Humor, ernst
en stil protest
1
■r
't WAEKHUT
SJE
:.T
ZATERDAG 3 MEI 1986
EXTRA
PAGINA 21
De gevel van het huis is voor menig
woningbezitter een vrijplaats voor het etaleren
van spitse humor, oubolligheid of voor het uiten
van een stil protest. Neem die ene boer uit
Zoetermeer, die gewend was aan weidse
uitzichten. Overeenkomstig het gemeentelijke
bestemmingsplan raakte hij ingebouwd in de wijk
'Meerzicht'; voor zijn deur kwam een uit vijftien
woonlagen opgetrokken flatcomplex te staan. Uit
nijd spijkerde hij de volgende tekst op zijn muur:
'Minder zicht door Meerzicht'. Ook in het Leidse en
omgeving draaien de huiseigenaren hun hand niet
om voor een spreuk. Op deze pagina de weergave
van twee dagen 'geveltoerisme'.
door Gerard van Putten
'Pompzicht', Van der Valk Boumanweg, Leiderdorp.
Moet het gevelbord worden bekeken als symbool van onvrede over het uitzicht dat
voornamelijk wordt bepaald door tankende automobilisten? Navraag bij bewoon
ster De Vries leert anders. 'Pompzicht' blijkt het korte en tegelijk krachtige resultaat
van een humoristische overpeinzing, ergens in een bos waar op een of ander huis de
tekst 'Kasteelzicht' prijkte. „Voor de gein heb ik toen tegen mijn man gezegd: wij
noemen ons huis 'Pompzicht'. En ik kan u verzekeren dat we er veel succes mee
hebben. Je zou de mensen de kost moeten geven die de tekst lezen en vervolgens
lachend doorlopen".
'An 't Luie Duin', Sportlaan, Katwijk aan Zee.
Het grondgebied rondom de villa van de familie Van Wijnen blijkt niet per definitie
een vrijplaats voor notoire luilakken, zoals het in sierletters gepenseelde muurop
schrift suggereert. „Ik heb me laten vertellen", zegt de vrouw des huizes, „dat die
spreuk erop is gezet door degene die dit huis heeft laten bouwen. Hij heeft ermee
willen zeggen dat dit huis is neergezet aan de lijzijde van het duin. In dit geval is lui
een verbastering van lijzijde".
'Zonder strijd geen overwinning', in Alphen a/d Rijn.
Actie roept per definitie reactie op. Overbuurman vond op buurmans 'De aanhouder
wint' het antwoord 'Zonder strijd geen overwinning'. In de sport gaat die term op,
zegt hij, maar ook in het dagelijkse bestaan. „Ik leef mijn leven vanuit een geestelij
ke invalshoek. Het hele leven is een strijd. Ik hoop en bid ervoor dat de overwinning
uiteindelijk wordt behaald. En dat bord op mijn huis moet een ieder die het wil lezen
maar beschouwen als een doordenkertje".
'De Stunt', Hoogwakersboschstraat, Noordwijk aan Zee.
Huiseigenaar G.A. van Rhijn bekent eerlijk, dat de geveltekst op zijn onderkomen
niet aan zijn brein is ontsproten. "Die hebben de vorige bewoners bedacht. Die
hebben dat huis zelf gebouwd en dat vonden ze een stunt. Vandaar. En aangezien
mijn hele leven eigenlijk een stunt is, laat ik dat bord maar hangen".
'Habis Perkara', Haagweg, Leiden.
Aan het moment waarop de families Van Zanten senior en junior de sleutels van hun
twee onder een kap-woningen in handen kregen, is vier jaar strijd met tal van instan
ties voorafgegaan. De ambtelijke molens maalden aan het begin van de jaren zestig
wel bijzonder traag; urgentieverklaringen belandden volgens Van Zanten sr. onder
in de la. Bovendien werd in die dagen van Van Zanten verlangd een reep van zijn
tuin af te staan aan de Lichtfabriek ten faveure van het daar opgestelde transforma
torhuisje. En of hij ook nog maar even duizend gulden wilde betalen. Daar wilde hij
niet aan, een stuk tuin afstaan en dan ook nog duizend gulden betalen, dat vertikte
hij. De ene procedure volgde de andere op, daarbij kwam nog de bouwstop die in die
dagen werd afgekondigd, maar de families Van Zanten doorstonden ook die onge
makken. „In de tijd dat ik in Leiden was gelegerd, stond op deze grond een huis met
daarop de spreuk 'Habis Perkara'. Een Indonesisch gezegde dat vrij vertaald bete
kent: 'basta', 'de zaak is rond', 'eind goed al goed'. Ik vond het na al die toestanden
meer dan op z'n plaats om het opschrift 'Habis Perkara' nieuw leven in te blazen".
'Lammerberg', Leidseweg, Voorschoten.
In de vijf jaar dat de Voorschotense mevrouw Verboon zich nu de bezitster ervan
mag noemen, is het er niet van gekomen een diepgaand onderzoek in te stellen naar
de herkomst van de naam van haar boerderij. Ze is evenwel vast van plan ooit nog op
een stil uurtje het gemeentearchief in te duiken. Uit overlevering heeft ze wel begre
pen dat in het verleden op haar domein een boer heeft gewoond die zijn brood
verdiende met de handel in lammeren en kalveren. „Maar waar die toevoeging berg
vandaan komt, ik héb ér geen idee van. In dc hele omgeving is geen berg te zien, alles
is even vlak".
'Wie kent zijn weg', Kortsteekterweg, Alphen a/d Rijn.
„Deze spreuk", licht agrariër Jaap Cramer toe, „komt uit de bijbel. Een tweetal
trieste gebeurtenissen is destijds voor mijn vader aanleiding geweest dit bord aan
de gevel te bevestigen. Vroeger woonden we in de boerderij hier tegenover, pal aan
de Rijn. Vrij kort na elkaar zijn twee van m'n broertjes verdronken. Vader wilde niet
langer in die boerderij wonen, hij wilde meteen verhuizen, weg van die Rijn. Toen
wij hierin trokken, heeft hij deze tekst aan de muur gehangen. Want, redeneerde hij,
je weet maar nooit wat er nog kén gebeuren. Inmiddels is hij zelf overleden".
'Poen, poen, foetsie', Postwijkkade, Sassenheim.
Dat de aankoop van een huis een financieel offer vergt, wilde Sassenheimer Van
Rijn twaalf jaar geleden best weten. Zijn echtgenote vanuit het zolderraam: „Mijn
man vond het leuk om dat bord op te hangen en nu nog vindt-ie het leuk dat het er
hangt. Zelf vind ik er niks aan, van mij mag het dus best weg". Anders gezegd: voor
haar hoefje nietje hele leven lang met je financiën te koop te lopen.
'Make it brown', Heereweg, Lisse.
„Toen we bezig waren met de verbouwing van dit huis, werd mij gevraagd in welke
kleur het moest worden geschilderd". Marian van Rooyen haalde toen haar schou
ders op en sprak ietwat onverschillig: verf het maar bruin. Dat bleek niet tegen
dovemansoren gezegd: talloze blikken met bruine verf werden vervolgens open
maakt. „En daar bleef het niet bij, want op onze trouwdag kregen we van de broers
en zusters dat gevelbord".
't Waekhuisje', Boulevard, Katwijk aan Zee.
Aan het begin van deze eeuw liet de vis zich maar al te vaak duur betalen. Op dagen
dat de natuur in een samenspel van storm en hoog oplaaiende golven een macaber
spel speelde met de visserschepen, werd er heel wat leed uitgestort over een plaats
als Katwijk. Talloze vissers vonden hun einde in het zeemansgraf dat Noordzee
heette. De bewoonster van 't Waekhuisje weet er alles van, als kind heeft ze die tijd
nog meegemaakt. „Op de plaats waar dit huis nu staat, stond het waakhuisje. Dat
was een rederijlokaal. De reder keek altijd met een verrekijker naar de zee om te zien
of de bomskuiten er aankwamen. Dan werd vervolgens het hele dorp ingeseind. En
de weduwen van de verdronken vissers kwamen hier hun schadeloosstelling halen.
Elke week kregen ze vijftig cent. In de oorlog is het waakhuisje door de Duitsers
afgebroken. Ik ben in 1951 in dit huis gekomen. Ik heb het meteen 't Waekhuisje
genoemd. Omdat het precies op de plaats van het vroegere waakhuisje staat en
omdat ik de herinnering aan vroeger levend wilde houden".
'De Heelstee', Prinsenweg, Wassenaar.
Voor dr. Taams laat een woning zich als arts in ruste niet redelijkerwijs bewonen
zonder dat die is opgesierd met de geveltekst 'De Heelstee'. Eens praktizerend in
Oostzaan gaf hij zijn toenmalige woning die benaming. „Omdat", zo legt hy omstan
dig uit, „een dokter heelt. Of nóg beter gezegd: een dokter heelt de gezondheid. Als
arts had ik de eigenschap om de patiënten van hun reuma en stijfheid af te helpen. In
Waterland hadden nogal wat mensen last van die kwalen. Ook nadat ik was verhuisd
naar Wassenaar, bleven die patiënten uit Waterland mij bezoeken. Daarom heb ik
ook dit huis 'De Heelstee' genoemd. Omdat mijn kinderen het prachtig vonden,
maar ook om mijn oude patiënten in een voor hen vreemde omgeving te confronte
ren met iets vertrouwds".
'Vita Celebratio Est', Koudekerk aan den Rijn.
Een optimistische grondhouding kenmerkt de bewoners van de kapitale bungalow.
„Een ideetje van mijn vader", wijst de zoon des huizes grinnikend naar het gevel
bord, dat niet over het hoofd kón worden gezien. „Hij vond het een mooi Latyns
gezegde. Het leven is een feest, betekent het. En eigenlijk is dat ook wel zo".
'De Kakebenen', Hoogewaard, Koudekerk aan den Rijn.
Sinds jaar en dag is het binnen de gemeenschap van Koudekerk bon ton om dorps
genoot Bijleveld aan te duiden als 'de Kakebener'. Zelf inmiddels al 66 jaar, dateert
de oorsprong van de markante geveltekst 'De Kakebenen' evenwel van vóór zyn tijd.
„De boeren kochten vroeger walviskaken op om er een poort van te maken. Ook op
deze plaats moet er een zijn geweest, maar nou spreek ik wel van 80 jaar geleden.
Een stuk geschiedenis dus eigenlijk, zoals ook dit huis. Dat is al 200 jaar oud. En dat
terwijl tegenwoordig de flats al na driejaar in elkaar donderen als gevolg van beton
rot".
'Ik leer nog', Acacialaan, Leiderdorp.
Voordat ze haar tegenwoordige stulp in Leiderdorp betrok, begaf Beatrix Ditmar
zich als een volslagen leek op de huizenmarkt. Een pandje kopen, dacht ze, is een
kwestie van het verkrijgen van een hypotheek op maat en daarna de boel opknappen
met een verfje hier en een behangetje daar. Ze weet inmiddels beter. Eenmaal in het
bezit van de huissleutel kwam ze erachter dat de vloer dringend aan vervanging toe
was, wilde ze zich tenminste kunnen verheugen op enig woongenot. Het zou niet bfj
die krakkemikkige vloer blijven, nadien zou ze telkens weer stuiten op gebreken die
tot dan toe verborgen waren gebleven. Beatrix vertelt het gelaten: „Je leert heel wat
van dat huis, zei mijn vader. Elke dag weer". Als buspassagier kwam haar pa vroeger
dagelijks langs een café dat de bierpomp overigens voorgoed heeft dichtgedraaid.
„Ik leer nog, heette het. Mijn vader vond dat ik mijn huis geen toepasselijker bena
ming kon geven".
'Hamertje Tik', Voorstraat, Roelofarendsveen.
Wie mocht denken dat in dit pand een timmerbedrijf is gehuisvest, heeft verkeerd-
gedacht. Achter de gevelspreuk schuilt een ander verhaal, dat zich enthousiast laat
vertellen door de huiseigenaresse. „Dit huis kochten we in 1977, elk plafond was
betimmerd met hout. Vooral myn zoontjes drongen er op aan de woning een naam te
geven. Nou, die was gauw gevonden. Die houten plafonds in het huis, myn man die
met een rijdende winkel elke dag langs de weg timmert en onze familienaam Van
Hameren, ach, eigenlijk kon er geen andere naam voor het huis worden verzonnen
dan 'Hamertje Tik'.
'De aanhouder wint', in Alphen a/d Rijn.
Vóór alles claimt de bewoonster anonimiteit, „omdat ik niet op een nieuwe vete met
de overburen zit te wachten". Die uitspraak doet vermoeden dat de familie eens
gebrouilleerd was met de bewoners van het huis aan de overkant van de straat,
hetgeen na enige aarzeling wordt bevestigd. Waar de ruzie al lang is bijgelegd, herin
nert het muuropschrift aan tijden waarin het geschil uiteindelijk tot een procedure
werd opgepookt. „Die heeft mijn man gewonnen. Vandaar die tekst. Gelukkig zijn
de problemen uit de wereld, we gaan nu goed met elkaar om. Maar dat bord, dat
laten we hangen. Om een ieder die het lezen wil erop te wijzen dat moeilijkheden er
zijn om te overwinnen".
'Pro et Contra', Hoge Rijndijk, Leiden.
Het opschrift 'pro et contra' doet vermoeden dat de locatie van deze woning zo z'n
voors en z'n tegens heeft. Aan de ene kant is daar het uitzicht op de Zijl, aan de
andere kaht het immer over de Hoge Rijndijk voortrazende verkeer. Maar nee, de
tekst heeft een andere bedoeling. Een beknopte samenvatting van het relaas van
bewoner Carree: „Dit is de oude opzichterswoning van de waterleiding. Ik heb er
zelf veel aan moeten doen om dit huis leefbaar te krijgen. Had ik dat allemaal moeten
laten doen, ik zou scheppen geld kwijt zyn geweest. Vandaar die tekst op de muur.
Ik heb ermee willen zeggen dat het bezit van een huis zijn voor en zijn tegen heeft.
Voor iemand met twee linkerhanden is een eigen huis een crime. Zie het maar als
een waarschuwing aan aspirant-kopers van een huis".
'Hier is 't', Teijlingerlaan, Voorhout.
De ligging van de woning van de familie Van Gunsteren stelde in het verleden
menigeen voor problemen. Mevrouw Van Gunsteren merkte het al vrij spoedig,
nadat de koop van het huis was gesloten. „De keuken moest worden verbouwd.
Uren hebben we moeten wachten op het cement. De man die de bouwmaterialen
moest leveren kon dit adres niet vinden. Vervolgens ging de koelkast kapot, weer
hetzelfde liedje, de monteur heeft zich wezenloos gezocht naar dit huis. De moeilijk
heid is dat we precies op de grens van Voorhout en Sassenheim zitten. De ene kant
van de weg heet Teijlingerlaan, de andere kant Carolus Clusiuslaan". De lol ging er
voor de Van Gunsterens een beetje af toen hun bleek dat ook voor familie en kennis
sen de tocht naar dit huis zo ongeveer dezelfde moeilijkheidsgraad had als een
puzzelrit. „Voor ons reden om dat bord op te hangen. En niet tevergeefs, want geen
mens die nu nog problemen heeft met het vinden van ons huis".
