EG exporteert óók honger Achtergrond staken: moeili DONDERDAG 10 APRIL 1986 PAGINA 17 Actieweek 'honger hoeft niet': stop dumping overschotten veevoer en 'luxe-produkten' als cacao, koffie en fruit. Schuld De ontwikkelingslanden kun nen echter niet anders dan (net to) voedsel exporteren. Ze moe ten wel om voedsel, machines, fabrieken, olie en andere midde len te kunnen kopen. Veel ont wikkelingslanden, vooral die in Latijns-Amerika, hebben zich bovendien diep in de schulden gestoken om hun ontwikkeling te financieren. Door de enerzijds gestegen rente en de anderzijds nog altijd dalende prijzen op de voedselmarkt moeten ze steeds meer exporteren om alleen al de schulden te kunnen aflossen. Omdat de ontwikkelingslanden de rente en aflossing niet meer kunnen opbrengen, gaat dat pro bleem sinds een paar jaar door het leven als de schuldencrisis. Een crisis die niet alleen de Wes terse bankiers hoofdpijn bezorgt, maar ook een van de grootste drempels vormt voor elke ver dere ontwikkeling. Peru bond de kat de bel aan door maximaal 10 procent van zijn exportinkom sten te gebruiken voor aflossing van de schulden. De meeste landen kunnen of willen dat niet, en dat levert dan de bekende schrijnende beelden op: terwijl Nederland zich één maakte voor Afrika, kwamen de Ethiopische boontjes Rotterdam binnen. In het Afrikaanse Sene gal staat een fabriek die sardines tot vismeel verwerkt voor Frank rijk, dat er zijn veestapel mee voert. De Senegalezen zelf eten nauwelijks vis omdat dat te duur is. Landen als Thailand en Malei sië hebben hun visexporten sterk opgevoerd terwijl de bin nenlandse visconsumptie juist met tientallen procenten daalde. Export Maar ook de ontwikkelingslan den zelf maakten fouten. De be langrijkste is wel dat menige re gering bezweek voor de verlei ding om voor weinig geld voed sel te importeren en de eigen landbouw te verwaarlozen. De landbouwrevolutie van de afge lopen tientallen jaren in de VS en de EG hebben leidde tot een melkplas, een boterberg en een graanoverschot (recentelijk aan gevuld met een mestoverschot). Omdat 'Europa' zijn boeren toch een bepaald inkomen wilde ga randeren werden ze niet overge laten aan de wereldmarkt, maar besloten de EG-landen alles op te kopen tegen vaste, hoge prij zen. De zo ontstane overschotten werden en worden met miljar densubsidies op de werelmarkt gedumpt tegen prijzen waarvoor geen boer - ook niet in de Derde Wereld - ze kan verbouwen. De Amerikaanse wetenschap per Susan George ziet dat als de kern van de huidige voedselpro- blematiek: de boerenstand heeft zijn invloed op de prijs van de landbouwprodukten verloren. Die wordt bepaald door de niet- producenten en daarmee hebben de boeren feitelijk hun politieke invloed verloren. Zelfs binnen de EG begint de traditioneel zo machtige 'groene lobby' aan in vloed te verliezen, hoewel de Eu ropese boer nog altijd tot de best beschermde landbouwers ter wereld behoort. Een belangrijk verschil met de EG - waar de prijzen kunstmatig hoog worden gehouden - is dat de regeringen in de ontwikke lingslanden de landbouwprijzen juist kunstmatig laag houden om voedselrellen in de steden te voorkomen. De lage prijzen had den tot gevolg dat de boeren in de ontwikkelingslanden alleen nog voedsel voor eigen gebruik gingen verbouwen en de rest van de grond gingen gebruiken voor exportproducten, die meer geld opleveren. Elke twaalfde hectare van de landbouwgrond in de ont wikkelingslanden wordt tegen woordig gebruikt voor export- produkten. De voedselproduktie is door de landbouwexporten in de ontwikkelingslanden vaak ook verdrongen naar de slechte re gronden. Die leveren minder op en zijn ook sneller uitgeput. Deze 'exportgronden' gebruiken voor voedselproduktie is nauwe lijks mogelijk gezien de enorme schuldenlasten waarmee de meeste landen te kampen heb ben. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF), waar de schulden landen vrijwel altijd terechtko men voor een regeling, eist strijk en zet dat het land zijn export op voert en bovendien zijn veelal overgewaardeerde munteenheid fors devalueert. Dat laatste mag dan gunstig zijn voor de export - die relatief goedkoper wordt - maar maakt de importen duur der. Ook de voedselimporten. Bovendien is het opvoeren van de export vaker eenvoudiger ge zegd dan gedaan, zo hebben veel ontwikkelinglanden het IMF al vaak voor de voeten geworpen. Zodra ze willen exporteren krij gen ze te maken met de vele tol muren die de rijke landen heb ben opgeworpen voor hun pro- dukten. Betalen Afbreken van de handelsbe lemmeringen en het maken van een echt vrije wereldmarkt is, hoewel dat vaak wordt gezegd, nauwelijks een oplossing. On derzoek heeft uitgewezen dat ze ker op langere termijn vooral de voedselexporteurs ervan profite ren. Vooral de EG en de VS dus, die samen met 18 anderen lan den samen driekwart van de voedselexport voor hun reke ning nemen. Bovendien is de kans dat het gebeurt erg klein, omdat het in eerste instantie voor de Europese boerenstand een doodsklap zou betekenen. De boeren zouden plotseling voor wereldmarktprijzen zou moeten produceren. Die komen dan weliswaar iets hoger te lig gen dan de huidige, maar zijn te laag om renderend te werken voor naar schatting de helft van de Europese boeren. En geen po liticus die dat voor zijn rekening wil nemen. Iedereen is het er wel over eens dat de huidige dumping van het de voedseloverschotten door de VS en de EG moet stoppen. Ook met voedselhulp moet zuinig worden omgesprongen: die moet alleen worden gegeven in nood situaties. Immers, ongerichte voedselhulp is als het ware dum ping in het kwadraat. Het bete kent allemaal wel dat de EG en de VS hun produkties moeten beperken. Het Groenboek van EG-landbouwcommissaris And- riessen vormt een aanzet. Maar of zijn plan om in een paar jaar de overschotten te laten verdwij nen het ook haalt, valt voorals nog te betwijfelen. Het Duitse verzet tegen verlaging van de graanprijs is tekenend. Het slechten van de tolmuren voor landbouwprodukten uit ontwikkelingslanden, om deze zo wat hogere exportinkomsten te geven, is een tweede punt. Het zou betekenen dat ze hun schul den wat gemakkelijker kunnen afbetalen, zij het dat een versoe peling de uitzichtloze afbetaling van de schulden hoe dan ook no dig is. Ook een iets grotere ex port doorbreekt niet de vicieuze cirkel waarbij een steeds groter wordend deel van exportinkom sten direct weer terug naar het Westen vloeit als rente en aflos sing. "Moeten we werkelijk onze schulden aan de rijken afbetalen voordat we onze hongerende be volking te eten geven", vroeg de voormalige president Nyerere van Tanzania zich ooit af. Het was niet alleen een vraag, maar ook een constatering. Honger in Afrika: een jongetje in het vluchtelingenkamp Korem wacht met een blikje in een lange rij, slechts gekleed in jute van de zakken waarin de noodhulp kwam. (foto gpd> 1 D cc te d< sl tii v< m d« d J< it g' b; g« cl b C h ti v< w s ti ti lii st ki bi b. ti> ci g< P' di v; tr re lil b. ti: Honger hoeft niet, is het motto van de actieweek die dit jaar voor de tweede keer wordt ge houden en zaterdag begint. Een motto dat in schrille tegenstel ling staat tot de feiten: anno 1986 balanceren 450 miljoen mensen dagelijks op de grens tussen on dervoeding en armoede, in het jaar 2000 zijn dat er waarschijn lijk 600 miljoen. Elke dag weer sterven er 100.000 mensen aan honger en ondervoeding, van wie 40.000 kinderen. En toch is honger geen 'natuurlijk gege ven', maar een ramp die de mensheid zelf veroorzaakt. door Sjaak Smakman Voldoende voedsel verbouwen voor de eigen mensen is een stre ven dat dateert uit de oudheid. Niet voor niets, want wie afhan kelijk is van voedselimporten verliest daarmee een deel van zijn zelfstandigheid. Toen bij voorbeeld India en Pakistan in 1965 slaags raakten, duurde het conflict maar heel kort. Niet al leen omdat beide landen maar voor twee weken munitie in huis hadden, maar ook omdat de voedselhulp uit het buitenland direct werd stopgezet. De meeste landen lukt het re delijk om in de eigen behoefte te voorzien, getuige het feit dat de wereldhandel in voedsel (uitge drukt in geld) nog geen zesde deel is van de totale produktie. Maar er zit wel een addertje on der het gras. Want wie voedsel wil kopen moet daarvoor wel geld hebben, en dat is de reden waarom juist de armste landen - waar tweederde van de wereld bevolking woont - nauwelijks een aandeel in de voedselhandel hebben. De Europese Gemeen schap en de Verenigde Staten zijn (ook) op de voedselmarkt de giganten. Samen zijn ze goed voor 40 procent van de totale voedselexport en samen met de Sowjet-Unie en Japan zijn ze ook goed voor 40 procent van de tota le voedselimporten. Beslag Toch is de invloed van de we reldmarkt op de ontwikkelings landen gigantisch. De hoeveelhe den mogen niet overweldigend groot zijn, als percentage van de eigen voedselproduktie werden de voedselimporten in zowel Afrika als Latijns-Amerika de af gelopen 20 jaar twee keer zo groot. Respectievelijk een zeven de en een vijfde deel van de ge consumeerde tarwe, maïs, sorg hum, haver en rogge betrekken deze continenten tegenwoordig op de wereldmarkt. Het gaat dan - met name in Afrika - om landen die zelf weinig hebben aan te bie den op de wereldmarkt. Indus trie is er niet, zodat tropisch fruit, cacao, vis, suiker, veevoer en (bo venal) koffie het leeuwedeel van het aanbod uitmaken. Die exportprodukten kosten veel grond. De Vrije Universiteit van Amsterdam heeft uitgere kend dat- er 3 miljoen hectare landbouwgrond buiten onze grenzen in gebruik is om alleen al de Nederlandse veestapel te voeren. Voor de gewone voedsel produktie 'beschikt' Nederland over nog eens 2 miljoen hectare in het buitenland. Opmerkelijk is ook dat wie de cijfers op een rijtje zet, kan con stateren dat de industrielanden een netto-importeur van voedsel zijn. Ondanks de gigantische voedsel- en zuivelexporten halen de EG en de VS meer voedsel uit de ontwikkelingslanden dan ze eraan verkopen en geven. Waar bij dan wel de aantekening dat die importen veelal bestaan uit Blijvende zorg gevraagd bij totaalweigeren Mevrouw G. H. de Bruijn-Ta- len uit Hoorn en mevrouw G. A. Postema-van der Laan uit Groo tebroek hebben de gereformeer de synode - deze week in Lunte- ren bijeen - een initiatiefvoorstel voorgelegd betreffende de zorg voor totaalweigeraars. (Totaal- weigeraars gaan niet in militaire of vervangende dienst en weige ren ook een beroep te doen op de wet Gewetensbezwaren). "Degenen die menen dat van wege hun geweten of geloof voor hen geen andere weg mogelijk is dan totaalweigeren, moeten steeds kunnen rekenen op de blijvende gemeenschap met en pastorale zorg van onze kerk", zeggen de twee synodeleden in hun toelichting. Zij hebben in plaatselijke kerken een zekere verlegenheid met betrekking tot totaalweigeraars waargenomen. De synode moet de plaatselijke kerken wijzen op hun pastorale taak in deze. De dames De Bruijn en Postema willen ook een schriftelijke handreiking die ge meenteleden helpt bij gesprek ken over dit vraagstuk. Twee studentenpastores uit Enschede vroegen de synode in februari, aandacht te besteden aan de situatie van totaalweige raars, dit naar aanleiding van het feit dat een lid van de studenten parochie (gereformeerd) tot to taalweigering had besloten. De synode is in maart - by de be spreking van het tweejaarlijkse rapport van haar commissie voor de geestelijke verzorging bij zee-, land- en luchtmacht - niet op dit verzoek ingegaan. - Ouderlingen en diakenen in de Gereformeerde Kerken blij ven verplicht schriftelijk (via het 'ondertekeningsformulier') in te stemmen met de belijdenis van hun kerk. Dat kan niet monde ling. Daarnaast wil de synode, dat de manier van instemming met het belijden van de kerk zo spoedig mogelijk in het kader van 'Samen op weg' (met de her vormden) wordt bestudeerd. In de synode werden gisteren brieven van kerkeraden en clas ses (regionale vergaderingen) be sproken met bezwaren tegen de tekst van het formulier en de ver plichte ondertekening daarvan. Die bezwaren waren: bijbel en belijdenis worden op één lijn ge steld, de historische geschriften vormen het eindpunt van het be lijden en de ondertekening is te zeer een juridische akte. In een aantal gemeenten is de onderte kening van het formulier dan ook in onbruik geraakt. Een commissie stelde de syno de voor, ook mondelinge instem ming mogelijk te maken. De sy node meende echter, dat dit de bezwaren niet zou oplossen en stemde daarom met ruime meer derheid voor een tegenvoorstel om dit punt in het kader van 'Sa men op weg' op te pakken. (Her vormde ouderlingen en diake nen zyn niet verplicht tot schrif telijke instemming met de belij denis). In de synode werd gisteren de betekenis van de belijdenis nog eens onderstreept. Algemeen was de gedachte, dat de onderte kening een bevestiging is van de kerkelijke traditie waaruit de ambtsdrager komt, én een belof te om zich in het spoor van het voorgeslacht te willen bewegen. - Het gereformeerde synode- bestuur ('breed moderamen') zal de plaatselijke kerken opwekken om maandag 16 juni te maken tot 'dag van gebed en vasten' voor het einde van het apartheidsbe wind in Zuid-Afrika. Dan is het precies tien jaar geleden dat bij de opstand in Soweto honderden zwarte mensen werden gedood. Met dit verzoek geeft het syno- debestuur gehoor aan een op roep van de Raad van Kerken in Nederland. Die deed zijn oproep na de raadpleging van de Wereld raad over de Zuidafrikaanse apartheid, vorig jaar december in Harare (Zimbabwe). Twee procent. Hervormde gemeenten hebben vorig jaar bij na een miljoen gulden bijeenge bracht voor ontwikkelingssa menwerking. Hiermee gaven zij gehoor aan de oproep van de sy node om 2 procent van de plaat selijke begroting voor dit doel te bestemmen. De opbrengst (f 100.000 meer dan in 1984) komt uit 508 van de 1355 hervormde gemeenten, 45 meer dan in 1984. Bezoek. Een delegatie van de Hervormde Kerk van Equato riaal Guinee (West-Afrika) zal van 15 april tot 7 mei in Neder land zijn. De vier zullen voorna melijk kerkelijke gemeenten in Overijssel bezoeken, maar er is ook tijd voor toeristische uitstap jes. N HAAG - Na min of meer suc- volle Dagen van Nationaal Pro- in '84 en '85, staan de vakbon- i in Chili voor een moeilijke be- sing. Moeten ze dit jaar een na- ïale staking afkondigen of is het standiger dit radikale middel I even achter de hand te hou- i? van Veen Er staat veel op het spel. Een lislukte algemene staking zal on- etwijfeld een enorme slag toe- rengen aan de volksbeweging te en de militaire junta van Pino- het. Een geslaagde staking zal het ewind-Pinochet verder ondermij- en en aan het wankelen brengen. Het blijft intussen onrustig in !hili. Onlangs ontploften er in de oofdstad Santiago meer dan twin- ig bommen en kwam het tot ge- echten tussen politie en betogers. >e meerderheid van het Chileense olk eist een zo spoedig mogelijke ïrugkeer naar de democratie. Anders dan 'Baby' Doe Duvalier n Ferdinand Marcos denkt Pino- het er echter vooralsnog niet aan m op te stappen. In de grondwet an 1980 heeft hij bepaald dat er as in 1989 presidentsverkiezingen lillen komen en hij is beslist niet an plan om van die datum af te De vakbonden nemen in de olksbeweging tegen de dictatuur en sleutelpostie in. Doordat zij al- jd goed georganiseerd en actief ijn gebleven zijn ze, in tegenstel- ng tot de politieke partijen, in taat een groot deel van de bevol ing tegen Pinochet op de been te rengen. Bovendien heeft een groot aantal onden zich aangesloten bij het ac eplatform CNT (Commando Na- ional de Trabajadores), waardoor ij hun acties beter op elkaar kun- en afstemmen en hun krachten unnen bundelen. Bij de vakbonden ligt het accent p het voeren van een tegen de jun- i gerichte politiek, omdat de mo- elijkheden tot het ondernemen an vakbondsactiviteiten zeer be- erkt zijn door de regering. Boven- ien is de betrokkenheid van de akbeweging bij de politiek een •aditie die reeds stamt van vóór de ^gering Allende. Er werden toen allerlei partypo- tieke spelletjes binnen de vak- onden gespeeld, wat de democra- sche besluitvorming niet ten goe- e kwam. Daarom ook is er nu al en uitgebreide discussie binnen e vakbeweging gaande over het oorkomen van zulke toestanden Is Pinochet straks het veld heeft Geen visum Het bezoek van een delegatie van de Nederlandse Raad van Kerken aan Namibië (door Zuid- Afrika bezet) gaat niet door. De leden kregen van de Zuidafri kaanse ambassade in Den Haag geen visum. De ambassade ver langde van de raad onder meer, dat hij zich zou distantiëren van het standpunt van de Wereldraad van Kerken inzake Namibië en van het geweld van de bevrij dingsbeweging Swapo. De Raad van Kerken weigerde aan de voorwaarden van de am bassade te voldoen. Secretaris ds. W. R. van der Zee heeft minis ter Van den Broek van buiten landse zaken op de hoogte ge steld van de met de Zuidafri kaanse ambassade gevoerde cor respondentie. Rome-reis. Bij Kok in Kam pen zal deze maand een boek verschijnen met opstellen over het recente bezoek van een her vormd-gereformeerd-lutherse delegatie uit Nederland aan het Vaticaan. De zes schrijvers be hoorden tot deze groep: dr. C. P. van Andel, ds. R. van de Beid, dr. H. Kouwenhoven, ds. H. Eikel boom, ds. L. W. van Reijendam- Beek en ds. W. Bleij. Vakbondsmensen die banden ebben met de Allianza Democra- ca (AD), het politieke platform an de christendemocraten, of met e MDP (Movimiento Democratico 'opular), de linkse politieke stro- ling waarin de communisten de oventoon voeren, zien liever de Destand van voor 1973 terugkeren. Toen hadden namelijk de chris- sndemocratische en de commu- istische partijen de grootste in- loed in de vakbeweging. De mees- e stemmen gaan nu echter op voor en vakbeweging die strikt ge- cheiden wordt van politieke par ijen, om ze zo democratisch moge- jk te laten functioneren. Belangrijkste man binnen de •akbeweging is Rodolfo Seguel, •oorzitter van het Vakverbond van Coperarbeiders (CTC) en voorzit- er van het actieplatform CNT. Dit ilatform is in juni 1984 opgericht ils poging eenheid te scheppen in le verdeelde oppositie. Dat dat redelijk gelukt is, was te ien aan de Dagen van Nationaal protest in 1984 en 1985, die voor iet grootste gedeelte door de CNT ;eorganiseerd waren. Aanvankelijk was naast de ge- natigde CTC, het vakverbond van >articuliere werknemers CEPCH :n de twee militantere vakcentra- es FUT en CNS (ook wel Coordi- ladora genoemd) ook de gematig- le christendemocratische centrale JDT bij het actieplatform aange goten. Deze laatste centrale vond de :NT echter te extreem worden en is vorig jaar een eigen platform be gonnen, de Central Democratica de Trabajadores (CDT). Boze ton gen beweren dat ze daartoe zijn ge dwongen door de Amerikaanse bonden, die de UDT financieel steunen. De CDT ziet niet veel heil in de plannen voor een nationale Rodolfo Seguel: nieuw gezi binnen Chileense vakbeweging. (foto c Zestig. Vandaag viert oud bisschop Bluyssen van Den Bosch in alle stilte zyn 60ste ver jaardag. Sinds maart 1984 woont hij in het klooster 'Mariënburg' in Brabants hoofdstad. Hervormde Kerk: aangeno men naar Nagele-Tollebeek (Noord-Oost-Polder) kandidaat C. G. Graafland Gouda. Gerefor meerde Kerken: aangenomen de benoeming tot pastoraal mede werker te Tienhoven (U.) F. van der Louw Capelle aan de IJssel. Gereformeerde Kerken Vrijge maakt: beroepen te Zuidwolde- Koekange (Dr.) J. Jansen Lop- persum; bedankt voor Almere- Zeewolde R. ter Beek Nijmegen. Lisse. Ds. A. M. den Boer, ge komen van Sioux Center in de Verenigde Staten, hoopt op dins dag 29 april om half 8 intrede te doen in de gereformeerde ge meente van Lisse. Leiden. Morgenavond om 8 uur houdt de heer W. J. Ouwe- neel uit De Bilt in de Lokhorst- kerk aan de Pieterskerkstraat in Leiden zijn laatste lezing in een serie van vier. Ditmaal is zyn on derwerp: 'Hebben de christenen nog toekomst?' Handel op zondag. Vandaag staking, maar zal een definitief oor deel laten afhangen van de omstan digheden die er dan gelden. Charisma Rodolfo Seguel is een nieuw ge zicht in de Chileense vakbeweging, maar zyn ster is snel gestegen. In februari 1984 werd hij gekozen tot voorzitter van de CTC (koperarbei ders) en door de grote invloed van die vakcentrale werd hij dat ook van de CNT (actieplatform). Hij is een man met charisma en leiderscapaciteiten en zegt een be wonderaar te zijn van Gandhi, King en Lech Walesa, waar hij door de internationale pers vaak mee vergleken wordt. Óp zijn kantoor hangt een poster van Solidarnosc, terwijl hij ook beweert dat de om standigheden waaronder CNT en Solidarnosc moeten werken de zelfde zyn. Mede door zyn lidmaatschap van de AD (Democratische Aliantie) staat Seguel bekend als gematigd man en de hele CNT krijgt door hem een minder extremistisch aanzien. Dit heeft voor belangrijke contacten gezorgd, zoals met de katholieke kerk, nog een belangrij ke macht in Chili. Verenigde Staten Het ziet er zelfs naar uit dat er officieel contact zal komen met de Verenigde Staten. De nieuwe Ame rikaanse ambassadeur in Santiago, Harry Barnes, heeft veel interesse getoond voor de oppositie in Chili. Hij heeft al contacten met de ka tholieke kerk en de AD en is zeer positief over de christendemocrati sche oppositie. In Chili wordt dit als een een be langrijke ontwikkeling gezien, om dat de val van Duvalier en Marcos ook gepaard ging met het toene men van Amerika's interesse vooi de oppositie. Een woordvoerder van de junta reageerde dan ook negatief op d€ toenaderingspogingen van de am bassadeur: "Via Barnes wordt hel marxistisch vergif in Chili ver spreid". Pinochet en zijn junta zijn abso luut niet bereid om met de opposi tie te praten. Elke oppositie wordl door hen steevast 'marxistisch' ge noemd, zelfs de christendemocra ten worden afgeschilderd als 'agenten van de Sovjet Unie'. Rodolfo Seguel en andere voor mannen van de CNT kondiger steeds weer hun meest radikah middel, de nationale staking, aan Maar de kans op mislukking heef hen tot nu toe ervan weerhouden. Teveel faktoren zijn nog té onze ker. Wat zal bijvoorbeeld de grot< centrale van boerenvakbonder doen? Zal de CDT meegaan met d< staking? Het staat in ieder geva vast dat Pinochet het moeilijk gaa krygen als het zover is. kreeg de Britse minister van bin nenlandse zaken, Douglas Hurd, bezoek van drie hoge kerkelijke leiders. Zij overhandigden hem een petitie (met 800.000 handte keningen) met protest tegen de voorgenomen intrekking van de wet op de zondagsheiliging. In trekking zou betekenen dat de commercie op zondag z'n gang kan gaan. Volgende week zal het Lager huis zich in tweede lezing over intrekking moeten uitspreken. Zeventig afgevaardigden van de Conservatieven hebben al laten weten tegen intrekking te zullen stemmen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 17