Gasten in de abdij van Egmond
'Stel je voor, dat iemand God vindt... Wat dan?'
ZATERDAG 26 APRIL 1986
GEESTELIJK LEVEN
PAGINA 13
EGMOND (GPD) De stilte is overweldigend en komt tot
rust in de refter, een sobere lange zaal. Negen tafels met elk
vier stoelen voor de monniken, een gastentafel waaraan 17
plaatsen. Kale muren, onderbroken door een groot kruis
beeld en een wandtapijt. De monniken die aanschuiven zijn
overwegend oud. Een gemiddelde leeftijd van boven de 60.
Vergrijzing, die naast zorg ook zijn positieve kanten kent: de
AOW, een welkome bron van inkomsten.
Hier raakt de dagelijkse drukte van de gasten, het jachten
en jagen, in de greep van stilte. De monniken maken alleen
geluid met hun bestek. Zwijgplicht hebben ze niet, wel een
streven naar zwijgzaamheid en daarin bestijgen ze geruisloos
de top. „Luister mijn zoon", zegt Benedictus in de eerste
woorden van zijn Regel, „naar de leer van Uw meester en
open het oor van Uw hart." „Luister", zegt pater Gerard Ma-
thijsen, abt van Egmond, veertien eeuwen later,je hebt stilte
nodig om bij jezelf te geraken. Goed luisteren kun je alleen als
je het stil maakt in jezelf."
door
Peter Heerkens
Johan (43): „Het gaat zó diep, dat
ik niet kan uitleggen hoe diep
het gaat. E? reflecteert iets in m'n
binnenste." Als ik hem een dag
later opzoek op zijn kamer, ligt
hij languit op bed; moe gemaakt
door innerlijke strijd.
Een deur verder tref ik Rob
(26) die zegt: „Als ik overeen half
jaar ben afgestudeerd, ga ik het
kloosterleven nader onderzoe
ken om te bekijken of ik zal in
treden. Nergens kom ik zo toe
aan spirituele beleving als hier."
Ger (45), in de kamer naast
Rob: „Het is een bijzonder ge
voel wat me overvalt. Ik ben
gaan denken: monnik, dat zou ik
best een paar jaar willen zijn.
Neen, niet m'n hele leven. Een
paar jaar."
Beneden, in een spreekkamer,
heft abt Gerard Mathijsen be
zwerend de vinger. „Dat gasten
verblijf is géén verkapte manier
van ledenwerving, hoor."
Meestal vol
Het gastenverblijf. Twaalf een
persoons kamers. Eenvoudig en
toch comfortabel. Bed, nacht
kastje, centrale verwarming. Op
de grote tafel allereerst wat huis
regels. Bovenaan de dagorde:
5.45 uur metten (45-60 minuten);
7.05 uur lauden (30 minuten),
aansluitend ontbijt; 9.30 uur kon-
ventsmis (40-75 minuten), hierna
koffie in de gastenkamer of in de
eetzaal in stilte; 12.30 uur sexten
(20 minuten), hierop aansluitend
middagmaaltijd; 16.00 uur thee
in de gastenkamer, of om 16.45
uur in de eetzaal in stilte; 17.00
uur vespers (30 minuten); 18.00
uur avondmaaltijd; 20.30 uur
kompleten (20 minuten). Daaron
der het verzoek om na 21.00 uur
de uiterste stilte te betrachten en
weer daaronder de vraag om in
de gangen niet, of met gedempte
stem, te spreken.
Voorts op tafel het Boek der
Psalmen, 150 stuks, die de Bene
dictijnen afwerken in twee we
ken. Vroeger deden de woestijn
vaders dat in één dag, maar die
hadden dan ook niet meer om
handen dan manden vlechten. In
Egmond zijn ze drukker: boerde
rij, kaarsenmakerij, verzorging
van tijdschriften.
Op tafel ook twee abdij-boeken
met psalmen en daarbij een
handleiding voor het programma
der diensten, die spoorboekjes
leeservaring vereist: Opvs 6-118/
2 (8:13) - 63 - H3 - Va 182 - LZ
....OV LG - dox 17. Voor wie hier
niets te zoeken heeft, zo lijkt het.
Een groene ringband met
monastieke completen. Het Ou
de Testament, het Nieuwe Testa
ment en het Graduale Roma-
num, printed in Belgium.
Het gastenverblijf. In de week
ends meestal vol, door-de-week
altijd tenminste voor de helft
zes kamers dus bezet. Het ge
ven van een dagvergoeding staat
vrij, maar er is een richtbedrag:
30 gulden.
Toevluchtsoord voor mensen
op zoek naar God (welke dan
ook) en zichzelf.
Gastenpater Frans Berkel-
mans: „Er zijn veel eenzamen.
Mensen die hun weg kwijtraak
ten. Spanning, stress. En er zijn
veel christelijk verdwaalden. Zij
willen de geestelijke wereld ver
kennen. Er komen niet alleen ka
tholieken, die tijd is voorbij. We
leveren daarmee een oecumeni
sche bijdrage, maar het stemt
wel tot nadenken. Ik bedoel: dat
de katholieken het voor gezien
houden. Grote delen kennen hun
geloof amper meer. Daarom slaat
de secularisatie ook zo diep. Se-
cularisatie is niet erg, als men
maar geestelijke weerstand
heeft. Die ontbreekt. Veel katho
lieken hebben niets om op terug
te vallen."
Bescheiden
Het gastenverblijf. De meesten
die kwamen zijn zeer op zichzelf.
De gezamenlijke ruimte een
royale kamer met kleine biblio
theek wordt voornamelijk be
zocht op de koffie- en theetijd.
De serverende gastenpaters stel
len zich in de discussies over
kerk, geloof en wat daarmee sa
menhangt, bescheiden op. Uit
zichzelf zullen zij over die onder
werpen niet beginnen, ook niet
buiten deze geprogrammeerde
ontmoetingen. Het wordt erva
ren als een belangrijke onder
steunende vrijheid bij het zoe
ken.
Zij die hier nooit eerder waren,
hebben benauwd opgekeken te
gen dat aspect van hun verblijf.
Bang voor weer eens indoctrina
tie, want dat jeugdtrauma is mee
genomen naar de abdij. Dat ze je
hier, in zo'n bolwerk, met rust la
tenSommige zoekers probe
ren bij elkaar het antwoord te
vinden op de vraag waar dat bij
zondere gevoel, dat ze allemaal
hier krijgen vandaan komt. Is het
de stilte, het sobere van de dien
sten, de bijna mateloze mate van
gastvrijheid, de vriendelijkheid
Gastenpater Berkelmans en de Zwitserse gaste Ruth Salzman.
van de monniken die duidelijk
maken datje door te zwijgen ook
veel kunt zeggen, het indringen
de ritme van de koorzang, de
mannenstemmen die ingehou
den en toch blij zingen....?
RUTH, 39 jaar. Zwitserse (Zü-
rich), door Nederlandse vrienden
geattendeerd op de mogelijkheid
tot gastenverblijf in de abdij van
Egmond. ..Niet katholiek. Niets.
Als kind heb ik erg negatieve er
varingen gehad met het geloof.
Geen inhoud, alleen vrome
spreuken. Die ontgaan me hier
door het taalprobleem en dat is
een voordeel. Ik versta wel Ne
derlands, maar niet de diepere
(foto De Boer-Haarlcml
betekenis in de liturgie. In een
Zwitsers klooster zou ik het be
grijpen; dat is dan ook de reden
dat ik niet naar een Zwitsers
klooster ben gegaan. Hier hoeft
alleen mijn gevoel te werken. Ik
hoor bidden en ik hoor zingen,
dat is voldoende."
"Woorden....Ach, wat zijn
woorden wanneer je ze als auto
matisme aanneemt, zoals zoveel
gelovigen doen? Op mijn manier
kom ik tóch bij het geloof, al is
dat niet het geloof dat de kerk
voorschrijft. Het gedrag, de hou
ding, van de monniken is voor
mij erg bepalend. Ze stralen iets
uit wat mij sterkt. Na de twee
voorgaande keren dat ik hier
was, ontdekte ik dat ik de dage
lijkse problemen veel beter aan
kon. Als sociaal werkster heb ik
te maken met blinde ouden van
dagen, vaak ziek en gebrekkig.
Die confrontatie met leed en
dood, vraagt verschrikkelijk veel
van me. Daarom ben ik hier. Om
kracht op te doen. Dit is een in
spirerende omgeving."
Pijnlijk proces
PAULINE, 49 jaar. Leidster
gezinsverzorging en huisvrouw.
Intensief bezig met kerk en reli
gie, wat ze een pijnlijk proces
noemt. „Je groeit als kind op in
een kerk die je keuze niet is; in
mijn geval de katholieke kerk.
Dan konpt er een beweging de
jaren '60-'70 die aansluit bij
hoe je bent opgevoed: gelovig,
maar kritisch. Voor mij was de
ontwikkeling van de jaren '60
een logische voortzetting van de
lijn die mijn ouders aanhielden.
Kritisch dus; ruimte laten. Dan
zet die lijn zich niet door, de kerk
gaat weer stil staan, en je raakt in
de problemen; moeite met het in
stituut kerk en met de religie."
"Niet eenvoudig hoor, om uit te
leggen waarom ik daar hier zo
veel minder last daarvan heb.
Misschien vanwege dat vrije ge
voel wat ik in een parochiekerk
mis. Als je eenmaal het stempel
parochiaan hebt, word je geacht
goed katholiek te zijn. Althans:
niet zo te zoeken als ik doe. Hier
voel ik me geaccepteerd met al
mijn twijfels, mijn teleurstellin
gen. En mijn kritiek, waar ik ze
overigens niet mee lastig val.
Daar kom ik niet voor. Als ik me
erger aan het pausbezoek, ga ik
wel voor de televisie zitten vloe
ken. Het heeft hier iets pretentie
loos. Misschien is het dat. Als ik
die monniken in de koorbanken
zie, als ik ze hoor....Zo sober alle
maal. Dag-in-dag-uit, zonder er
een potje van te makenMis
schien is het dat."
ROB, 26 jaar. Voor de vierde
keer in de abdij. Student ge
schiedenis. Bezig met de vraag of
hij voor het klooster zal kiezen.
„Ik heb het gevoel dat ik het hier
m'n hele leven kan uithouden.
Studeren en werken doe ik al,
bidden lijkt me een welkome on
derbreking. Ik ben vrijdenkend,
maar in de teksten die ik hier
lees kan ik me toch wel vinden.
Alleen Maria, daar heb ik moeite
mee. Maria vind ik in strijd met
het wezen van het christendom.
Ik ben gevormd door protestant
se theologen; Luther, Bonhöffer.
Dan krijg je al gauw een hekel
aan Maria. Maar ik moet eerlijk
zeggen: ik weet er te weinig van
om daarover goed met deze mon
niken te kunnen discussiëren.
Wat me in het kloosterleven
trekt? De mogelijkheid om het
spirituele volledig te beleven.
Daar kom je buiten niet aan toe."
In de lucht...
JOHAN, 43 jaar. In verwarring.
Er is heel wat losgekomen. Aan
drang om het klooster in te gaan.
„Maar zó katholiek ben ik niet.
Geen voorwaarde misschien,
maar ik vraag me af of ik niet al
te zeer in conflict zou komen. Ik
heb mijn bezwaren; de consecra
tie, de communie. Nu doe ik er
moeiteloos aan mee, maar wat
zal het zijn als ik ben ingetreden?
Daar pieker ik al dagen over;
twee nachten nauwelijks gesla
pen. De ene keer denk ik zus, de
andere keer zoHet enige wat
ik zeker weet, is dat ik hier kan
mediteren zoals ik het nergens
kan. Er zit hier iets in de
lucht
ELS, 42 jaar. Zus van Pauline.
Nooit gedacht zelf nog eens in de
midlife-crisis terecht te komen.
Achttien jaar parttime werkzaam
in het onderwijs, drie kinderen,
veel bezig geweest met oecume
nisch werk en daarin teleurge
steld.
„Ik ben gekomen om me te be
zinnen op waarmee ik bezig ben;
op hoe ik het verder zal aanpak
ken want ik wil nog erg veel in
mijn leven. En ineens ontdekte
ik hier, dat ik meer vastzit aan
religie dan ik dacht. Afgeknapt
als ik ben op de katholieke kerk,
verbaas ik me erover hoe ik hier
ineens aan het zingen was, aan
het bidden en dat ik boog voor
het altaar. Het ging vanzelf. Ik
snap er niets van".
"In zijn algemeenheid zeg ik:
het zal de rust zijn die ik hier tref.
Van monniken heb ik altijd ge
dacht: laat ze de wereld eens in
gaan in plaats van binnen die
kloostermuren te zitten. Nu zeg
ik: laat die mensen alsjeblieft
hier blijven, want in de wereld
heb je geen tijd."
Het gastenverblijf. Johan kijkt
vanaf zijn bed naar het plafond
en mijmenrt: „Mooie spreuk: Op
Zoek naar God. Soms denk ik:
stel je voor, dat iemand Hem
vindt... Wat dan...?
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Pannekoek, 11.45 oec. studentendienst;
Marekerk 10 dr. Meijers, 5 ds. R.J. v.d.
Hoef (Bodegraven); Maranathak. (L.
Morsweg) 10 ds. Kramer; Oecumeni
sche geloofsgemeenschap De Regen
boog (Merenwijk) 9.30 ds. Schouten.
11.15 ds. Schouten en pastoor Van Well;
Bethlehemk. (Driftstr.) 10 ds. K. Jansen;
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 10 ds.
Dirksen; Vredesk. (Burggravenl.) 10 ds.
Nauta gezinsdienst; Waalse kerk (tijde
lijk Rapenburg 6) 10 pasteur D. Ribs;
jeugdkapel Vredeskerk 10; jeugdkapel
Bevrijdingskerk 10 hr. J.P. Karstens;
Wijk 'Stevenshof zie na geref. kerk;
Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst, 10.15 ds.
Bovenberg; Diakonessenhuis elke zat.
10.30 rk. dienst, morgen 10.30; Ende
geest zie Oegstgeest; Geref. Kerk Vre
deskerk zie herv. gem.; Petrak. (Surina-
mestr.) 10.30 dovendienst hr. Tepstra;
Oude Vest 10 ds. Rijksen (Sassenheim);
Maranathak. zie herv. gem.; Bevrij
dingsk. 10 ds. Dirksen, 5 ds. Hortensius;
bejaardenhuis Groenhoven 10 ds. Lo
cher; Merenwijk zie herv. gem.; Wijk
Stevenshof, gebouwtje 'Dijkhof (Rijn
dijk) 10 ds. Koolstra; Geref. K. Vrijg.
(Herengr.) 10 en 5 ds. Houtman; Chr.
Geref. K. (Steenschuur) 10 en 5 ds. Den
Hertog; Geref. Gem. (N. Rijn) 10 en 4.30
ds. Haring (Oostkapelle); Geref. Gem. in
Ned. (Bethl.kerk Driftstr.) 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.)
10.15 ds. J. Mostert; Doopsgez.-Re-
monstr. Gem. (Lokhorstk. Pieters-
kerkstr.) 10.30 da. E.H. de Clercq; Bap-
tistengem. (O. Rijn 3) 10 ds. G. Bosveld;
Evang. Gemeenschap (Middelstegr. 3)
10 hr. Dikkes; Evang. gem. Merenwijk
('De Harlekijn', Regenboogpad 2) 11
vm; Zendingswerk Middemachtsroep
(Zoeterw.singel 21) 5 hr. C Roos; Evan-
geliecentrum-Pinksterbew. J. Maas-
bach-Wereldzending (aula Noachstr. 2)
10 hr. Zijlstra, woensdag 30 april 8 Zijl
singel 2 hr. Zijlstra; Pinkstergem. (O.
Vest 13) 10 hr. Eikerbout; Leger des
Heils (hoek Vestestr./Groenesteeg) 5;
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30
en 4, wo. 8; Zevendedag-adventisten
(Ontmoetingskerk Voorschoten) elke
zat. 9.45 bijbelstudie, 10.45 predik
dienst. Leidse Soefi Stichting, Pietersk.
11 mevr. Maurer-Molt; Christelijke We
tenschap (Steensch. 6) 10.30. Kerk van
J. Chr. v.d. Heiligen der L. Dagen
(Brahmsl.) 9.30, 10.30 en 11.20. Oud-
Kath. K. (Zoeterw.singel) 9.45 mensen-
wijdingsdienst; Rooms-Kath. K. Haag-
weg zat. 7, zo. 9 en 10.45; Herensingel
zat. 7, zo. 9.30 en 11; Rijndijk (Leiden-
V.schoten) zat. 7. zo. 9.30 en 11.30;
Steenschuur zat. 7, zo. 8.30, 10, 11.30, 6
en 7 (lof); Boshuizerkade zat. 7. zo. 9.30
en 11Lammenschansweg zat. 7. zo. 9 en
10.30; Haarl.straat zat. 7, zo. 9.30, 10.45
en 12,15; Merenwijk zie herv. gem.; H
Rijndijk (zie Zoeterwoude). Raad van
Kerken: elke di.av. 7-7.30 oecurn. avond
gebed in oud-kath. k. Zoeterw.singel.
ABBENES: Herv. Gem. 9.30 ds. M.
Bergsma;
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
ds. Van Driel, 7 ds. Moll (Alphen); Geref.
Kerk 10 ds. Warner (Utrecht), 6.30 ds.
Wijngaarden (Alphen); Chr. Geref. Kerk
geen opgave; Rk Kerk zat. 7, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Adventskerk 10 ds. Vlasblom
(Boskoop), 3 ds. Bogers afscheiddienst;
Kruiskerk 10 ds. v.d. Broeck (Bodegra
ven); Opstandingskerk 10 ds. J.J. v.d.
Heiden; G. Herderkerk 10 en 7 ds. Ver
heul; De Bron 10.15 ds. Taselaar, 6.30 ds.
Mulder; Ashram (Marsdiep) 10 ds. Mul
der; Oudshoornse kerk 7 ds. Hane-
maayer; Sionskerk (Meteoorlaan) 9.30
ds. Ouwendijk, 6.30 ds. Jorissen (Beek
bergen); Geref. Kerk Mar.kerk 10 ds.
Wilschut, 6.30 ds. Brouwer (Krimpen
а.d. IJssel); Salv.kerk 10 ds. Rietveld
(Zoetermeer), 6.30 ds. Wildschut; Geref.
K. Vrijg. (aula chr. techn. school) 9.30 en
5 dienst des Woords; Ned. Geref. Kerk
(school Willemstr.) 9.30 ds. M. de Jong
HA, 4.30 hr. Kleingeld; Chr. Geref. Kerk
9.30 en 4.30 ds L.W. v.d. Meij; Oud-Ge-
ref. Gem. (Hooftstr. 240) 9.30 en 4; Bapt-
.gem. (Molenwerfstr. 1) 10 en 6.30 ds.
Koekkoek; Bapt.gem. Noord (school
Kalkovenw. 62) 10 J. van barneveld, 6.30
C. Stavleu; Volle-evang.gem. ('De Ark',
Pr. Hendrikstr. 54) 10 W. van Putten;
Pinkstergem. (school Batestein 16) 10;
Leger des H. (Zonneweg 3) 10 en 7, laat
ste zondag van de maand 5 u. gezins
dienst. Remonstr. Kring (Van Manders-
loostr. 36) 10 dr. Meijering; Rk Kerk: Bo-
nifaciusk. zat. 7, zo. 9.45 en 11.30; Piusk.
zat. 7, zo. 9 en 10.30; De Bron zat. 7, zo. 9
en 11.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 18 ds. A
van Eijk (Gouda); Geref./Herv. Gem.
(dorpshuis 'De Tas') 10 ds. Pettinga; Ge
ref. Gem. 9.30 leesdienst, 7 ds. Harinck
(Oostkapelle).
BODEGRAVEN. Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. Richter (Hattem), 4.30 ds
Zaal (Alphen); Salv.kerk 10 ds. van de
Hoef, 4.30 ds. Wegerif (Nieuwkoop),
Bethl.kerk 10 ds. Schipaanboord (Ever-
dingen); Geref. Kerk 10 ds. Elderman,
б.30 Polet; Geref. K. Vrijg. (Ichthusk.)
9.30 en 4.30 ds. Mouissie; Geref. Gem.
(Stationsweg 17) 10 en 6.30 ds. Bac;
Evang.-Luth. Gem. 10.30 ds. Van Beek;
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk
9.30 dr. Haitsma, 6.30 ds. Vlasblom; De
Stek 9.30 ds. G. de Jong; Geref. Kerk
9.30 ds. Van 't Hoff, 5 ds. G. de Jong;
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5 ds. Ribb^rs;
Geref. Gem. 9.30 leesdienst, 7.15 ds. Kat-
tenberg.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem 9.30
en 5 ds. Z. de Graaf, Geref. Kerk 10 en 5
ds. Koekoek (Rotterdam); Rk Kerk.
dorp zat. 7, zo. 9.30 en 11.30; Anker zat.
7, zo. 8.45 en 11,15: Rijndijk zat. 7, zo. 10.
HILLEGOM. Herv, Gem. 10 ds. Kris
pijn en ds. Rothfusz; Geref. Kerk
('Hoeksteen') 10 ds. Vlijm. 7 ds. Roth
fusz; Chr. Geref. Kerk 10 leesdienst, 7
ds. Rothfutz; Rk Kerk: Mart. zat. 7, zo.
9.30 en 11; Jozefk. zat. 7, zo. 10 en 11.30.
HOOGMADE: Herv. Gem. 10 ds.
Boonstra; Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
DE KAAG: Herv. Gem. 10 ds. Kolde-
wijn; Rk Kerk zat. 7, zo. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv
Gem. Dorpsk. 10 ds. Vermeulen (Val
kenburg). 6 hr N. Esmeijer (Hoender
loo) jeugddienst; Ontm.kerk 10 dr. v.d
Bank (Ede), 6.30 ds. H. van Niel (Rijns
burg); Herv. Gem. 'De Rank' (P. Groen-
college) zie Katwijk aan Zee. Gerei
Kerk 9.30 hr. Vercouteren, 5 ds. P. van
der Horst; Rk. Kerk zat. 7, zo. 9.30 en
11.15.
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N.
Kerk 10 ds. Schuurman, 6 ds. Hiensch;
O. KerklO ds. Klok (Hardingxveld), 6 ds.
Driebergen; Ichthusk. 10 ds. Hovius, 5
ds. Teygeler (Scheveningen); Pniëlk.
9.30 ds. Driebergen, 6 ds. Treure (El-
speet); Maranathak. 10 ds. Van Slie-
drecht, 6 ds. Schuurman: Overduin 2.15
ds. Van den Beid; Herv. Gem. 'De Rank'
(aula P, Groen-college Pr. Frederikdreef
15) 10 ds. Van der Lee (Noordwijk); Ge
ref. Kerk Vr.kerk 9.30 ds. P. van der
Horst. 5 ds. J. van Breehorst; Triumfa-
tork. 9.30 ds. J. van Breevoort, 5 ds. Vro
lijk (Leeuwarden); Geref. K. Vrijg. 9.30
en 5.30 ds. Heida; Ned. Geref. K. 11 ds
Smit, 7 ds. de Lange; Chr. Geref. K 10
en 5 ds. Slagboom; Vrije Chr. Geref.
Gem. (Unizaal) 10 en 5 ds. Van den Belt;
Geref. Gem. (Remisestr.) 10 en 5; Geref.
Gem. in Ned. (Louwestr.) 10 en 5; Volle-
evang.gem. (Voorstr. 48) 9.45; Onafh.
baptistengem. (Ambachtsweg 2) 10 hr.
W. v. Reijn (Schaesberg).
KOUDEKERK AAN DEN RIJN:
Herv. Gem. 10 ds. Lapre, 7 drs. Buikema
(Zwammerdam); Geref. Kerk 10 dr. Ba-
de. 7 drs. Buikema.
LEIDERDORP Herv Gem. en Ge
ref. Kerk Dorpsk 10 ds. Knorth, 6.30 ds.
Doesburg; Hoofdstr. 10 ds. Doesburg;
Scheppingsk. 9 en 10.30 ds Stegeman,
Leythenrode 10 ds. W. de Leeuw; Elis-
ziekenhuis 9.30 ds. Brommet HA, 11
hoogmis rector Vijftigschild; Bapt.gem.
(wijkgeb. Zijlkw.) 10 hr. J. van Duin
(Noordwijk); Rk Kerk zat. 7, zo. 10 en
11.45.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
W.F. v.d. Staat (Uithoorn), 7 ds. Fern-
hout (Alphen); Geref. Kerk 9.30 ds. Van
der Kooi, 7 dr. Fernhout; Rk kerk zat. 7,
zo. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds.
't Hooft; Pauluskerk 10 ds. De Gelder;
Geref. Kerk 10 ds. Boswijk, 7 ds. Ger
mans (Sassenheim) jeugddienst; Geref.
K Vrijg. 9.30 en 4.30 ds. J. de Jong; Ned
Geref. Kerk (Salvatori) 10 ds. Vos. 5
leesdienst; Chr. Geref. Kerk 10 ds. Vos,
7 ds. Van Dijken; Geref. Gem. 10 en 4
leesdienst, dinsdag 29 april 3 ds. Boog
aard (Leiden) bevestiging ds. A M den
Boer, 7.30 ds. A.M. den Boer intrede;
Evangeliegemeente (Ooievaarstr. 27a)
9.45 hr. E. Schuurman; Rk Kerk: Aga-
De hervormde
kerk in
Leimuiden.
(foto Wim Dijkman)
thakerk zat. 7, zo. 10 en 11.30; Poelpol
der zat. 7, zo. 9 en 11.30; Mariakerk zat. 7,
zo. 9.30 en 11; Engelbew. zat. 7, zo. 9.30
en 11.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Wegerif. 6.30 ds. Fahner (Dronten); Ge
ref. Kerk 9.30 ds. Kruyt (Oegstgeest). 5
avondgebed; Chr. Geref. Kerk 9.30
dienst des 'Woords. 2.15 ds B de
Romph; Remonstr. Gem. 10 ds A.W
Cramer; Evang. gem. (Kruispunt. Ken
nedylaan 33) 9.30, Rk Kerk zat. 7. zo. 9
en 10,45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 kand.
H. Bom (Dordrecht), 7 hr. J. de Haan;
Geref. Kerk 9.30 ds. Walling (Leider
dorp), 7 ds. Den Haan (Zevenhoven); Rk
Kerk zat. 7, zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30
dS. Trouwborst (Vlaardingen), 7 hr. J.
van Kamp (Beverwijk); Geref. Kerk 9.30
en 6.30 ds. G. Rang; Chr. Geref. Kerk
9.30 en 4.30 ds. D. Visser; Rk Kerk zat. 7,
zo. 10.
NOORDEN; Herv. Gem. 9.30 en 7 ds
Geuze HA; Geref. Kerk (W. Verlaat) 9.30
hr. Koetjes (Amsterdam). 7 hr. Schreu-
der:
NOORDWIJK Hen- Gem. Grote of
St. Jeroensk (Binnen) 10 ds. Keuning. 5
ds. Van Sliedregt; Hoofdstr. (Zee) 5 ds
Elgersma; De Rank (Golfbaan) 10 ds.
Nap; Geref. Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.)
10 ds. J.J. Kuiper; Vinkenl. (Binnen) 10
ds. Elgersma HA. 7 ds. Ruitenburg
Stichtingskerk 11 ds. v.d. Wal (Hille-
gom); Ned. Prot. Bond (aula O.Zeew.)
10.30 ds. Nepveu (Naarden); Volle
Evang. Gem. Ruiterstr. 8 hr. Modder
kolk; Rk Kerk Zee zat. 7, zo. 10.30; Bin
nen zat. 7, zo. 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10
ds. Streefland (Nijkerk); De Zilk 10 ds.
v.d. Meij ha; Rk Kerk Victork. zat. 7, zo.
9.30 en 11; Jozefk. zat. 7, zo. 9 en 10.30;
De Zilk zat. 7, zo. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene
of Will.kerk 10 ds. Kooman; Pauluskerk
10 ds. Sierat; Gemeentecentrum (Lijtw.)
10.30 mw ds. A. Möhring-Wilterdink, 7
ds. Kooman; Geref. Kerk 10 ds. Weeda,
7 ds. Kooman; Geref. Kerk Vrijg. (aula
Dr. Schilderschool) 8.45 en 4.30 kand. J.
Huygen (Kampen); Ned. Geref. Kerk
(Gem.centrum) 8.45 en 4 ds. G. de Lan
ge. 20.00 zondagavondgesprek over Is
rael; Van Wijckerslooth 4 dr. D. Bakker;
Endegeest 10 ds. Friederich; Volle-
evangeliegem. (Gem.centrum) 4; Rk
Kerk Will.kerk zat. 7, zo. 9 en 10.30
OUD-ADE' Rk Kerk zat. 7, zo. 8.30 en
10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. J. de Korte; Geref.
K. 9.30 ds. Jasper Focks, 6.30 ds. D.J. de
Lange (Aalsmeer); Remonstr. Gem. 10
ds. Bloemendaal (Delft); Rk Kerk zat. 7,
zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7. zo. 9 en 11; Petrus-B.
zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem
9.30 ds. E S. Klein-Kranenburg (Ter
Aar), 7 ds. A.J. de Jonge (Leiden): Chr.
Geref. K. geen opgave.
RIJNSBURG Herv Gem. Lauren
tiuskerk 9.30 ds. Van Niel, 5 ds. Sma
ling, Bethelkerk 9.30 ds. Smaling; Ge
ref. Kerk Petrakerk 9.30 ds. Ribberink, 5
ds. Baayen; Imm.kerk 9 en 10.30 ds.
Baayen, 5 geen dienst; Mar.kerk 9.30 ds.
Cziria, 5 ds. Ribberink; Geref. Kerk
Vrijg. 10 en 5.15 ds. Grutter; Chr. Geref.
K. 9.30 en 5 ds. W. van Sorge; Evang.
Christengem. (aula mavo) 10 hr. Keyzer;
Rk Kerk zo. 10.30.
RIJPWETERING: Rk Kerk zat. 7. zo.
9 en 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9.30 en
10.30 ds. Germans, 7 ds. Baas; Geref.
Kerk 9.30 dr. Te Winkel, 7 ds. Baas; Chr.
Geref. K. 10 ds. H. Last (Zeist), 7 ds. D.
Visser (Nieuw Vennep); Ned. Prot
Bond (Jul.laan 17) geen dienst, Rk Kerk
zat. 7, zo. 9.30 en 11
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 kand. C.
Graafland (Gouda). 6.30 ds. P.J. Stam
jr.; Geref. Kerk 9.30 ds. J. Broer, 6.30 ds.
H. Bade; Rk Kerk Aardam zat. 7. zo. 9 en
12;
kerk Langeraar zat 7, zo. 9.30 en
11.30.
VALKENBURG. Herv. Gem. 10 prof
dr. A. v.d. Beek, 6.30 ds. C. Vermeulen;
Geref. Kerk 9.30 ds. G C. v.d. Kamp
(Wassenaar), 6.30 ds. S. Oegema; Geref
K. Vrijg. 9.30 leesdienst. 4 ds. Heida
VOORHOUT: Herv Gem. 10 ds. C.J
de Jong; Rk Kerk zat 7, zo. 9.30 en 11
VOORSCHOTEN: Herv. Gem
Dorpskerk 10 dr. Blom (Oegstgeest); De
Ontmoeting (Noordhofiand) 9.30 ds
Blanken; Hulp en Heil (Schakenbosch)
10 ds. Honig; Herv. evang. op geref
grondslag (Lucas-college, Beeth.laan)
9.30 en 4.30 ds. Van Kooten; Geref. Kerk
9.30 ds. De Zeeuw, 7 ds. Nooteboom
(Noorden) jeugddienst; Geref. K. Vrijg
(Bachlaan) 10 en 5 ds. Van Dooren; Au
lagemeenschap Noordhofiand 10.30
Agapévienng; Rk Kerk Laur.kerk zat 7
zo. 11.00; M. Godskerk. zat. 7, zo. 9.30.
Kerk van Engeland (British school in
The Netherlands, J. v. Hooflaan 3) 10.15
anglicaanse dienst.
WADDINXVEEN Herv. Gem.
Brugk. 9.30 kand. Plaisier (Oegstgeest),
5 ds. Dekker; Hoeksteen 9.30 ds Roet
man, 6.30 ds. Ruijgrok (Arnemuiden);
Bethelk. 9.30 ds. Goossen, 5 ds. Kooien
(IJsselstein); Imm.kerk 9.30 en 7 ds.
Hulst; Geref. Kerk Kruisk. 9.30 ds. Van
Dalen (Den Haag), 5 ds. Noordam (Bleio-
wijk); Ontm.kerk 10 ds. Bongers; Re
monstr. Gem. 10 ds. Wery (Rotterdam).
WARMOND: Herv. Gem. 10 ds. J
Muis; Rk Kerk zat. 7, zo. 8.30, 10 en
11.30.
WASSENAAR Herv. Gem. Dorpsk
10 R. Steenstra. 4.30 kand. A C. Verwev
(Amsterdam); Kievietk. ('Samen op
weg') 10 ds. W vqn Bruggen, Messiask
10 ds. W. van Waasbergen, Dorpscen
trum 9.30 ds. J. Maasland (Capelle a d.
IJssel; Geref. Kerk Zijllaan 10 en 5 ds. C
v.d. Woude; Ned. Prot. Bond (Kerkdam)
10.30 ds. D.A. Werner, afscheidsdienst
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9.30 ds.
v.d. Pol (Boskoop); Geref. Kerk 9.30 drs.
M.J. Aalders, 6.30 mevr. NL v.d. Kooi-
Dijkstra (Leimuiden) jeugddienst; Ned.
Prof Bond (De Wjjk) geen dienst; Rk
Kerk zat. 7. zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9 30 en
5 hr. J. de Haan; Geref. Kerk 9.30 hr
Schreuder, 5 hr. Den Haan.
ZOETERWOUDE Herv. Gem 10 ds.
Wolthaus. Rk Kerk St. Jan zat 7 30 zo
9.30; Chr. Dienaark. zat 7, zo. 10, Meer
burgkerk H. Rijndijk zat. 7. zo. 9.30 en
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 10 en
6.30 ds. Eijsenga; Geref Gem. 10 ds
W A. van den Berg (Bodegraven). 6 30
drs. J. Broer (Ter Aar); Remonstr Gem
geen dienst.
