Dammen Bridge Filatelie KLASSIEK Zieleroerselen krijgen gestalte 'Alpensymfonie' sterker dan ooit Erepalm verdiend Accenten in ritmiek Krachtmeting met de groten KRYPTOGRAM V OPLOSSING ZATERDAG 26 APRIL 1986 EXTRA PAGINA 35 Bijdragen: Paul Korenhof Riccardo Chailly Bruckner: Symfonie nr. 3. Radio Symfonie Orkest van Berlijn o.l.v. Riccardo Chaillv. (Decca 417 093-1 (lp), 417 093-2 (cd).) De derde symfonie van Bruck ner begint al meteen met een cli max. die bij Chailly werkelijk verbijsterende vormen aan neemt en meteen de sfeer van de hele uitvoering bepaalt. In deze aan Wagner opgedragen symfo nie, waarvan hij de uit 1889 date rende derde versie heeft opgeno men, roept Chailly een geheel an» der beeld van Bruckner op dan dat van de wereldvreemde, cont emplatieve componist waarvoor hij meesta! wordt gehouden en die hij in het dagelijks leven ook was. In zijn muziek ontplooide hij een zieleroerselen die over de hoogste bergen en door de diep ste dalen van emotionaliteit lij ken te voeren en Chailly blijkt in de verste verte niet bang om daaraan ook onbeschroomd ge stalte te geven. In een paar jaar tijd heeft hij het RSO Berlijn omgevormd tot een ensemble met een internatio nale reputatie, dat zich in het grote romantische repertoire met vele andere orkesten van naam kan meten. Dat bewijst na hun vorig jaar verschenen opname van de Zevende Symfonie nu ook weer deze uitvoering van de Derde. Sommige momenten lij ken aanvankelijk iets te uitbun dig gespeeld, zeker als de diri gent het uiterste van zijn koper blazers schijnt te vergen, maar bij hernieuwde beluistering groeit de waardering voor de ho mogene. weloverwogen opbouw. Bernard Haitink Rich. Strauss: Eine Alpensinfo- nie. Concertgebouworkest o.l.v. Bernard Haitink. (Philips 416 156-1 (lp), 416 156-2 (cd).) De 'Aipensymfonie^ van Ri chard Strauss behoort tot de gro te orkestwerken van deze com ponist die beslist niet bij ieder een even hoog aangeschreven staan. Debet daaraan is het 'pro gramma' dat eraan ten grondslag ligt en de uitwerking daarvan. Strauss zette dit uit 1915 dateren de werk op als een doorlopend symfonisch gedicht, maar bracht een verdeling aan in 21 program matische onderdelen, in lengte variërend van 15 seconden tot 6 minuten, waarin hij met or kestklanken allerlei aspecten en taferelen van een alpenland schap 'schilderde'. Dat schilderen verleidt makke lijk tot overdadig effectwerk en brengt de grens tussen kunst en kitsch gevaarlijk dichtbij, maar met deze gloednieuwe uitvoe ring onder Haitink kan men ie dere angst in die richting laten varen. Nooit eerder heb ik dit werk zo sterk als een groot, ho mogeen symfonisch gedicht er varen. waarin niet geïllustreerd en geschilderd wordt, maar waarin een superieur orkestap paraat onder een dito dirigent op een onnavolgbare wijze alle re gisters opentrekt. Hier geen na druk op 'zonsopgang', 'waterval', 'bloeiende weiden' en 'nevels' (al zijn ze natuurlijk wel in de parti tuur aanwezig) maar op de mu ziek en het genot van musiceren. Haitink op zijn best. (En de klank moet men gehoord hebben om het te gelovep.) Jessye Norman Purcell: Dido and Aeneas. Jes sye Norman. Marie McLaughlin. Patricia Kern, Thomas Allen e.a., koor o.l.v. Jane Glover, English Chamber Orchestra o.l.v. Raymond Leppard. (Phi lips 416 299-1 (lp), 416 299-2 (cd).) Het is nog steeds een klein wonder, dat Purcell's korte ope ra. geschreven voor de leerlingen van een meisjesinternaat in «en tijd toen deze kunstvorm in En geland nog in haar kinderschoe nen stond, desondanks tot de mijlpalen in de operageschiede nis is gaan behoren. Aan plaatop namen is er sinds de komst van de langspeelplaat geen gebrek geweest en deze nieuwe neemt een middenpositie in tussen de uitersten van geromantiseerde dramatiek en het zoeken naar muzikale authenticiteit. Daarnaast bewijst deze uitvoe ring ook voor de zoveelste keer dat Raymond Leppard (dirigent en klavecimbel) een vrijwel feil loze intuïtie heeft voor het thea trale effect binnen een toch rede lijk strakke aanpak. De helder heid van het orkestspel, vooral via de compact disc prachtig weergegeven, blijft daarbij een doorlopende verrukking, terwijl de voornamelijk Britse bezetting dit muzikale minidrama een on weerstaanbare zeggingskracht meegeeft. De erepalm gaat echter naar de Amerikaanse Jessye Norman. die met haar donker getimbreer de stem een Dido neerzet met een zeldzame combinatie van emotionele intensiteit en vocale pracht. Haar 'Remember me' in een aangrijpend vertolkte sterfs cène behoort tot die magische frasen, die niet meer uit de herin nering verdwijnen. Groots! Alban Berg Kwartet Schubert: Strijkkwartet nr. 14 in d ('Der Tod und das Mad- chen') - Strijkkwartet nr. 13 in a ('Rosamunde'). Alban Berg Kwartet. (EMI 067-2702481 (lp), CDC 7473332 (cd).) We moeten de mogelijkheden van de compact disc niet al te veel idealiseren en zeker de speelduur niet. In de EMI-catalo- gus zijn zelfs al verschillende uit muntend geperste plaatuitgaven opgenomen, waarvan de speel duur (oplopend tot veertig minu ten per plaatkant) die van de compact disc overtreft en de ver schijning van twee grote strijk kwartetten van Schubert op één plaat (en één cd) van ruim 72 mi nuten zou dus eigenlijk geen ver rassing meer hoeven te zijn. Aan de andere kant is dit de eerste keer dat de platenkoper deze koppeling aangeboden krijgt en bij een vergelijking bleek boven dien dat de zwarte schijf kwalita tief nauwelijks voor de zil verkleurige compact disc onder deed. De cd laat echter de vier instru menten nog iets vrijer in de ruimte staan en juist dat minima le verschil levert bij een uitvoe ring als de onderhavige een niet te onderschatten winst op. Het vorig jaar met een Edison be kroonde Alban Berg Kwartet le vert hier namelijk weer eens een uitvoering op hetzelfde uitzon derlijk hoge niveau dat we ook al van o.a. de Beethoven-kwartet ten kennen, maar met bepaalde accenten in ritmiek en dyna miek, die deze beide partituren van Schubert een zeldzame spanning lijken mee te geven. Aanbevolen. Riccardo Muti Zwakke momenten niet verdoezeld Skriabin: Symfonie nr. 1 in E, op. 26. Stefania Toczyska (mez zo-sopraan), Michael Myers (te nor), The Westminster Choir, The Philadelphia Orchestra o.l.v. Riccardo Muti. (EMI 067- 2702701 (lp). CDC 7473492 (cd).) De verschijning van deze uit gave viel samen met het Skria- bin-festival dat het Residentie Orkest onlangs organiseerde en speelt daarmee in op de mogelijk gegroeide belangstelling voor deze componist. Skriabin (1872-1915) behoort niet tot de echt groten van de af gelopen honderd jaar en een te veel van zijn muziek kan tot een gevoel voor oververzadiging lei den. Toch is deze Eerste Symfo nie (1900) een kennismaking ze ker waard. Invloeden van Wag ner en (andere) Duitse romantici zijn overduidelijk en de opbouw in zes delen met een vocaal slot deel is dikwijls als merkwaardig Pogingen om de vijf symfoni sche delen als zelfstandige sym fonie te laten fungeren, beroof den het werk juist van essentiële momenten in de structuur en in de verbindende thematische re latie. Muti heeft zich in de afgelo pen jaren vaker opgeworpen als pleitbezorger voor componisten wier werken soms als 'oneven wichtig' bestempeld worden (o.a. Prokofjef en Respighi). Hij gaat v op die weg voort met een vertol king die de zwakkere momenten niet tracht te verdoezelen, maar die het werk met veel verve en overredingskracht presenteert als wat het is: een belangwek kende, zij het niet helemaal ge slaagde poging de symfonische lijnen van de negentiende eeuw door te trekken Olaf Bar Schumann: Dichterliebe, op. 48 - Liederkreis, op. 39. Olaf Bar (bariton), Geoffrey Parsons (pia no). (EMI 067-2703641 (lp). CDC 7473972 (cd).) De 29-jarige Oostduitse bariton Olaf Bar is getuige zijn biografie geen zanger met een sensatione le doorbraak. Een zeer degelijk opgebouwde carrière bracht hem eigenlijk pas in '85 onder de aandacht van het internationale publiek, maar een recent optre den in Nederland (radio-uitzen ding 3 juni) en deze eerste solop laat hebben bewezen dat hier een veelbelovend talent aan' het woord is. Een uur lang blijven boeien met liederen van Schu mann zonder dat daarbij sprake is van vervlakking of een inzin king, is slechts voor de werkelijk begaafden weggelegd. Niet dat het technisch al hele maal perfect is, dat was ook nau welijks te verwachten, maar wel blijkt onomstotelijk dat hij meer is dan alleen maar de zoveelste zanger met een mooie stem. Zijn krachtige bariton suggereert een viriliteit en vooral een individua liteit die soms sterk aan Fischer- Dieskau doen denken, terwijl hij bovendien een tekstbegrip ont plooit dat voor een zanger van zijn leeftijd op zijn minst opmer kelijk genoemd mag worden Het is weinigen weggelegd om al met een eerste recitalplaat een krachtmeting met de groten van de liedkunst te kunnen aangaan. Olaf Bar profileert zich in die vergelijking als een zanger die op den duur zelfs de zwaarste con currentie niet zal hoeven te duchten. Horizontaal 3. Een dier dat gewend is door kuilen te lopen, kan voor kinderen geen kwaad. 8. Een meisje of een jongen? 9. Dreigend gezicht? 11Wie dat krijgt gaat dood. 12. Het dier moet zijn lot dragen. 16. Eten bij het onthijt en waardeloos om de thee en de kop hierin te doen. 17. Neem voor dit een nagemaakte achter. 19. Takel maar naar boven, de heester. 21. Komen meestal na 9.22. Olie voor niets is ver boden. 23. Bent u dit na het oplossen van dit krypto- gram? Verticaal 1. Koren met onder andere basalt. 2. Blij zijn met plezier en dans. 4. O, te gek om de mond te spoelen. 5. Een beetje werk? Zeker en uit te voeren. 6. Vindt vader het koud om er heen te gaan? 7. Met de kurk eg al in het wa ter dompelen. 10. Voorgan gers in een kerk moeten het 3 5 T V P V 9 V 9 0 V V V V U '1 '3 V V '9 V V V V V V V V V V V V V 6 V V V V V V V V V V V V V V '9 V V 10 V V V V 12 V V V 11 vaak van muziek hebben. 13. Een prent nalaten. 14. El kreeg middenin een liefko zing heel wat werk te doen. 15. De spanningslijn tussen twee auto's. 17. Kleding om er het grootste eind mee te lo pen. 18. Hierin vergist u zich. 20. Als hier goud op zit is het een duur boek. De prijs van 25. werd toege kend aan W. v.d. Meer. Zuidcin- de 91, 2371 BS Roelofarends- De prijs wordt de winnaar toe gezonden. Oplossingen onder vermelding van 'Puzzel' voor donderdag op briefkaart of in enveloppe zen den aan Redactie Leidsch Dag blad. Postbus 54. 2300 AB Lei den. Een van de zeer moeilijke onder delen van het toreneindspel, is de strijd tussen de toren en vijan delijke vrijpionnen. Dit ontstaat meestal nadat een van beide par tijen zijn toren heeft moeten offe- J9 liili 1 \mm m Mm m i p m m Diagram 1 (diagram 1) Wit: ko ning b4, pi:b5, c4, d4. Zwart: ko ning fl. toren e6, pi:c6. d5 Deze stelling kwam voor in de partij Zelnin-Dimitriev, Sowjet- Unie 1984. Zwart is aan zet. Wit ver weg. Er volgde: 1... cxb5 2.Kxb5 (an dere zetten verliezen snel: bv. 2.c5 Ke2 3. Kxb5 Kd3) 2... Td6! 3.c5 (Na 3.Kc5 volgt sterk 3..dx- c4! 4. Kxc4 (Kxd6 c3 5.d5 c2 en zwart wint). 4... Ke2. 5.Kc5 td8 6.d5 Ke3. 7.d6 Ke4 8.Kc6 Ke5 en zwart wint op tempo). 3... Td8. 4.Kc6 (wits beste kans. Na 4.c6 Ke2 5.c7 TC8 6.Kc6 Kd3 wint zwart makkelijk). 4... Ke2. 5. Kc7 Th8. 6. Kd6 Kd3! (6... Th5 leidt tot niets. De zwarte koning moet zo snel mogelijk by de witte pion nen komen). 7. Kxd5. Diagram 2. Wit: Ko- In hét afgelopen kampioenschap van Nederland heb ik zelf niet zo bijzonder gepresteerd. Welis waar ben ik gedeeld vierde ge worden. waarmee ik nog kans heb op een plaats bij het wereld kampioenschap, maar mijn spel was niet zo interessant. Eén par tij is echter een uitzondering, die ik u graag wil laten zien. Dat is mijn partij tegen "angstgegner" Bauke Bies. Dit laatste omdat ik al vele malen tegen Bies ge speeld heb, vaak gewonnen ge staan. maar nooit gewonnen. In tegendeel, in die partijen waarin ik gewonnen stond heb ik meest al verloren. BIES-VERMIN. 1. 32-28 19-23 2.28x19 14x23 3. 37-32 10-14 4.41- 37 14-19 5. 46-41 5-10 6. 32-28 23- x32 7. 37x28 9-14 8. 42-37. Deze enigszins vreemde zet is volko men verklaarbaar: na 41-37 volgt 16-21 31-26 19-23 28x19 14x23 met probleemloze aanval voor zwart. 17x22 9. 28x17 12x21 10. 34-30! stelt zwart voor de keuze of 20-25 30-24 of een wederzijdse zwakke opstelling van de zwakke vleugel 21-26, het laatste dus. 11. 30-25 7- 12 12.40-34 11-17 13.47-42 6-11 14. 45-40 18-23, dreigt 23-28. 15. 34-30 12-18 16. 31-27 8-12 17. 37-32 2-8 18.41-37 1-6 19.40-34 4-9. Een aar Grote zaken werpen hun scha duw vooruit. Het Océ-toernooi van 6-8 juni in Nuland bij 's Her togenbosch is zo'n zaak. In Bra bant gaan ze daarbij niet over één nacht ijs. Op 11 april vond de regionale selectiefinale plaats, niet alleen om het team aan te wijzen dat Brabant zal vertegen woordigen tijdens het toernooi (vooraf gegaan door een uitda gingswedstrijd tegen CPP), maar ook om organisatie en vu-graph te testen, zodat er in juni echt he lemaal niets mis kan gaan. Die regionale selectie werd ge wonnen door het sterke team van De Meierij: Fred Aukes, Vin cent Mes. Tonny Herps en Arna van 't Root. met nipte voor sprong op het team Van Rossum (Ton van Rossum. Ton Peper kamp. Clemens Pompen en Ro nald van 't Root). Het was voor De Meierij een benauwde affaire, met name omdat de onderlinge wedstrijd nogal royaal verloren ging. De volgende twee spellen waren daarbij beslissend: H92 A84 3 2 O A V7 6 6 B 10 5 3 V B 9 5 O 52 V 8 5 ZWITSERLAND - Op 11 fe bruari bracht de Zwitserse post de eerste serie bijzondere zegels 1986 op de markt en ook deze keer staat ze in het teken van Zwitserse jubilea: 50 jaar Zwit sers Hulpwerk: 50 rappen, de slag bij Sempach (1386): 80 rp.. het 2000-jarig bestaan van het door de Romeinen gestichte Chur; 90 rp.. 2000 jaar gemeente Windisch bij Brugg en 110 rp 2000 jaar Zurich. Dan is op 11 februari nogmaals de permanente "dierenriem"-se rie met een zegel uitgebreid, maar wel met een zegel die we al kennen: tweelingen: 1.40 fr.. deel van Schonengrund Tot slot verscheen op 11 fe bruari, na heel veel vijven en zes sen en na zeker vijf jaar heen en weer gepraat een echte sportze- gel met bijslag: 50 20 rappen. OVER RUIM twee maanden, om precies te zijn op 30 juni. zal er een punt worden gezet achter de verkoop van %vee permanente en twee semi-permanente zegels, zullen twee postzegelboekjes en dige mogelijkheid is hier 20-24 50-45 17-21? 27-22 18x27 33-29 24- x33 38x20 27x47 44-40! 15x24 39- 33 etc. Overigens op meteen 17- 21 is 33-29 een aardige mogelijk heid om na 23-28 32x23 21x41 47- x36 19x28 met 44-40 verder te gaan 20. 50-45 17-21 21. 44-40. want op 33-28 volgt 12-17 34-29 (of?) 23x34 39-33 20-24! 30x39 17- 22 28x17 11x31 36x27 19-23 met AHV952 N 9 VB542 wo N ♦V8 7 6 4 W O ^H7 W_,ü O H Z H 10 9 7 2 A V V 10 6 O B 10 9 84 3 f AB3 <9 A7 6 O V 9 8 7 3 Z 4 A V62 twee bijzondere briefkaarten al leen nog te koop zijn aan de fila- telieloketten en bij de Filatelisti sche Dienst in Groningen en zal een semi-permanente zegel, die destijds uit de roulatie is geno men. weer te koop zijn. Om te beginnen wordt op 301 juni de verkoop van de cijferze- gels, type Crouwel, in de waarde van 40 en 45 cent - zowel uit vel len als van de rol -.beëindigd. Beide zegels werden in septem ber 1976 voor het eerst in roulatie gebracht en van beide bestaan nu vier-, drie- en tweezijdig ge tande versies. Op 30 juni wordt eveneens de verkoop van de zegels Paleis op de Dam in de waarde van 50 en 60 cent beëindigd. Deze semi- permanente zegels verschenen op 5 oktober 1982. Dan zullen na 30 juni de post- zegelboekjcs PB 27A. PB 27B en PB 28A alleen nog te koop zijn ning d5. pi:c5, d4. Zwart Koning d3. Th8. De kritieke stelling. Zwart wint alleen met Kc3ü. De zwarte koning moet de voorste witte pion gaan stoppen In de partij volgde 7... Td8 8. Ke6 Kxd4 9.c6 en wit maakte ren Na 7 Kc3 kan volgen: 8. Kd6 Kb4 9. c6 Kb5 10. c7 Kb6 11. Kd7 Th7 en zwart wint. daar de pion op c7 valt. Deze omtrekkende bewe ging van de zwarte Koning is ka rakteristiek voor dit soort eind spelen. door Hans Vermin onhoudbaar spel voor wit. 12-17 22. 34-29 23x34 23. 40x29 20-24 24. 29x20 15x24 25.39-34 10-15 26. 34- 29 17-22 27. 29x20 22x31 28. 36x27 15x24 zie diagram. De stand is vrijwel symmetrisch na b.v. 49- 44 staat wit slechts 1 tempo ach ter, maar daarmee wel verloren! 29. 43-39 18-23 30. 13-18 31. 38-33 9-13 (26-31 37x17 11x31 42-37 31 x42 48x37 23-29 32-27 29x38 49-43 38x49 28-22 met voordelig maar onduidelijk afspel voor zwart) 32. 37-31 26x37 33. 32x41 21x32 34. 28x37. Deze "vlucht" was vrijwel gedwongen. 8-12 35. 42-38 11-17 36.49-44 17-22 37. 44-40 23-29 38. 37-32 18-23 39. 41-37 6-11! Een blunder van de eerste orde, wel iswaar sta ik hierna nog steeds zeer goed, maar ik verspeel hier een winst in 2 zetten nl.: 12-18 b.v. 39-34 16-21 32-28 (of>) en de rest zoekt u zelf maar uit. Ver schrikkelijk 40.39-34 22-28 33x22 12-17 42. 48-43 17x28 43. 43-39 11- 17 44. 39-33 28x39 45. 34x43 13-18 45. 40-34 29x40 47. 45x34 3-9? 3-8 was sterker geweest, maar winst heb ik nog niet gezien. 48. 37-31 23-29 34x21 16x27 50. 32-28 24-29 51. 28-22 en remise overeengeko men. Voor de zoveelste maal was het mij niet gelukt om Bies te verslaan, een ramp. Beide NZ-paren kwamen in 6 Ru, aan de ene tafel te spelen door noord, aan de andere tafel door zuid. Met Van Rossum NZ ging het (noord, niemand): noord 1 Ha, zuid 2 Ru, noord 3 Ru, zuid 4 KI (controle), waarna via azen vragen 6 Ru werd bereikt. West koos voor de (slechte) troefuit- komst en dat zette zuid aan het denken. Zou west onder Ru H zijn gestart? Dat leek zuid niet zo waarschijnlijk en hij speelde Ru A van tafel; een prima beslissing Aan de andere tafel opende noord ook met 1 Ha, oost 2 Ha (Ghestem, een tweekleurenspel schoppen/klaveren), zuid pas west 2 Sch. noord en oost pas. B64 H 10 8 3 O AH 10 *HB9 zuid doublet, waarna noord 3 Ru bood en zuid opstoomde naar 6 Ru. Noord kreeg schoppen start en sneed later (terecht) op Ru H: één down. Zuid/OW. Voor Van Rossum opende west met 1 Sch, noord doublet, oost redoublet, zuid 2 KI. west 3 Ha, noord pas, oost 3 SA en west - correct met zo'n sterke zeskaart - 4 Sch. Dat lijkt probleemloos, maar west werkte zich in de nesten. Troefstart voor het aas. nog twee ronden troef (in oost twee ruiten weg). Ha V, niet gedekt, en Ha 2 voor 8 een aas West speelde nu KI A (harten is beter), troefde een klaveren en vervolgde met ruiten. Dat was niet goed, west moet harten spe len. Noord nam, speelde weer ruiten en dat kostte west een heel belangrijk troefje. Harten voor de 10 en KI H na forceerde wests laatste troef, die vervol gens in de 12e slag van slag ging met Ha H. Op tafel lagen op dat moment nog Ru V en KI V en west moest kiezen. Hij koos ver keerd, gooide Ru V af en noord maakte nog Ru 10: één down Aan de andere tafel deden OW na hetzelfde begin nog een slempo ging (misschien niet zo verstan dig. noords informatiedoublet wijst op een ongunstige harten verdeling) en eindigden in 5 Ha. gedoubleerd twee down. De op lossing van het probleem van vu rige week houdt u nog een week tegoed. aan de filatelieloketten en bij de Filatelistische Dienst PTT Gro ningen. Hetzelfde geldt voor de bijzondere briefkaarten "Fila cento" en "Flevoland" in de waarde van 50 cent. Tot besluit komen we bij een semi-permanente zegel die vyf jaar geleden verscheen, vier jaar geleden uit het gezichtsveld ver dween, maar nu in verband met de tariefwijziging per 1 juli weer van stal wordt gehaald Het gaat om de zegel "Paleis Huis ten Bosch" in de waarde van 55 cent Deze zegel, die op 16 juni 1981 verscheen, zal weer bij alle post- inrichtingen te koop zijn i\l)U)i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 35