Bonn eist sluiting
kerncentrales SU
JU
Come-back Demirel valt in het water
Massale staking
in Zuid-Afrika
'Kremlin was weekeinde vrij'
Ontmoeting Suharto
en Reagan hartelijk
WEU besluiteloos over terreur
Arbeidsbureau
gesloten op 5 mei
Libië wijst Europeanen uit
Britse gevangenen in opstand
DONDERDAG 1 MEI 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
DENPASAR, BALI - President
Suharto en zijn Amerikaanse colle
ga Ronald Reagan hebben vanoch
tend meer dan drie uur met elkaar
gesproken. Regeringsfunctionaris
sen noemden het gesprek openhar
tig en de sfeer waarin beide leiders
elkaar ontmoetten, hartelijk. Presi
dent Reagan werd in zijn gepant
serde limousine vanuit zijn hotel
r het op steenworpafstand gele-
gevolg van de ramp met het ruim
teveer. Indonesië heeft zich al hele
maal ingesteld op het in gebruik
i deze satelliet
olieprijzen en van andere grond-
gen Putri Bali Hotel gereden, dat stoffen onder de aandacht van zijn
president Suharto als zijn hoofd- Amerikaanse ambtgenoot.
kwartier had ingericht.
door
Bob Mantiri
VENETIË (GPD/AP) - De Westduitse minister van buitenlandse zaken Hans-Dietrich Suharto gesproke^over de wanen-
Genscher heeft van de Sowjet-Unie geëist, dat zij al haar kerncentrales als die van Tsjer- beheersingsproblemen met de voor e ontwikkelingslanden
Suharto deed een dringend be
roep op Reagan om op de topcon
ferentie in Tokio met de leiders
van de zeven geindustrialiseerde
landen rekening te houden met de
belangen van de ontwikkelingslan-
den. De protectionistische tenden
cy., de rijke landen zijn funest
nobil bij Kiev onmiddellijk stil legt.
Sowjet-Unie, de bestrijding
Genscher zei dit in een verklaring aan het slot van een tweedaagse vergadering in hetterr°«sme, zonder echter daar-
Venetië van de ministers van buitenlandse zaken en defensie van de zeven landen van de china V^dw brachTs^harto d°e
dringend een studie moet begin
nen naar de risico's van kernener
gie, en daarbij 'politieke en polemi
sche' kwesties moet vermijden.
Onbereikbaar
Westeuropese Unie.
De ministers verweten de Sowjet-
Unie dat zij te lang heeft gewacht
alvorens de andere Europese lan
den in te lichten over de ramp vori
ge week in de kerncentrale van
Tsjernobil tussen Kiev en Minsk.
De Britse minister van buiten-
landse zaken Geoffrey Howe sprak Een Russische diplomaat heeft
in dit verband van 'een ernstig te- gisteravond verklaard dat de Sow-
kortschieten in goed Europees na- Jet"U.™e ,?™hP?d? landen met
buurschap'. Howe stelde dat de onmiddellijk heeft kunnen waar-
Sowjet-Unie de plicht heeft om aan schuwen voor de gevolgen van de
de internationale gemeenschap 'de nucleaire ramp in Tsjernobil, om-
volledigst mogelijk toelichting te dat die op zaterdag gebeurde en re-
geven op datgene wat gebeurd is genngen tfldens het vrije weekein-
b de niet bereikbaar zyn.
In een vraaggesprek voor de tele
visie hield Eugene Pozdniakov,
ambassaderaad in Ottawa, vol dat
het ging om een ongeval dat om re
denen van politiek en propaganda
in het Westen wordt opgeblazen.
Amerikaanse stralingsdeskundi
gen zijn er niettemin van overtuigd
het verleden is het brandende gra
fiet met water gedoofd.
economische problemen van Indo
nesië als gevolg van de val
Indonesië en de andere ASEAN-
landen (dat zijn Thailand, Singapo
re, Maleisië, Indonesië, de Filipij-
nen en Brunei) willen niet afhanke
lijk zijn van steun, maar willen via
handel zichzelf op de been houden.
Daarom, zo staat in
dum dat president Suharto mede
namens de vijf ASEAN-landen aan
president Reagan overhandigde, is
het van essentieel belang dat de
ontwikkelingslanden hun produk-
ten en grondstoffen kunnen expor
teren.
Er zou ook zijn gesproken over
de mogelijke aankoop door Indo
nesië van 24 F-16-gevechtsvliegtui-
gen, over de landingsrechten voor
Garuda, een akkoord ter vermij
ding van dubbele belasting en
voorts over de Palapa, de Indonesi
sche communicatiesatelliet, die de
Amerikanen nog altijd niet in de
ruimte hebben kunnen brengen als
Minister van buitenlandse zaken
dr. Mochtar Kusumaatmadja had
het gisteren op een persconferentie
zwaar te verduren gehad toen hij
door 300 Amerikaanse journalis
ten, die de president vergezellen,
werd ondervraagd over eerdere
uitwijzing van drie journalisten.
Hij zei dat het journalisten vrij
staat om kritisch over Indonesië te
schrijven, maar dat Indonesië aan
de andere kant ook het recht heeft
om dat niet te acceDteren.
Hij refereerde aan het artikel in
een Australisch blad, waarin wordt
beweerd dat president Suharto,
zijn familie en naaste vrienden
door hun positie zich zouden heb
ben verrijkt. Behalve de twee Au
straliërs is ook een journaliste van
de New York Times uit het land ge
zet.
Genscher, die de kwestie ter
sprake bracht tijdens de slotzitting
van de ministers van de WEU, zei
dat Moskou de plaatsen moet ont
hullen waar soortgelijke kerncen
trales staan en de fabrieken onmid
dellijk moet stil leggen totdat de
oorzaak is vastgesteld.
Genscher zei dat de Sowjet-Unie dat„^j" top
deskundigen van het Internatio- fe voltrekt, <">k «1 's de jmste
naai Agentschap voor Atoom Ener
gie moet toelaten voor een inspec
tie ter plaatse. Hij
vang ervan nog niet nauwkeurig
vast te stellen. Satellietfoto's van
ue rer Diaaise rui zradiTdrwêgt- het getroffen gebied laten dicht
SSKS ^^tfmaartwce'gloc^de^^
luk medische en technische bij- "f" ~.V
stand te verlenen, als de Russen
daar om vragen.
Howe zei dat ook Groot-Brittan- Adam Banner,
nië desgevraagd bereid is hulp te op het gebied vai w
bieden. Hij zei dat de ambassade in de reactorbrand twee tot vier en foto, die gemaakt is
Moskou in contact staat met 70 misschien zelfs wel zes weken kan
Britse studenten en docenten in duren, zonder dat iemand er iets
Kiev en 30 anderen in Minsk. aan kan doen. Naar schatting van
Amerikaanse kant moet de straling
De Italiaanse minister Giulio die in Tsjernobil vrijkomt duizend
Andreotti zei dat Moskou noch het keer groter dan die van de atoom-
recht, noch een reden heeft om in* bom in Hirosjima.
formatie over de kernramp achter
te houden. 'Er is op dit terrein geen
sprake van nationale soevereini- Bromley van de Yale universiteit
teit. Er zijn geen grenzen die zei er niet
De Finse televisie heeft gisteren beelden getoond van de kerncentrale i
televisiescherm, is de schade zichtbaar.
VENETIE - Degenen die verwacht
hadden dat de conferentie van de
De kernfysicus prof. dr. D. Allan Westeuropese Unie (WEU), die de-
- de Yale universiteit zer dagen in Veneüë werd gehou-
w 1 te twijfelen dat ten- den, energieke en vooral ook dras-
radioactieve vervuiling tegen hou- .minste een reactor ongecontro- tische besluiten zou nemen op het
den.' Andreotti zei dat het IAEA leerd brandt. Hij zei te verwachten gebied
dat de Russen in grote haast een
pijplijn met krachtige pompen zul
len aanleggen om uit naburige wa-
terreservoirs om het vuur zo snel
mogelijk te doven.
Die oplossing is beter dan wach
ten tot het vuur vanzelf uitgaat bij
gebrek aan brandstof, aldus Brom
ley, want dat kan
en al die tijd zou n
komen. Ook in 1957, bij het enige
vergelijkbare reactor-ongeval
ADVERTENTIE
Beving Mexico
Paniek is het enige gevolg ge
weest van de aardbeving, gevolgd
door twee kleinere schokken, die
gistermorgen vroeg in het centrum
van Mexico werd gevoeld. Er was
enige onbeduidende schade, maar
gewonden, laat staan doden, waren
er niet. De aardbeving had 7.0 op
de Schaal van Richter aangewezen.
De hoofdschok had plaats om 7
minuten over één en duurde ruim
een minuut, maar tegen twee uur
deelde de radio in de stad Mexico
de mensen mee dat ze weer naar
bed konden gaan en de rust was
teruggekeerd.
Kar ami
De Libanese premier Rashid Kara-
mi is gisteren naar de Syrische
hoofdstad Damascus gereisd om te
proberen de vredesonderhandelin
gen die een einde moeten maken
aan de burgeroorlog in zijn land
nieuw leven in te blazen.
Karami werd verwelkomd door
zijn Syrische ambtgenoot Abdel-
Raouf Kasm, waarna de twee pre
miers zich terugtrokken voor be,
sloten overleg. Het officiële Syri
sche persbureau SANA meldde
dat de situatie in het Midden-Oos
ten en de crisis in Libanon de be
langrijkste gespreksonderwerpen
zouden vormen.
Noorwegen
ISTANBUL - Letterlijk en figuur-
De Noorse socialistische partij is lijk een beetje in het water gevallen
terrorisme-bestrijding
werden teleurgesteld.
door
Hein ten Kortenaar
Het waren vooral de Italiaanse
minister van defensie Spadolini,
die er in eigen land voortdurend op
lang duren aandringt Amerika niet alleen te la-
straling vrij- ten in de strijd tegen het terroris
me, en de voorzitter van de WEU-
parlementariërs, de Fransman
Op maandag 5 mei zijn alle arbeidsbureaus
en Centra voor Vakopleiding de hele dag
gesloten.
In een aantal gevallen is ook het uitzendbureau
Start op die dag gesloten. U kunt dan altijd
terecht bij het hoofdkantoor van Start in
Gouda, tel. 01820-12852.
De Arbeidsbureaus
Jean-Marie Caro, die Europa poli
tieke besluiteloosheid verwijten.
Deze laatste stelt daarom voor,
een speciale Europese coördinatie
groep te vormen, met als doel alle
informatie en alle anti-terroristi
sche maatregelen van de WEU-lan-
den te centraliseren en eventueel
te komen tot de oprichting van een
onmiddellijk inzetbare task-force,
samengesteld uit inlichtingendien
sten, politie en, zo nodig, militairen
van de verschillende landen.
Dit voorstel legden de ministers
meteen naast zich neer: naast de al
bestaande samenwerkings en over
legorganen hadden zij weinig be
hoefte aan nog een nieuwe organi
satie. Daarbij komt dat men
mening
dreiging van de veiligheid in een
bepaalde regio, als het Middelland
se Zee-gebied, bezien moet worden
in het geheel van de Atlantische
veiligheid en dus in het kader van
de NAVO, niet in dat van de WEU.
Hiermee benadrukte de ministers
nogmaals de opvatting van de
WEU als een uitsluitend politiek
en technisch overlegorgaan.
De deelnemers beraadslaagden
uitgebreid over de huidige situatie
in de Oost-West-betrekkingen en
constateerden een duidelijk op
West-Europa gericht propaganda-
offensief van Sowjet-zijde, onder
andere in de verklaringen van Gor-
batsjov van 18 april jl. in Berlijn.
Dit betekent niet, zei minister
Van den Broek, dat deze niet au se-
rieux moeten worden genomen: zij
verdienen wel degelijk ernstige be
studering en overweging, maar het
zijn nog geen voorstellen. Alleen
bij onderhandelingen kan blijken
wat de werkelijke bedoelingen van
de Sowjet Unie zijn en zij moet dan
ook worden uitgenodigd dit in de
vorm van concrete voorstellen op
tafel te brengen.
Verder drongen de ministers aan
op voortdurend overleg tussen alle
bondgenoten in alle stadia van de
wapenbeheersingsonderhandelin-
gen, zodat ook de stem van de
Westeuropese landen als direct be
trokkenen kan worden gehoord.
Met betrekking tot het Star
Wars-plan van de Amerikaanse
president Reagan blijft de WEU,
behalve de technologische kant,
vooral ook de politiek-strategische
aspecten bestuderen. Bij de meer
technische onderwerpen bepleitte
minister De Ruiter nogmaals nood
zaak van uitbreiding en moderni
sering van de bestaande luchtver
dediging.
Met het oog op Star Wars her
dat een eventuele be- haalde De Ruiter de voorwaarden
waaraan het systeem zou moeten
voldoen. Met name de betaalbaar
heid van een verdedigingssysteem
moet, aldus de minister, in verhou
ding staan tot de reële aanvalsdrei-
ging.
JOHANNESBURG - Minstens 80
procent van de zwarte arbeiders in
Zuid-Afrika zal vandaag niet op
het werk verschijnen. Dit is het ge
volg van de oproep van de meeste
zwarte en gemengde vakbonden
om vanwege 1 mei, de internatio
nale dag van de arbeid, geen arbeid
te verrichten, maar in plaats daar
van deel te nemen aan de demon
stratieve bijeenkomsten die overal
in het land zijn georganiseerd.
Het Congres van Zuidafrikaanse
Vakbonden (COSATU) heeft zijn
leden opgeroepen tot 'maximale
eenheid en discipline' en heeft te
vens de werkgevers, de regering en
het leger en politie verzocht zich
afzijdig te houden van de bijeen
komsten.
Desondanks worden er vandaag
in Zuid-Afrika grote moeilijkhe
den verwacht, vooral omdat de
meeste blanke arbeiders gewoon
naar hun werk zullen gaan en de
politie reeds heeft meegedeeld, dat
'zij werkwilligen met alle middelen
zal beschermen'. Ook in de zwarte
woonwijken zelf worden proble
men verwacht tussen radicale jon
geren en gematigde arbeiders, die
mogelijk bereid zijn de stakingso-
proep van de vakbonden te nege-
De stakingsoproep in Zuid-Afri
ka zal met name de industriële ge
bieden rond Durban en Johannes
burg treffen, en de mijnen. Maan
dag verklaarde het hooggerechts
hof van de Witwatersrand in Jo
hannesburg namelijk dat de groot
ste vakbond in Zuid-Afrika, de Na
tionale Unie van Mijnwerkers
(NUM), die een ledenaantal heeft'
van 200.000 reregistreerde mijn
werkers, gerechtigd is om op 1 mei
in staking te gaan.
Problemen worden er vooral in
Durban verwacht waar de etnische
Zulu-beweging Inkatha een bijeen
komst organiseert. Bij deze gele
genheid zal de Verenigde Arbei
ders Unie van Zuid-Afrika (UWU-
SA) worden opgericht, die zegt an
ti-socialistische te zijn en een te
genstander van economische straf
maatregelen door het buitenland
tegen Zuid-Afrika. Ook de radi
caal-linkse COSATU zal echter in
Durban een bijeenkomst houden
en gewelddadigheden worden
dientengevolge niet uitgesloten.
LONDEN (Rtr/AFP) - Libië heeft
gisteren meer dan 100 Britten,
Spanjaarden en Italianen het land
uitgewezen, klaarblijkelijk bij wij
ze van vergelding voor de verklei
ning van de staf van de Libische
ambassades in hun landen.
De uitwijzingen, die Engeland
'volledig willekeurig' noemde,
hebben de toch al gespannen be
trekkingen tussen Westeuropese
landen en Libië nog moeilijker ge
maakt.
In antwoord op Amerikaans aan
dringen op straffer optreden tegen
Libië als land dat achter internatio
naal terrorisme staat, wezen min
stens vijf Europese staten Libiërs
uit.
Als vergelding zette Tripoli giste
ren 53 Italianen, 36 Spanjaarden en
19 Britten buiten de deur.
Het ministerie van buitenlandse
zaken in Londen deelde mee dat
Libië vijf Britse firma's had opge
dragen hun personeel met in totaal
19 man in te krimpen, als antwoord
op de uitwijzing vorige week van
22 Libiërs in Londen. De Britten
kregen 48 uur de tijd om hun kof
fers te pakken. Libië liet de keus
aan de firma's over.
LONDEN (AP) - In zeven gevange
nissen in Groot-Brittannië zijn rel
len en ongeregeldheden uitgebar
sten nadat de meesten van de
18.500 cipiers in actie waren geko
men en weigerden langer over
werk te draaien. In totaal wisten 52
gevangenen in de verwarring te
ontsnappen en een gevangenis
complex brandde tot de grond toe
af.
Vanochtend verzamelden zich
ongeveer 800 gevangenen langs de
hekken van de Wymott gevangenis
in Lancashire en staken branden
aan. Later zouden 600 van de 800
naar hun cellen zijn teruggegaan.
Gisteravond was het tot rellen in
de gevangenis gekomen en ook
'toen waren branden gesticht. Van
uit de hele graafschap Lancashire
werden politieversterkingen aan
gerukt om het gebouw te omsinge
len. De politie zei dat vijf gevange
nen bij de rellen licht gewond wa
ren geraakt.
De gevangenen van de 134 ge
vangenissen in het land zijn boos
omdat de acties van de cipiers lei
den tot sterke onderbezettingen,
waardoor velen van hen tot 23 uur
per dag in hun cel zullen moeten
zitten. Personeelstekort heeft er
ook toe geleid dat de bezoekrege
ling is verscherpt en de gevange
nen minder vaak bezoek mogen
Onlangs trok hij ook de legitimi
st van de tegenwoordige presi-
lang tevoren aange- dent Evren, de belangrijkste vol
trekker van de staatsgreep van
1980, in twijfel. Deze had zijn presi-
Turkije's grootste stad, dentsverkiezing in 1982 immers ge-
"t gehouden. Demirel koppeld aan het referendum over
als prernier door de de nieuwe grondwet en daarmee
was hij als president niet door het
volk gekozen, maar „geratifi-
Demirel. De kersver-
begonnen met het samenstellen is" de grote i
van een nieuwe regering. Dit heb- kondigde 1 nïocht°dTe 'drectitse trekker"
ben woordvoerders van de party oud-premier Suleyman Demirel
meegedeeld. Een nieuwe regering gisteren in Turkne's
is nodig nadat de conservatieve re- Istanbul, heeft gehouden. Demirel
gering van Kaare Willoch over haar werd
beoogde economisch beleid was strijdkrachten ten val gebracht,
gevallen. iets wat hem in 1971 ook al eens VUUv e
Ondanks de uitspraken van haar was overkomen. Zijn Gerechtig- ceerd", z
woordvoerders weigerae de socia- heidspartij werd, net als de andere se, met Demirel sympathiserende
hstische partyleidster Gro Harlem grote partijen, buiten de wet ge- 'Partij van het juiste pad' pleit
Brundtland te zeggen of zy een stelden evenals de andere partij lei- openlijk voor een
verzoek van de koning zal accepte- ders werd hij tot 1992 uit de poli- wet,
ren een nieuwe regering te vor- tiek gebannen.
men. Brundtland heeft gezegd dat
zij zal afwachten om te zien of er
conservatieve partijen zijn die een Uüür
nieuw kabinet willen vormen. Frans Van HaSSelt
Libië/Canada
Er werd hem ook een spreekver-
Canada is in principe bereid de bod opgelegd, maar dit werd on-
meer dan 330 Libische piloten en langs verzacht: hij mag
technici in opleiding op te nemen
die in Groot-Brittannië hun oplei
ding niet kunnen voortzetten en
het land moeten verlaten.
Minister van buitenlandse zaken
Joe Clark zei dat de Canadese rege-
grond-
r vooraf openlijk kan
worden gediscussieerd - en daarin
zouden dan met zoveel woorden
„staatsgrepen buiten de wet moe
ten worden gesteld".
Demirel heeft al een triomfante
lijke rentree gemaakt in zijn eigen
geboorteprovincie Isparta, waar
premier Özal zich vorige week ook
eheeft vertoond, hetgeen een tacti-
den en toekomst van Turkije pra- sche bleek. Vandaar dat de
ten, maar nog niet over de toestand verwachtingen hoog waren ge-
van voor 1980. Demirel stoorde spannen aangaande Demirels in-
zich sinds vorig jaar al nauwelijks tocht in Turkije's vroegere hoofd
stad, waaraan grote symbolische
waarde werd toegekend en die als
het verbod. Hij gaf inter-
n de binnenlandse en bui-
ring eerst precies de redenen wil tenlandse pers, waarin hij het be- motto droeeg „een Turkije zonder
weten waarom de Britse regering leid van de tegenwoordige premier verboden". Een hem goed gezinde
heeft besloten de Libiërs uit te wij- Ozal hekelde, vooral op agrarisch krant, Gunes, vergeleek het vooraf
zen. Er zijn nu zo'n 1.100 Libiërs in gebied, en geleidelijk richtte hij zelfs met de inname van deze stad
Canada, van wie er volgens rege- zijn aanvallen zelfs op de legerlei- op het Byzantijnse rijk in 1453 door
ringsbronnen 183 een door de Libi- ders, die in Turkije tot drie keer toe sultan Mohammed de Veroveraar,
sche regering betaalde technische het democratische leven hebben Er zouden, zo voorspelde men
opleiding volgen. geblokkeerd.
Demirels gelederen, zeker 500.000
Suleyman Demirel: rentree.
personen op de been komen. Ankara landde, vormde zich, nadat
Gisteren is gebleken dat daar wel een aantal schapen en rammen te
vier nullen af konden. Wel kwa- zijner ere was geslacht, een kolon-
men er heel veel op het wiel. Bij ne van wel duizend personenauto's
het vliegveld waar Demirel vanuit en vele autobussen, die met aan
zienlijke vertraging op gang kwam
in de richting Istanbul.
Bij de Topkapi-poort, de ingang
door de historische muren waar de
soldaten van Mohammed de Ver
overaar in 1473 ook een bres sloe
gen, wachtte hem een anti-climax:
van de enkele duizenden die daar
aanvankelijk stonden, waren er ve
len door de plotseling ingevallen
kou en regen maar weer vertrok
ken, mede omdat het wachten wel
erg lang viel. Wel werden ook hier
een schaap en een ram geslacht.
Helemaal kaal was het ten slotte
bij de aankomst op het centrale
Taksim-plein, wat het hoogtepunt
van de manifestatie had moeten
worden. Daar stond, afgezien van
de gendarmerie, zowat niemafid
meer in de vallende avond en de
eveneens vallende regen. Des te
voller was het in het Etap Marma-
ra-hotel, waar hij aan' zat aan een
diner van de Taksim-club, een
groep hooggeplaatste, hem toege
wijde personen („Het heeft me
twee jaar gekost om er bij te ko
men", vertelde iemand mij).
De mislukking van gisteren
hoeft niet het einde te betekenen
van Demirels aspiraties: bij de boe
ren, die veel klachten hebben over
Ozal's beleid, geniet hij stellig nog
veel prestige, hetgeen hij hoopt te
bewijzen op een grote tournee door
Anatolië, die 3 mei begint.
ontvangen.
Tot de acties van de cipiers was
opgeroepen door de bond van ge
vangenispersoneel, na het vastlo
pen van de onderhandelingen over
een verbetering van de personeels
bezetting in de gevangenissen. De
bond besloot de leden op te roepen
te weigeren verplichte overuren te
werken.
In de Crumlin Road gevangenis
in Belfast, Noord-Ierland, waar
veel verdachte IRA-leden vast zit
ten in afwachting van hun proces,
werd meubilair vernield door woe
dende gevangenen. Vier bewakers
raakten licht gewond.
Twee vleugels van de Horfield
gevangenis in Bristol werden gis
teravond bestormd door de politie
om de orde te herstellen. Vijftig tot
60 gevangenen hadden een deel
van het gebouw bezet en de cipiers
gedwongen zich terug te trekken.
Net als de meeste politiemannen
zijn cipiers in Engeland ongewa
pend.
In Earlstoke, een jeugdgevange
nis in het zuidwesten van Enge
land, slaagden 40 van de 130 gede
tineerden erin te ontsnappen tij
dens ongeregeldheden waarbij
kleine brandjes werden gesticht.
ADVERTENTIE
LEKKER KOEL
MET CARRIER
AIRCONDITIONING
Bel de Carrier dealer voor
een vrijblijvend
advies en prijsopgave.
Weber Koeltechniek
2351 AN Leiderdorp
071-895418
