e Ziekenfonds met
fvragen bestormd
'Arrestanten Kedichem onschuldig'
Jaar geëist tegen Piet Slavenburg
^Wijziging roept verwarring op
Spreekuur moet zelfmoord
van leerlingen voorkomen
KEDICHEM
Rotterdams Advokatencollectief dient klachten in
Jongeren
bedreigen
echtpaar
BIJ DE BIJENKORF BEN JE BETER AF
t
lRT WOENSDAG 2 APRIL 1986
BINNENLAND
PAGINA 5
dse w
lgen<j
igsté
:t 1d
aijfl ZEIST (ANP) - Ziekenfondsen en particuliere ziektekostenverzekeraars zijn gisteren
etoj bestormd met vraSen van mensen die inlichtingen wilden hebben over het nieuwe stelsel
i voj van ziektekostenverzekeringen dat gisteren is ingegaan. Veel mensen wilden weten of ze
id ii nog wel verzekerd zijn.
De telefooncentrales bij de zieken-
fondsen en bij de Vereniging van
2^1 Nederlandse Ziekenfondsen
ej (VNZ) in Zeist raakten overbelast.
°Peij „Er heerst duidelijk verwarring bij
V1®*] de mensen", aldus VNZ-woord-
h2 voerder C. de Groot.
- DJ9 Bij de stelselwijziging van de
a< ziektekostenverzekering zijn de
•v®Pf bejaarden- en de vrijwillige verze-
f Va kering opgeheven. Een deel van de
j;ea® vrijwillig verzekerden en alle men-
~"eea| sen uit de bejaardenverzekering
gaan over naar het verplichte zie
kenfonds. De rest stapt over naar
de particuliere ziektekostenverze
kering.
In verband met de stelselwijzi
ging is de ziekenfondspremie die
op de aow en aww wordt ingehou
den gewijzigd.
Volgens VNZ-woordvoerder De
Groot is vooral onder de bejaarden
de onrust groot. Hij wees op enkele
„schrijnende" telefoontjes van
mensen die bij voorbeeld alimenta-
5 io
-
LEIDEN (ANP) - Een sociaal-me
disch onderzoek, regelmatige
spreekuren en begeleiding van
leerlingen in het voortgezet onder
wijs. Dat is het minste wat kan
worden gedaan om de onrustba
rende stijging van het aantal geval
len van zelfdoding of pogingen
daartoe onder jongeren enigszins
een halt toe te roepen. Deze aanbe
velingen zijn afkomstig van de vo
rig jaar maart ingestelde werk
groep jeugdgezondheidszorg en
suïcide-preventie.
Uit een rapport, uitgeven door
het Nederlands Instituut voor
Praeventieve Gezondheidszorg
TNO in Leiden, blijkt dat het aan
tal zelfdodingen onder jeugdigen
in de leeftijd van 15 tot 20 jaar in de
afgelopen 35 jaar met ongeveer 150
procent is gestegen. De stijging
van het aantal pogingen tot zelfdo
ding is volgens de onderzoekers
nog veel verontrustender.
De werkgroep is van mening dat
in de eerste klassen van het voort
gezet onderwijs een onderzoek
moet worden gedaan, waarbij niet
alleen aandacht wordt besteed aan
lichamelijke klachten, maar vooral
ook aan psychische en sociale pro
blemen. Regelmatig zouden leer
lingen een vragenlijst moeten in
vullen, die betrekking heeft op
eventuele moeilijkheden op me
disch, psychologisch en maat
schappelijk gebied.
Ook moeten op scholen spreeku
ren worden gehouden waar leerlin
gen op eigen initiatief of op advies
van anderen hun problemen en
klachten kunnen voorleggen.
De opstellers van het rapport
spreken van een minimum aantal
maatregelen en dan alleen nog
voor leerlingen in de eerste klassen
van het voortgezet onderwijs. De
werkgroep is niet in staat aanbeve
lingen te doen voor maatregelen
ten aanzien van andere groepen
jongeren zoals voortijdige school
verlaters en oudere leerlingen. Niet
omdat dit minder belangrijk zou
zijn, maar de ervaring binnen de
jeugdgezondheidszorg met hulp
aan deze groepen is nog te gering.
Om een beter inzicht te krijgen
in de omvang en aard van het suïci
daal gedrag bij jongeren achten de
leden van de werkgroep het van
belang dat elke zelfdoding en po
ging daartoe wordt gemeld. De be
schikbare cijfers (verkregen van
politie, justitie en brandweer), ge
ven volgens de onderzoekers niet
de werkelijkheid weer. Vooral ge
gevens over pogingen tot zelfdo
ding zijn moeilijk te achterhalen.
Alleen mensen die na een dergelij
ke daad in ziekenhuizen of psy
chiatrische inrichtingen terecht
komen, staan geregistreerd. De
omvang van het suïcidaal gedrag
onder jongeren moet volgens de
werkgroep daarom veel groter zijn
dan uit de nu beschikbare cijfers
blijkt.
Volgens de officiële registratie
werden in 1984 1153 gevallen van
zelfdoding gepleegd onder man
nen van 15 jaar en ouder. Bij vrou
wen ging het om 739 gevallen. Van
jongeren tussen de 15 en 20 jaar
kwamen 44 jongens en 14 meisjes
op deze wijze om het leven. Bij kin
deren jonger dan 15 komt zelfdo
ding veel minder voor: in 1984 ze
ven jongens en twee meisjes.
Bij zowel
het aantal gevallen van zelfdoding
in de afgelopen 35 jaar flink toege
nomen, namelijk met 70 procent.
De stijging onder jongeren is meer
dan het dubbele: 150 procent.
De stijging van het aantal pogin
gen tot zelfdoding blijkt nog veel
groter te zijn. In slechts twaalf jaar
nam het aantal gevallen met onge
veer 125 procent toe. Opvallend
daarbij is dat deze stijging zich
sterker bij vrouwen dan bij man
nen voordoet.
tie moeten betalen ter hoogte van
de bijstandsuitkering en die vrezen
dat ze de premie van 135 gulden
niet meer kunnen betalen nu ze
naar de particuliere verzekering
moeten overstappen. Ook noemde
hij het voorbeeld een vrouw die
haar huisarts contant moest beta
len, omdat zij haar nieuwe verzeke
ring nog niet rond had. Deed zij dat
niet, dan kon zij weer naar huis
vertrekken.
Woordvoerders van KLOZ, VNZ
en Ziekenfondsraad wijten de
overstelpende behoefte aan infor
matie vooral aan het feit dat de
voorlichting over de stelselwijzi
ging pas op het laatste nippertje
goed op gang is gekomen. Dat kon
overigens moeilijk anders omdat
de Eerste Kamer pas op de valreep
- eind vorige week, enkele dagen
voor de ingangsdatum van 1 april -
akkoord ging met de hele operatie.
Daardoor kon het ministerie van
WVC pas eind vorige week zijn ad
vertentiecampagne in de dagbla
den beginnen. De ziekenfondsen
houden er rekening mee dat de
stormloop om informatie niet al
leen komende week maar ook in de
dagen daarna nog wel zal aanhou
den.
Volgens De Groot heerst behalve
veel onbegrip ook boosheid bij
mensen die de overstap van het
ziekenfonds naar een particuliere
verzekering moeten maken. "Veel
mensen vroegen zich af waar de
staatssecretaris zich mee bemoeit",
aldus De Groot.
Vragenuurtje
AMSTERDAM (GPD) - Om 'de
burger' wegwijs te maken in poli
tiek Nederland, houden ongeveer
50 kamerleden volgende week za
terdag in de Nieuwe Kerk te Am
sterdam een 'persoonlijk spreek
uur' voor maximaal 250 belangstel
lenden. Deze 'Dag der democratie',
die naast dit spreekuur bestaat uit
een politieke markt en een praat
programma, is georganiseerd door
het documentatiecentrum Neder
landse politieke partijen van de
Groningse universiteit en de stich
ting De Nieuwe Kerk.
Tijdeps het spreekuur kunnen
de burgers in een vijftal rondes van
10 a 15 minuten persoonlijke vra
gen of problemen voorleggen aan
een volksvertegenwoordiger. Op
de politieke markt krijgen politie
ke organisaties en belangen- en ac
tiegroepen de gelegenheid zich te
presenteren. Via documentatiema
teriaal worden de burgers geïnfor
meerd over hoe men probeert de
parlementaire besluitvorming te
beinvloeden. In het praatprogram
ma ondervragen 3 journalisten on
der leiding van Aad van den Heu
vel politieke leiders over de wijze
waarop zij campagne voeren voor
de komende kamerverkiezingen.
COMMENTAAR
MONNICKENDAM - 1 April. Ook voor de Monnickendammers, die giste
ren toch wel even vreemd opkeken toen de Indiase goeroe Baghwan in een
Rolls Royce - zijn favoriete vervoepniddel - het dorp kwam binnengereden
om een huis te kopen. Het was uiteraard niet de 'enige echte', want die
mag va.n de regering ons land niet in uit angst voor ordeverstoringen. Het
toneeltje met zijn dubbelganger won aan overtuigingskracht toen er twee
(meespelende) politiemensen op de proppen kwamen die Baghwan belet
ten om bij een plaatselijke makelaar tot aankoop van een huis over te
9aan- (foto ANP)
Hel Zuid-Hollandse Kedichem bij
Leerdam is doorgaans een zeer rus
tig plaatsje, maar het vormde op
Paaszaterdag het decor voor een
schandelijke vertoning. Het is be
paald geen voorrecht als een hotel in
je dorp tot vergaderplaats wordt uit
verkoren door lieden die zich Cen
trum-democraten noemen, of die zich
beschouwen als de ware dragers van
het gedachtengoed van de Centrum
partij. Maar deze partijen zijn niet bij
de wet verboden, onze open demo
cratie stelt zich hier willens en wetens
kwetsbaar op. Ook de vijanden van
de democratie krijgen de gelegenheid
om te vergaderen, om zich te uiten
door middel van de vrije pers, en zij
doen ook aan verkiezingen mee.
Wie deze vrijheden met lede ogen
aanziet, of zich er buitengewoon over
opwindt, doet er verstandig aan zich
zelf wel aan die democratische spel
regels te houden.
De zich 'anti-fascisten' noemende
actievoerders die zich zaterdag in Ke
dichem te buiten gingen aan een
woeste aanval op het hotel en de al
daar verzamelde vergaderaars, be
grijpen kennelijk niet hoezeer hun ge
drag herinneringen oproept aan de
dertiger jaren in Duitsland. Toen werd
het ook een gewoonte om politieke
meningsverschillen op straat uit te
vechten, waarbij terreur werd beant
woord met tegenterreur. De geschie
denis heeft geleerd wie uiteindelijk
het meeste profijt trekken van zo'n
verwording van het politieke debat.
De mensen van de Anne Frank
stichting en het Samenwerkend Ver
zet kennen deze geschiedenis uit ei
gen, bittere ervaring op grond waar
van hun organisaties scherp afstand
hebben genomen van die zogenaam
de anti-fascisten.
De vrijheid van demonstreren geldt
voor iedereen, uiteraard ook voor die
anti-fascisten. Zij hadden en hebben
de vrijheid om op de stoep van het
hotel hun zwaarwegende argumen
ten naar voren te brengen en het ac
tiewezen heeft in de loop der jaren
voldoende ervaring opgedaan om
hiervan iets te maken dat wel degelijk
overkomt.
Maar een aanval met rook- em
brandbommen is niet alleen stomp
zinnig en politiek kortzichtig, het is
ook gewoon misdadig. De naar de
pers gestuurde rechtvaardiging van
de zaterdag gekozen wijze van actie
voeren maakt het er ook al niet beter
op. Voorzover niet-fascisten zijn ge
wond, wordt dat betreurd, zo heet
het. Alsof er nu geen zwaargewon
den zijn gevallen, onder wie een me
vrouw bij wie dit weekeinde het linker
been is afgezet. In paniek wegge
vlucht voor het snel om zich heen
slaande vuur, had zij de sprong ge
waagd vanaf de eerste verdieping
dwars door een ruit naar de begane
grond, waarbij zij zich zodanig ver
wondde dat zij een been moet mis
sen.
De dappere actievoerders zitten
daar kennelijk niet mee. Het slachtof
fer koestert immers verderfelijke op
vattingen, zodat zij niet moet zeuren
over het lot dat haar nu getroffen
heeft. Wie verderfelijke ideeèn koes
tert, mag kennelijk gerust voor het le
ven worden verminkt. In hoeverre
verschilt een dergelijke redenering
nog van die van fascisten?
De gearresteerde actievoerders
zijn intussen niet erg geneigd de poli
tie behulpzaam te zijn bij de verho
ren. Terwijl zij zonder schroom de
rechtsorde aantastten, doen zij nu
een beroep op alle regels die hun ad
vocaten maar kunnen bedenken om
hen vrij te pleiten. Dat is hun goed
recht. Zij verdienen de rechtsbe
scherming zoals iedere andere bur
ger diezelfde bescherming ook ver
dient.
De strijd tegen vreemdelingenhaat
en racisme kan niet worden gewon
nen met rook- en brandbommen.
Vastberaden democraten weten dat
natuurlijk wel, maar zij zullen die
overtuiging ook met de kracht van
hun eigen argumenten moeten uit-
DEN HAAG (ANP) - Drie jongens
van 13,14 en 15-jaar hebben vorige
week in Den Haag een bejaard
echtpaar met de dood bedreigd.
Het drietal eiste in brieven en op
cassettebandjes geld van de bejaar
den, anders zouden zij worden
"doodgeschoten". Dit heeft de
Haagse politie gisteren meege
deeld.
De eerste brief met bandje werd
op 21 maart bij het echtpaar be
zorgd. De jongens eisten 5000 gul
den. Het geld moest op een speel
terrein in Rijswijk worden afgele
verd. De man waarschuwde de po
litie die hem adviseerde meteen te
gaan. De politie ging mee. Op het
speelterrein werd echter niemand
'aangetroffen.
Een paar dagen later kreeg het
echtpaar opnieuw een dreigbrief.
Op 28 maart hoorde de man 's
avonds gerommel aan de brieven
bus. Hij ging kyken en trof een van
de drie jongens aan die hij kon
overmeesteren. De jongen had op
nieuw een cassette in de bus willen
stoppen, waarop om 7000 gulden
werd gevraagd. Bij de schermutse
ling tussen de man en de jongen
raakte de bejaarde vrouw licht ge
wond. De andere twee jongens
werden later door de politie in de
buurt aangetroffen.
De jongens noemden de zaak la
ter een "uit de hand gelopen grap".
De 14-jarige was krantenbezorger
en had het echtpaar een paar keer
overgeslagen. Omdat de man daar
over had geklaagd wilde de jongen
hem, in samenwerking met zijn
vrienden, een hak zetten. De jon
gens komen er met een vermaning
vanaf.
ROTTERDAM (ANP) - De 72 men
sen die de politie zaterdag in Kedi
chem heeft aangehouden, hebben
geen van allen iets te maken met
de gewelddadigheden rond de ver
gadering van de Centrumpartij en
de brand in hotel Cosmopolite. Al
dus de advocaten die de arrestan
ten in de loop van het weekeinde
hebben bezocht. Het Rotterdamse
Advocatenkollektief liet gisteren
weten dat voor alle arrestanten een
eis tot schadevergoeding wordt in
gediend wegens de onterechte aan
houding. Bovendien krijgt de na
tionale ombudsman een klacht te
behandelen over het politie-optre-
den en gaat het kollektief kamerle
den vragen de kwestie in de Twee
de Kamer aan de orde te stellen.
De ervaringen van de advocaten
zijn centraal verzameld. Volgens
advocaat Rhijnsburger van het
Rotterdamse collectief is gebleken
dat de 72 arrestanten pas van hun
advocaten hebben gehoord wat er
bij het hotel is gebeurd. Zij wisten
daar zelf niets van.
Een en ander wordt bevestigd
door Ida, die tot de arrestanten be
hoorde en maandagavond is vrijge
laten. "De mensen die zijn aange
houden behoörden tot de achterste
groep vreedzame demonstranten,
die het hotel nooit heeft bereikt.
Op het moment dat wij nog op de
dijk liepen kwam de voorste groep
terugrennen. In de verte zagen wij
rook. We keerden ook om en stap
ten in de busjes die ons naar de de
monstratie hadden vervoerd. Aan
het eind van de dijk reden we in de
politie-fuik". Volgens Ida heeft de
politie in Kedichem toen iedereen
gearresteerd die niet uit het dorp
kwam. Dit gebeurde veelal op aan
wijzing van dorpelingen.
Volgens het Advocatenkollektief
zijn de arrestanten uitermate
slecht behandeld en heeft de poli
tie, met name die in Leerdam, er
alles aan gedaan om het werk van
de advocaten onmogelijk te ma
ken. Ida: "Ik heb twee dagen door
gebracht in een betonnen cel, waar
dag en nacht licht bleef branden.
Gelucht werd ik niet en ik kreeg
nauwelijks iets te drinken. Toen
mijn advocate mij had bezocht
heeft ze een kwartier op de celdeur
staan bonzen om er weer uitgela
ten te worden. En dat terwijl twee
politiemensen door het luikje in de
deur stonden te kijken".
Naam
Ida werd uiteindelijk vrijgelaten,
nadat zij tegenover de officier van
justitie haar naam bekend had ge
maakt. Het feit dat de meeste arres
tanten weigeren hun naam te noe
men, komt volgens haar omdat
men bang is dat die wordt doorge
speeld aan de Centrumpartij. "Ie
dereen weet dat er bij de politie le
den van de Centrumpartij werken
en dat deze partij banden heeft met
Glimmerveen en het Nationale
Jeugdfront. De anti-fascisten zijn
doodsbang voor tegenmaatrege
len", aldus de demonstrante.
Volgens het Advocatenkollektief
is inmiddels duidelijk geworden
dat alle 72 verdachten zullen wor
den vervolgd wegens openlijke ge
weldpleging en brandstichting. De
advocaten maken ernstig bezwaar
tegen deze collectieve verdenking
en hebben aangekondigd bezwaar-
schiften in te dienen tegen de dag
vaarding. Volgens Rhijnsburger
gaat Justitie over de schreef door
de beginselen van het Nederlandse
strafrecht, waarbij wordt uitge
gaan van de verdenking van het in
dividu, volslagen te negeren.
Hoewel de gebeurtenissen van
afgelopen zaterdag worden be-
treurd is het Advocatenkollektief
van mening dat de politie in Kedi
chem schromelijk heeft gefaald.
Enkele honderden anti-fascisten
waren van tevoren op de hoogte
dat de Centrumdemocraten en de
Centrumpartij deze vergadering
hielden. Ook de politie was van de
vergadering op de hoogte. Dan kun
je tegenacties verwachten en maat
regelen nemen om die te voorko
men. Toen eenmaal het fatale was
geschied heeft de politie uit die op
tiek alles op alles gezet om de da
ders te pakken en is ze volslagen
willekeurig te werk gegaan, aldus
de visie van de advocaten.
Volgens Ida zijn de werkelijke
daders vermoedelijk in een andere
richting gevlucht dan de vreedza
me demonstranten en konden zij
zodoende uit handen van de politie
blijven.
De Nederlandse vereniging van
journalisten (NVJ) is 'ernstig
verontrust' over de 'jacht' van Jus
titie op journalistiek (foto-)mate-
riaal dat zaterdag rond de verstoor
de vergadering van de Centrum
partij in Kedichem is gemaakt. De
NVJ deelde dit dinsdag in een ver
klaring mee. Het NVJ-bestuur
heeft hierover veel klachten ont
vangen. De vereniging meent dat
'door het in beslag nemen van jour
nalistiek materiaal voor opspo
ringsdoeleinden een ongewenst en
schadelijk verband wordt gesugge
reerd tussen pers en Justitie'.
ADVERTENTIE
ROTTERDAM (ANP) - Oud-voor-
zitter Piet Slavenburg van de ge
lijknamige bank heeft gisteren een
jaar cel horen eisen wegens zijn be
trokkenheid bij onder meer zwart-
geldtransacties tussen 1977 en
1982. Officier van justitie De Doel-
der hield bij zijn eis tegen de 69-
jarige bankier rekening met diens
leeftijd, het feit dat Slavenburg zelf
niet direct heeft geprofiteerd van
de transacties, en het gegeven dat
Slavenburg al fors is gestraft door
de enorme publiciteit rond zijn
persoon. Normaal zou hij een for
sere straf hebben geëist omdat Sla
venburg, aldus De Doelder, het rijk
financieel flink heeft benadeeld en
het 'normbesef van het publiek
heeft aangetast'.
De Rotterdamse officier stelde in
zijn requisitoir dat Slavenburg op
de hoogte is geweest van de talloze
strafbare handelingen in zyn bank
en dat hij verzuimd daartegen (ef
fectief) op te treden. Daarvoor
voerde De Doelder met name ver
klaringen aan van het voormalige
hoofd van de interne accountants
dienst Pronk, die een aantal keren
tevergeefs ook bij 'mr. P.' op maat
regelen had aangedrongen.
Het ging daarbij volgens De
Doelder om onder meer het valse
lijk opmaken van kredietovereen
komsten door (doorgaans zwarte)
Piet Slavenburg: leidende rol bij
fraude. (foto anp»
vertrouwelijke dekkingen niet te
vermelden, het gebruik van valse
namen en malversaties waarbij ten
aanzien van kasstortingen in Ne
derland kon worden voorgewend
dat het (zwarte) geld vanuit Zwit
serland gestort was. Volgens een
onderzoek van de rijksaccountant
was met de fraude tussen 1977 en
1982 187 miljoen gulden gemoeid.
Leidend
Piet Slavenburg speelde binnen
de bank een zeer overheersende rol
speelde. Alle besluiten liepen via
hem. Om die reden hecht de offi
cier van justitie weinig waarde aan
diens verweer dat hij de laatste ja
ren meer een representatieve dan
een leidende functie vervulde.
Uit alle verklaringen is volgens
De Doelder naar voren gekomen
dat het de Raad van Bestuur in het
algemeen en Piet Slavenburg in
het bijzonder uitsluitend te doen
was een zo groot mogelijk winst en
omzet te behalen. Wie daar niet aan
voldeed werd in vergaderingen
openlijk gekapitteld. Kenmerkend
was ook dat directeuren van bij
kantoren die de strafbare feiten
hebben gepleegd, in eerste instan
tie beloond werden met promotie.
Toen Justitie eind 1982 een onder
zoek tegen de bank startte en later
huiszoekingen en aanhoudingen
verrichtte werd een aantal van hen
ineens ontslagen.
De Doelder zei bij het begin van
zijn ongeveer 120 pagina's tellende
requisitoir dat het Openbaar Minis
terie eind 1982 bii de bank docu
menten in beslag heeft genomen
waaruit bleek dat bij ongeveer 40
van de 70 binnenlandse vestigin
gen van Slavenburgs Bank ver
trouwelijke dekkingen op de kre
dietovereenkomsten achterwege
werden gelaten en valse namen
werden gebruikt. Het onderzoek is
vervolgens om beheerstechnische.
redenen toegespitst op drie bijkan
toren en het hoofdkantoor in Rot
terdam.
Het Openbaar Ministerie heeft,
zo zei De Doelder verder, bij de
massale inval in februari 1983 wel
degelijk rekening gehouden met
ernstige nadelige financiële effec
ten voor de bank en het Nederland
se bankwezen en zelfs voor de po
sitie van de gulden.
De Doelder zei ook dat het Open
baar Ministerie in april 1983 het on
derzoek een dag heeft stopgezet,
omdat er zware druk door de mi
nisters van Korthals Altes (justitie)
en Ruding (financiën) werd uit
geoefend het onderzoek af te slan
ken en het mogelijk aantal arresta
ties sterk te beperken. Daaropvol
gend overleg tussen deze ministers
en premier Lubbers had tot resul
taat dat het onderzoek een dag la
ter onder de voorwaarden van het
Openbaar Ministerie weer hervat
werd.
