Het humanisme van Kenneth Kaunda
President van Zambia brengt werkbezoek aan Nederland
Geknoei superheffing
opnieuw voor rechter
Nieuwe chocoladefabriek om
banenverlies te beperken
ZATERDAG 12 APRIL 1986
PAGINA 19
Van zondag tot en met dinsdag
brengt de president van Zam
bia, dr. Kenneth Kaunda, een
werkbezoek aan Nederland.
Kaunda komt naar Nederland
als gast van koningin Beatrix
en prins Claus. Onze correspon
dent in zuidelijk Afrika schetst
de opmerkelijke rol van de
Zambiase president, een van de
meest aansprekende Afrikaanse
regeringsleiders.
door
Ruud de Wit
LUSAKA/JOHANNESBURG -
Begin februari bracht de Neder
landse minister van buitenland
se zaken, Hans van den Broek,
als voorzitter van de EG- minis
terconferentie een officieel be
zoek aan Lusaka, de hoofdstad
van Zambia. Hij kwam naar Lu
saka om daar te praten met zijn
collega's van de frontlynstaten.
Dat zijn de buurlanden van Zuid-
Afrika, die zich al jaren verzetten
tegen de economische, sociale en
militaire repressie van het apart
heidsbewind. De conferentie
over het Europese sanctiebeleid
ten opzichte van Zuid-Afrika
werd geopend door de Zambiase
president, dr. Kenneth Kaunda,
en zijn toespraak liet op de Euro
pese ministers en topambtena
ren een grote indruk achter.
Waardig en diplomatiek, maar
desondanks uiterst duidelijk
hield hij de Europeanen voor,
dat de regio een catastrofe te
wachten staat als het apartheids
systeem niet snel wordt ontman
teld en hij benadrukte daarbij de
belangrijke rol en verantwoorde
lijkheid van het Westen: "Als de
Zuidafrikaanse regering niet
snel de apartheid ontmantelt,
dan moet zij daartoe gedwongen
worden door internationale
druk, waaronder ook volledige
economische sancties vallen. In
verband hiermee doe ik een
krachtig beroep op de regerin
gen van de Europese Gemeen
schap, die nog enige invloed heb
ben in Zuid-Afrika, om alles in
het werk te stellen ervoffi* te zor
gen, dat Zuid-Afrika zijn apart
heid opheft. Uiteindelijk zal blij
ken, dat dat ook in het belang
van de Europese Gemeenschap
zeifis".
Jeugd
Kenneth David Kaunda werd
op 28 april 1924 geboren te Lub-
wa in het noord-oosten van Zam
bia, dat toen nog Noord-Rhode-
siè heette. Hij komt uit een
christelijk gezin en slaagde erin,
ondanks de vroegtijdige dood
van zijn vader, die zendingson
derwijzer was, toch zijn oplei
ding als onderwijzer te voltooien.
Toch zou hij zelf nooit een onder-
wijscarrière doormaken, want hij
fietste al op jeugdige leeftijd met
een gitaar op de rug van dorp
naar dorp om propaganda te ma
ken voor politieke veranderin
gen in de voormalige Britse kolo
nie. Later sloot hij zich aan bij de
Congrespartij van Harry Nkum-
bula en Simon Kapwepwe.
In 1958 scheidde zich een
groep jonge zwarte Zambianen
onder leiding van Kaunda af van
de Congrespartij om de Verenig
de Nationale Onafhankelijk
heidspartij (UNIP) te vormen,
die een belangrijke rol heeft ge
speeld in de golf van onafhanke-
lijkheidsdenken die in het begin
van de zestiger jaren geheel Afri
ka opgeld deed. In 1962 organi
seerde de UNIP een massale
campagne van burgerlijke onge
hoorzaamheid en onder meer
daardoor was de Britse regering
gedwongen een nieuwe grond
wet voor Noord-Rhodesië te ac
cepteren, die ruimte bood voor
een zwarte meerderheidsrege-
Kenneth Kaun
da, de christen-so
cialist van Afri
ka, een interna
tionaal gerespec
teerd staatsman.
(foto ANP)
ring. Bij de verkiezingen van
1964 behaalde de UNIP de abso
lute meerderheid en kon Kaunda
een regering vormen, waarna de
onafhankelijkheid van Zambia
slechts een kwestie van tijd was.
Op 24 oktober 1964 was het
Sindsdien is Kaunda de nage
noeg onbetwiste nationale leider
geweest. In december 1983 werd
hij voor de vijfde maal als presi
dent herkozen en opnieuw voor
een periode van 5 jaar. Zijn
macht is zeer groot. Hij is partij
leider van de enige politieke par
tij die in Zambia wordt toegela
ten, de UNIP, hij is tevens staats
hoofd en opperbevelhebber van
het leger, terwijl alle belangrijke
hoge functionarissen door hem
worden benoemd.
Socialisme
De officiële ideologie van de
UNIP is het Zambiase humanis
me, een ideologie die door Kaun
da zelf is bedacht en waarvan de
hoofdlijnen in 1972 in de grond
wet zijn opgenomen. Het Zam
biase humanisme heeft weinig
gemeen met het westerse huma
nisme. Het is veel meer een so
cialistische ideologie, aangepast
aan Afrikaanse waarden, waarby
ook grote aandacht wordt gege
ven aan christelijke beginselen.
Hoewel de uitwerking van de
ze punten moeilijk concreet in de
huidige Zambiase samenleving
terug te vinden zijn, is zij wel na
drukkelijk aanwezig in Kaunda's
buitenlandse politiek en vooral
zijn opstelling jegens Zuid-Afri
ka. Op talrijke manieren heeft hij
gedurende zijn ruim twintigjarig
bewind blijk gegeven van zijn so
lidariteit met de anti-apartheids-
strijd en de onafhankelijkheids-
trijd van Zimbabwe, Angola, Mo
zambique en tot op de dag van
vandaag van Namibië. Aan de
andere kant heeft hij ook geen
mogelijkheid onbenut gelaten
om te bemiddelen en te verzoe
nen, wat tot gevolg heeft gehad
dat Lusaka een van de belang
rijkste conferentie- en onderhan
delingsplaatsen in Afrika is ge
worden. Kaunda's streven naar
harmonie zonder geweld heeft er
niet alleen toe geleid dat het in
Zuid-Afrika verboden ANC zijn
hoofdkwartier in Lusaka kon
vestigen, maar tevens probeerde
hij tot twee maal toe een gesprek
tussen het ANC en het blanke
minderheidsregiem tot stand te
brengen, eerst door een persoon
lijke ontmoeting met de voorma
lige premier Verwoerd en later
met de huidige president Botha,
zonder dat dat overigens tot tast
bare resultaten leidde.
Pas de laatste jaren is er een
kentering in het harmonieden-
ken van Kaunda te bespeuren. In
een van zijn recente publikaties,
'Kaunda over geweld' getiteld,
moet ook hy toegeven, dat het
hem niet echt is gelukt om het
probleem van het toenemende
geweld in zuidelijk Afrika tot een
oplossing te brengen, wat onder
meer blijkt uit zijn optreden tij
dens de topontmoeting van de
frontlijnstaten en de EG.
Economie
Kaunda's internationale presti
ge heeft echter niet kunnen ver
hinderen, dat het met Zambia
economisch niet goed gaat. Toen
Zambia in 1964 onafhankelijk
werd, zag het er allemaal nog
rooskleurig uit. Zambia beschikt
over aanzienlijke kopervoorra-
den en de koperexport was tot
het begin van de zeventigerjaren
de belangrijkste inkomstenbron.
Het instorten van de koperpry-
zen bracht het land nagenoeg op
de rand van faillisement en aan
gezien Zambia bijna alles moet
importeren, is er weinig zicht op
verbetering van de situatie.
In 1980 trok het Internationale
Monetaire Fonds (IMF) dan ook
aan de bel en dwong Zambia een
bezuinigingsplan door te voeren
gepaard gaande met een deva
luatie van de kwacha met 10 pro
cent. Begin dit jaar draaide het
IMF opnieuw de schroeven aan,
toen bekend werd dat Zambia
over een periode van 5 jaar meer
dan 400 miljoen dollar nodig zou
hebben om economisch op de
been te blijven. Als gevolg van
het ingrijpen van het IMF wer
den niet alleen een aantal minis
ters en topambtenaren ontsla
gen, maar werd ook tot een unie
ke financieel-economische maat
regel besloten. Om de waardeda
ling van de kwacha nog enigs
zins in de hand te houden en
vooral de zwarte wisselhandel te
beinvloeden, ging Kaunda name
lijk zo ver om de koers van de
kwacha wekelijks af te stellen op
basis van een openbare verko
ping van dollars.
Het hoeft dan ook geen verba
zing te wekken, dat Kaunda op
zijn reis langs verschillende
Westeuropese landen concrete
toezeggingen voor steun aan zijn
zeer arme land zal vragen. Zijn
indrukwekkende en charismati
sche persoonlijkheid, gekoppeld
aan zijn vredelievende instelling,
zullen er ongetwijfeld ook voor
zorgen, dat hij niet met lege han
den naar Zambia zal hoeven te
rugkeren. Zeker is eveneens, dat
hij in Europa opnieuw een drin
gend beroep zal doen op de wes
terse regeringen om meer econo
mische sancties tegen Zuid-Afri
ka te nemen, dan het pakket dat
begin februari door de EG in Lu
saka is verdedigd. Want dat hij
het apartheidsbewind in Pretoria
voor een groot deel verantwoor
delijk stelt voor de bijna rampza
lige economische en sociale ont
wikkelingen in de meeste front
lijnstaten, is aan weinig twijfel
onderhevig.
ROTTERDAM (ANP) - De econo
mische politierechter in Rotter
dam, mr. Heijnes, heeft gistermid
dag besloten de aan hem voorge
legde zaken over geknoei met de
superheffing op de melkproduktie
door te verwijzen naar de meervou
dige kamer. Op het moment dat hij
deze beslissing nam waren er in
vier van de zeventien zaken eisen
gedeponeerd, variërend van vijf
tienduizend gulden tot vijfduizend
gulden, steeds in combinatie met
voorwaardelijke gevangenisstraf
fen van maximaal drie maanden.
De zeventien mensen die terecht
moesten staan worden ervan ver
dacht de heffing in 1984 langs ille
gale weg te hebben omzeild. De
heffing ging in op 1 april 1984 en
bevatte uitzonderingsbepalingen
voor veehouders die recent hadden
geïnvesteerd in bijvoorbeeld nieu
we schuren.
Een aantal veehouders deed een
beroep op deze regeling met aan
vraagformulieren die - ook al was
het later - gedateerd werden vóór 1
april. Zij beriepen zich daarbij, zo
bleek gisteren op de zitting, op al
bestaande mondelinge afspraken.
Ook een aannemingsbedrijf uit
Haastrecht, een architectenbureau
en de sociaal-economische voor
lichter van een standsorganisatie
zouden hebben meegewerkt aan
deze vorm van fraude.
De zaak kwam eind januari 1985
aan het rollen door een onderzoek
van de AID (Algemene Inspectie
Dienst). Op dat moment hadden al
acht van de negen betrokken vee
houders de heffing ontdoken.
Nadat gisteren vier zaken waren
behandeld, constateerde mr. Heij-
nen dat men zich bepaald niet be
perkte tot de feitelyke gegevens in
de dagvaarding, maar dat princi
piële aspecten een rol gingen spe
len. Zo ging de officier van justitie,
mr. Korvinus, uitgebreid in op het
karakter van de superheffing en
merkte hij op dat dit toch „een
nogal fraudegevoelige regeling is,
waarbij men volledig op de goede
trouw van de melkproducent is
aangewezen."
Hij voegde daar aan toe dat het
overgrote deel van de veehouders
zich loyaal opstelt, „zij het met pijn
in het hart". Eén van de advocaten,
mr.Overwater, had het over „een
bestuurlijke chaos" rond de rege
ling.
In Zutphen zijn overigens on
langs dit soort zaken wel afgedaan
door de politierechter met geld
boetes die opliepen tot zo'n acht
duizend gulden. In Dordrecht ver
oordeelde de politierechter vee
houders die clandestien melk bui
ten de melkfabriek om leverden.
Dat deed de economische poli
tierechter gisteren in Rotterdam
ook. Conform de eis werden drie
veehouders uit Midden-Nederland
veroordeeld tot 900, 2.200 en 1.200
gulden boete. Het .tarief dat hier
bij werd gehanteerd was een gul
den per liter.
ROTTERDAM/HAARLEM (GPD) - Van Nelle Holding in Rotterdam
overweegt een aparte fabriek neer te zetten voor cacaoprodukten onder
de merken Blooker, Rademakers en Ringers. Daarmee moet de rentabili
teit van de Van Nelle Zoetwarengroep in Haarlem worden verbeterd
Eind vorig jaar kondigde Van Nelle aan dat bij reorganisatie van de Zoet
warengroep 240 mensen zouden worden ontslagen. Een deel van dit per
soneel zou in dit plan een baan kunnen krijgen in de nieuwe fabriek
Het plan om de verdere ontwikkeling van Droste- en Venz-produkten
ter hand te nemen en eventueel te komen tot een zelfstandig bedryf voor
de overige merken, is donderdag door de concerndirectie in Rotterdam
bekendgemaakt. Droste in Haarlem en Venz in Vaassen maken ook deel
uit van de Zoetwarengroep. Onder druk van de vakbonden stemde Van
Nelle Holding er eind vorig jaar mee in meer tijd uit te trekken voor de
ingrijpende reorganisatie.
By Van Nelle werd gezegd dat allereerst de mogelijkheid van een zelf
standig bedrijf wordt bestudeerd voordat andere scenario's aan bod ko
men. In het nieuwe bedryf zouden repen, sticks, bonbons, letters, cacao-
prukten en suikerwerken gemaakt kunnen worden onder de merken
Blooker, Rademakers en Ringers. Nu produceert Droste Haarlem deze.
Volgens Ed van Dantzig, woordvoerder namens het Van Nelle concern,
is het plan door het personeel van de Zoetwarengroep positief ontvangen.
„Maar het is absoluut niet bekend hoeveel mensen in de nieuwe fabriek
zouden kunnen gaan werken. Er zitten allerlei financiële en sociale aspec
ten aan het plan en daarom verwacht ik dat het zeker nog wel een week
zal duren voordat hierover een besluit wordt genomen".
Programma van 10 tot 17 april
Leiden
LUXOR (121239):
'Rocky IV'. dag. 19.00 en 21.30 uur,
za., zo. en woe 14.30., 19.00 en 21.30
uur, 12 jr.
Kindermatinee: 'De troetelbeertjes',
za., zo. en woe. 12.30 uur. al.
LIDO 1, 2, 3. 4 en STUDIO, (124130/
133210):
'Out of Africa', dag. 14.15 en 20.00 uur.
al.
'Iron Eagle', 12 jr.
'Mama is boos', al.
'Spies like us', dag. 14.30. 19.00 en
21.15 uur. al.
'Abel', dag. 19.00 en 21.15 uur, do., vr.,
ma. en di. 14.30., 19.00 en 21.15 uur. al.
Kindermatinee: 'Peter Pan', za., zo. en
woe. 14.30 uur. al.
TRIANON (123875): 'Hot Chüi', dag.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,
16.30,19.00 en 21.15 uur.
REX (125414): 'Sexcapades', dag.
14.30.19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
KIJKHUIS (142895): 'La Historia Ofi-
cial', do. t/m woe. 19.30 en 21.45 uur.
'Afzien', do. t/m zo. 20.00 en 22.15 uur.
'Reds', ma. 20.00 uur.
'Under the Volcano', di. 20.00 en 22.15
'Permette?', 20.00 en 22.15 uur.
Kindermatinee: 'Dunderklumpen',
zo. 14.30 uur, al.
Ongevallendienst
Elke dag Academisch Ziekenhuis
behalve van dinsdag 13.00 tot
woensdag 13.00 uur (Diaconesse-
huis) en van vrijdag 13.00 tot zater
dag 13.00 uur (Elisabeth Zieken
huis)
Bezoekuren
Diaconessenhuis (tel. 071-178178):
dagelijks 16.00-17.00 uur en 18.30-
19.30 uur. Afdeling intensieve zorg:
10.30-11.00 uur en 19.00-19.30 uur en
na overleg
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur en
na overleg
Jongerenafdeling: 16.00-17.00 uur
en 18.30-19.30 uur
St Elisabeth Ziekenhuis (tel. 071-
899250): volwassenen 14.00-14.45
uur en 18.30-19.30 uur. Klasse afd.:
11.15-12.00 uur. 14.00-14.45 uur,
18.30-19.30 uur
Kraamafdeling: 15.00-16.00 uur en
18.30-19.30 uur, alleen voor vaders
Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1. 2. 3, 4: 'Out of Africa', dag.
20.15 uur, za. en woe. 13.30 en 20.15
uur. zo. 13.30,16.30 en 20.15 uur. al.
'Rocky IV, dag. 18.30 en 21.00 uur, zo.
16.15,18.30 en 21.00 uur. 16 jr.
'Brewster's millions', dag. 18.45 en
21.15 uur, beh. di. al.
'Mama is boos', dag. 18.30 en 21.15
uur, za. en woe. 13.30, 18.30 en 21.15
uur, zo. 13.30,16.00,18.30 en 21.15 uur,
al.
N achtvoorstellingen:
'Mama is boos', za. 24.00 uur, 16 jr.
'Het vrolijke sexpension', za. 24.00
uur, 18 jr.
'Jack 'n Jill', za. 24.00 uur, 18 jr.
'Rocky IV', za. 24.00 uur, 16 jr.
Kindermatinee: 'De troetelbeertjes',
za. en woe. 13.15 en 15.00 uur, zo.
13.15,15.00 en 16.45 uur. al.
Kindermatinee: 'Taran en de toverke-
tel', za., zo. en woe. 13.45 uur, al.
Green way: 'Back to the future',
21.15 uur, za. 15.45 en 21.15 uur, zo.
woe. 15.45 uur.
'La historia official', ma. t/m w
20.15 uur, do. 14.00 uur, 12 jr.
Traffic School', do. t/m zo. 19.00 u
'L'innocente', do.
i. 21.15i
Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: 'Death wish 3*. do., vr., za.,
zo., woe. 14.45,19.00 en 21.15 uur, ma.
en di. 19.00 en 21.15 uur. 16 jr.
CITY 2: 'American Nirya', zie tijden
City 1.16 jr.
CITY 3: 'The breakfast club', zie tij
den City 1, al.
CITY 4: 'Kom met je waldhoorn tus
sen mijn alpen', zie tijden City 1, beh.
za. en woe., mid., 16 jaar.
CITY 4: Kindermatinee: 'Thomas en
senior op het spoor van brute Be
rend', za. en woe. 14.45 uur. al.
Noordwijk
(voor reserveringen 01719-12800)
LIDO: 'Porky's Revenge', vr. 19.00
uur, za., 19.00 uur, zo. 20.15 uur. ma.
19.00 uur.uur.
Invasion of the U.S.A.', vr. en ma.
21.15 uur. di. 20.15 uur.
Kindermatinee: 'De wonderlijke we
reld
OZ', za en woe. 15.00 l
bovendien van 19.30-21.00 uur
Afdeling CCU(hartbewaking)
14.00-14.30 uur en 19.00-19.30 uur
Intensieve verpleging: 14.00-14.30
uur en 19.00-19.30 uur
Sportblessures: maandag 19.30-
20.30 uur
Academisch ziekenhuis: (tel 071-
269111). alle patiënten (behalve kin
deren): 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.30 uur
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde: 18.00-19.00 uur
Prematurenafdeling: in overleg
doorlopend bezoek mogelijk
Ernstige patiënten: wanneer doorlo
pend bezoek wordt toegestaan kun
nen speciale kaarten worden ver
strekt
Kinderafdelingen: voor ouders van
opgenomen kinderen is er een rui
me bezoek mogelijkheid in overleg
met de hoofdverpleegkundige
Voor andere bezoekers gelden de
volgende tijden: Keel-, neus- en oor
heelkunde en neurologie: 14.15-
15.00 uur en 18.30-19.30 uur; oog
heelkunde en heelkunde: 14.15-
15.00 uur en 18.30-19.00 uur
Kinderkliniek: zalen voor peuters,
kleuters en grote kinderen: 15.15-
17.00 uur; babyzaal en boxenafde
ling: volgens afspraak met de
hoofdverpleegkundige
Rijnoord (tel. 01720-9244): 14.30-15-
.15 uur en 18.30-19.30 uur. Extra voor
bezoek hartbewaking: 11D0-11.30
uur. Extra bezoek vaders op
kraamfdeling: 19.30-20.30 uur
,c aj
@ubi%icutog
12 april
Honderd jaar geleden stond in de
krant:
- Een Duitsch blad vertelt een bij
na ongelooflijk verhaal, onlangs
te Grindel voorgevallen. Een bur
ger uit dat dorp voelde zich onge
steld en wilde transpireer en,
maar kon dat niet gedaan krij
gen. Zijne vrouw kwam op het
denkbeeld den broodoven aan te
leggen en er den zieke in te stop
pen. Toen hij er zo goed mogelijk
inzat, gelastte hij zijne vrouw de
ovendeur te sluiten, maar zich
gereed te houden zoodra hij een
sein gaf. De vrouw beloofde het,
maar een minuut later stond zij
met eene buurvrouw voor hel
huis te kakelen over den prijs der
eieren en de laatste dorpsnieuw
tjes. De man had nu lang genoeg
in den oven gezeten, waar het on
dragelijk warm werd. Hij riep
zijne vrouw om den oven open te
maken, maar kreeg geen ant
woord. Hij trachtte toen het deur
tje open te maken, maar het was
zorgvuldig gesloten en onwrik
baar. Ten slotte werd zijn toe
stand zoodanig, dat hij zich ver
loren rekende. Hij schreeuwde
niet meer, hij brulde en toen geen
hulp kwam opdagen, verdubbel
de hij zijne pogingen om uit die
hel te geraken. Eindelijk bezweek
de ovendeur en de ongelukkige
stortte bijna gestikt naar buiten.
Toen de vrouw haar buurpraatje
had beëindigd en in huis terug
kwam, vond zij haar man adem
loos od de arond liggen, in een
verschrikkelijken toestand.
Vijftig jaar geleden:
- Onze correspondent te Voorhout
schrijft: Het gebeurde één dezer
dagen in Voorhout dat een auto
stopte bij jeugdige bloemenven-
stertjes. De uitstappende chauf
feur wenkte de twee meisjes om
met haar bloemen naderbij te ko
men. Een der inzittende dames
wenschte een slinger van narcis
sen en vroeg wat deze haar wel
kostte. Het antwoord bleef niet
uit en voor 30 ct. was zij eigena
res. Toen daarna de meisjes 50 ct.
in hun handjes zagen, was het ijs
gebroken en zeide één van de
twee: „Dank u wel Prinses".
H.K.H. Prines Juliana (want die
was het) vond dit zeer vermake
lijk en lachte hartelijk. Vriende
lijk wuivend vervolgde Zij de
MereMiöe: WAT IK WAA^
I<& cwrve 25> M/J EN CAN
coz een£ w-atin Her
poer
liZlZAMMË WIT DE
TM? VAX\VC THU\i> MET
P>Él4MPEeEN ZAT
UOO HÉJZlrtMEfZEM
c^T^e w&roaztoMz
viN^ee Heer
AU.£S...&ÉHAl.'/g.
©ÉSCHÉIDÉNHÉIP
QANTbCH
AUS RANPA115RU©
KOMf VAN P6 STAP.,
..PAARQM H6B IK H6M
TfcROÖ&SKOCKr VAN
PI& ANflKAlSteNÊR
ggN HANG&R VAN
lATÏN MAK6N
ZO ZIÉ UB, WAAR
StN FUORJN 1Ö6 KAN
U&IP6N - APS 06 ÉR
HAAR l&TS MÊE„POET
ui i HK.Ö IX ALLÉS
pe aaeneer van pe sank
Z6I PATIK NU MIUIONAlR
BEN. EN B*T KOMf ei©6N-
HJK POOR M'N VAP6R 'S
fUORUN
TAVAIINO-
nalr?
6INPS PE TWEEPE WERELD
OORLOG 16 HET AREAAL AAN
TROPI5CH REGENWOUP
16 HET
MOGELIJK
HET NOG
OOIT WEER
OP PEIL
TE BRENGEN
-7
PAT KUNNEN
WE PAG
MET
REPELIJKE
ZEKERHEiq,
...OVER VIER MILJOEN
