After two weeks
holiday in Ireland youH
wishyotrtl booked
for a month.
Bejaardenhuizen Zuid-Holland
verkeren niet in grote nood
Op vakantie met
examens in talen
.Interview
Extra steun voor 13 van bijna 170 tehuizen
WOENSDAG 9 APRIL 1986
PAGINA 11
Een aantal bejaardenhui
zen in Nederland zit flink
in de financiële proble
men. Dat is voornamelijk
een gevolg van een trage,
onoverzichtelijke en ta
melijk ingewikkelde geld
stroom. Ook in Zuid-Hol
land zijn er problemen,
maar die blijken niet zo
groot als zij zich op het
eerste gezicht lieten aan
zien. Dat neemt niet weg
dat ook in deze provincie
DEN HAAG - Begin dit jaar
stonden er bij het provinciehuis
in Den Haag directies van zo'n 13
bejaardenhuizen op de stoep om
dat er geldelijke problemen wa
ren. Voor een aantal dreigde het
bankroet als niet op heel korte
termijn extra geld op tafel zou
komen. De provincie stak enkele
miljoenen guldens in die bejaar
denoorden om ze draaiende te
houden.
een aantal bejaardenhui
zen op zwart zaad zit.
Nog niet zo heel lang ge
leden luidde Boone, lid
van het dagelijks bestuur
van de provincie Zuid-
Holland. de noodklok
voor de bejaardentehui
zen. Inmiddels is de druk
iets van de ketel en blijkt
het allemaal mee te vallen.
In een vergadering van
provinciale staten enkele
ARNHEM - De middelbare
schoolexamens in de moderne
vreemde talen (Frans, Duits, En
gels en Spaans) worden de komen
de jaren drastisch gewijzigd: ze
gaan op vakantie. De verandering
is dit jaar al merkbaar in de exa
mens van het lager beroepsonder-
wys en mavo. Een deel van de in
middels overbekende meerkeuze
vragen over teksten in de vreemde
taal wordt vervangen door meer
keuzevragen over stukjes tekst die
een duidelijke boodschap hebben:
advertenties, spoorboekjes, thea
terprogramma's en dergelijke. Het
probleem om daar snel de juiste in
formatie uit te halen, kom je als je
op vakantie bent dagelijks tegen.
door
Ben Rogmans
"In het verleden werd. enigszins
overdreven, gezegd dat de middel
bare scholieren wel een boek uit
het Frans konden vertalen, maar
op vakantie in Parys niet in staat
waren om in de winkel een tanden
borstel te kopen", zegt drs. Ton
Luijten van het Centraal Instituut
voor Toetsontwikkeling (Cito) in
Arnhem. "Daar komt nu verande
ring in. Het aantal teksten met de
gebruikelijke meerkeuzevragen
wordt teruggebracht van vijf naar
vier en in plaats daarvan komen er
'communicatieve items', zoals dat
in examenjargon heet". 'Coco-
items' is de afkorting die erbij
hoort.
Overeenkomstig het examenbe-
leid van staatssecretaris Ginjaar-
Maas (onderwijs) zijn het 'gesloten
vragen'. Bij open vragen mag de
leerling zelf opschrijven wat hij of
zij wil antwoorden, bij gesloten
vragen worden er een paar ant
woorden gegeven en moet de leer
ling het beste antwoord aankrui
sen. Het voordeel van gesloten vra
gen is dat ze snel en objectief kun
nen worden nagekeken.
Taalfunctie
Nieuw is dat de vragen in het Ne
derlands worden gesteld en vóór
de tekst staan afgedrukt. By de tra
ditionele meerkeuzevragen moe
ten de leerlingen eerst een tekst le
zen en daarna vragen beantwoor
den, in de nieuwe opzet is dat pre
cies andersom. Luijten: "Met deze
methode testen we hoe de leerlin
gen zich in dagelijkse situaties in
het buitenland zouden redden: hoe
laat vertrekt de trein van Parijs
naar Perpignan en waar moet ik
overstappen? Wat wordt er in deze
advertentie precies aangeboden?
We leggen een grotere nadruk op
de functie van taal. Dat is overi
gens een proces dat al tien jaar aan
de gang is%. we zyn op zeker mo
ment ook overgestapt van literaire
teksten naar kranteartikelen. De
vragen worden in het Nederlands
gesteld, omdat we ervan uit gaan
dat iemand die twee weken op
vakantie is in een vreemd land in
het Nederlands blijft denken".
Van de vijftig vragen by de mavo
en lbo-examens in de moderne
vreemde talen zullen er dit jaar tien
'coco-items' zyn. Afhankelijk van
de ervaringen daarmee wordt dat
aantal al of niet uitgebreid en inge
voerd in de havo- en vwo-examens.
Nederlands
Meer nadruk op het gebruik van
taal in de praktijk: dat is ook de
achtergrond van veranderingen in
het examen Nederlands van dit
jaar. Tot nu toe bestond het onder
deel schrijfvaardigheid voor het
mavo louter uit het schryven van
een opstel over opgegeven onder
werpen. Luijten: "We hebben dit
jaar voor het eerst voor het lbo en
mavo een zogeheten 'functionele
schrijfopdracht'. De leerlingen
krygen bijvoorbeeld de opdracht
om een formulier in te vullen, een
stuKje voor de schoolkrant te
schryven of een envelop te adres
seren. In tegenstelling tot het
schryven van een opstel zijn dat de
zaken waarmee ze in de toekomst
vaak in aanraking zullen komen".
Deze verandering is doorgevoerd
omdat het lbo en mavo voor een
aantal vakken hetzelfde examen
krijgen. Het lbo had bij Nederlands
nog geen schrijfopdracht en de do
centen in het lager beroepsonder
wijs verwachtten weinig heil van
een opstel-examen. Daarom krijgt
het lbo dit jaar 'functionele schrij
fopdrachten'. De mavo-leerlingen
kunnen kiezen: of ze doen aan het
nieuwe examen mee of ze schrij
ven het 'oude vertrouwde' opstel.
De examenperiode begint dit
jaar op maandag 21 april om negen
uur 's ochtends met het vak Neder
lands voor lbo, mavo en vwo en
met handelswetenschappen en
recht voor het h&vo. Alleen een
deel van de lbo'ers heeft de week
daarvóór al machineschrijven ge
daan. Op maandag 12 mei worden
de laatste examens afgenomen:
Russisch voor het havo en vwo. De
tweede examenperiode loopt van 3
juni tot 18 juni en de derde van 14
november tot 28 november. -Er
doen dit jaar 250.000 leerlingen ein
dexamen en dat zijn er 10.000 min
der dan vorig jaar. Het effect van
de daling van de leerlingenaantal-
len begint merkbaar te worden.
Wd*r<» <te fi
ille bedroef.17
i mmitei» i
i t>«»> dure maar vei
i ct*rd«r naar hui»
i iH'.t jammer «lat h
vetvakantie féhtd.
dan in de bedoeIn<j I««i<
in vakantie al voorbij ia
Advrrtuemrnt
Een 'coco-item' bij het examen Engels op lbo/mavo-niveau, (illustratie gpdi
door
Henk van der Post
Volgens Meijs van de provin
cie Zuid-Holland was dat voor
Boone aanleiding om de
noodklok te luiden. Omdat begin
dit jaar over de meeste bejaar
denhuizen nog geen gegevens
binnen waren, vreesde de pro
vincie dat nog veel meer van de
bijna 170 bejaardenoorden zou
den aankloppen voor extra geld.
Nu steeds meer gegevens bin
nendruppelen, blijkt het aantal
verzoeken om geldsteun 'mee te
vallen'.
Dat er een klein beetje paniek
uitbrak, vindt zijn oorzaak in een
nieuwe wijze van financieren
van bejaardenoorden. Tot 1985
was er een grote rol weggelegd
voor de gemeenten en indirect
ook voor het rijk. Vermogende
mensen moeten een bijdrage be
talen aan het bejaardenhuis die
wordt vastgesteld en geïnd door
de gemeente. Wie onvermogend
is kan een beroep doen op de bij
stand waarvan de uitvoering ook
in handen is van de gemeente,
maar waarvoor het geld „wordt
betaald door de rijksoverheid.
Sinds 1985 worden bejaarden
niet meer door de bijstand be
taald. De rijksoverheid vindt dat
te ondoorzichtig. Het is niet goed
te voorzien hoe vaak er een be
roep wordt gedaan op de bij
stand en hoeveel geld er dus pre
cies uitgaat. Omdat de overheid
de uitgaven wil beheersen is
voor een andere manier van sub
sidiëren gekozen. Nu moet de
provincie het geld doorsluizen
naar de -bejaardenhuizen. Maar
in tegenstelling tot voorgaande
jaren is een limiet ingebouwd.
"De provincie krijgt een vastge
steld bedrag en meer niet. Toen
bejaarden nog via de bijstand
werden betaald was die grens er
niet. Over 1985 en 1986 heeft de
rijk wat Zuid-Holland betreft al
leen al ongeveer 30'miljoen gul
den minder gegeven dan oor
spronkelijk was geraamd", aldus
het hoofd ouderenbeleid van de
provincie.
Traag
Bij de bepaling van de hoogte
van de bijdragen aan bejaarden
huizen is in 1985 uitgegaan van
gegevens van de rijksoverheid
van het jaar daarvoor. Aan de
hand van de eigen bijdragen van
bejaarden is bepaald hoe hoog de
uiteindelijke 'rijksbijdrage' is.
Natuurlijk wordt ook rekening
gehouden met de begrotingen
die de bejaardencentra jaarlijks
indienen en of de kosten niet te
veel uit de pas lopen met het jaar
daarvoor.
Omdat een aantal bejaarden
huizen begin dit jaar in de pro
blemen kwam, leek het erop dat
de eigen bijdragen van vermo
gende ouderen veel lager waren
geweest dan verwacht. Met ande
re woorden: het vermoeden be
stond dat de gegevens zoals die
Klacht tegen
Wiersinga
(Leiden) niet
in synode
De kerkeraad van Leiden is de
eerste instantie waar klachten te
gen de Leidse studentenpredi
kant dr. H. Wiersinga moeten
worden ingediend. Dat heeft de
gereformeerde synode gisteren
in Lunteren vastgesteld.
De synode veroordeelde in
1976 de 'verzoeningsleer' van
Wiersinga als "ontoelaatbaar te
kort doen aan of weerspreken
van een wezenlijk bestanddeel
van het belijden der kerk". Giste
ren had de synode een klacht van
de classis (regionale kerkverga
dering) Harderwijk op tafel dat
de Leidse predikant zijn opvat
tingen blijft propageren. Deze
classis heeft weinig vertrouwen
in de werkwijze van de Leidse
kerkeraad, die het gesprek met
Wiersinga heeft gedelegeerd aan
de kring van Leidse gerefor
meerde predikanten.
De synode meende, dat zij de
door het ministerie werden ge
hanteerd als uitgangspunt voor
de financiële steun niet juist wa
ren. Vandaar dat de provincie
vroegtijdig alarm sloeg.
Nog steeds zijn niet alle gege
vens binnen over de stand van
zaken bij bejaardenhuizen in
Zuid-Holland. Daaraan hebben
de bejaardenhuizen in de regel
geen schuld. Om een goed oor
deel te kunnen vormen, wil de
provincie op korte termijn be
schikken over de noodzakelijke
gegevens om de financiële nood
van bejaardenhuizen precies in
kaart te kunnen brengen. Daar
toe heeft de provincie, gesteund
door verschillende organisaties,
een beroep op de gemeenten ge
daan om zo snel mogelijk op te
geven hoe hoog de eigen bijdra
gen van bejaarden zijn geweest
in 1985.
Volgens Meijs komen die gege
vens te traag boven tafel. Hij.
vindt dat niet zo heel verwonder-
klacht van Harderwijk nu niet
hoeft te bespreken. Als deze clas
sis denkt, dat de Leidse kerke
raad niet of onvoldoende op haar
bezwaren ingaat, kan zij dit langs
kerkordelijke weg aan de orde
stellen, dus contact opnemen
met de classis Leiden. Pas in
laatste instantie kan ze met een
bezwaarschrift bij de synode ko
men.
De synode verwierp met
slechts acht stemmen vóór een
amendement van ds. D. Mink uit
Arnemuiden, die de Leidse ker
keraad wilde dwingen zelf het
gesprek met Wiersinga te voeren
en dat niet over te laten aan een
kring predikanten.
De gereformeerde synode
liet zich gisteren uit over het lid
maatschap van kerkleden van
een anti-militaristische organisa
tie. Zij concludeerde, dat het be
sluit van 1936, waarbij het anti-
militarisme werd veroordeeld,
niet voldoende grond meer biedt
om het lidmaatschap van zo'n or
ganisatie nii af te keuren. Huidi
ge anti-militaristische stromin
gen moeten worden beoordeeld
in het licht van de tegenwoordi
ge opvattingen binnen de kerk
over het vraagstuk van oorlog en
vrede.
weken geleden liet Boone
zich dan ook genuanceer
der uit over de problemen
van bejaardenoorden.
In zijn algemeenheid
geldt dat bejaardenverzor
gingstehuizen dit en vorig
jaar wederom hebben
moeten inleveren. Omge
slagen per tehuis gaat het
niet om grote bedragen,
maar het is opgeteld bij de
verschillende andere klei-
lijk, want de gemeenten hebben
eigenlijk geen baat bij die activi
teit. "Ze moeten de hoogte van
de eigen bijdrage vaststellen en
ook incasseren om die vervol
gens door te sluizen naar het be
treffende bejaardenhuis. Omdat
gemeenten er niet echt een be
lang bij hebben, zakt zo'n activi
teit al snel onder het aandachts
niveau. Dat leidt tot vertragingen
en daardaar weten we nu nog
steeds niet hoe de bejaardenhui
zen in 1985 hebben geboerd.
W$lk tehuis heeft geld over en
welk huis geld tekort?"
Tekort
De provincie is er geen voor
stander van dat de gemeenten
zich met het incasseren en door
sluizen van de eigen bijdrage van
bejaarden bezighouden. Zij zou
liever zien dat dat werk in han
den kwam van de raden van ar-
In 1972 sprak de synode uit,
dat de plaatselijke kerken in hun
pastorale werk rekening moeten
houden met verschillende visies
inzake het oorlogsvraagstuk.
Volgens de synodecommissie
die de bespreking van gisteren
had voorbereid is deze uitspraak
een duidelijke vervanging van
het besluit van 1936. Dat besluit
hoeft dan ook niet formeel te
worden ingetrokken.
De uitspraak van 1936 werd
weer actueel toen een kerklid uit
Ede in een bezwaarschrift daar
naar had verwezen.
Studiesecretaris dr. H. B.
Weijland van de gereformeerde
synodecommissie 'oecumene
binnenland' deelde gisteren op
de synodevergadering in Lunte
ren mee, dat de commissie dit
najaar een rapport zal uitgeven
over de verhouding van de Gere
formeerde Kerken met de Alge
mene Doopsgezinde Sociëteit en
de Remonstrantse Broeder
schap.
Synodevoorzitter dr. H. J.
Kouwenhoven ging bij het punt
'oecumene binnenland' nog even
in op het recente protestantse be
zoek aan het Vaticaan. Naar zijn
niere en grotere bezuini
gingen weer een hobbel
die moet worden geno
men. Met name de perso
neelsvoorziening is aardig
in het gedrang gekomen.
De bezettingsgraad dreigt
onder de 95 procent te
duikelen. En dat betekent
dat er vaak geen vervan
gers kunnen worden inge
zet in geval van ziekte. Va
catures blijven soms be-
beid in samenwerking met de so
ciale verzekeringsbanken. Dat
de bejaardencentra zich niet zelf
bezighouden met het beoordelen
van de eigen bijdrage houdt ver
band met de privacy. Het bloot
leggen van de financiële situatie
van bejaarden is een zaak die een
belanghebbende organisaties
niet aangaat.
Hoewel er aanvankelijk vanuit
werd gegaan dat er weieens een
tekort van 10 procent zou kun
nen ontstaan, blijkt nu dat de
eerder genoemde 13 bejaarden
huizen uitzonderingen waren.
"Er zijn ook bejaardencentra
waar flink wat geld is overgehou
den. Dat wordt in de loop van het
jaar via de subsidies wel weer
glad gestreken. Ik schat dat het
uiteindelijk tekort op 1 a 2 pro
cent komt te liggen. Dat is in gul
dens uitgedrukt geen groot be
drag. Ik schat dat het in Zuid-
Holland om een bedrag van
20.000 gulden per bejaardenhuis
mening is na deze Rome-reis het
klimaat tussen de Rooms-Katho-
lieke Kerk en de protestantse
kerken in Nederland 'ongetwij
feld verbeterd'. "Er is in de
Rooms-Katholieke Kerk open
heid voor onze vragen. Dat geeft
perspectief voor de toekomst".
Nadelig saldo. De rekening
van het pausbezoek van Vorig
jaar vertoont nog een nadelig sal
do van f. 260.000, zo heeft de
stichting Pausbezoek Nederland
de bisschoppen laten weten. De
werkelijke kosten waren f.
6.155.000. De bisschoppen zullen
zich nog beraden over de defini
tieve verrekening.
Hervormde Kerk
Het ledental van de Her
vormde Kerk is in 1984 met
35.000 gedaald tot 2.675.000. Dat
blijkt uit het jaarlijkse onderzoek
van het sociaal kerkelijk insti
tuut Kaski op basis van gegevens
uit tweederde van de 1355 plaat
selijke gemeenten. Die daling
komt vrijwel overeen met de
achteruitgang in 1983 (40.000)
Sinds 1976. toen er nog ruim 3
miljoen hervormden waren,
daalt het hervormde ledental
met ongeveer anderhalf procent.
wust langer open staan
om een geringe bezuini
ging door te voeren. Ook
wat andere voorzieningen
betreft hebben bejaarden
huizen al flink ingeleverd.
Een interview met A.P.
Meijs, hoofd van het bu
reau ouderenbeleid van
de provincie Zuid-Hol
land. Hij laat zijn licht
schijnen over de financiën
van bejaardenoorden nu
en in de komende jaren.
gaat. Maar het is toch weer een
bezuiniging, de zoveelste die op
die manier toch even wordt door
gedrukt. Een structurele bezuini
ging ter grootte van dat bedrag
betekent op jaarbasis toch een
halve arbeidsplaats minder".
Die 20.000 gulden is een ge
middelde. Er van uitgaande dat
een aantal bejaardenoorden geld
'heeft overgehouden, is bij een
aantal andere huizen het tekort
dus aanzienlijk groter. Daar
komt ook nog bij dat de bejaar
denhuizen die geld over hebben
niet naar een tekort van 20.000
gulden kunnen worden gedrukt.
Daarmee geeft Meijs maar aan
dat een aantal centra wel dege
lijk flink in de problemen kan
komen.
Nieuwbouw
Het is dan ook niet voor niets
dat provincies staan te springen
om de gegevens van de gemeen
ten. Pas als die bekend zijn, kan
worden bekeken of bij het rijk
voor meer geld moet worden ge
pleit om een mogelijke scheve
verhouding weer recht te trek
ken. Want uit eigen beurs kan de
provincie nauwelijks meer geld
op tafel leggen. "Zuid-holland
krijgt 300 miljoen gulden voor
bejaardenhuizen. Het bedrag dat
de provincie aan andere zaken
kan uitgeven is ongeveer zo
groot. Meer geld voor bejaarden,
betekent onevenredige bezuini
gingen op de vele andere taken
van de provincie".
Van dat bedrag van 300 mil
joen blijft maar weinig over voor
nieuwbouw en renovatie van be
jaardenhuizen. "Een aantal men
sen vindt dat op elke 100 inwo
ners 8 plaatsen in een bejaarden
huis beschikbaar moeten zijn.
Wij gaan voorlopig uit van 7 pro
cent. Voor de regio Leiden geldt
dat het aantal plaatsen in bejaar
denhuizen daarboven ligt. Een
bejaardencentrum in Leiden-
noord zit er dan ook voorlopig
niet in. Het bestuur van Zuid-
Holland heeft ërvoor gekozen
eerst de gebieden te helpen waar
het echt slecht gesteld is met het
aantal bejaardenhuizen. Het
motto is 'van zuid naar noord' en
dus komen eerst de Zuidholland-
kse eilanden aan de beurt".
Het streven is erop gericht dat
percentage van zeven procent in
1990 voor de hele provincie te be
reiken. Zuid-Holland zit daar ge
middeld enkele tienden onder.
"De behoefte aan plaatsen in be
jaardenhuizen neemt na het jaar
1990 zeer sterk toe. Dat houdt
verband met de vergrijzing. In
plaats van bezuinigingen is er
juist meer geld nodig om het aan
tal voorzieningen voor bejaarden
uit te breiden. Ook in dat licht
kunnen vraagtekens worden ge
plaatst bij het zuinige beleid zo
als dat nu door de regering wordt
gevoerd".
Ondanks de daling in 1984 tel
de het Kaski in 1985 op twee zon
dagen in maart en op Eerste
Paasdag evenveel kerkgangers
als in 1984. Ongeveer 19 procent
van alle hervormden gaat regel
matig naar de kerk. Dat is per
zondag ruim een half miljoen.
Friesland is het meest trouw in
de kerkgang (25 procent), Drente
het minst (nog geen 11).
De daling wordt voornamelijk
veroorzaakt door teruggang van
de geboorten en kerkverlating.
In 1984 lieten 25.000 mensen zich
als lid uitschrijven (in 1983 was
dat 37.000). Uit andere kerken
gingen vorig jaar 3100 belijdende
leden en 2900 doopleden naar de
Hervormde Kerk over. Ruim 32
procent van deze kerk is belij
dend lid, ruim 40 procent doop
lid en 27 procent geboortelid.
Het percentage vrouwen in
kerkelijke functies stijgt. Dat
staat nu op 25, devrouwelyke
predikanten nog buiten be
schouwing gelaten.
In de 866 gemeenten die aan
het onderzoek meededen waren*
8651 ouderlingen in dienst. In die
sector bestonden 1160 vacatures.
Het tekort bij de diakenen was
minder: 396 vacatures op 5335
dienstdoende diakenen.
Nog een cijfer: de meeste inter
kerkelijke huwelijken waren met
gereformeerden (ruim 70 pro
cent).
Dr. Linnemann op bezoek.
De Duitse theologe mevrouw dr.
E. Linnemann (nu emeritus)
komt deze maand naar Neder
land voor gesprekken met en le
zingen voor theologen en studen
ten in de theologie. Op maandag
14 april om 4 uur is zij bij studen
ten in het Hooglandse Huys (Mo-,
riaansteeg) in Leiden en om 8
uur in het hoofdgebouw van de
Vrije Universiteit in Amsterdam,
op dinsdag 15 april om 2 uur in
het theologisch instituut in Nij
megen en op woensdag 16 april
om 3 uur bij de Utrechtse univer
siteit (zaal 109 van het gebouw
Transitorium II). Aan één of twee
andere bijeenkomsten wordt nog
gewerkt.
Mevrouw Linnemann, die
Nieuwe Testament doceerde in
Braunschweig en Marburg, was
eerst de historisch-kritische rich
ting in de theologie toegedaan,
maar neemt daar nu afstand van.
Zelf zegt zy ervan, dat ze door
een nieuw gevonden geloof een
heel andere kijk heeft gekregen
op de totstandkoming van de
Heilige Schrift. Gevolg was, dat
zij haar vroegere boeken, bro
chures en artikelen herriep.
Een comité uit evangelische en
reformatorische kring heeft de
toernee van mevrouw Linne
mann aan ons land voorbereid.
Hervormde Kerk: beroepen
te Velp G. Tighelaar Dubbeldam.
Gereformeerde Kerken: beroe
pen te Berkel-Bergschenhoek
kandidaat B. van Viegen Amster
dam. Gereformeerde Gemeen
ten: bedankt voor Puttershoek
R. Boogaard Leiden, voor Leer
dam J Karens Opheusden.
Doopsgezinde Broederschap:
aangenomen naar Leeuwarden
J Wouda Balk-Woudsend.
De zorg voor bejaarden komt steeds meer onder druk te staan.
(foto Dirk Ketting!
