwaar
vooral de eerste weken voor de jonge mi
litairen zijn. Want ze moeten niet alleen
leren rijden, ze moeten ook alles te we
ten komen van paardverzorging, onder
houd harnachement en wat er zoal meer
bij paardrijden komt kijken. En dat on
der de strenge regels van zo'n in tradities
zwemmend Brits keurkorps.
De besten worden uitverkoren om toe
te treden tot het selecte groepje dat de
'Musical Ride' mag gaan verzorgen. Een
muzikale carroussel, dié natuurlijk ook
diep in het verleden wortelt. De basis
voor deze 'Musical Ride' werd in 1882
gelegd, toen op een koninklijk toernooi
door het eerste regiment van de Life
Guards een carroussel werd gereden.
Een nieuwe traditie was geboren. En al
korte tijd later stond de samenstelling
van de groep voor de eeuwigheid vast:
acht Life Guards met witte pluimen op
de loodzware zilveren helmen, acht
Blues and Royals met rode pluimen, één
paukenist - uiteraard op een bont paard
- vier trompetters en twee hoefsmeden
met diepglanzende bijlen.
Die bijlen worden niet voor niets mee
gedragen. Symbolen van de tijd waarin
oorlogen nog in veldslagen werden be
slist. Als de kruitdampen en stofwolken
na harde strijd waren opgetrokken was
het niet altijd meer mogelijk om het ge
beurde zorgvuldig te recapituleren.
Bijverdienste
Niet al te dik betaalde officieren maak
ten vaak van die nood een 'deugd' door
snel enkele paarden te verkopen. Die
dan later als 'in de strijd verloren ge
gaan' werden opgegeven. Een niet on
aardige bijverdienste, waar echter een
stokje voor werd gestoken toen werd be
sloten in de hoeven van elk paard een
nummer te branden. Van gesneuvelde
paarden moesten de (genummerde) hoe
ven worden ingeleverd. Vandaar die bij
len: de hoefsmeden moesten er de hoe
ven van de dode paarden mee afhakken.
Overigens waren dergelijke diefstal
letjes geen verschijnsel dat alleen in het
verleden werd geregistreerd. De House
hold Cavalry zit in het hart van Londen.
Een gunstige uitgangsstelling voor de
verschillende ceremoniële taken, die
veelal plaats hebben vlak bij de kazerne
en de stallen in het Hyde Park.
Maar in andere opzichten blijkt het
een minder gelukkige stek. Er bestaat
daar geen schijn van kans tot uitbrei
ding. In de winter kan er nauwelijks bui
ten worden geoefend. En het blijkt ook
een plaats, waar de verleiding hard trekt
aan de jeugdige militairen. Alcohol,
seks, drugs en misdaad liggen binnen
handbereik. Er zijn in het verleden dan
ook de nodige helmen verdwenen. Din
gen, die duizenden guldens kunnen op-
breqgen. Met harde hand heeft men ten
slotte het euvel onder controle kunnen
krijgen, maar echt gelukkig zijn ze in
Hyde Park niet met hun accommodatie.
Maar Hyde Park vormt natuurlijk wel
een prachtig deeor om aan geïnteres
seerden eens te laten zien wat zo'n Musi
cal Ride zoal heeft te bieden. Elk jaar
wordt de voorstelling iets gewijzigd om
het voor alle partijen fris te houden. Net
genoeg om het anders te doen lijken,
maar niet te veel om het karakter niet
aan te tasten. Na vier jaar is de cirkel
rond en is weer terug op het 'oude' pro
gramma.
Geen vetpot
In de afgelopen weken is er hard ge
werkt om het nieuwe programma van de
'Musical Ride' onder de knie te krijgen.
Naar alle plaatsen waar in het komende
De cavaleristen in het Londense Hyde Park: voorstelling elk jaar gewijzigd.
seizoen een voorstelling zal worden ge
geven waren uitnodigingen gestuurd om
vertegenwoordigers naar Londen te stu
ren. Dan konden ze zelf zien wat hun te
wachten staat.
Uit Nederland was een groepje van
zes journalisten en twee vertegenwoor
digers van de organisatie van de Haag
sche Paardendagen overgevaren. Luite
nant Stewart Cowen van The Blues and
Royals nam ons onder zijn hoede. De 25-
jarige officier is van huis uit een boeren
zoon, maar de opleiding had voldoende
'Sandhurst-accent' in zijn spraak ge
stopt om hem tot een ware verdediger
van de Britse bereden tradities te ma
ken. Hoewel de rafels aan zijn uniform-
mouw deden vermoeden dat dat ook
vandaag de dag nog geen vetpot is.
Glimmend
Hij sleepte ons overigens met veel en
thousiasme door de stallen met de meer
dan 220 op stand staande paarden. Veel
Ierse viervoeters. Ook één Nederlandse
Gelder, maar het overgrote deel komt
van fokkerijen in Ierland, de vaste leve
ranciers. De Household Cavalry betaalt
meestal tussen de vijf- en zesduizend
gulden per paard en neemt er per jaar
dertig tot veertig af. De paarden moeten
een bepaalde stokmaat hebben.
Men heeft voor deze Ierse paarden ge
kozen omdat ze rustig, betrouwbaar en
sterk zijn. Dat is wel nodig ook. Een ge
middelde ruiter met zijn volledige uit
rusting aan weegt over de honderd kilo.
De gehele Musical Ride wordt - zoals
dat heet - doorgezeten. De ruiter komt
dus niet uit het zadel. Dat vraagt veel
van de paarderug.
Natuurlijk staan de paarden er
hoogglanzend bij. Men kan nauwelijks
anders verwachten in deze aan zo stren
ge regels gebonden militaire gemeen
schap, waarin lange en zware dagen wor
den gemaakt. De helmen en kurassen
glimmen je tegemoet. De witte hand
schoenen en broeken zijn smetteloos.
De lange lieslaarzen diepglanzend ge
poetst. Luitenant Cowen zet een militair
in de houding om het zijn gasten goed te
kunnen tonen. En hij vertelt dat het de
man tussen de zes en tien uur kost om
zijn gehele uitrusting in orde te maken.
Bij de Household Cavalry gebeurt al
les in eigen beheer. Een eigen hoefsme
derij, een eigen zadelmakerij, een eigen
kleermakerij, eigen koks en ook eigen
rftusici. Want aan de Musical Ride ne
men niet alleen vier trompetters deel,
het geheel wordt begeleid door een klein
tamboerkorps. Dat gaat echter niet mee
op stap. Er wordt de voorkeur aan gege
ven om in elke plaats waar wordt opge
treden met plaatselijke muziekkorpsen
te werken. Voor de vier optredens in
Den Haag is het tamboerkorps van de
Koninklijke Militaire Kapel bereid ge
vonden zijn medewerking te verleden.
Overigens is het te hopen dat de Resi
dentie verschoond blijft van het onge
lukkige incident dat in het Hyde Park
voor enige opschudding zorgde.
Het zag er allemaal zo fraai uit. Een
dun zonnetje in een nevelig park be
scheen het kleurige en glanzende groep
je militairen te paard. Met tientallen
trimmers op de achtergrond.
De zestien soldaten en de hoefsmeden
op zwarte Ieren, de vier trompetters op
smetteloze schimmels (op het slagveld
dus duidelijk herkenbaar) en in het mid
den een zwaar en imposant wit-bruin
paard, wijdbeens staand om de loodzwa
re last van de drummer met zijn twee
zilveren trommels van 120 kg per stuk te
lfoto's Robert Scheen.i
kunnen torsen.
De militairen njaen ae carroussel met
de teugels in één hand, omdat in de an
dere een lans met vlag wordt vastgehou
den. De teugels hingen daarbij vaak wat
slap langs de paardehals, zodat alleen
met zit en beenhulpen kon worden ge
stuurd. Het ging allemaal goed, zolang er
geen ingewikkelde patronen behoefden
te worden gereden. Twee naast elkaar,
vier naast elkaar, het klopte als een bus.
Een imponerende schouwspel, dat naar
het einde toe aan spektakel wint wan
neer de gelederen door elkaar galoppe
ren.
Botsing
In gewone galop is dat al een moeilijke
taak, maar de timing moet helemaal per
fect zijn als dat gebeurt in uitgestrekte
galop waarbij snelheden van over de
veertig kilometer per uur kunnen wor
den bereikt. En die timing bleek (nog)
niet perfect...
In het midden van de van de uitgezette
ruimte knalden twee paarden in volle
galop tegen elkaar, één berijder kon met
veel moeite een nog redelijke landing
maken, maar zijn collega plofte met een
diepe dreun ruggelings tegen de grond
om daar roerloos te blijven liggen.
Het moet de bevelvoerend captain
moeilijk zijn gevallen de demonstratie af
te fluiten, maar hij deed het. Een door
vele trotse zielen snijdend snerpend ge
luid zette de carroussel stil totdat de ge
vallen man was afgevoerd en de rond
hollende paarden waren gevangen. De
voorstelling werd nog voltooid, maar het
was net of de helmen en kurassen wat
minder glansden. Belangstellingen kre
gen vervolgens de gelegenheid met de
deelnemende militairen een woordje te
wisselen. Niemand had wat te vragen...
De soldaten op zwarte Ierse paarden, de trompetters op schimmels, op het
slagveld dus duidelijk herkenbaar.
juist een massaal transport naar Afrika
achter de rug. Met een Boeing 707 vloog
het bedrijf 80 koeien per vlucht over.
„We hebben 32 vluchten achter de rug.
Het ging in totaal om 2500 drachtige
vaarsen die bestemd zijn voor de fokke
rij en de melkproduktie".
Het vliegtuigruim werd daarvoor ver
deeld in kralen, met plaats voor zes die
ren. Belangrijke taak van de begeleiders,
ervaren krachten die op afroep beschik
baar zijn, was ervoor te zorgen dat de
koeien niet gingen liggen. „Er was het
risico dat de vrucht zou warden vertrapt
door een van de andere dieren", aldus
Koopman.
Bij zo'n transport houdt het werk van
de begeleiders niet op bij aankomst op
de luchthaven. Zij assisteren ook bij het
verdere vervoer van de koeien met
vrachtwagens. In het prille begin werd
een keer een koeientransport naar Bah
rein verzorgd zonder Nederlandse bege
leiders. De eerste en de laatste keer ove
rigens. Koopman zal het niet licht verge
ten. Een van de dieren kreeg het op zijn
heupen: „Bij het uitladen ging een van
de koeien aan de haal, voorafgegaan
door enkele Arabische begeleiders die in
paniek vluchtten. Vervolgens gingen al
le andere koeien er achter aan". Het re
sultaat: de luchthaven werd enkele uren
afgesloten, vliegtuigen moesten uitwij
ken en de plaatselijke autoriteiten gin
gen als cowboys achter de dieren aan om
ze weer bij elkaar te brengen. Sinds die
tijd gaan er op elke vlucht eigen begelei-'
ders mee.
Veel van de koeien die ACI vervoert,
komen uit West-Duitsland. Dat land le
vert momenteel een topprodukt waar
het gaat om de verhouding melk- en
De paarden in een speciaal ontwikkelde box
vleesproduktie. „Nederland loopt daar
bij nu iets achter, maar doet er alles aan
die achterstand in te halen. We vervoe
ren nu al sperma van stieren uit de Ver
enigde Staten, waarmee Nederlandse
koeien worden bevrucht", aldus Koop-
Een derde belangrijk onderdeel van
het werk is het kuikenvervoer. Neder
lands pluimvee is erg in trek bij fokkers
in het Midden-Oosten en Afrika. Zo gaan
er wekelijks 400.000 kuikens naar
Noord-Jemen en in het verleden heeft
ACI al zo'n 60 miljoen kuikens naar Al
gerije vervoerd.
Minder groot in aantal, maar wel zo
leuk zijn de transporten van bijzondere
dieren, uiteenlopend van dolfijnen voor
dolfinaria tot nijlpaarden. „Incidenteel
vervoeren we alles wat er in een dieren
tuin rondloopt. Enige tijd terug hebben
we orca's van Reykjavik in IJsland naar
Sao Paulo in Brazilië gebracht. Dan zoek
je naar een verbinding met zo weinig
mogelijk stops. Elke mogelijke bron van
vertraging of oponthoud wordt zoveel
mogelijk vermeden".
WIM BANK
