'Ik sta achter de strips die ik uitbreng'
Elke dag sterft een stad als Leiden uit
Niet aan het handje van de leraar
kortweg
'ij
WOENSDAG 9 APRIL 1986
PAGINA 17
PAGINA VOOR JONGEREN
Eindredactie Bert Paauw
Telefoon 071 - 144941, toestel 242
.Zelfmoord
In de afgelopen jaren is het
aantal zelfmoorden onder
jongeren enorm gestegen.
Daarom moeten scholen
spreekuren gaan instellen waar
jongeren over hun problemen
kunnen praten, vindt een
werkgroep van TNO in Leiden.
Het rondsturen van
vragenformulieren onder
leerlingen kan ook helpen om
problemen tijdig te signaleren.
Kernproeven
De Russische leider
Gorbatsjov wil met de
Amerikaanse president Reagan
snel praten over een stopzetting
van proeven met kernwapens.
Maar Reagan voelt daar
helemaal niets voor. De Russen
zijn klaar met hun
testprogramma, en wij nog niet.
Als wij nu stoppen, geven we de
Russen een voorsprong, zegt
Reagan. Bovendien zou het
Star-Warsprogramma gevaar
lopen als er geen kernproeven
meer komen. Daarvoor zijn nog
een heleboel kernproeven
nodig.
Vakken
Economie en natuur-, schei
en wiskunde worden steeds
populairder als
eindexamenvak.
Aardrijkskunde en
geschiedenis daarentegen zitten
in het slop. Bijna alle leerlingen
hebben Nederlands en Engels in
het vakkenpakket, terwijl Duits
en Frans een lichte teruggang
vertonen. Op 21 april mogen
ongeveer een kwart miljoen
leerlingen gaan testen wat ze in
de afgelopen jaren allemaal
hebben opgestoken. Dan
beginnen de eindexamens.
Bezuinigen
Het kabinet is er dan toch
uitgekomen: in 1987 wordt 9
miljard bezuinigd. Daarmee
hebben premier Lubbers en zijn
CDA dan toch hun zin gekregen
en heeft de WD bakzeil
gehaald. De burgers en de
bedrijven moeten van die 9
miljard gulden er 4 opbrengen.
De belasting op allerlei
produkten (btw) gaat omhoog.
Verder wordt er gekort op de
gezondheidszorg, de
ministeries, de ambtenaren en
de uitkeringen en mogen
bedrijven minder aftrekken
voor de belasting.
Verslapen
De dammer Jannes van der
Wal moet een extra tweekamp
spelen om deel te kunnen
nemen aan het
wereldkampioenschap
dammen. Dat kwam op een wel
heel onnozele manier. Hij viel
op weg naar de wedstrijd in
slaap in de trein en reed zo een
paar keer op en neer tussen
Groningen en Zwolle. Drie uur
te laat kwam hij in Utrecht aan
en zodoende verloor hij zonder
ook maar een zet te hebben
gedaan. Jannes was wel kwaad.
De conducteur had me wel even
mogen wekken, vond hij.
IachtergrqndI
"Wat zij kunnen kan ik
ook. In 1981 had ik het idee. nu
heb ik de kunst van het strip ma
ken wel afgekeken, in economi
sche zin dan. Ik dacht, laat ik de
gok maar eens wagen. Ik had
trouwens altijd al geëxperimen
teerd." Hans van den Boom uit
Aerdenhout is 34 jaar. Tussen
1979-'81 werkte hij bij de tijd
schriften-gigant VNU, waar hij
marketing deed voor de week
bladen Eppo en Tina. Wat hij
echter wilde was zelf een uitge
verij in strips opzetten. Dat ge
lukte met zijn kleine, maar goed
geoliede bedrijf Arboris. Daar
mee ging hij dezelfde kant op als
zijn toenmalige baas Rob Harren
die ook als zelfstandige uitgever
het stripvak betrad en nu onder
meer directeur is van Lombard
Nederland.
"Ik trof het niet toen ik begon,
want in 1982 stortte de hele strip-
markt in. De uitgevers hadden
juist hun top met de produktie
bereikt, de winkels lagen vol met
stripboeken, maar de mensen
kochten niet meer. Dat was voor
my meteen de vuurdoop, die we
gelukkig overleefd hebben", al
dus Hans van den Boom, die ove
rigens kan stoelen op een stevige
ondergrond. Hij studeerde na
melijk af als bedrijfseconoom.
De jonge Arboris-directeur
haalt er een lijstje bij ter illustra
tie. In '82 produceerde men 838
titels, die lijn dook omlaag tot
694 titels vorig jaar. "Dit jaar zal
nog lager zijn", voorspelt Hans
van den Boom. "Het beeld is
enigszins geflatteerd, omdat een
aantal boeken als verzamelal-
bum geldt".
Vijf jaar geleden startte hij als
co-producent van een Duitse uit
gever, in 1982 kwam hij met een
eigen produktie op de markt,
waaronder het vermaarde twee
tal, de gebroeders Schuiten. "Het
STRIPTOPTIEN
1. (1) De kattige kat (Suske en
Wiske), Paul Geerts/Vander-
steen (Standaard);
2. (3) Vuur uit de hemel (Buck
Danny), F. Bergese/J. M. Char-
lier (Novedi);
3. (2) Sjef van Oekel raakt op
drift, Theo v.d. Boogaard/Wim
T. Schippers (Oberon);
4. (4) Het noodlot van een despe
rado (Durango), Yves Swolfs
(Archers);
5. (-) Oom Dagobert en de
noodtoestand, W. Disney (Obe
ron);
6. (-) Superknudde (F.C. Knud
de), Toon van Driel;
7. (9) De witte hel (Rode Ridder);
8. (5) Baby blue (De Blauwbloe-
zen), Lambil/Cauvin (Dupuis);
9. (10) Donald Duck-album, Walt
Disney Productions (Oberon);
10. (-) De Supersmeris (De Brok
kenmakers), Christian Denayer
(Lombard).
Veel mensen wachten gespan
nen af wat er binnenkort tevoor
schijn komt uit de archiefkasten
van de Verenigde Naties. Daar
worden allerlei stukken bewaard
over het leven van mensen die er
gewerkt hebben en dus ook over
Kurt Waldheim. Hij was jaren
lang de hoogste baas van de VN,
een organisatie waarbij de mees
te landen van de wereld zijn aan
gesloten. Het is de bedoeling dat
landen die ruzie hebben, daar
met elkaar praten in plaats van
oorlogvoeren. Toen Waldheim
op het hoofdkantoor in New
York werkte, heeft hij daarvoor
hard zijn best gedaan.
Waldheim is Oostenrijker. Hij
is al in de zestig, maar doet toch
mee aan de presidentsverkiezin
gen die begin mei in zijn land
worden gehouden. Maar een
paar weken geleden maakte een
joodse organisatie bekend dat
Waldheim in de oorlog 'fout' is
geweest en in Joegoslavië en
Griekenland bij massamoorden
betrokken was. Daarom zouden
de mensen niet op hem moeten
stemmen.
Waar of niet waar? Waldheim
zegt dat het allemaal valse be
schuldigingen zijn. Hij geeft wel
toe dat hij de laatste oorlogsjaren
militair is geweest. In een boek
over zijn leven had hij juist ge
schreven dat hij in die tijd alleen
maar studeerde. Maar, zegt Wald
heim nu, met moorden heb ik
niets te maken gehad.
Ais iemand een hoge post by
de VN krijgt wordt zijn verleden
altyd onderzocht. Het rapport
wordt bewaard in de archieven.
Gehoopt wordt nu dat de Ver
enigde Naties binnenkort duide
lijkheid kunnen geven over
Waldheim.
Hoe dat ook afloopt, een rare
zaak blijft het. In Oostenrijk wa
ren veel mensen het eens met
Hitier, maar als Waldheim dat
ook was, is het raar dat dat nooit
eerder bekend is geworden. Als
Waldheim echt onschuldig is,
dan klopt er iets niet met de
stukken die het Joods Wereld
Congres en ook Joegoslavische
kranten hebben verspreid. Die
zouden dan vervalst zijn en de
vraag is natuurlijk waarom. In
Oostenrijk gaan geruchten dat
Waldheims tegenkandidaat bij
de verkiezingen er achter zit.
Veel succes heeft hij dan niet,
want Waldheim blijft heel popu
lair in zijn land.
TON VAN BRUSSEL
Jonge uitgever Hans van den Boom van Arboris
zijn meer goede verhalen dan ik
zou kunnen uitgeven".
"Waaraan ik beslist niet mee
doe is de hausse in pornostrips.
Op de Bredase stripdriedaagse
zou ik me in een stand met deze
boeken niet thuis voelen. Je
moet er achter kunnen staan, let
terlijk en Figuurlijk".
Het klinkt bijna spijtig, maar
Hans van den Boom vervolgt:
"De meerderheid van mijn au
teurs komt uit het buitenland. Ik
kan geen Nederlandse auteurs
opdracht geven, want dan zou de
opbrengst minimaal zijn. Tenzij
zo'n album aanslaat, maar die
kansen zijn klein. Aan een strip
zit voor een tekenaar maanden
werk. Ik zou tienduizenden aan
salaris moeten betalen, dat kan
echter alleen nog in een groot
land".
Al is Arboris dan piep-klein, de
uitgeverij mag er trots op zijn
een eigen, heel verzorgd maand
blad uit te geven: Titanic dat nu
aan zijn derde jaargang toe is.
"Het werd destijds door anderen
gestart, maar die kwamen in de
problemen. Ik wilde de gok toen
wel aan. Hoewel we er met de
uitgave nog niet zijn, is de ont
wikkeling positief'. Titanic, met
een oplage van 12.000 exempla
ren, moet het vooral van de losse
verkoop hebben, want het blad
telt slechts 1000 abonnees.
Het blad geldt natuurlijk ook
als platform, van de auteurs ko
men albums op de markt. "Ik
vind dat in Titanic ook eigen pro-
dukties horen, maar dat moet nu
eenmaal mondjesmaat zijn".
Zo'n eigen produktie levert
dan toch Jan Vervoort (Melior).
En van de inmiddels internatio
naal geapprecieerde Dick Mate-
na verschynt vanaf het volgende
nummer een krankzinnig ver
haal dat zich afspeelt op een gi
gantisch ruimteschip, in totaal 44
pagina's en speciaal voor Titanic
gemaakt. Bovendien komt er van
Frank Bierkenz, een nog jong ta
lent, een serie korte verhalen van
telkens zes pagina's.
Om nieuw Nederlands stripta
lent te stimuleren heeft Hans
van den Boom een prijsvraag uit
geschreven. Hy krijgt geregeld
materiaal toegestuurd dat niet of
net niet geschikt is voor publica
tie. Vaak is het gebrek a^i teken-
ervaring dat plaatsing in de weg
staat. Daar wil hij nu iets aan
doen.
FRANS KEYSPER
was toen heel moeilijk om aan
goede titels te komen. Er waren
nog enorm veel uitgevers actief
en ik moest de kruimeltjes op
pakken. Men ging eerst naar de
grote uitgevers. Pas als die 'nee'
zeiden kwam men bij mij".
Hans van den Boom liep na
tuurlijk het risico een stevige,
miskoop te doen. "Ja, maar als
eenmansbedrijfje had ik veel la
gere kosten, geen 'overhead'. Dat
is in 1981/82 mijn redding ge
weest. Mijn bedrijf zat gewoon in
ppn wnnnhnis"
Begonnen met drie titels geeft
Hans van den Boom er nu zo'n 25
per jaar uit. "Mijn kleinste opla
ge is duizend (De elfen van Po-
marolius), mijn allergrootste
16.000, namelijk de Torens van
Schemerwoude van Hermann".
Daarvan komt trouwens over
twee weken een nieuw deel uit:
Eloi'se van Grimbergen.
"Uitgeven doe ik gevoelsma
tig; ik ben de commerciële man
èn uitgever tezamen. Ik geef ook
wel eens een boek uit waarvan ik
weet dat ik er niks van zal verko
pen, maar wanneer het fantas
tisch is, doe ik het toch. Dat moet
natuurlijk niet teveel gebeuren,
anders ga je er aan kapot".
"Mijn criterium is dat de strip
er niet alleen goed moet uitzien
met mooie plaatjes, maar dat ook
het verhaal goed moet zijn. Het
geheel moet inhoud hebben, zo
moet een volwassen strip zijn.
Wat dat betreft is het moeilijk en
makkelijk tegelijk. Je kunt kie
zen uit een gigantisch aanbod. Er
Wat een heleboel scholieren aan
het voortgezet onderwijs waar
schijnlijk allang wisten, heeft de
Nijmeegse professor Matthijssen
onlangs in een wetenschappelijk
verantwoord rapport vastgelegd:
een kwart van de leerlingen heeft
een hartgrondige hekel aan
school. De helft heeft moeite om
zich overeind te houden in het
schoolleven. Toch gaan een hele
boel leerlingen graag naar
school: voor de gezelligheid en
om elkaar te ontmoeten. Velen
hebben hun beste vrienden op
school.
In zijn rapport, dat de titel 'De
ware aard van het balen' heeft
meegekregen, stelt professor
Matthijssen vast dat nogal wat
scholieren de school als een
soort gevangenis zien. Zij heb
ben moeite om zich te concentre
ren, vinden dat de leraren te
strak en te schools met de leer
lingen omgaan, vinden de lessen
saai en twijfelen heel sterk aan
het nut van wat ze op school le
ren. Bovendien denkt de profes
sor dat veel meer leerlingen ba
len dan ooit was gedacht.
In zijn rapportje schrijft pro
fessor Matthijssen verder dat die
problemen niet ontstaan doordat
de leerlingen geen zin hebben en
zich niet inspannen. Naar zyn
idee is het schoolwereldje, waar
in leerlingen terechtkomen, ge
woon ontmoedigend: het enige
dat telt zijn cijfers en de leerstof
houdt helemaal geen rekening
met wat je zelf, als scholier, inte
ressant vindt. Daardoor leren de
meesten hooguit om een vol
doende te halen en niet omdat ze
er wat van denken op te steken.
Daar komt nog het volgende
probleem bij: die cijfers moeten
wel voldoende zijn om een diplo
ma te halen. Maar als blijkt dat
zelfs met een diploma op zak een
schoolverlater nauwelijks kans
op een baan heeft, dan wordt het
ook steeds minder de moeite
waard om je in te spannen voor
dat diploma.
Professor Matthijssen heeft in
zijn onderzoek ook vastgesteld
dat de saaiheid op school tot ge
volg heeft dat de leerlingen de
boel een beetje proberen op te
vrolijken, klieren en spijbelen.
Dat er daardoor minder wordt
geleerd, ligt voor de hand. Bo
vendien moeten de leraren dan
weer strenger optreden, waar
door de school nog weer verve
lender wordt en het nog harder
nodig is om het gezelliger te ma
ken.
En zo beland je van het ene in
het andere probleem. Het einde
van het liedje is dan dat de lera
ren erop uit zijn de leerlingen zo
veel mogelijk te laten doen, ter
wijl de leerlingen juist proberen
zich zo weinig mogelijk in te
spannen. Om daar wat tegen te
doen, zijn de leraren zo druk be
zig, dat het echte lesgeven in de
knel komt.
Daarom vindt professor Mat
thijssen dat de leerlingen minder
aan het handje van de leraar
moeten meelopen en zelf wat
meer mogen beslissen wat er in
de lessen gebeurt. De manier van
lesgeven is hard aan verandering
toe, zegt-ie in zijn rapport. Bo
vendien moet de leerstof minder
saai, meer levensecht worden,
zodat het de leerlingen aan
spreekt. Anders is het straks
voor niemand meer leuk op
school.
Elke dag sterven 40.000 kinderen
en 60.000 volwassenen van de
honger. Je kunt het je nauwelijks
voorstellen: elke dag sterft een
stad als Leiden helemaal uit. En
dat terwijl er eten genoeg is voor
iedereen. Het is 'gewoon' een
kwestie van verdeling. 'Honger
hoeft niet', heet daarom de actie
week die zaterdag begint.
Ook voor voedsel geldt dat het
gaat naar degene die er het mees
te voor betaalt. En zo gebeuren
er hele vreemde dingen. Een
paar voorbeelden: in Amerika,
de grootste graanproducent ter
wereld, ligt de tarwe en de maïs
soms gewoon weg te rotten, ter
wijl in het land zelf 40 miljoen
mensen niet genoeg te eten heb
ben. Die hebben geen geld om
het te kopen en dus krijgen ze
niets.
In Mexico zijn 4 van de 5 kin
deren ondervoed terwijl de
koeien daar meer graan opeten
dan alle Mexicanen bij elkaar.
Want die koeien kun je slachten.
En export van het vlees levert
meer geld op dan wanneer je van
dat graan brood bakt.
In Nederland verdwijnen grote
hoeveelheden fruit en groente op
de afvalhoop. De boeren en tuin
ders hebben namelijk met de re
geringen van de Europese Ge
meenschap (EG) afgesproken
dat ze een minimumprijs krijgen.
Halen ze die prys niet op de vei
ling, dan koopt de EG alles voor
die minimumprijs op en vernie
tigt het of slaat het voedsel op.
Zo komen we aan de boterberg,
de melkplas en de overvolle
graanpakhuizen. Die overschot
ten naar de hongerlanden sturen
is duurder dan opslaan of vernie
tigen en dus gebeurt dat opstu
ren niet. Hongersnood of niet.
In veel arme landen wordt vis
gevangen. Die eten ze dan niet
zelf op, maar die gaat vaak direct
naar de rijke landen als dieren-
voer. De eigenaren van honden
en katten hier kunnen voor het
dierenvoer meer betalen dan de
arme mensen in de landen zelf.
Dus krijgen de honden en katten
hier de vis, terwijl de mensen zelf
het zo goed zouden kunnen ge
bruiken.
De rijken moeten dus eigenlijk
de armen helpen. Maar hoe moet
dat? Hoe kun je ervoor zorgen
dat hulp inderdaad terecht komt
bij de 450 miljoen(!) mensen die.
honger lijden? Dat is niet zo
makkelijk. Want in veel arme
landen zijn geen democratische
regeringen en is er een klein
groepje rijken dat alles bestuurt.
Als je bijvoorbeeld een fabriek
geeft, komt die vaak in handen
van die paar rijke i
geringsleiders.
We kunnen natuurlijk ook si
naasappels, katoen, sojabonen
en koffie in die landen kopen, zo
dat de arme landen geld krijgen
om eten te kopen. Maar de ellen
de is dat het vaak weer die paar
rijken zijn die de plantages bezit
ten en flink aan de uitvoer ver
dienen. Soms pakken ze zelfs de
arme boeren nog hun stuKje
grond af om daar koffie op te ver
bouwen.
En voedsel geven helpt ook al
niet echt. Wel op korte termijn
natuurlijk. Maar gratis voedsel
sturen gaat op de lange duur wel
ten koste van de kleine boeren.
Die kunnen niet voor niets voed
sel verbouwen, maar al dat gratis
voedsel maakt de prijzen vaak zo
laag dat ze het uiteindelijk opge
ven en alleen nog maar eten voor
zichzelf verbouwen. Dan stort de
voedselproduktie helemaal in.
Maar is er dan helemaal niets
dat we hier zelf kunnen doen?
Jawel. We kunnen ervoor probe
ren te zorgen dat onze regering er
heel goed op let dat de 5 miijard
gulden die Nederland dit jaar
aan ontwikkelingssamenwer
king uitgeeft, terecht komt bij de
mensen die het echt nodig heb
ben. En in Derde-Wereldwinkels
kun je koffie en andere dingen
kopen, waarvan de opbrengst
naar de armen gaat. Natuurlijk,
dat is niet zo veel, maar alle klei
ne beetjes helpen. Ook bij een
probleem dat zo groot is als de
honger.
SJAAK SMAKMAN
'die fceH is niet 60ecl
ak to»fcfètedwi kennenl
iah cntolsnd-lohden tn
Jieder/and-amsfecdawr,
da's «06 k dtëu
maar somaiie<&ti kfee!
(Soedan IfoHMiy wit Weet?)
moGadisHo...
KHavtom-- s
x Budapest.Je
Een kind in Ethiopië drinkt zijn dagelijks waterrantsoen
fdae dat rvx, mis 1 5eWMl - WH* J* 1 motefijk
cjoe nat n% zaire-Kinshasa...Tur*> Wa
TJ? Mz.^naco-rnonaco
VJa hoor^\zjmtó-iusjka .5ynf
e<juador.Qüito\ bahamas - nassaoT éroen)an<t -
n tëwitit - wwcitrèni«le■S'«öva^hin^fon
(.B//e//4-BwoN\thiii<Ö[ jofspain...
4tcfeck
GacMr!
r to «aim lianHtfewn
Wil.. métfl Rekenen
en daav ben ik ock Niet
zo)1 heldin..
n mmwti
(Wordt vervolgd)
