Commerciële televisie in België
'Spitting Image'
ook in Amerika
TV-rubriek
Laatste Familieconcert R0 in Leiden
De zichtbaarheid van Frizzle Sizzle
■ps- 'jA
door
Nico Scheepmaker
Bedreiging of stimulans voor BRT?
Vrije radiostations
Toverlei overtuigend met 'Pitten
ZATERDAG 5 APRIL 1986
KUNST
PAGINA 33
Het songfestival, of het nu het
nationale of het internationale is,
is alleen maar echt leuk als je er v
oor zorgt datje partijdig bent. Bij
het internationale songfestival is
die toestand van bewustzijnsver
nauwing gemakkelijk te berei
ken, want dat is een soort opwer
kingsfabriek die automatisch
'ons' zangeresje of 'ons' groepje
als de logische favoriet naar vo
ren schuift. De buitenlandse con
currentie moet wel heel erg lief
tallig zijn of (ook nog een moge
lijkheid) over een wel heel erg
goed liedje beschikken, om de
Nederlandse kandidaat in ons
gevoelsleven naar de achter
grond te kunnen dringen. Hoe
wel ik, om praktische redenen,
zeer veel vergeten ben van de
tientallen voorbije songfestivals,
herinner ik mij vaag dat ik in
zo'n toestand van nationale zelf
verloochening ben geraakt toen
liedjes als 'Volare' (heette de zan
ger niet Domenico Modugno?),
'Puppet on a string' (Sandy
Shaw op blote voeten, net als Zo
la Budd, dat vonden we heel op
windend in 1967), 'Poupee de ci-
re' (France Gall), natuurlijk 'Wa
terloo' van Abba, ook 'Dansevi-
se' van een Deens duo, en
'Merci cherie' van Udo Jürgens
moeiteloos boven de rest uit sta
ken. 'Volare' won overigens niet,
maar werd wel de grote wereld
hit, evenals het jaar daarop 'Pio-
ve' van dezelfde Italiaanse zan
ger.
Wat mij, en met mij vele tien
tallen miljoenen Europeanen, al
tijd weer verbaast is, hoe de com-
poniasten en tekstdichters in de
deelnemende landen er elk jaar
opnieuw in slagen de grootste
hits van het jaar buiten het song
festival te houden. Komt dat nu
alleen omdat de bekendste zan
gers zich geen buil willen vallen
aan zo'n alom bekeken festival,
dus niet het risico willen lopen
ergens in de middenmoot te ein
digen? Is het songfestival voor
hun gevoel de eendenkooi, en
zijn zij de eend? Stel dat Enge
land in 1967 niet Sandy Shaw
had afgevaardigd met 'Puppet
on a string' (en die blote voeten,
niet te vergeten), maar The Beat
les, en dat de speaker dan had
aangekondigd:
„Ladies and gentlemen, en dan
vragen we nu de aandacht voor
The Beatles uit Liverpool, met
het liedje 'Sergeant Pepper's lo
nely hearts club band", we zijn
benieuwd!!", zou de kans dan
groot zijn geweest dat Engeland
(in de persoon van Sandy Shaw)
NIET gewonnen had, omdat The
Beatles op een roemloze zevende
plaats eindigden?
Het songfestival is in grote lij
nen, zij het niet in alle opzichten,
een debutantenbal, en zolang we
maar blijven beseffen dat het
geen liedjesequivalent is van bij
voorbeeld de Prix Goncourt of
de Booker Prize waarbij een jury
het beste boek uitkiest van de
beste boeken die het afgelopen
jaar verschenen zijn. maar dom
weg het beste liedje kiest uit een
aanbod van liedjes die hun be
staansrecht nog niet hebben
kunnen bewijzen, dan is elk aar
dig liedje dat er uit komt meege
nomen. Luisterend (en kijkend!)
naar het nationale songfestival
had ik, gehoor gevend aan die
Wet van de Partijdigheid, al
gauw mijn favoriet uitgekozen,
te weten 'Alles heeft ritme' van
Frizzle Sizzle (acht blote voeten,
ik kon mijn Victoriaanse geluk
niet op!), en toen was het verder
maar afwachten of de andere
zangeressen (het songfestival
was dit jaar een specifiek vrou
welijk gebeuren, net als de pros
titutie en het moederschap) mijn
favoriet nog zouden kunnen
overtreffen of niet.
Niet dus.
Maar dat betekende nog niet
dat we (Frizzle Sizzle en ik) ook
al gewonnen hadden, want we
waren afhankelijk van de luimen
en de goede of slechte smaak van
de twaalf provinciale jury's. Ik
zelf meende dat het tussen 'Alles
heeft ritme' en 'De clown' van
Dee Dee zou gaan, die kant ging
het in het begin ook op, maar uit
eindelijk werd Dee Dee's 'Fata
Morgana' goede tweede.
Maar Frizzle Sizzle won met
'Alles heeft ritme', en daar ging
het maar om!
Resten nog twee vragen.
Vraag 1: Zullen de vier ex-kin
deren voor kinderen ook hoge
ogen gooien in het Internationale
Songfestival, zoals Lenny Kuhr
met 'Troubadour' en Teach-in
met 'Dingedong' dat zo terecht
deden (en ook Teddy Scholten
wel met 'Een beetje')?
Zonder de overige inzendin
gen te kennen, geloof ik toch te
kunnen voorspellen dat 'Alles
heeft ritme' weliswaar in de bo
venste helft terecht zal komen en
op een vierde of vijfde plaats
mag rekenen, maar winnen...
Vraag 2: Zou de uitslag anders
zijn uitgevallen, als de jury's de
liedjes niet via het tv-scherm
hadden ZIEN zingen, maar via
de radio alleen maar hadden GE
HOORD? Het merkwaardige van
zo'n Eurovisiesongfestival is im
mers, dat de winnares of winnaar
er eerst ZIENDE uitgepikt
wordt, waarna haar of zijn liedje
vervolgens door 99 procent van
de liefhebbers alleen maar GE
HOORD zal worden: via de ra
dio. de grammofoonplaten, de
cassettebandjes en de compact
discs. Luisterend naar het ep'tje
zie je die blote voeten niet, even
min als hun ritmische bewegin
gen (met z'n vieren sorteer je
daarmee meer effect dan in je
eentje), en hun leuke jurken. Zou
Frizzle Sizzle ook gewonnen
hebben als het liedje 'De clown'
gezongen was door het kwartet
Dee Dee, Jody Pijper, Astrid
Marz en Michelle? Of als we de
liedjes alleen maar hadden ge
hoord en niet gezien? Ik denk
van wel. Maar een proefon
dervindelijk en wetenschappe
lijk onderzoek, gefinancierd
door het ministerie van WVC.
zou zoiets het volgend jaar eens
moeten uitdokteren!
BRUSSEL (GPD) - Hoe lang
blijft België nog een reclamelo
ze oase in een vercommerciali-
seerde Europese omroepwoes-
tijn? Die vraag is weer actueel
geworden, nu bij onze
zuiderburen de discussies over
reclame op tv en radio in alle
hevigheid is opgelaaid. Krijgt
België nog voor 1986 voorbij is
een echte commerciële televi
siezender, is daarbij de hoofd
vraag.
door
Hans de Bruijn
Nederland mag dan bogen op een
uniek omroepbestel, België kan er
ook wat van. Terwijl op de hier en
daar al 18 kanalen tellende kabel
ongestoord de reclameboodschap
pen uit Nederland, West-Duits-
land, Luxemburg, Frankrijk, En
geland en zelfs Italië te ohtvangen
zijn, zijn de eigen zenders van BRT
(Vlaams) en RTB (Waals) daarvan
verstoken.
Vooral in het Waalse gedeelte
van België ondervindt men daar de
gevolgen van. Daar opereert im
mers de Luxemburgse commercië
le zender RTL, die ongegeneerd op
franstalig België gerichte reclame
boodschappen uitzendt. En aan
Vlaamse kant wordt met lede ogen
toegezien hoe via de Nederlandse
STER jaarlijks voor zo'n 30 miljoen
gulden aan reclame voor Vlaamse
bedrijven wordt uitgezonden.
Men beseft hier dat met de drei
ging van commerciële buitenland
se satellietzenders voor de deur en
een EG-richtlijn die het weren van
dergelijke programma's verbiedt,
België zijn uitzonderingspositie
niet lang meer zal kunnen volhou
den. Ook staan ontwikkelingen als
betaal-tv, lokale televisie en andere
kabel-noviteiten voor de deur in
dit dichtstbekabelde land van
West-Europa.
In het regeerakkoord van het
huidige, rooms-liberale kabinet-
Martens, is daarom bepaald dat in
elk van de gemeenschappen één
commerciële omroep moet komen
Die zenders zouden voor minstens
51 procent in handen moeten zijn
van de dag- en weekbladen, die zo
compensatie krijgen voor het te
verwachten verlies aan adver
tentieinkomsten.
De BRT zou geen reclamebood
schappen mogen uitzenden. Dit
politieke akkoord streek zeer tegen
de haren van de BRT-bestuurders
in, die geen commerciële omroep
willen en vinden dat eventuele re
clame op de BRT moet komen.
Maar de regering vindt dat het
BRT-monopolie voor de omroep in
Vlaanderen moet worden doorbro
ken. De centrale regering weet zich
daarbij gesteund door de Vlaamse
deelregering, die formeel verant
woordelijk is voor de BRT, en
sinds kort ook door de meerder
heid in het Belgische parlement.
CVP om
Twee weken geleden brak de
christendemocratische Vlaamse
CVP, de partij van premier Mar
tens, de ban. Voor de zomer moet
het BRT-monopolie verdwijnen, er
moet een commerciële tv-maat-
schappij komen en de BRT mag
geen reclame uitzenden, zo luidde
een mededeling van het partijbe
stuur na hoog overleg tussen pre
mier Wilfried Martens, partijvoor
zitter Frank Swaelen en Gaston
Geens, de voorzitter van de Vlaam
se deelregering.
Omdat ook de liberale PW dit
standpunt huldigt, is er nu een
meerderheid voor dit idee, maar
niemand maakt zich er enige illu
sie over dat de CVP-wens inder
daad voor de zomer al zal zijn ge
realiseerd. Het vercommercialise-
ren van de Belgische omroep zal
een proces van maanden, en wel
lichtjaren worden. Regering, CVP
en PW willen via een c
le omroep tegenwicht bieden aan
de BRT. Door het gebrek aan con
currentie en de vele interne proble
men is de kwaliteit van de BRT de
laatste jaren sterk teruggelopen, zo
werd gezejfd.
Wie veelvuldig naar de BRT kijkt
zal dat niet kunnen ontkennen. „Er
zal een nieuwe wind moeten bla
zen in een deels gedemotiveerd en
verambtelijkt bolwerk, dat soms
meer met zichzelf dan met de tv-
kijker bezig is", zei de CVP dan
ook. Maar de volgende zin in de
verklaring gaf de motieven van de
regeringspartijen eerlijker weer.
„Het zal niet langer kunnen zijn
dat drie kwart van de Vlamingen
zich herhaaldelijk moet storen aan
journalisten die als missionarissen
een roze-rode booschap inlepelen".
De (staatsomroep) BRT wordt im
mers al jaren door CVP en in min
dere mate PW als bolwerk van de
socialistische SP gezien.
In het verleden zijn al diverse
malen BRT-journalisten op gezag
van de regering berispt omdat zij
CVP'ers onvoldoende aan het
woord zouden hebben gelaten, een
minister te kritisch zouden hebben
ondervraagd (zoals premier Mar
tens in 1981), of van een SP-con-
gres een paar minuten meer had
den uitgezonden dan van een par
tijbijeenkomst van de christende
mocraten. Maar bewijzen daarvoor
zijn door de critici nooit aangedra
gen.
De regeringspartijen willen dat
de op te richten commerciële om
roep een soort (rechts?) tegenwicht
biedt, dat ook de BRT zou moeten
stimuleren.tot het maken van bete
re (lees: meer regeringsgezinde)
programma's. Maar met de mede
werking die zij daarvoor nodig
heeft vanuit de wereld van de dag
en weekbladuitgevers vlot het niet
zo snel.
Kandidaten
en voor de commerciële omroep.
In de Onafhankelijke Televisie
Vlaanderen (OTV) werkten de
kranten De Standaard (CVP) en
het Belang van Limburg samen
met enkele grote bedrijven, zoals
Gevaert en Electrafina. een hol
ding van de Generale Maatschap
pij en de Bank Brussel Lambert,
de twee meest kapitaalkrachtige fi
nanciële instellingen van het land
De laatste bank is bovendien de
belangrijkste aandeelhouder in
RTL.
Daarnaast was er de Vlaamse
Media Maatschappij (VMM), waar
in Jan Merckx, de Antwerpse uit
gever van de omroepbladen TV-
Express en TV-blad alle andere ge
gadigden had verzameld, zoals de
rechtse kranten Het Volk, het Ga
zet van Antwerpen en Het Laatste
Nieuws, maar ook de Belgische tak
van de VNU (Story, Libelle) en de
linkse bladen Humo en De Mor
gen.
Gezien de financiële achtergron
den leek OTV de meeste kans op
succes te hebben, maar enkele we
ken geleden legde die het hoofd in
de schoot. OTV besloot zijn activi
teiten voorlopig stil te zetten, voor
al omdat zij niet bereid was de re
clameopbrengsten van de com
merciële zender te delen met alle
dag- en weekbladen in Vlaanderen.
Volgens OTV is er bij het Vlaam
se bedrijfsleven voor ongeveer 2
miljard franc (110 miljoen gulden)
aan tv-reclamegelden beschikbaar,
een tiende van het totale Belgische
retlamebudget (in Nederland is
dat 6 miljard gulden per jaar). Dat
vindt OTV een te gering bedrag om
met een hele reeks anderen te moe
ten delen. Bovendien krijgen vol
gens het regeerakkoord ook de
honderden lokale vrije radio's' het
recht reclame uit te zenden. Die
versnippering van de markt bete
kent dat een commérciële omroep
volgens de OTV niet levensvatbaar
kan zijn.
De VMM, die bijna 85 procent
van de Vlaamse pers verenigt,
heeft daar uiteraard veel minder
moeite mee. En nu Jan Merckx on
langs bekend maakte dat hij kan
beschikken over een startkapitaal
van 750 miljoen franc (ruim 40 mil
joen gulden) is de VMM ineens de
meest serieuze kanshebber gewor
den. Merckx zegt met 400.000 kij
kers per avond (een vijfde van de
BRT) uit de kosten te kunnen ko-
De Belgische reclamewereld
neemt intussen een afwachtende
houding aan. Gezien het beperkte
Nederlandstalige gebied (6 miljoen
inwoners), en het relatief geringe
aantal kranten is de vrees voor een
straks overvoede en sterk versnip
perde reclamemarkt niet vreemd.
Minimaal
De kansen voor de BRT om ook
een graantje te mogen meepikken
lijken minimaal, nu ook de CVP
zich van haar heeft afgekeerd. De
jonge (30) liberale Vlaamse cul
tuurminister Patrick Dewael rea
geerde weken geleden al volstrekt
afwijzend op de wensen van het
BRT-bestuur.
Er komt dus geen reclame op de
BRT, stelde hij, daarmee ook zijn
eigen partijgenoten in het zeer po
litiek samengestelde BRT-bestuur
tegen de haren strijkend. Opmer
kelijk is dat dat door CVP- en
PW-bonzen gedomineerde be
stuur bet nu alleen nog moet heb
ben van de socialistische SP, de
enige partij die een nieuwe com
merciële tv-zender blijft afwijzen.
De SP heeft al uitgeroepen een
eventueel reclame-monopolie van
een commerciële zender weer te
zullen afschaffen zodra zij in de re
gering komt. BRT en SP vinden
dat de overheid de BRT de kansen
moet geven om zelf betere pro
gramma's te maken. Reclame zou
alleen op de BRT mogen en de af
dracht aan luister- en kijkgelden
moet worden verhoogd.
Nu ontvangt de BRT slechts 55
procent daarvan, de rest verdwijnt
in de schatkist. De RTB krijgt van
Terwijl het in Nederland op tal
van plaatsen nauwelijks moge
lijk is naar de Hilversumse FM-
zenders te luisteren zonder ge
stoord te worden door radiopira
ten, functioneren in Vlaanderen
meer dan 400 lokale FM-radiosta-
tions zonder noemenswaardige
overlast te bezorgen. De 'vrije ra
dio' heeft in Vlaanderen een
stormachtige ontwikkeling door
gemaakt.
Tot nog toe net zo illegaal als
bij ons. maar dat gaat verande
ren. Vanaf deze week april wordt
een groot aantal vrije radiosta-.
tions gelegaliseerd. Zij mogen
dan blijven uitzenden onder be
paalde programmatische en
vooral technische voorwaarden.
Zo mag de zender niet meer dan
100 watt vermogen hebben, en
dient het zenderbereik tot een
cirkel met een straal van onge
veer 8 kilometer beperkt te blij-
Dat is bepaald omdat die paar
honderd zenders allemaal ge
bruik moeten maken van de 100
tot 104 megaherz van de FM-
band. Die ruimte is zeer beperkt
en ook de BRT gebruikt daar een
kanaal op. Om te voorkomen dat
al die zendertjes door elkaar
gaan zitten uitzenden, moet wel
strak de hand worden gehouden
aan een beperkt zend vermogen.
In de grote steden, waar de ra
diostations elkaar desondanks
zouden kunnen storen - in Brus
sel zijn er al 42 - moeten zij golf
lengten delen. Het wordt daar
vrijwel onmogelijk om 24 uur per
dag uit te zenden. In Antwerpen
hebben slechts twee lokale zen
ders een geheel eigen golflengte.
Stations die zich daaraan niet
houden zullen door de RTT. de
Belgische telefoon- en telegraaf
dienst, worden opgerold. De
voorbije weken heeft de RTT in
diverse streken al stations geslo
ten en de apparatuur in beslag
genomen. Meest opvallende ge
val daarbij was dat van pastoor
Louis Noteleirs uit Horendonk,
die elke zondag via een slechts 8
watt sterk zendertje de mis uit
zond voor de zieken en bejaar
den die niet naar de kerk konden
komen.
Pastoor Noteleirs had ver
zuimd een vergunning aan te
vragen en werd zonder genade
op de bon geslingerd. Ook wer
den in de Belgisch-Nederlandse
grensstreek zenders opgerold,
die zich vrijwel geheel op Neder
land richtten. De vermogens wa
ren soms zo groot - tot wel 2000
watt toe - dat deze Vlaamse vrije
radio's tot boven de Moerdijk-
brug te ontvangen waren.
Inmiddels zijn door de Vlaam
se Gemeenschap 421 vrije radio
stations wel erkend. Op enkele
tientallen na hebben zij ook alle
maal hun zendvergunning al in
huis. In Wallonië zijn totaal zo'n
250 vrije radio's erkend. Vanaf
deze week bewegen de paar dui
zend liefhebbers die de vnje ra
dio's runnen zich dus niet lafiger
in de illegaliteit, waarin zfj jaren
geleden zijn begonnen.
De belangstelling voor de vrije
radio's was en is groot. Onder
zoeken hebben uitgewezen dat
ongeveer een kwart van het
Vlaamse 'luistervolume' naar de
vrije radio's gaat. Een aantal gro
te stations, zoals Radio Contact
in Brussel, kunnen rekenen op
honderdduizenden luisteraars
per dag.
de Waalse regering echter 95 pro
cent. Voor de 275 miljoen gulden
moet de BRT zo'n tien avonden tv
(over twee netten verdeeld) en een
volledig radioprogramma (drie
zenders) brengen. Dat is minder
dan in Nederland alleen de NOS al
ontvangt.
BRT-administrateur Paul Van-
denbussche stelde begint dit jaar
voor de BRT geleidelijk aan 75 pro
cent van de luister- en kijkgelden
te geven, tegelijk met het recht om
reclame uit te zenden. Die reclame
zou dan kunnen vervallen zodra de
75 procent is bereikt.
LONDEN (Rtr.) - De Amerikaanse
televisiekijkers krijgen binnenkort
de kans hun president op een spe
ciale manier te bekijken - als ie
mand met zware wenkbrauwen,
met een lange neus en een grimmi
ge opslag.
De nieuwe Ronald Reagan is één
van de sterren van 'Spitting Ima
ge', een populair Brits televisiepro
gramma waarin men levensgrote
poppen gebruikt om politici, sport-
figuren, televisiesterren en zelfs le
den van de koninklijke familie uit
te beelden.
De Amerikaanse televisieom
roep NBC heeft opdracht gegeven
tot het maken van twee program
ma's van een half uur, die in april
of mei in de hele Verenigde Staten
te zien zullen zijn. „We zijn zeer be
nieuwd in hoeverre het Ameri
kaanse publiek ons programma als
niet vaderlandslievend, beledi
gend of ronduit walglijk be
schouwt of dat men het als zuiver
komedie over zich laat komen", al
dus Jon Blair die voor de proefuit-
zendingen verantwoordelijk is
In Groot-Brittannië hebben het
herhaaldelijk in nazi-uniform op
treden van premier Margaret That
cher en het te kijk zetten van leden
van de koninklijke familie tot de
beschuldiging geleid dat de ma
kers van het programma geobse
deerd zijn door de lelijkheid van de
mens. „Er zit iets zieks in de ma
nier waarop ze naar beneden pro
beren te halen wat wij hoogach
ten". aldus het Conservatieve La
gerhuislid John Stakes.
In 'Spitting Image' figureert ko
ningin Elizabeth herhaaldelijk als
een zeurende moeder die probeert
de orde te handhaven in een onge
regeld gezin. Prins Charles wordt
voorgesteld als een sullig persoon
terwijl zijn jongere broer - vorige
week week verloofd met Barbara
Ferguson - het meest geïnteres
seerd lijkt in de rokken van aanval
lige meisjes.
Maar ondanks of juist vanwege
dit gebrek aan respect voor autori
teiten kluistert het programma we
kelijks 13 miljoen Britten aan de
buis. Het heeft al heel wat televisie
prijzen in Europa in de wacht ge
sleept.
Blair beschouwt het programma,
dat steeds 30 minuten duurt, als
een eigentijdse variant van politie
ke prenten in kranten. „Wij menen
dat we deel uitmaken van de eeu
wenoude traditie van de politieke
spotprent die natuurlijk ook in de
Verenigde Staten erg sterk is. Als
alle karikatuur legt het programma
sterk de nadruk op de koddige as
pecten van het uiterlijk van men-
In een atelier in Oost-Londen
hebben de makers van het satiri
sche programma 500 poppen ge
maakt die met elkaar gemeen heb
ben dat ze er afzichtelijk uitzien
Ze zijn nel klaar met het maken
van de ongeveer 50 poppen die ze
nodig denken te hebben voor hun
Amerikaanse programma's. Een
lijst namen op een schoolbord leest
als een encyclopedie van mensen
die het in de politiek, de sport en
de vermaaksindustrie van de Ver
enigde Staten ver geschopt heb
ben.
De makers zijn nog doende de
laatste hand te leggen aan poppen
die de zangeres Madonna, minister
van defensie Caspar Weinberger,
Senator Edward Kennedy en de
actrice Jane Fonda moeten voor
stellen. In de reeks ontbreekt Wil
liam Perry, de fameuze man van
nel American football die als „De
Koelkast" bekend staat, niet.
Prins Andrew en zijn kersverse verloofde Sarah Ferguson als karikatu
ren in 'Spitting Image' ifoio api
Theater Toverlei speelt 'Vallen en
opstaan' en 'Pitten'. Regie: L. Weyen-
berg, H. Votèl en G. Ponsioen. Gezien
op 4 april in de Muzenhof, Leider
dorp. Aldaar nog te zien op 5 en 6
april en op 9 april in het LAK. Lei
den.
LEIDERDORP Een souffleur
die een teckel nadoet, donder-
rook- en regenmachines, een
kruiwagen vol met ontklede
speelgoedpoppen die door solda
ten door de gangpaden langs het
publiek wordt gereden op mu
ziek a la De Leidse Sleuteltjes en
een slotlied met de regels "Kiele
kiele klamboe - oorlog is zo dom
Kiele kiele vrede - kiele kiele
kom!": avant-garde in Leider
dorp. Het doet het ergste vrezen,
maar niets was minder waai
Theater Toverlei veegde vooral
na de pauze elke scepsis over de
keuze voor 'het experiment' op
overtuigende wijze weg door met
veel verve en inventiviteit de
eenakter 'Pitten' te brengen.
De avond was enigzins moei
zaam op gang gekomen. Voor de
pauze stond het improvisatie-
stuk 'Met vallen en opstaan' op
het programma, het werd meer
vallen dan opstaan. Het was
vooral aan Ron Goudsmit te dan
ken, die zich gaandeweg als een
zeer gevatte publiekspeler ont
popte. dat het onderhoudend
bleef. Dit ging wel gepaard met
een terugvallen op een niveau
dat vooral op primaire effecten
was gericht. Als basis voor de im
provisatie werden teksten ge
bruikt van Megan Terry. Wie Me
gan Terry ook moge zijn, één
ding is duidelijk: van de grote
vragen van het leven moet hij
niets hebben.
De eenakter 'Pitten' deed snel al
le meligheid vergeten. 'Pitten' is
een samenvoegsel van twee to
neelteksten: één van Heijermans
en éen van de Obaldia. Als ge
heel doet het sterk denken aan
het beroemde toneelstuk van Pi
randello: 6 personages op zoek
naar een auteur. Ook in 'Pitten' is
er sprake van een toneelstuk in
een toneelstuk. Heijermans le
vert de actrices, de regisseur, de
souffleur enz. (in zijn tekst is er
sprake van een repetitie-situa
tie): de tekst van Obaldia is het
stuk dat 'gerepeteerd' wordt
'Pitten' vertelt het oude verhaal
van de soldaat die terugkeert van
de krankzinnigheden van de oor
log en laat tegelijkertijd de
kunstmatigheid van het toneel
zien. Het knappe van deze eenak
ter is dat de vaak komisch uitge
beelde onechtheid van het toneel
bij tijd en wijle wegvalt, en dat
het de toeschouwers, zeker aan
het slot, op directe wijze weet te
ontroeren.
RADBOUD ENGBERSEN
Residentie Orkest o.l.v. Hans Vonk.
met werken van Beethoven en Tsjai-
kolsky. Solist: Jean-Yves Thibaudel
in het Tweede pianoconcert van
Beethoven. Gehoord in de Stadsge
hoorzaal op 4 april.
Met een treurige mededeling be
sloot het Residentie Orkest zijn
serie Familieconcerten: deze se
rie zal volgend jaar niet meer in
Leiden gegeven kunnen worden
wegens het stopzetten van de
subsidiëring door de gemeente
Leiden en de provincie Zuid-hol
land. Of dit het eerste begin is
van het afbouwen van de in het
verleden wel eens moeizaam re
latie Residentie Orkest Leiden?
Naar eigen zeggen hoopt het or
kest zijn gewone serie nog wel
voort te kunnen blijven zetten
De toevoeging van het woordje
'voorlopig' in deze zin cn de onv
zichtige formulering doen echter
vrezen dat zodra het nieuwe on
derkomen van het orkest in Den
Haag gereed zal zijn, er geen or
kestbus meer naar Leiden zal rij
den, maar een concertbus naar
Den Haag nodig zal worden
Voor het talrijke jeugdige pu
bliek van deze familieconcerten
is het stopzetten van deze serie
bijzonder jammer, want wat is
fascinerender dan de ontmoeting
met de betoverende wereld van
een symfonie-orkest. De beste il
lustratie hiervan gaf hel Residen
tie Orkest in zijn laatste pro
gramma-onderdeel: Tsjaikows-
ky's ballet de Notenkraker in een
uitgebreidere versie dan de wel
bekende suite, waarin ieder scc-
ne-tje het juiste accent kreeg en
de diverse instrumentalisten van
het orkest hun beste solistische
troeven konden uitspelen. Het
programma was voor de pauze
geheel gewijd aan Beethoven, de
Ouverture Coriolan, die het eer
der aangekondigde Concert voor
twee violen van Vivaldi verving
kreeg een wat statische uitvoe
ring waarbij Hans Vonk een
zwaar accent op de tragische in
houd legde met voorbijgaan aan
Beethoven's tempo-aanduiding
Allegro con brio (snel en opgr-
wekt tempo). De jonge Franse
pianist Jean-Yves Thiba
trad reeds vaker op met het R O
en met succes. Zijn interpretatie
van het Tweede pianoconcert
stelde wat teleur door de zeer on
derkoelde speelwijze, alsof de
muzikale emoties maar niet via
zijn vingers in de toetsen wilden
vloeien. In het Rondo brak ten
langen leste de zon door en klie
gen esprit en humor meer kan-
MIES ALBARDA
