Hirohito, van
godheid tot
staatshoofd
Achtergrond
Japanse keizer viert vandaag zijn 85ste verjaardag
Wiskunde bij vwo 'in
jaren niet zo makkelijk'
Synode
naar
Almere
DINSDAG 29 APRIL 1986
PAGINA 13
TOKIO - Het is 1926. De
Zuiderzee is nog Zuiderzee. Nog
maar weinig Europeanen ver
moeden dat het twee jaar eerder
gepubliceerde boek 'Mein
Kampf van ene Adolf Hitler gru
welijke werkelijkheid zal wor
den. Terwijl Charles Lindbergh
zich voorbereidt op zijn solo-
oversteek van de Atlantische
Oceaan bestijgt aan de andere
kant van de wereld de 25-jarige
Hirohito de chrysanten-troon.
door
Ruud Kreutzer
Voor de Japanners begint dan
een nieuwe jaartelling: Showa
('verlichting en vrede'). Ook in
Japan zijn er maar weinigen die
de dramatische ontwikkelingen
voorvoelen dat het tijdperk-Sho-
wa nog in petto heeft. Depressie,
oorlog in China, Pearl Harbour,
Hirosjima, de Amerikaanse be
zetting en de miraculeuze econo
mische wederopbouw. Al die tijd
zetelt dezelfde Hirohito (in Japan
nimmer met zijn naam aange
sproken, maar altijd met 'Zijne
Majesteit de Keizer') in het kei
zerlijk paleis.
Inmiddels schrijft de Japanse
kalender Showa 61, het jaar dat
de keizer zijn zestig-jarig jubi
leum viert. Een jubileum dat een
eervolle vermelding verdient in
het Guinness Book of Records:
Hirohito is de oudste levende
monarch (vandaag wordt hij 85)
en zijn bewind is het langste uit
de Japanse geschiedenis.
Voor de oorlog werd Hirohito
aanbeden als een levende god
heid. Een rijknecht die de keize
rin te hulp schoot toen haar
paard op hol sloeg moest zijn
goede daad bekopen met de am
putatie van de helpende hand
omdat hij de zijden robe van
vorstin ermee had beroerd.
Baasje
De cultus rond de keizer was
de spil van het nationale fanatis
me van die dagen. Nu is er nau
welijks publieke belangstelling
voor de officiële viering van zijn
zestig-jarig bewind. Een'kleine
steekproef leert dat de meeste
Japanners zich niet druk maken
om de keizer. Beschrijvingen lo
pen uiteen van 'het symbool van
de natie', 'een vriendelijk oud
baasje' tot 'wat zou mij dat inte-
de keizer best het symbool van
de natie mag blijven.
Bij de oudere generatie is vaak
nog wat blijven hangen van de
vooroorlogse indoctrinatie op
school, maar onder bijvoorbeeld
de twintigers heeft drie kwart
'geen enkel gevoel' ten opzichte
van de keizerlijke familie, geen
respect, geen sympathie of anti
pathie. Jong Japan wordt er niet
warm of koud van.
Het gedrag van Hirohito geeft
weinig aanleiding tot hoog op
laaiende emoties. Samen met
keizerin Nagako leeft hij in ex
treem isolement, temidden van
een 113 hectare metende oase
van rust in het hartje van de al
tijd jachtige wereldstad Tokio.
Het paar leeft er in betrekkelijke
eenvoud. Onverstoord kwijt de
keizer zich hier van zijn officiële
taken, die voornamelijk bestaan
uit het ontvangen van hoge gas
ten en het ondertekenen (op de
traditionele manier met een pen
seel en lakstempel) van staatsdo
cumenten.
Het liefst besteedt Zijne Majes
teit zo veel mogelijk tijd aan zijn
hobby, de biologie der zeedieren.
Tenminste drie middagen in de
week vertoeft de keizer in zijn
pri vé-laboratorium
De paar keer per jaar dat Zijne
Majesteit zich buiten de paleis
grachten waagt en in het open
baar verschijnt, maakt hij altijd
een wat onbeholpen indruk. Niet
vanwege de ouderdom, maar
door de aandoenlijke manier
waarop hij 'gewoon' probeert te
doen. Zijn houterige manier van
lopen en zijn hoge spreekstem,
waarbij hij zijn gezicht altijd
even opwipt in de richting van
de aangesprokene, versterken de
indruk dat er niet al te veel ver
borgen gaat achter de kleren van
de keizer.
Keizer Hirohito wuift vanachter de glazen wand van het balkon van het keizerlijk palies het Japanse
volk toe ter gelegenheid van nieuwjaarsdag. Naast hem staat kroonprinses Michiko. (foto api
Afgeschermd
De meerderheid van de Japan
ners, volgens een vorige maand
uitgevoerde opiniepeiling 84 pro
cent van de bevolking, vindt dat
Schijn bedriegt echter ook
hier. Uit de schaarse interviews
en indirecte bronnen, die een
oordeel over Hirohito een enigs
zins hachelijke onderneming
maken, komt niettemin een per
soon naar voren die zich heel be
wust is van zijn rol en zeer goed
op de hoogte is van wat er in de
wereld om hem heen gebeurt.
Dat is hem niet komen aan
waaien. De opvoeding van Hiro
hito was ongekend streng. De
jonge prins werd geheel van de
buitenwereld afgeschermd. Zijn
klasgenoten waren zorgvuldig
geselecteerd, en vanzelfspre
kend alleen maar jongens. Tij
dens een van zijn spaarzame per
soonlijke ontboezemingen om
schreef de keizer zijn jeugd als
het leven van een vogeltje in een
kooi.
Een reis naar Europa (onder
meer Nederland) in 1921 - de
prins was toen twintig - be
schouwt hij dan ook als zijn bes
te herinnering. Precies vijftig
jaar later reisde keizer Hirohito
nogmaals naar Europa, en ander
maal deed hij Nederland aan.
Aan dat bezoek heeft de keizer
minder aangename herinnerin
gen, dank zij een campagne van
Wim Kan.
Na een half jaar betrekkelijke
vrijheid in Europa, inclusief de
reis per boot, wordt Hirohito bij
terugkeer meteen weer ingekap
seld in het strakke keurslijf van
tradities. Zijn hofadviseurs zijn
inmiddels begonnen met de se
lectie van een passende bruid.
Het geplande huwelijk moet
een paar maanden worden uitge
steld vanwege de grote aardbe
ving die in 1923 het leven kost
aan ruim 130.000 inwoners van
Tokio. In januari 1924 gaat de
bruiloft wel door, bijna drie jaar
voor Hirohito de chrysanten-
troon erft van zijn ernstig zieke
vader, keizer Taisho.
Vanaf zijn geboorte was Hiro
hito een speelbal van zijn omge
ving, zoals de meeste keizers
voor hem in het zeker 1500 jaar
oude keizerlijk geslacht. Volgens
de mythologie is hij een directe
afstammeling van de zonnegodin
Amaterasu Omikami, de 124ste
op rij sinds de eerste keizer Jim-
mu, die 2600 jaar geleden zou
hebben geleefd. De eerste veer
tien namen op het lijstje van 124
keizers, dat schoolkinderen voor
de oorlog uit het hoofd moesten
leren, zijn waarschijnlijk verzin
sels, maar vanaf ongeveer de
vierde eeuw is de keizerlijke
bloedlijn gedocumenteerd, in
clusief de geadopteerde zoons
die af en toe nodig waren om de
stamboom voort te zetten.
Shogun
Het gros van de keizers speel
de een ondergeschikte rol. Zij
waren in de eerste plaats opper
priester van het oude Shinto-ge-
loof, en lieten het politieke hand
werk over aan de shogun of
soortgelijke figuren, als de natie
al niet in onderlinge twisten uit
een was gevallen. Halverwege de
vorige eeuw wierpen een groep
lagere samurai, de kaste ^an rid
ders, samen met de nieuw opge
komen kooplieden het isolatio
nistische bewind van de shogun
omver, dat al onder druk van de
Westerse koloniale machten aan
het wankelen was gebracht.
De nieuwe machthebbers
wierpen zich op als 'herstellers'
van het keizerlijk systeem, in
naam van de toendertijd 15-jari-
ge keizer Meiji. De Meiji Restau
ratie van 1868 vormt het belang
rijkste keerpunt in de Japanse
geschiedenis. Het land begon
aan een stormachtige ontwikke
ling, en binnen enkele decennia
was Japan een militaire macht
van betekenis, in staat om het
machtige Rusland in 1904 een
vernederende nederlaag toe te
brengen. Op de Conferentie van
Versailles aan het einde van de
Eerste Wereldoorlog werd Japan
erkend als een belangrijke we
reldmacht.
Tegen de tijd dat Hirohito, de
kleinzoon van keizer Meiji,
staatshoofd werd, was het keizer
lijk systeem hecht verankerd in
het politieke bestel, met een
grondwet die de keizer goddelij
ke eigenschappen toeschreef en
in naam tot hoogste souverein
maakte.
Intern was Japan steeds meer
verstrikt geraakt in sociale te
genstellingen en snel verande
rende waarden. Aan het begin
van het Showa-tijdperk zette ook
de grote depressie zich in. In dat
klimaat kregen de militaristen
steeds meer de overhand. De ge
neraals te velde zagen de toe
komst van Japan in verdere mili
taire expansie. Tokio werd
steeds voor een voldongen feit
gesteld, en raakte zelf ook steeds
meer in de ban van militant
chauvinisme.
Pearl Harbour
Tijdens de zeldzame gelegen
heden dat Hirohito zijn persoon
lijke mening toch uitte, richtte
hij zich tegen militaire avontu
ren. Een typerend voorbeeld
vond plaats aan de vooravond
van de oorlog in de Pacific, tij
dens een beraad met het kabinet
en de legertop. Doorgaans was
Hirohito bij dit soort conferen
ties slechts toehoorder en be
krachtigde hij selchts de over
eenstemming die aan het eind
werd bereikt.
In september 1941, toen de
voorbereidingen van de aanval
op Pearl Harbour in volle gang
waren, haalde hij ineens een ge
dicht van zijn grootvader Meiji
tevoorschijn en droeg het, zon
der verder commentaar, voor:
„Alle waters in de wereld zijn
broeders/ Waarom verstoren de
wind en de golven/ De vrede
rond ons heen?".
Aan het eind van de oorlog
nam de keizer nog eenmaal het
heft in eigen handen, toen het ka
binet het onderling niet eens kon
worden over de eis tot onvoor
waardelijke overgave die de geal
lieerden stelden. Hirohito hakte
de knoop door en accepteerde de
Verklaring van Potsdam. Een
groep heethoofden wist nog bij
na te voorkomen dat de histori
sche radio-boodschap werd uit
gezonden, waarin keizer Hirohi
to zijn volk vroeg om 'het on
draaglijke te dragen'.
Menselijker
Na de oorlog werd de keizer
door de Amerikaanse bezettings
autoriteiten opgedragen om pu
bliekelijk afstand te doen van
zijn goddelijkheid, en wederom
deed Hirohito zonder een krimp
te geven wat er van hem werd
verlangd. Thuisgekomen vroeg
hij zijn vrouw gekscherend: „Zie
ik er al wat menselijker uit?".
Een maand na de onvoorwaar
delijke capitulatie in augustus
1945 schreef de keizer een brief
aan de kroonprins, die om veilig
heidsredenen in Nikko verbleef.
In de brief, die pas deze maand
openbaar werd gemaakt, somde
Hirohito de redenen op waarom
Japan de oorlog volgens hem
had verloren:
Misschien het meest tekenend
voor zijn beroepsopvatting is het
relaas van hofkapper Yukie Ishii,
die al meer dan twintig jaar het
keizerlijk hoofdhaar onder han
den neemt. In al die tijd, zo meld
de kapper Ishii in een aan hem
gewijde korte reportage op tele
visie, heeft Zijne Majesteit niet
een keer iets gezegd over zijn
kapsel. Alsof zijn hoofd eigenlijk
niet van hemzelf is - meer een
soort nationaal bezit - laat hij het
geheel over aan de bevoegde in
stantie. Dat kapper Ishii uit artis
tiek oogpunt duidelijk misbruik
maakt van dat privilege is voor
Hirohito van geen enkel belang.
Ook de haardos van de keizer
heeft slechts een dienende func
tie.
LEIDEN - De vwo-leerlingen wa
ren het roerend met elkaar eens.
Wiskunde was erg meegevallen.
Slechts som 3b had hen voor enige
problemen geplaatst. De rest was
een eitje. Hoewel Arno Kop - leer
ling van Louise de Coligny - in het
begin 'enorm had zitten klooien'
met de allereerste opgave. "Ik
schrok mc werkelijk rot", zegt hij
net na het examen. "Stel je voor
dat ze allemaal voor mij zo moeilijk
waren geweest".
Zowel Marcella Pommee als Eu
genie Westerduin begrijpt niet
waarom Arno die som niet snapte.
"Alles was te maken", meent het
tweetal. Marcella geeft echter wel
toe dat ze wat moeite met de kans
berekening had. Ver voor het ver
strijken van de tijd was ze al klaar.
Evenals Arno trouwens. Beiden
hadden bijna een uur over om de
opgaven nog eens na te lopen.
door
Jan Westerlaken
Maar was het eenvoudig? "Ja",
stelt wiskundeleraar C. Haasnoot
volmondig. "Het examen wiskun
de is in jaren niet zo gemakkelijk
geweest. Ik maak een uitzondering
voor opgave 3b. Die stof heb ik met
de leerlingen behandeld, alleen in
een andere vorm. Kijk ik naar de
kansberekeningsom, dan durf ik
zelfs te beweren, dat een goede ha
vo-leerling deze opgave had kun
nen maken".
Bij het havo lag het anders. Wis
kundeleraar A. Hickendorff zegt
dat dit examen moeilijker was dan
dat van vorig jaar. Het begin, denkt
hij, moest voor iedereen herken
baar zijn. Maar na opgave 3 kwam
het venijn.
Venijn
Waar dat venijn precies in zat
kon Hickendorff niet vertellen.
"De vragen zijn standaard, maar
het venijn zat soms in het reken
werk. Je weet nooit helemaal pre
cies wat je tegenkomt. Dit neemt
niet weg dat wanneer ik de stof be
kijk, 'mijn' havo-kandidaten toch
wel een voldoende moeten kunnen
scoren. De moeilijkheid zat hem in
de vragen waarbij wat meer denk
werk aan de orde kwam dan alleen
de routine. Zelfs de zwakkere broe
ders moeten naar een voldoende
kunnen kruipen. Er zat niets bij
dat wij niet in ons lesprogramma
hebben behandeld".
De havo-kandidaten Raymond
Vermeer en Alex Witteveen wre
ven zich in de ogen toen ze de eer
ste drie wiskunde-opgaven zagen.
Zo'n gemakkelijke start hadden ze
zeker niet verwacht. Maar toen...
Ze waren het helemaal eens met
hun leraar Hickendorff. Som 4 gaf
kopzorgen.
Alex: "Ik heb behoorlijk zitten
rekenen, maar ik ben er toch uit ge
komen. Tenminste, dat hoop ik.
Echte problemen heb ik niet ge
had".
Wanneer Hickendorff hem
vraagt of hij een 3,5 en 6,5 als ant
woord heeft gegeven, moet Alex
diep nadenken. Om uiteindelijk tot
de conclusie te komen, dat hij tot
een andere uitkomst is gekomen...
Raymond zegt, dat er nogal wat
rekenwerk te verrichten was. "Met
rekenen kun je fouten maken. Ze
ker, ik had een rekenmachientje
bij me, maar ik heb er nauwelijks
gebruik van gemaakt. Ik ga ervan
uit, dat ik een voldoende heb", be
sluit hij zelfverzekerd.
Lastig
Wiskunde op c- en d-niveau. We
hebben het over het mavo. Louise
de Colignyleraar C. Kooreman: "Ik
vond dit examen zwaarder dan dat
van vorig jaar. Zeker de vragen op
c-niveau waren lastig. Leerlingen
die in de schoolonderzoeken goed
hebben gescoord, konden de vra
gen beantwoorden".
Kooreman kwam in de paas
vakantie terug naar school om nog
eens alle stof met z'n leerlingen
door te nemen. Kees Kuijt - hij
volgde alle extra lessen - lijkt daar
nu de vruchten van te gaan pluk
ken. "De leraar heeft ons op alle
moeilijke dingen gewezen. Ik vond
het examen niet moeilijk".
Met de meerkeuze vragen had
den Thierza Schraa en Richard Vo
gelenzang geen problemen. De
open vragen hebben zij als 'lastig'
ervaren. Youssef Eddini vond pre
cies het omgekeerde. Met de meer
keuze vragen had hij meer proble
men dan met de open vragen. Alle
drie de mavo-kandidaten vonden
twee uur tekort om alle vragen te
kunnen beantwoorden.
Na de middag stond aardrijks
kunde op het programma waarvan
vwo-leraar A. Ridder zegt, dat het
om een 'redelijk' examen ging met
zo hier en daar een vraag beneden
het niveau. Vragen die hij zelfs als
'een beetje gênant' omschrijft.
"Leerlingen die hun zaakje goed
op een rijtje hadden staan, konden
de opgaven beantwoorden", meent
hij.
Zij havo-collega R. van 't Rood
komt tot dezelfde conclusie. "Wie
goed uit z'n ogen keek kon met de
vragen goed uit de voeten. Echt
moeilijke dingen zaten er niet in".
Diepe zuchten
Er viel uit te komen, was ook de
mening van aardrijkskundeleraar-
mavo M. Prins. "Over het alge
meen een redelijk te maken exa
men", oordeelt hij. "Mijn idee is,
dat het d-examen iets moeilijker is
dan dat van het vorig jaar. De c- en
d-opgaven komen enigszins met el
kaar overeen. De c-kandidaten
kunnen kiezen uit het antwoord.
Dat maakt het allemaal wat gemak
kelijker voor hen".
Liesbeth Hins en Robert van
Leeuwen, respectievelijk mavo d
en mavo c vonden de vragen toch
niet zo gemakkelijk. Liesbeth:
"Om de haverklap hoorde je in de
zaal diepe zuchten slaken. Nou,
dan is het wel duidelijk waarop dat
duidt. Zelf heb ik een paar moeten
gokken, omdat ik het antwoord
niet wist". Robert voegt er aan toe,
dat hij heel veel heeft gegokt.
Waarschijnlijk zit Marie-José
Deelweg wel 'gebakken'. Ze
spreekt over heel eenvoudige vra
gen die zo hier en daar met wat
moeilijkere werden afgewisseld.
"Maar ik kon er wel uitkomen. Ik
heb het ook goed geleerd", voegt
ze eraan toe.
Dat gaat ook op voor Ramon Fer
nandez. "Ik kreeg de indruk dat er
sommige vragen bij waren die je
om de tuin probeerden te leiden.
Ze proberen je uit, of je van alles
wat weet. Het ging allemaal wel. Ik
had genoeg tijd om de vragen nog
eens door te nemen".
Hoe was het met de vwo-ers ge
steld? Tot drie keer toe klinkt
'moeilijk'. Kevin Knowles spreekt
van een 'goed examen'. Luister
naar Jacqueline Mos: "Er waren
vragen bij waar ik geen touw aan
kon vastknopen. Dat was puur
gokwerk".
Een mening waarin zijn steun
krijgt van Esther v.d. List. "Ik had
m'n tijd hard nodig. Ik hoorde zelfs
dat er leerlingen waren die niet op
tijd klaar waren".
Harold Koning sprak van een
'niet onredelijk, maar moeilijk exa
men'. Kevin Knowles: "Als je voor
dit examen een goed cijfer scoort,
dan weet je, dat je het goed hebt
geleerd. Maar", voegt hij er veelbe
tekenend aan toe, "misschien heb
ik wel een twee". Waarop leraar
Ridder twee antwoorden geeft op
evenzoveel vragen. Kevin wordt er
stil van. Vooralsnog scoort hij geen
punt....
De plaatselijke kerk van Alme
re zal de volgende synode van de
Gereformeerde Kerken in Ne
derland bijeenroepen. Deze sy
node zal mei volgend jaar wor
den geopend.
Voor het synodebestuur is de
belangrijkste overweging, dat
Almere deel uitmaakt van de
nieuwe provincie Flevoland. De
plaatselijke kerk daar, die een fe
deratie vormt met de hervormde
gemeente, komt in deze snel
groeiende stad met allerlei speci
fieke problemen in aanraking.
(De gereformeerde synode
wordt om de twee jaar door een
plaatselijke kerk samengeroe
pen. Vorig jaar mei was dat Gou
da. Die synode zal in november
van dit jaar worden gesloten).
Bavokerk Haarlem. De her
vormde commissie voor bezwa
ren en geschillen in Noord-Hol
land heeft de centrale kerkeraad
en de kerkeraad van de betrok
ken wijkgemeente in Haarlem in
het gelijk gesteld tegenover de
kerkvoogdij.
De kerkvoogdij had geweigerd
om voor een pastoraal projekt de
pas gerestaureerde Bavokerk in
de week vrij toegankelijk te ma
ken. Reden is dat ze de toegangs
prijs voor bezichtiging van de
kerk niet kan missen en dat mo
gelijke beschadigingen haar ex
tra geld zouden kosten.
De provinciale commissie
vindt deze argumenten niet
steekhoudend. De kerkvoogdij
moet de kerk ter beschikking
stellen van de centrale kerkeraad
en wijkkerkeraad, zo besliste zij.
Kerkvoogden zijn nu in hoger
beroep gegaan bij de landelijke
geschillencommissie van de Her
vormde Kerk.
Rome-reis
Boek. Bij de Kamper uitge
verij Kok is een boek (f 14,50)
verschenen met impressies van
het protestantse bezoek uit Ne
derland aan Rome in maart dit
jaar. Doel van die reis was, het
gesprek voort te zetten dat een
jaar tevoren tijdens het bezoek
van de paus aan ons land was be
gonnen. De elf deelnemers verte
genwoordigden de hervormde,
gereformeerde en lutherse kerk.
Zes van hen vullen dit boek
(111 bladzijden) met hun verha
len, te weten dr. C. P. van Andel,
secretaris van de Raad voor de
zaken van Kerk en Theologie en
het Hervormd Rome-beraad, ds.
R. van den Beid (hervormd) uit
Maastricht, ds. W. Bleij (luthers)
uit Amstelveen, ds. H. Eikel
boom (gereformeerd) uit Vlaar-
dingen, dr. H. J. Kouwenhoven
(voorzitter van de gereformeerde
synode) uit Vlaardingen en ds.
L.W. van Reijendam-Beek (her
vormd) uit Beverwijk.
In een na-woord zeggen Van
den Beid en Van Andel, dat de
gesprekken in Rome vanuit een
gemeenschappelijke zorg zijn ge
voerd. Er was respect voor el-
kaars visie op de diverse the
ma's. Over twee of driejaar zal in
Nederland, samen met leden van
het rooms-katholieke Secreta
riaat ter bevordering van de Een
heid, worden onderzocht, welke
voortgang er na de dialoog in Ro
me is gemaakt.
Het bezoek heeft ook invloed
op de verhoudingen binnen het
Nederlandse protestantisme.
"De gemeenschappelijke erva
ring in Rome kan haar effect in
Leusden, Amstelveen en Leid-
schendam niet missen". (Daar
zijn de gereformeerde, lutherse
en hervormde centrale kantoren
gevestigd).
Conclusie van ds. Van Reijen-
dam-Beek: "We zijn van dit be
zoek oecumenischer geworden
en protestantser tegelijk".
Doleantie 100 jaar. Zoals be
kend mag zijn, is het dit jaar 100
jaar geleden dat voor de tweede
keer binnen een eeuw groepen
rechtzinnigen zich van de Neder
landse Hervormde Kerk af
scheidden. De eerste uittocht
was in 1834 (de 'Afscheiding' met
ds. Hendrik de Cock als centrale
figuur), die van 1886 (bekend als
de 'Doleantie') stond onder aan
voering van dr. Abraham Kuy-
per.
Over de Doleantie en haar ge
schiedenis is bij Kok in Kampen
een boek (284 bladzijden, f. 47.50)
uitgekomen met bijdragen van
gereformeerde en hervormde au
teurs. Het zijn dr. C. Augustijn,
hoogleraar kerkgeschiedenis,
drs. W. Bakker, docent kerkge
schiedenis en kerkrecht, drs. C.
H. W. van den Berg, predikant te
Lexmond en Ameide, dr. O. J. de
Jong, hoogleraar kerk- en dog-
mengeschiedenis. dr. D. Th. Kui
per, hoogleraar algemene socio
logie, dr. W. Nijenhuis, emeritus
hoogleraar kerk- en dogmenge-
schiedenis, dr. P. L. Schram,
hoofddocent kerk- en dogmen-
geschiedenis, en dr. W. J. Wierin-
ga, emeritus-hoogleraar econo
mische en sociale geschiedenis.
Het boek beschrijft de Dolean
tie in landelijk verband. De vraag
waarom er toen over en weer zó
gehandeld, geschreven en ge
sproken is komt uitvoerig aan de
orde. De tweede afscheiding is,
net als de eerste, niet alleen een
geestelijke kwestie geweest. So
ciale bindingen en verschillen
hebben de kerkelijke beslissin
gen in de vorige eeuw sterk beïn
vloed.
De schrijvers van dit gedenk
boek hadden alle ruimte, hun on
derwerp naar eigen inzicht en
overtuiging te behandelen.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen
te Assen en te Nijverdal J. Seton
Ridderkerk: aangenomen naar
Grootegast-Doezum (Gr.) B.
Prakke Gouda, naar Havelte M.
Zuidersma Hoogezand-Sappe-
meer-Kropswolde.
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Biddinghuizen (her
vormd-gereformeerd 'Samen op
weg') G. Hoving Deventer; aan-
génomen naar Oosterbeek J.
Broer Ter Aar; bedankt voor
Minnertsga R. Stutvoet Brou-
wershaven-Zonnemaire.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt: beroepen te Steenwijk
R. Heida Valkenburg-Katwijk, te
Utrecht J. Janssen Loppersum,
te Leens W. van Wijk Ferwerd-
Hallum; aangenomen naar Hark-
stede-Overschild kandidaat J.
Huijgen Kampen.
Christelijke Gereformeerde
Kerken: beroepen te Urk J. van
Amstel Ede.
Gereformeerde Gemeenten:
bedankt voor Hoofddorp J. Mijn-
ders Veenendaal, voor Sint An-
naland E. Venema Middelburg,
voor Gouda J. Kareis Rijssen.
Gereformeerde Gemeenten in
Nederland: bedankt voor Hilver
sum W. Verhoeks Arnemuiden.
Baptistengemeenten: beroe
pen te Zwolle A. Nijland Tweede
Exloërmond.
Ds. H. A. Visser. 'Hoogtezon'-
dominee H. A. Visser van de
NCRV hoopt vrijdag 75 jaar te
worden. Van 1949 tot aan zijn
pensioen in 1976 was hij predi
kant van de Westerkerk in Am
sterdam.
Man en vrouw zijn één. Het
evangelistenechtpaar Lucas en
Jenny Goeree uit Zwolle heeft
bij rechter-commissaris mr. J.
van Aerde bezwaar gemaakt te
gen het feit dat zij op 15 mei ieder
afzonderlijk voor hem moeten
verschenen om te worden ge
hoord over de tegen hen inge
brachte beschuldiging van anti
semitisme.
Dat afzonderlijk horen zou vol
gens hen kunnen inhouden, dat
de rechtbank hen tegen elkaar
uitspeelt, en dat willen zy onder
geen beding. Volgens de bgbel
zijn man en vrouw één. zeggen
de Goeree's in hun bezwaar, en
wat God heeft samengevoegd
scheide de mens niet. Het echt
paar voert ook aan, dat het sé-
men het evangelisatieblad 'Evan'
verzorgt.
