Moskou zwijgt over kernramp Reagan haalt banden met Indonesië aan Pornografie in FS onder zware druk Europese ministers van defensie 'durven niet' Gevolgen zijn niet te overzien Overzicht ongelukken Kernsmelting is de meest gevreesde ramp Koninginnedag 30 april zijn wij de gehele dag geopend DINSDAG 29 APRIL 1986 BUITENLAND PAGINA 7 (Vervolg van pagina 1) MOSKOU (DPA/AFP/Rtr/UPI) - De dagbladen in de Sowjet-Unie zwegen vandaag over het ongeluk in de kerncentrale bij Tsjernobyl. Het korte bericht dat Tass gisteren ver spreidde over het ongeval was alleen bedoeld voor het buitenland. Ook door de televisie is gisteravond geen informatie gegeven. NEW VORK (AP) - Wat de een als kunst, vermaak of literatuur be stempelt en de ander veroordeelt als pornografie, is in de Verenigde Staten onder schot komen te lig gen. Behoudende religieuze groe peringen, zoals de 'Moral Majority' van Jerry Falwell, hebben campag nes gelanceerd om de verkoop van Playboy, Penthouse en andere tijd schriften die vrouwelijk naakt aan de man brengen, stop te zetten. Een landelijke supermarktketen heeft dit soort bladen inmiddels verwijderd uit zijn filialen, maar stelt dat de maatregel geheel los staat van de anti-pornocampagne. In de omgeving van Times Squa re in New York, waar massagesa lons en soortgelijke gelegenheden tot voor enkele jaren een bloeiend bestaan leidden, zijn met steun van het stadsbestuur tientallen institu ten weggesaneerd. De exploitan ten van deze etablissementen zijn allesbehalve optimistisch gestemd. 'Wat moeten we met deze seks-ob- sessie?' klaagt een peepshow-ex ploitant, wiens nering op Times 1957: In Groot-Brittannië verwoestte vuur de kern van één van de twee plutonium-producerende reactors in de opwerkingsfabriek Windscale, nu Sellafield genaamd. Daarbij kwamen wolken radioactiviteit vrij. Vele jaren later werd in een officieel Brits rapport gesteld dat de vrijkomende straling tientallen doden door kanker kan hebben veroorzaakt. 1957/58: Volgens westerse deskundigen gebeurde in de winter van 1957/58 een ernstig ongeluk bij de Russische stad Kyshtyn in de Oeral. Pas in de jaren '70 werd hier iets over bekend. De naar het westen geëmi greerde Russische geneticus Zjores Medvedev meldde als eerste de ramp van grote omvang. Volgens zijn schattingen zijn er honderden mensen na een explosie overleden aan stralingsziekte. Volgens westerse rapporten is' een groot deel van het gebied nog besmet. De oorzaak van de ramp is niet bekend. Een theorie luidt dat begraven kernafval is geëxplodeerd. 1978: Bij een ongeluk in de Belgische kerncentrale Tihange kwamen talrijke medewerkers bloot te staan aan de straling van jodium 131. Vol gens milieubeschermers moesten zeker 80 mensen zich onder medische controle stellen. 1979: De grootste kernramp in de Verenigde Staten gebeurde in de kerncentrale Three Miles Island bij Harrisburg. Een van de reactors smolt gedeeltelijk. Er kwam radioactiviteit vrij en de omwonenden moes-, ten worden gëevacueerd. De centrale is nog steeds buitenwerking. 1983: Radioactief afval Brittannië, kwam terecht ii de het publiek niet in zee 1 an de opwerkingsfabriek Sellafield, Groot- de Ierse Zee. De Britse regering waarschuw- zes kerncentrales van duizend me- gaWatt elk. Daarvan zijn er vier, ge bouwd in 1977, 1978, 1981 en 1983, in elk geval in bedrijf. In juni 1985 waren er nog twee in aanbouw, door Kees Wiese waarvan er een dit jaar en een in 1988 in bedrijf zouden worden ge- iteld. Of de vijfde kerncentrale in middels is opgestart, is niet be kend. Onduidelijk is in welke van de draaiende kerncentrales zich het ongeluk heeft voorgedaan. Het zijn alle RBMK-reactoren van het 'tun neltype', die met water worden ge koeld, waarin de neutronen met grafiet worden vertraagd om de kettingreactie toe stand te brengen en die worden gestookt met laag- verrijkt (1,8 procent) uranium. Een groot verlies aan koelwater werd bij dit type kerncentrale nauwe lijks voor mogelijk gehouden, om dat het koelwater via meer dan dui zend afzonderlijke circuities langs de brandstof stroomt. Daarin lijkt dit type kernreactor op de Canade se Candu-reactor, waarin natuur lijk uranium wordt gestookt en die zwaar water als koelmiddel en mo derator heeft. De Sowjet-Unie heeft ervaring met dit type kernreactor sinds op 27 ju ni 1954 een kleine kerncentrale in Obninsk in bedrijf werd gesteld. Het tweede type reactor dat in de Sovjet-Unie wordt gebouwd, is de drukwaterreactor WWER (even eens duizend megaWatt), die ge woon water als koelmiddel en mo derator gebruikt en lijkt op kern centrales als die in Borssele. Vol gens het Amerikaanse kernener gieblad Nucleonics Week heeft een Russische delegatie op 12 juli 1984 drie ongevallen met Russische kerncentrales, ontstaan door roest in de stoomgeneratoren, bespro ken met het internationale Atoomagentschap IAEA in Wenen. Het Sowjet-kernenergiepro- gramma zou ernstig achterop zijn geraakt door de problemen bij de bouw van een fabriek voor onder delen, Atommash. De fundering daarvan zou door water uit een na bijgelegen meer zijn ondermijnd en enkele gebouwen zouden zijn ingestort. De Sowjet-Unie nam zich in 1971 voor in 1980 30.000 me gaWatt aan kernenergie te hebben opgestart en schatte in 1980 dat er in 1990 90.000 megaWatt elektrici teit door kerncentrales zou worden geleverd. Deze laatste raming voor 1990 werd in 1983 teruggebracht tot 48.000 megaWatt. Dankzij een speciale vergunning is akker voor de Tuin op Koninginnedag 30 april open! Die dag kunt u super voordelig planten, tuingereedschap en tuinmeubels kopen. Onze tuinmeubelshow van 1.200 m2 is een bezoek zeker waard! (Ook open zondag 4 en 11 mei Het openbare leven in Kiev, de hoofdstad van de Oekraïne die on geveer 150 kilometer ten zuiden van de kerncentrale ligt, verliep gsietern normaal. Dat meldde een Sowjet-journalist vanuit die stad in een telefoongesprek met het Fran se persbureau AFP. De journalist wilde niets zeggen over het onge luk. "Ik kan niets zeggen, de infor matie wordt verspreid in Moskou De telefoonverbindingen tussen Moskou en Kiev waren vanmorgen slecht. In Moskou duurde het en kele uren voordat contact was ge legd met Kiev. De luchtverbinding tussen de Sowjet-hoofdstad en Kiev leek normaal te worden on derhouden. De reisorganisatie "In- tourist" verklaarde in antwoord op vragen dat het mogelijk is naar Kiev te reizen. Over de situatie in Tsjernobyl, de plaats waar het on geluk gebeurde, is nog niets be kend. Volgens Tass is het ongeluk in Tsjernobyl het eerste in zijn soort in de Sowjet-Unie. In andere lan den zyn, aldus Tass, tal van onge lukken gebeurd. Het herinnerde De Sowjet-Unie is vermoedelijk getroffen door het type ongeluk, waarvoor iedere kernenergiedes- kundige vreest: een kernsmel- tingsramp. Alleen bij een falen van een kerncentrale waarbij het koelmiddel verloren gaat en de reactorkern onbeheersbaar wordt en smelt, ontstaan radioactieve wolken, die tot in Zweden (op 1400 kilometer afstand) de*radio- activitcit van de lucht zo sterk doen toenemen dat alarm wordt geslagen. Zou zo'n ramp in ons land plaats hebben, dan moet volgens een in 1984 door de Gezondheidsraad uit gebracht rapport een gebied met een straal van 77 kilohieter onmid dellijk worden ontruimd. Zou die richtlijn in de Sowjet-Unie gelden, dan zou Tsjernobil met anderhalf miljoen inwoners wel, maar het op 130 kilometer afstand gelegen Kiev, met 2,2 miljoen inwoners, wellicht niet geëvacuéerd behoe ven te worden. In Tsjernobil, waar volgens het Russische persbureau Tass een kernreactor is beschadigd, staan Buitenland kort ETA-leider De Franse politie heeft de ver moedelijke leider van de Baski- sche afscheidingsbeweging ETA, Domingo Iturbe Abasolo, aange houden. De politie arresteerde Iturbe bij een verkeerscontrole in het depertement Pyrénées, in de buurt van de Spaanse grens. Kohl/Waldheim De uitspraken van bondskanse lier Kohl van West-Duitsland dat Kurt Waldheim "een echte patriot" is en dat hij graag op hem zou stemmen by de Oostenrijkse presi dentsverkiezingen op 4 mei, heb ben tot protest geleid van de Ne derlandse Stichting Bestrijding Antisemitisme (Stiba). In een tele gram aan de ambassadeur van de Duitse Bondsrepubliek in Den Haag spreekt de Stichting haar er gernis over de uitspraken uit. Uit een enquête blijkt dat Kurt Wald heim zeven procent voor ligt op zijn socialistische rivaal Kurt Streyer. Zondag worden de verkie zingen gehouden. Sikhs In de Indiase deelstaat Punjab hebben extreme sikhs een politi cus doodgeschoten. Bij andere aanslagen werden twee mensen ge dood. Bij de laatste aanslagen lij ken de sikhs zich vooral op politici te richten. Een poging bij een ba zaar in Amritsar een militante hin doe-leider te vermoorden misluk te. aan het ongeluk in 1979 in de kern centrale Three-Miles Island in de Verenigde Staten. Volgens Tass hebben zich dat jaar in de Verenig de Staten "2300 ongelukken, defec ten en andere problemen" voorge daan. Volgens de Amerikaanse inlich tingendienst is het 'ongeluk in Tsjernobyl zeker niet het eerste. De CIA maakte eind 1977 docu menten over twee kernexplosies in de Sovjetunie openbaar, waarbij tussen 1958 en 1961 honderden mensen zouden zijn omgekomen. De eerste explosie zou zich hebben voorgedaan op een terrein voor kernproeven bij Kysjtyn aan de oostkant van de Oeral. De tweede was volgens een informant van de CIA in 1961 in het gebied Tsjelja- binsk. In 1983 werd een staatscomité in gesteld voor de toezicht op de vei ligheid inzake kernenergie. Hier toe werd besloten na een ernstig ongeluk in een fabriek voor kern reactors in Volgodcnsk. DENPASAR BALI - Indonesië heeft geweigerd twee bij het "Witte Huis in Washington geaccrediteer de Australische journalisten tot het land toe te laten. De Australiërs zouden samen met een groep Ame rikaanse journalisten naar Bali ko- door Bob Mantiri men om het bezoek van president Reagan te verslaan. Een dringend beroep van de woordvoerder van het Witte Huis, Larry Speakes, om de twee Austra lische correspondenten alsnog een visum te geven, werd door de Indo nesische regering van de hand ewezen, zo wordt uit goed ingelich te kringen vernomen. Indonesië nam de maatregel te gen de Australische journalisten naar aanleiding van een artikel in de Sydney Morning Herald, waarin zeer gedetailleerd de financiële handel en wandel van president Soeharto, zijn familieleden en zijn naaste medewerkers uit de doeken werd gedaan. De Australische cor respondenten zaten al in het vlieg tuig naar Bali maar zijn in Guam uitgestapt. Al eerder heeft Jakarta gewei gerd om visa te verlenen aan jour nalisten uit Australië, alsook aan toeristen uit dat land. Maar presi dent Suharto, die dat kennelijk te ver vond gaan, maakte de maatre gel ongedaan. MADRID - De jaarlijkse bijeen komst van de 13 ministers van de fensie van de Onafhankelijke Eu ropese Programma Groep (IEPG) heeft gisteren in Madrid zoals ver wacht weinig concrete vooruit gang opgeleverd. De IEPG (een autonome Europe se instantie, die zich vooral bezig houdt met het bevorderen van de samenwerking op het gebied van de produktie van defensiemate- door Gerrit-Jan Hoek rieel en het harmoniseren van ei sen daarvoor) boog zich vooral over de weinig tastbare technische uitdaging van het begin van de ko mende eeuw. Belangrijkste besluit vormde de 'adoptie', zoals minister van defen sie De Ruiter het omschreef, van het voorstel van de Franse presi dent Mitterrand om in de komende 20 jaar samenwerkingsmogelijkhe den te onderzoeken op het gebied van alle type gevechtsvliegtuigen, transportvliegtuigen, helikopters en onbemande vliegtuigen. De in tegratie van dit Franse voorstel be tekende een kleine politieke triomf van Mitterrand. Daarmee zijn namelijk de vier landen die bezig zijn met het zoge naamde EFA-project, de ontwikke- Premier Hawke van Australië noemde de Indonesische stap gril lig en dreigde met een boycot van de besprekingen over het conti nentaal plat bij Oost-Timor. President Reagan kwam van morgen tegen tien uur op het zwaarbewaakte vliegveld Ngurah Ray van de Denpasar aan. Hij blijft hier tot 2 mei en logeert in het zeer luxe Beach Hotel, waarvan de vleugel waar de vertrekken van de Amerikaanse president zijn gesi tueerd helemaal is verbouwd. De ramen van de presidentiële suite zijn van kogelvrij glas. Van het hotel mogen geen foto's wor den gemaakt. Enkele nieuwsgieri gen die dat toch deden werden prompt gearresteerd. De besprekingen tussen Reagan en Soeharto beginnen donderdag. Square binnenkort plaats moet maken voor een bouwproject. Een door president Reagan inge stelde Nationale Commissie inzake Pornografie maakt een studie van de omvang van het probleem en zal komende zomer verslag uitbren gen van haar bevindingen. De commissie zal tevens aanbevelin gen doen over wettelijke regelin gen inzake pornografie. Leden van deze commissie wil len nog niets loslaten over mogelij ke aanbevelingen. De rooms-ka- tholieke priester Bruce Ritter, die zitting heeft in de commissie, wil echter wel kwijt dat pornografie 'een zeer ernstig probleem* is. ling van een eigen gevechtsvlieg tuig, waarin Italië, Spanje, West- Duitsland en Groot-Brittannië deelnemen, enigszins in een isole ment gedrukt. Staatssecretaris Van Houwelingen onderstreepte evenwel relativerend dat de nieuw te ontwikkelen vliegtuigen pas van de tweede generatie na de bestaan de F-16 zijn, die nog wel 20 jaar meegaan, maar toonde zich tevre den met dit besluit: "Dat is het idee dat Nederland al anderhalf jaar heeft gepropageerd". De IEPG-vergadering in Madrid legde twee gevoelige kwesties bloot: de samenwerking met de Verenigde Staten op het punt van militair materiaal en de steun van de Europese industrie in de diver se samenwerkingsprojecten. Mi nister De Ruiter verklaarde dat het de taak van het IEPG is vooral eerst 'orde in eigen Europese hui zen' te brengen door uit te zoeken welk materiaal door Europa zelf geproduceerd kan- worden. "Het hemd is nu eenmaal nader dan de rok". Vredeling Ex-minister Vredeling, een van de tien leden van de commissie van zogenaamde Wijze Mannen, die voor het eind van dit jaar een rapport zal presenteren over de oorzaak van de stagnatie in de con- Tegelijkertijd heeft minister van buitenlandse zaken Shultz een ont moeting met zijn collega's van de zes landen van de associatie van Zuidoost-Aziatische staten Asean, betaande uit Thailand, Maleisië, Singapore, Indonesië en de Filip pijnen en Brunei. Economische aangelegenheden zullen de besprekingen beheersen tussen Soeharto en Reagan. Naar verluidt wil de Indonesische rege ring de VS om financiële hulp vra gen om de ontwikkelingsprojecten af te maken, die zy heeft moeten stoppen vanwege de economische recessie. Anderzijds zullen de Asean-landen Reagan vragen om de leiders van de geindustrialiseer- de landen, die Reagan volgende week in Tokio zal ontmoeten, te Ritter, die een tehuis voor daklo ze kinderen leidt in de omgeving van Times Square, is van mening dat de pornografie in de VS nog maar in de kinderschoenen stond, toen een vorige presidentiële com missie in 1970 tot de slotsom kwam dat er geen speciale wetgeving ver eist was om het probleem te be strijden. 'De situatie is sedertdien radicaal veranderd met video's, hyglij- nen, films die afgekeurd worden voor jeugdige kijkers, satelliet (TV) porno Die zaken bestonden alle maal niet, toen de commissie in 1970 haar rapport uitbracht,' zegt Ritter desgevraagd. cretisering van samenwerkings projecten, verklaarde na afloop van de bijeenkomst lijnrecht het tegenovergestelde van de bewe ring van Van Houwelingen: "De in dustriëlen geven nu bhjk van een behoefte aan een grotere samen werking in concreto, terwijl de po litici aarzelend volgen". Over de gang van zaken binnen het IEPG lichtte Vredeling een klein tipje van de sluier op wat in grote lijnen de inhoud van het te publiceren rapport zal zijn. Vredeling stelde sarcastisch vast: "Er is hier besloten dat de mi nisters van defensie over een jaar weer bij elkaar komen. Blijkbaar zijn er niet veel urgente zaken te regelen. Zelfs de ministers van jus titie komen regelmatiger bij elkaar. Die hebben ook nog iets gemeen schappelijks, namelijk de Interpol. Als de ministers van defensie de zaal verlaten bestaat de IEPG hele maal niet, meer". "Uit projecten als de Airbus en het Space Agency (de zogenaamde Ariane-raket) blijkt dat de samen werking wel degelijk mogelijk is en dat de industrie wel degelijk wil. De politici gebruiken bewust het niet-creëren van een vast secre tariaat als een excuus. Want ze zijn bang dat de eigen bureaucratie te veel handelingsbekwaamheid zal krijgen. De politici schrikken van hun eigen moed". vragen hun markten open te hou den voor hun produkten. Amerika zou Indonesië hebben aangeboden om van Natuna, een eilandengroep in de Zuidchinese Zee waarop Vietnam aanspraak maakt, een militaire basis te ma ken. De kosten voor de infrastruc tuur van zo'n basis zouden voor re kening komen van de Amerikanen. De VS zoeken naar een alterna tief voor het geval zijn hun basis op de Filippijnen zouden moeten ont ruimen. Als zij op Natuna een basis krijgen, zou in een klap de dreiging van dé Russische bases in Viet nam, in Camranh en Danang, zijn geneutraliseerd. Maar diplomatie ke waarnemers betwijfelen of In donesië op het aanbod zal ingaan, omdat dit de neutrale koers van Ja karta in gevaar zou brengen. De anti-porno-beweging lijkt door zeker twee belangrijke facto ren in de kaart gespeeld te worden. In de eerste plaats vinden conser vatieve religieuze leiders als Fal well, die pornografie volstrekt af wijzen, een gewillig oor in het Wit te Huis. Toen Reagan de oprich ting van de pornografiecommissie bekend maakte, zei hij dat 'het tijd wordt om onder ogen te zien dat harde pornografie een misdaad is die niet zonder slachtoffers blijft.' Een tweede factor is dat porno grafie in veel ruimere mate en in een veel grotere variëteit beschik baar is gekomen sinds 1970, toen de eerste presidentiële commissie de kwestie in onderzoek nam. In die tyd ging er jaarlijks voor naar schatting 2,5 miljard dollar aan pornografisch materiaal over de toonbank. De nieuwe commis sie beschikt over gegevens dat de porno-industrie inmiddels tussen de vijf en zeven miijard dollar per jaar binnenhaalt, zo deelt woord voerster Dee Kuhn van de commis- Rebellen in PLO willen Arafat kwijt AMMAN/CAIRO (Rtr/AFP) - Pale- stijnen die het leiderschap van Jas-' ser Arafat aanvechten hebben de- belangrijkste groepering van de PLO, El Fatah, opgeroepen een] eind te maken aan wat zij noemen de slechte leiding van Arafat. De leider van de groep, kolonel Atallah Atallah (Abu Zaim), onder-" streepte in Amman de meningsver schillen binnen Fatah door een zit-, ting te leiden van wat hij noemde de Hoge Militaire Raad van Fatah. Die raad verwerpt het besluit dat Arafat op 23 april tijdens de zitting van de Hoge Militaire raad van de. PLO in Bagdad nam om Abu Zaim uit de gelederen van de Palestijnse revolutie te zetten. De groep tegenstanders riep gis teren bij het begin van het "alge mene congres" op "een eind te ma ken aan Arafats machtsmisbruik' op militair, politiek, organisato risch en financièel gebied". Vol-' gens een lijst waren gisteren 41 le den van „de Raad" aanwezig, en waren 11, onder wie Arafat en de tweede man van de PLO, Khalil al- Wazir (Abu Jihad), absent Verslag gevers mochten de zitting niet bij wonen en konden niet vaststellen hoeveel Palestijnse militaire lei-' ders en welke aanwezig waren. Arafat, wil op de komende Arabi-" sche topconferentie de geheime contacten tussen Jordanië en Is raël aan de orde stellen. De PLO-' leider, die zondag verrassend in' Cairo arriveerde, sprak gisteren met verslaggevers na anderhalf uur durend overleg met de Egypti sche president, Hosni Moebarak. Arafat zei de Israëlisch/Jordaan-, se besprekingen te volgen en. noemde ze een "belangrijk punt- dat wij tijdens de komende Arabi-» sche topconferentie aan de orde* zullen stellen". De Israëlische pre-]' mier, Shimon Peres, onthulde zon- dag dat Jordanië en zijn land ge heime diplomatieke besprekingen voeren, maar de Israëlische minis- ter van buitenlandse zaken Sjamir zei dat ze niet afstevenen op een vredesverdrag. Dalkon-schildj e 300.000 klachten RICHMOND (AP) - Vrouwen uit* de Verenigde Staten en 81 andere- landen hebben haar claim voor"" smartegeld ingediend bij de Ame- - rikaanse producent van het zoge naamde Dalkon-schildje, een anti conceptiemiddel, dat bij vele vrou wen blijvende lichamelijk letsel heeft veroorzaakt. Zegsliedéh schatten dat ruim 300.000 vrouwen voor smartegeld in aanmerking willen komen. In Nederland klaag den 2.000 vrouwen. Het farmaceutische bedrijf A.H. Robins Co., in Richmond in de Verenigde Staten, distribueerde het Dalkon-schildje in het begin van de jaren zeventig. In januari van dit jaar startte het bedrijf een advertentie-campagne, waarin men vrouwen die schade hadden ondervonden door het gebruik van het anti-conceptiemiddel erop wees, dat zij aan het bedrijf smarte- eld konden vragen. Morgen loopt e termijn af, waarbinnen men een claim kon indienen. Het Robins-concern werd tot de ze maatregel verplicht, nadat het bedrijf in augustus 1985 bescher ming had gezocht tegen zijn schuldeisers, onder de Amerikaan se faillissementswet. Het bedrijf vroeg het faillissement aan, nadat het in 9.450 van de 15.000 gevallen een schadeclaim had uitgekeerd, ter waarde van 520 mihoen dollar. De buitenlandse claims vormen het grootste probleem voor de rechtbank, die de zaak in behande ling heeft. Men heeft te kampen met vertalingsproblemen en vaak zijn de adressen van de afzenders niet volledig. Robins heeft het Dal- kon-schildje tot medio 1975 in het buitenland verkocht. De verkoop in de Verenigde Staten werd in 1974 al gestaakt. MUMMIEVONDST - Twee mummies van een paar dat 3.000 jaar geleden leefde zijn onlangs in goed geconserveerde staat ge vonden in hun graf in het auto nome gebied van Xiryiang in het noordwesten van China. De mummies van de man en de vrouw zijn 1.75 en 1.70 meter lang, wat betekent dat zy bij hun leven 2 en 1.90 meter lang waren. De mummies, waarvan de kle ding nog intact was, lagen in een 5 meter lange, twee meter brede en 2.4 meter diepe tombe, die ook vaatwerk, houten pijlen, die- renvellen en gebraden vlees en een koek bevatte. Dat de mummies zo goed be waard zijn gebleven, komt door het droge klimaat in het gebied. Technici voeren onderhoudswerkzaamheden uit aan de kerncentrale bij Kiev. Deze archieffoto dateert uit 1980. (foto api

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 7