Anneke Grönloh
wil af van
'Brandend Zand'
TV-rubriek
reW* 1
De leuksten van het tv-scherm
ylllf
door
Nico Scheepmaker
In het
buitenland
meer
gevraagd
dan in
Hilversum
Erik de
Zwart
terug naar
Veronica
'Om Eleanor': sprankel en geestig
Davis vermijdt te sombere Schumann
ZATERDAG 12 APRIL 1986
RADIO-TV-KUNST
PAGINA 37
Zoals een aandeelhouder elke
dag met gretigheid de beursbe
richten spelt, zo lees ik als televi
siecriticus met meer dan gewone
interesse elke maand het lijstje
van de Top Vijfentwintig televi
sieprogramma's die door het
Kijk en Luisteronderzoek van de
NOS wordt samengesteld. Niet
dat een programma voor mij be
ter of slechter wordt als de kijk
cijfers dat willen, maar die kijk
cijfers beslissen wel vaak over
het voortbestaan van program
ma's, hoe goed of hoe slecht ze in
mijn ogen ook zijn.
Als ik dus zie dat op de Top 25
van februari 'The Cosby Show'
(mijn favoriete buitenlandse se
rie, en een van mijn favoriete te
levisieprogramma's tout court)
weliswaar niet hoger heeft ge
reikt dan de 15de plaats, maar
daarmee wel van alle buitenland
se programma's het hoogst geno
teerd stond met 38 procent kijk
dichtheid (u moet dat getal 38
vermenigvuldigen met 119.000
kijkers van twaalf jaar en ouder,
dus doe ik dat wel even voor u: 4
miljoen 522.000 kijkers!), dèn
ben ik weer even gerustgesteld.
Bill Cosby hoeft voorlopig niet
wegens gebrek aan belangstel
ling te worden afgevoerd! Dat
cijfer van 4,5 mihoen moet trou
wens verdubbeld worden, want
bij ons thuis zijn niet alleen de
vader en moeder van twaalf jaar
en ouder trouwe kijkers, maar
ook de dochters van tien en ze
ven jaar. Die worden niet meege
teld. Terwijl de familie Huxtable
toch minstens een kind telt van
elf jaar en jonger!
„Zeg 'ns AAA" van de VARA
stond royaal bovenaan met 60
procent ofte wel 7 miljoen
140.000 kijkers, een getal dat ook
weer met 2 vermenigvuldigd zou
moeten worden, gelet op het feit
dat mijn dochtertjes er allebei
aan verslaafd zijn, ware het niet
dat hun ouders wel eens verzui
men te kijken omdat op de ande
re zender de NOS zit met Neder
land C en dat soort offerman-
siaanse programma's. De VARA
heeft met 'Zeg 'ns AAA' overi
gens een bijzonder handige truc
uitgehaald, die niet alleen handig
is, maar ook verstandig, en door
jong en oud met dankbaarheid
zal zijn ontvangen. Een nieuwe
aflevering wordt eerst op woens
dagmiddag om 10 voor 3 uitge
zonden, zodat de basisschool-
gaande kinderen er naar kunnen
kijken, en daarna wordt dezelfde
aflevering nog eens 's avonds om
5 over half 9 uitgezonden, voor
de volwassenen (en die kinderen
die dan nog op mogen blijven, en
er geen been in zien een leuk pro
gramma twee keer op een dag te
bekijken). De kijkcijfers van
'Zeg 'ns AAA' zijn dus in feite ho
ger, want 's middags kijkt al rond
de 20% naar dezelfde aflevering
(laatste middagcijfers: 19,77%,
20,76% en 20,78%). Hoeveel kij
ken dan 's avonds weer? Tien
procent, vijftien procent, vijf
procent?
Het is toch wel opmerkelijk
dat het publiek zich weinig aan
trekt van de 'amerikanisering'
c.q. 'verskychanneling' van onze
televisie en onverstoorbaar aan
de Nederlandse programma's de
voorkeur blijft geven. Zou dat
iets te maken hebben met de
kwaliteit of met de hollandsheid
van die programma's? Slechts 4
buitenlandse series drongen tot
de Top 25 van februari door: The
Cosby Show (15), Derrick (20),
Miami Vice (23) en The A-Team
(24). Ze zitten dus nog in de
staart van het klassement ook,
behalve The Cosby Show, die
zich in de lage middenmoot heeft
genesteld
Behalve kijkdichtheid is er na
tuurlijk ook nog de waardering.
'Verona' (ex-Pisa) staat welis
waar op de 19de plaats wat kijk
dichtheid betreft, maar heeft ge
woontegetrouw een lage waarde
ring: 6.0. De Elfstedentocht en
mtyr M
het WK schaatsen in Inzeil had
den de hoogste waardering
dankzij de Nederlandse succes
sen (bij de Elfstedentocht was
zelfs de laatst aankomende nog
een Nederlander!), maar van de
reguliere programma's was het
Toon Hermans die met 7.8 de
hoogste waardering voor de
poorten van de hel wegsleepte.
De beide best bekeken program
ma's, 'Zeg 'ns AAA' en Jos
Brinks 'Wedden dat', hadden al
lebei een waardering van 7.5 -
hoog dus.
Ik heb de laatste aflevering van
'Zeg 'ns AAA' van dit seizoen be
keken. en ik moet zeggen (toege
ven?) dat ze volgens alle regelen
van de tv-komedie in elkaar zat.
Sjoukje Hooymaayer laat door
Marielle Fiolet op de veiling een
Zaanse klok kopen, door een
misverstand wordt het meubilair
jaren dertig dat vriendin Marielle
heeft gekocht bij Sjoukje thuis
bezorgd, Manfred komt thuis en
is er mee in zijn schik, geeft het
oude meubilair weg aan Herman
Kortekaas, Carry Tefsen vindt
het maar niks, Sjoukje komt
thuis, wat zullen we nou heb
ben?. misverstand opgehelderd,
jaren '30-meubelen terug naar
Marielle, huis leeg. Carry Tefsen
denkt dat is ingebroken en waar
schuwt politie, rechercheurs ko
men, ontdekken dat Zaanse klok
van diefstal afkomstig is, kort
om: A Comedy of Errors, volgens
de heilige beginselen van Sha
kespeare tot en met Feydeau.
Het is allemaal wat minder sub
tiel dan (nee, niet Shakespeare
The Cosby Show, waarin ook
van gezinsperikelen sprake is,
maar het is wel weer veel subtie
ler dan (nee, niet Feydeau...)
„Kip en 't ei" van de TROS. die
tot mijn verrassing althans ver
bazing met 48% (maar een waar
dering van 6.8) toch nog op de 8s-
te plaats terechtkwam van de
Top 25 van februari. Toch vind ik
Adriaan van Dis nog altijd het
leukste, gek he? Nou ja, na Bill
Cosby, Phylicia Ayers-Allen, Sa-
brina Le Beauf, Lisa Bonet, Mal-
colm-Jamal Warner, Keshia
Knight Pulliam en Tempestt
Bledsoe natuurlijk!
AMSTERDAM (GPD) - Anneke Grönloh, de vrouw die ruim een kwart eeuw geleden in
Nederland razend populair was en een record aantal nummer 1-hits maakte (Brandend
Zand, Soerabaja, Paradiso, Cimeroni, Nina Bobo, Vladimir) is nog altijd actief als
zangeres. Hoewel vrijwel iedere Nederlander haar naam kent en haar op straat nakijkt,
weten velen niet meer hoe ze zingt en wat ze doet. Toch treedt ze nog altijd op. Gemiddeld
twee tot vier maal per week. Bovendien maakt ze tournees naar het buitenland, waar ze
op handen wordt gedragen.
Anneke: „Toen ik dus naar dat
'praatprogramma ging, werd ik bij
na gek van de zenuwen. Zo bang
dat ik volledig de mist in zou gaan,
de verkeerde dingen zou zeggen en
veroordeeld zou worden op mijn
spraak. Ik heb er, letterlijk, drijfnat
van het zweet gezeten. Met bergen
tissues op mijn schoot, die ik dan,
als de camera wegdraaide, hals
over kop onder mijn stoel smeet,
want dat ik zo bang was, dat wilde
ik niemand laten merken".
- Is die onzekerheid van je het re
sultaat van een carrière die niet
£meer ging, of heb je er altijd last
iucm gehad?
Anneke: „Ik denk dat het altijd
in me heeft gezeten. Zo ben ik, of
liever: zo was ik, want ik ben vanaf
mijn acht en dertigste wel zelfver
zekerder geworden. Maar vóór een
optreden bijvoorbeeld ben ik een
vaatdoek. Dan voel ik me nog min
der dan, ik noem maar wat, de man
die daar de wc's schoonhoudt of de
eerste de beste amateur".
Wim Jaap: „Ze trapt zichzelf op
zo'n moment helemaal de grond
Anneke: „Maar als het gordijn
opengaat, dan staat daar, gelukkig
Ihoor, rpaar één persoon en dat ben -
ik dan". Ze vervolgt: „Maar voor
dat het zover is, heb ik intussen
wel iedereen dolgepraat met mijn
twijfels en mijn minderwaardig
heidscomplex". Lachend: „Ty
pisch, hè. Ik ben iemand die, als ze
ergens binnenkomt, het liefst met
een zou wegkruipen onder een ta
fel. Maar omdat zoiets natuurlijk
niet kan, heb ik geleerd om die
angst, die onzekerheid te verbloe
men. Door met een air binnen te
komen van 'zo jongens, ik ben er
ook nog'. Maar op die momenten
sta ik dus wèl te trillen van de ze
nuwen".
Wim Jaap: „Ik denk dat het ook
jwel met haar vak heeft te maken.
•Die onzekerheid. Want ze is altijd
in dat hokje geduwd van 'Bran
dend Zand' en 'Soerabaja', terwijl
ze van zichzelf wist dat ze méér
kon en er ook uit wilde. Bovendien
zijn er toen ook mensen geweest
die haar ermee begonnen te kwets
en. Of ze niet iets anders kon dan
dat lied zingen, en of dat nou alles
was wat ze deed. En dat ze dood
ziek werden van haar en van dat
'Brandende Zand'. Die dingen".
Anneke: „Ik ben natuurlijk in de
afgelopen jaren behoorlijk gene
geerd. Nee, ik bedoel niet eens
mijn repertoire en mijn plaatjes,
maar echt ikzelf als zangeres. Nooit
meer tv's gehad, nooit meer ge
vraagd voor een radio, nogal dood
gezwegen dus. Tja, dat gaat je na
tuurlijk niet in je kouwe kleren zit
ten. Ik kan er nu over praten, om-
- Je maakt nog altijd platen?
Anneke: „Jazeker. Gemiddeld
elk half jaar komt er wel een plaat
van me uit".
- Daar wordt dan kennelijk
nooit enige ruchtbaarheid aan ge
geven?
Anneke: „Nee. Ik heb vorig jaar
nog een klein hitje gehad op de Ne
derlandse parade. Maar jammerge-
noeg pakte de televisie dat niet op,
anders was het misschien nog wel
echt wat geworden.
- Nederlandstalige hits komen
1toch altijd in programma's als 'Op
losse Groeven' of 'Los Vast'.?
door
Margriet Hunfeld
gevraagd. Ik werd uitgeloot".
Wim Jaap: „Wat dat betreft is
voor ons echt het wachten op com
merciële televisie. Als die komt
dan zeg ik met een zucht van ver
lichting: prima!".
- Hebben jullie er een verklaring
voor dat een zangeres die er zo uit
ziet als Anneke, die bovendien nog
altijd goed zingt en zelfs nog haar
naamsbekendheid heeft, op die ma
nier wordt genegeerd?
Anneke: „Ik ben toch een oud
mens. Als ze mijn naam horen, dan
krijg je zoiets van: doet dat mens
dan nog wat? En moet dat met haar
nou onderhand niet eens afgelopen
zijn? In Hilversum zijn ze toch al
tijd weer op zoek naar iets nieuws.
Op zich is dat ook heel goed, maar
het is wel pure pech voor de oude
re artiesten. Want die raken daar
door toch in de vergetelheid. Noem
nu eens iemand op die bijna dertig
jaar als artiest aan de top is geble
ven in dit land? Die bestaat hier
dus niet".
Nerveus
- Indertijd werd je wel gevraagd
voor het praatprogramma 'Rur'.
„Daar ben ik vreselijk nerveus
over geweest", zegt ze onmiddel
lijk. „Ik heb van alles gedaan om
daar dus niet te hoeven zitten. Ik
ben zo onzeker van mezelf, dat is
fans haar herkenden, tegenwoor
dig vraagt slechts een enkeling nog
wel eens: 'Hé, bent u niet Anneke
Grönloh?'. In Hilversum worden
haar plaatjes nauwelijks opge
merkt en de televisiemakers lijken
haar vergeten te zijn. Toch is er
weinig aan Anneke veranderd: zij
heeft nog altijd een prachtige volle
stem, een mooi gezicht en een ster
ke uitstraling.
„Als ik mijn plakboeken opens
la", zegt Anneke, „dan krijg ik het
gevoel of ik naar iemand anders
kijk". Waar ligt het aan, dat een
zangeres in Nederland de hoogste
toppen van het succes meemaakt
en, jaren later, niet eens meer be
grijpt hoe zoiets ooit heeft kunnen
plaatshebben?
Hoogtepunt
een handicap. Als ik weet dat zo'n
ding aanstaat", ze wijst op de band
recorder, „dan klap ik helemaal
dicht. Dan ga ik anders praten, dan
ben ik mezelf niet meer. Ik heb na
melijk een complex. Om mijn Ne
derlands. Ik zing liever, dan dat ik
praat. Op toneel is het geen enkel
probleem, maar zo maar praten,
dat vind ik verschrikkelijk. Ik
praat te gearticuleerd, te geaffec
teerd. Dat komt omdat ik jarenlang
spraakles heb gehad, om die zachte
'g' en mijn Indisch accent kwijt te
raken. Dat moest destijds van mijn
grammofoonplatenmaatschappij.
Ik heb me dat toen zo aangetrok
ken, dat ik overdreven Nederlands
ben gaan praten. En nu zeggen an
deren vaak dat ik 'bekakt' praat".
Wim Jaap: „Wat een onzin hè. Ik
hoor 't niet, hoor, trouwens: de
meeste mensen merken daar niets
van".
Kon ze vroeger niet rustig over
straat lopen, zonder te worden las
tiggevallen en moest ze in een wa
renhuis als De Bijenkorf door het
personeel via de nooduitgang naar
buiten worden geloodst, omdat de
Anneke Grönloh woont met haar
man, twee zonen, twee enorme
honden en een kat in een mooi ap
partement langs de Sloter Plas in
Amsterdam. Klassieke inrichting,
fraaie exotische beeldjes, rustieke
tinten. Indertijd, op het hoogte
punt van haar carrière, trouwde ze
met een jongen uit de platenbusi-
ness. Hij is nog steeds haar echtge
noot en denkt nog altijd met haar
mee, over haar werk, haar carrière
en haar optredens, maar houdt zich
op de achtergrond. „Hier in Neder
land moet je je altijd met je eigen
zaken bemoeien", vindt hij, „want
de mensen zijn er niet van gediend
wanneer je als insider je ideeën laat
doorschemeren over hoe het wel of
niet zou moeten-gaan met de car
rière van je vrouw. Dus heb ik ge
leerd om mezelf er buiten te hou
den, want anders pakken ze Anne
ke daar op. Het wordt onmiddellijk
vertaald in 'jaloezie en bemoei
zucht".
Anneke: „Er is een tijd geweest
dat ik een hekel had aan 'Brandend
Zand'. Overal waar ik kwam moest
altijd maar dat lied gezongen wor
den, terwijl ik juist wilde aantonen
dat ik méér kon dan dat. Maar dat
lukte me gewoonweg niet. In die
tijd ben ik platen gaan maken met
The Dutch Swing College Band, ik
vond dat enig, maar daar is maar
een heel klein publiek voor, dus
dat sloeg bij het grote publiek niet
aan. Ik ben natuurlijk zelf wat ver
anderd in mijn muzikale smaak.
En misschien het publiek ook wel.
Ik weet het niet".
Ze vervolgt, nadat ze kersenthee
heeft ingeschonken: „Tegenwoor
dig breng ik een liedjesprogramma
op het toneel, daar zitten dan hele
fijne luisterliedjes tussen, maar
daar kent het grote publiek mij dus
niet van. Terwijl ik het wèl belang
rijk vind om die kant van me te la
ten zien. Anderzijds wordt er nu,
na zes en twintig jaar, nog steeds
gevraagd om 'Brandend Zand'.
Maar tegenwoordig vind ik dat niet
meer erg, eerlijk gezegd ben ik er
eigenlijk apetrots op, dat de men
sen na zo'n lange tijd mij en dat
lied nog kennen. Het wordt nog al
tijd woordelijk meegezongen".
Jammer
- Je hebt onlangs een succesvolle
tournee gemaakt op de Nederland
se Antillen. Had je je grote popula
riteit daar ook te danken aan
'Brandend Zand'?
Anneke, ernstig: „Nee, absoluut
niet. Dat was nu juist zo verba
zend: ik ben daar met een ruim an
derhalf uur durend programma
gaan optreden en de eerste twee
keer zaten de zalen er halfvol.
Daarna ging er een soort mond-tot-
mond-reclame werken en raakten
Nederland met artiesten
gaat. Waarbij ik dan wel wil zeggen
Anneke Grönloh: 'Ik word de laatste jaren behoorlijk genegeerd
mijn optredens hoe langer hoe een artiest zich laten welgevallen,
sneller uitverkocht. Ten slotte wil hij de kans krijgen om gehoord
stonden niet alleen de Antillianen, te worden. En dat vind ik kenmer-
maar vooral ook de Amerikanen er kend voor de manier waarop i
voor me in de rij! En wat ik nu zo
jammer vind is, dat ik in Neder
land die kans nooit heb gekregen.
Om op die manier te kunnen optre
den. Het lukt mij niet om te gaan
werken, zoals ik dat goed zou vin
den..Ik word domweg steeds weer
geconfronteerd met 'Brandend
Zand'. En als ik nou dat 'Brandend
Zand'-gebeuren helemaal had la
ten schieten, dan had ik nu geen
platenmaatschappij; dus zal ik er
altijd rekening mee moeten hou
den dat de mensen dat willen en
me daarvoor engageren",
dat ik een stuk zelfbewuster ben
geworden en ik denk dat de leeftijd
daarmee te maken heeft. Niet eens
zozeer het feit dat ik in mijn vak
beter ben geworden en in het bui
tenland volledig word geaccep
teerd".
HILVERSUM (ANP) - Poppresen
tator Erik de Zwart zal de TROS
verruilen voor zijn oude werkgever
Veronica. Dit is gisteren door zo
wel de TROS als Veronica bekend
gemaakt.
Nog geen halve week geleden
kondigde de TROS aan dat De
Zwart in oktober het (satelliet)tele-
visieprogramma TROS/SKY Pop-
formule zou gaan presenteren, een
popprogramma dat gezamelijk
door de TROS en het Britse com
merciële televisiestation Sky
Channel zal worden geproduceerd.
De presentatie van dit programma
zal nu worden overgenomen door
Linda de Mol, die eveneens de an
dere televisiewerkzaamheden van
De Zwart bij de TROS zal overne
men. De Mol is overigens al actief
bij Sky Channel als presentatrice
van een popprogramma.
De 'transfer' door Veronica
wordt door de TROS niet in dank
afgenomen. Pas donderdag werd
de directie van de TROS ingelicht
over de overstap van De Zwart. De
TROS beschuldigt Veronica dan
ook van schending van de zoge
noemde ATV-afspraken, de afspra
ken gemaakt tussen AVRO, TROS
en Veronica, waarin tevens een ge
dragscode was opgenomen voor de
onderlinge werving van personeel.
Veronica werpt echter tegen dat de
omroep zich na de schending van
de gedragscode door de AVRO, die
Veronica-omroepster Leonie Sa-
zias overnam, niet meer gebonden
voelt aan deze code.
De Zwart maakte in oktober '84
de overstap naar de TROS, nadat
hij eerst vier jaar voor Veronica
(foto GPD» had gewerkt. Bij zijn oude werkge
ver zal hij op televisie het program-
dat ik de Playbackshow een fantas- ma Nederland Muziekland presen-
tische show vind. Het is alleen jam- teren. Op Radio 3 zal hy de presen-
mer dat er voor getalenteerde i
sen geen andere mogelijkheid be
staat dan deze om ook een kans te
krijgen".
tatie gaan verzorgen van een twee
uur durend popprogramma op de
vrijdagmorgen, waarvan de formu
le nog niet precies vaststaat.
Buitenland
- Jè bent begin 40 en je hebt nu
opeens veel aanbiedmgen gekregen
uit het buitenland: televisieoptre
dens in Caracas, een tournee in
Zuid-Amerika, concerten in Mia
mi, een optreden in Rio de Janeiro.
Waarom blijf je, desondanks, toch
in Nederland wonen?
Anneke: „Ik heb twee zonen die
nog thuis wonen, dus die kan ik na
tuurlijk niet zomaar laten zitten.
En bovendien woont mijn familie
en ook mijn moeder van-81 hier,
die banden wil ik niet verbreken.
Dat neemt niet weg dat ik toch
door zal gaan om ook in Nederland
mijn carrière weer van de grond te
tillen. Op 6 juni komt er een single
van me uit en daar verwacht ik veel
van. Het is wel weer een commer
cieel lied geworden, de titel is nog
niet bekend, dus laten we de plaat
maar noemen: 'Brandend Zand' in
een 1986-jasje. En in september zal
rvhoop ik dan aandacl
krijgen. Op de radio, via de televi
sie, want daar draait het echt alle
maal om, wanneer je als artiest aan
de bak wilt komen!".
Ze begint te lachen, zegt dan:
„En niet, zoals ik elke keer weer tot
mijn verbijstering merk, om de
Playbackshow. Ik vind het echt
ronduit treurig, wanneer je als ge
talenteerde zanger of zangeres iets
wilt bereiken, je jezelf moet verne
deren tot het imiteren van een an
der. Snorren worden afgeschoren,
haren aangepast, zelfs de kleren
moeten lijken op die van degene
die je nadoet. Al deze dingen moet
Voorstelling: 'Om Eleanor', vrij naar
de roman The Years van Virginia
Woolf, door De Mug met de Gouden
Tand. Regie: Jan Ritsema, toneel
beeld: Hans Klasema. Spelers: Mou-
na Goeman Borgesius, Joan Neder-
lof, Maureen Teeuwen. Gezien op 11
april in het LAK, Leiden. Aldaar nog
te zien op 12 april.
LEIDEN - Één van de vaak geci
teerde uitspraken van Virginia
Woolf (1882-1941) is dat "rond de
cember, 1910, het karakter van
de mens veranderde". Het oude
Europa maakt plaats voor de mo
derne tijd en het 'modernistisch
bewustzijn'. In de roman The
Years van V. Woolf, die de tijd
speriode 1880-1937 beslaat,
speelt deze veranderende wereld
een belangrijke rol. 'Om Eleanor'
van theatergroep Mug met de
Gouden Tand is een bewerking
van deze roman maar dan wel
een heel vrije bewerking.
De namen van de personages
en de tijdsspanne die bestreken
wordt refereren aan de roman,
evenals enkele 'Virginia Woolf-
motieven', maar voor de rest lij
ken de drie actrices, onbekom
merd associërend op The Years,
hun eigen eigengereide gang te
zijn gegaan. Het resultaat is een
sprankelende, zeer geestige
voorstelling, die net iets teveel
aan gewicht verloor doordat de
bron van inspiratie, bij alle licht
voetige virtuositeit, te flauwtjes
doorklonk.
Drie actrices in prachtig bizar
re kledij komen op, nemen zit
ting in witte fauteuils en fantase
ren, elkaar aanvullend en corri
gerend, de familie Pargiter bij el
kaar. De verschillende familiele
den worden afwisselend door de
actrices gespeeld en vaak door
de drie actrices tegelijk. Een
sleutelrol in het geheel heeft de
oudste dochter Eleanor die na de
dood van haar moeder de zorg
voor het gezin heeft overgeno
men en aan het eind van dit fami
lieverhaal diep in de zeventig is.
Het spel van de actrices was
zeer overtuigend, met verbazend
gemak typeerden ze een bonte
stoet van personages. Evenwel
misten ze vaak de gecompli
ceerdheid die zo typerend is voor
de romanfiguren van Woolf. Een
aantal Woolf-motieven was meer
of minder duidelijk in aanzet
aanwezig zoals het ironisch be
commentariëren van de mannen
wereld en de opvatting dat de zin
van het leven zich slechts in mo
menten verraadt. Het overtui
gendst kwam naar voren wat
hierboven aangeduid is met 'mo
dernistisch bewustzijn': de re
flectie, de steeds vanuit verschil
lende personages nuancerende
visie op gebeurtenissen, de ge-
dachtenstroom. Of, zoals werd
opgemerkt: "Deze wereld be
staat slechts uit gedachten".
RADBOUD ENGBERSEN
Rotterdam Philharmonisch Orkest
o.l.v. Andrew Davis: Symfonie no.
104 van Josef Haydn, Tweede Symfo
nie Op. 61 van Robert Schumann.
Solist: Jo Hagen in het Concert voor
fluit en orkest no. 7 van Francois De-
vienne. Uitgevoerd in de Stadsge
hoorzaal op 11 april.
LEIDEN - De onstuimige ma
nier waarop de jonge Engelse di
rigent het podium bestormde
deed reeds een behoorlijke dosis
temperament vermoeden. In de
loop van de avond bleek dat een
temperament te zijn dat wel de
gelijk beheerst werd en dat een
grote mate van precisie niet
uitsloot De zwierige, energieke
en soms wat koddig aandoende
gebaren bleken tegelijkertijd
doeltreffend en alert. Een niet zo
zeer verfijnde maar wel zeer pit
tige, precieze en levendige uit-
voering van Haydn's symfonie
was het gevolg, waarin de timing
bijv. van de lange rusten opviel.
Het menuet met het karakter van
een boerendans kreeg een ver
rassend lyrisch trio als contrast.
Het fluitconcert van Devienne
draagt alle uiterlijke kenmerken
van zijn grote tijdgenoten Haydn
en vooral Mozart, pnaar mist ten
enenmale de diepgang van de
laatste. Het is als veel Franse mu
ziek uit die tijd charmant, opper
vlakkig en uitermate virtuoos zo
als van een componist die zelf
fluitvirtuoos was te verwachten
valt. Jo Hagen had niet de minste
moeite met zijn veeleisende par
tij die hij briljant maar soms wat
te bescheiden van toon speelde.
Schumann's Tweede Symfo
nie onstond in de schaduw van
steeds ernstiger wordende symp
tomen van geestesziekte, en het
werk draagt dan ook het karak
ter van een soms verbeten strijd,
pathetisch, soms uitlopend in
een nerveuze uitgelatenheid,
maar zonder de voor Schumann
zo kenmerkende omslag naar
poëzie of verstilling. Het Adagio
zou daar de plaats voor zijn, maar
ook dat deel wordt beheerst door
een loodzware somberheid die
tot een hevige uitbarsting komt.
Hoewel het stuk zeker niet tot
Schumann's sterkste werken be
hoort, zijn er zoveel prachtige
momenten in aan te wijzen dat
het moeite van het uitvoeren en
aanhoren zeker waard is. And
rew Davis zag kans een overdo
sis van somberheid te vermijden
zonder het karakter van het werk
aan te tasten. Onder zijn handen
werd het een geïnspireerde en
memorabele uitvoering.
MIES ALBERDA.
