'Kernproef VS
schaamteloos'
Nóóit meer zoh winter
lsolntie:warmaanbevolen Sk-
Touwtrekken om lot
Ierse 'top-terroriste'
Atheens standbeeld Truman opgeblazen
Prawda zwijgt over Russisch antwoord
Ex-bankier Sindona
aan gif overleden
Moskou mag datum
tweede top bepalen
Premier Thatcher deed
stiekem in aandelen
MAANDAG 24 MAART 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
MOSKOU (AP) - Het Russische partijblad Prawda heeft de zaterdag gehouden Ameri
kaanse kernproef een 'schaamteloze uitdaging aan de wereldopinie' genoemd en gewaar
schuwd dat Washington de verantwoordelijkheid draagt voor de gevolgen van 'deze kort
zichtige stap'.
ROME - In het ziekenhuis van
Voghera (Noord-Italië) overleed za
terdagmiddag Michele Sindona.
De ex-bankier bezweek aan de ge
volgen van de blauwzuurvergifti
ging die hij donderdagmorgen in
zijn gevangeniscel had opgelopen
bij het drinken van een kop koffie.
Sindona werd tweemaal tot le
venslang veroordeeld wegens be
drieglijke bankbreuk en afgelopen
dinsdag voor de moord op Giorgio
Ambrosoli, de curator van zijn Ita
liaanse faillissement. De vele ge
heimen waarover hij ongetwijfeld
beschikte zullen wel voor altijd on
opgehelderd blijven.
De kernproef werd zaterdagmid
dag gehouden in de Nevada-woes-
tijn, ondanks protesten van 63 le
den van het Congres en herhaalde
oproepen van Russische zijde om
een gezamenlijke testverbod in
acht te nemen.
Een eenzijdig verbod op kern
proeven dat de Sowjet-Unie in au
gustus afkondigde zou onbeperkt
voortduren als de Amerikanen ook
geen nieuwe proef zouden uitvoe-
'Met grote minachting voor de
wereldopninie en voorbijgaan aan
de eisen van de eigen bevolking
heeft de Amerikaanse regering toe
stemming gegeven voor een kern
proef, schreef Prawda. 'Dat is het
antwoord van het Witte Huis op de
oproep van de Sowjet-Unie zich
aan te sluiten bij het door haar af
gekondigde moratorium'. De krant
maakte niet duidelijk of de explo
sie van zaterdag een hervatting van
de Russische kernproeven tenge
volge zou hebben.
De Amerikaanse kernproef, die
werd gehouden in opdracht van
het ministerie van defensie, had
een kracht van 150 kiloton, 10 keer
de kracht van de bom die Hiroshi
ma verwoestte.
Een woordvoerder van het Ame
rikaanse ministerie van energie
verklaarde later dat de proef naar
tevredenheid is verlopen. In het
gebied waar de kernproef werd ge
houden was een groep van zes ao
tievoerders aanwezig, die van plan
waren zo dicht mogelijk bij de ei
genlijke kernlading te komen. Ook
elders in de Verenigde Staten is
door actiegroepen tegen de kern
proef gedemonstreerd.
Kans
Een groep van 58 leden van het
Huis van Afgevaardigden en vijf
senatoren had een brief aan presi
dent Reagan gestuurd, waarin ze
aandringen op afgelasting van de
kernproef en aanvaarding van het
aanbod van de Sowjet-Unie tot we
derzijdse opschorting van de kern
proeven. Een van de Congresle
den, Thomas Downey, noemde op
een persconferentie het Russische
aanbod 'een gouden kans, als we
die willen grijpen, om een eind te
maken aan nucleaire proeven voor
kernwapens op deze planeet...'
Witte Huis-woord voerder Mi
chael Guest zei in een reactie op de
brief: 'we zullen uiteraard de op
vatting van degenen die de brief
aan de president gestuurd hebben
in overweging nemen. Dat gezegd
zijnde, is ons standpunt over kern
proeven rechtlijnig en duidelijk'.
Tijdens een traditionele Paas-
mars voor de vrede hebben 15.000
Denen gisteren halt gehouden voor
de Amerikaanse ambassade in Ko
penhagen om te protesteren tegen
de atoomproef in de woestijn van
Nevada.
De ruim 20.000 vredesdemon-
stranten weken van de normale
route af om langs de Amerikaanse
ambassade te trekken.
Aan de demonstratie namen vre
desorganisaties van Denemarken
deel samen met de vier linkse par
tijen - de Sociaal-Democraten, de
Socialistische Volkspartij, de
Linkse Socialisten en de Commu
nisten.
door
Hein ten Kortenaar
Gisteren is in het gerechtelijk
medisch instituut in Voghera lijk
schouwing verricht, waarna de
rechter toestemming gaf voor Sin-
dona's begrafenis, later deze week
in Milaan. De resultaten van de au
topsie zullen volgens onderzoeks
rechter Simoni binnen 48 uur be
schikbaar komen.
Hoewel Sindona na zijn dubbele
faillissement in 1974, en nog meer
na zijn arrestatie in 1979, voortdu
rend dreigde met onthullingen
over zijn politieke beschermers en
over de intriges waarvan hij be
weerde het onschuldige slachtoffer
te zijn, heeft hij daarover bij zijn
processen en in de tientallen me
moranda die hij zijn rechters liet
toekomen zorgvuldig gezwegen.
Dit schijnt te pleiten tegen de theo
rie, dat Sindona zou zijn vermoord
om hem het zwijgen op te leggen:
wie reden had om zijn onthullin
gen te vrezen, had dit risico al jaren
eerder moeten bezweren.
Ook het antwoord van minister
van justitie Mino Martinazzoli op
de kamervragen over de dood van
Sindona droeg weinig bij tot ophel
dering. De minister beschreef uit
voerig de uitzonderlijke veilig
heidsmaatregelen waarmee hij
Sindona had laten omringen en die
een gebeurtenis als die van afgelo
pen donderdag in theorie onmoge
lijk hadden moeten maken. Hij
verklaarde zich bereid af te treden,
als het parlement dit van hem zou
verlangen. De grote vraag blijft:
moord of zelfmoord, en hierop is
nog geen antwoord gevonden.
De meest fantastische theorie
was die van de socialistische frac
tieleider Rino Formica: Sindona
zou zijn zelfmoord zo hebben
geënsceneerd, dat het op moord
zou lijken, bij wijze van laatste
wraak op de Italiaanse staat. For
mica wees op de verklaringen van
Martinazzoli, dat Sindona zich te
gen zijn vaste gewoonte in aan het
toezicht van zijn bewakers en van
de televisiecamera's had onttrok
ken door zijn kop koffie in het toi
let op te drinken.
Hij herinnerde er aan dat Sindo-
na's voornaamste argument tegen
zijn uitlevering aan Italië was ge
weest, dat hij daar zou worden ver
moord, en dat hij tot twee keer toe
in interviews had gezegd: "Als ik
in een Italiaanse gevangenis zit,
kom ik aan mijn einde zoals Pi-
schotta". Gaspare Pischotta was in
de veertiger jaren de verrader van
de Siciliaanse bandiet Juliano, die
in de gevangenis om zijn verraad
werd vermoord door middel van
blauwzuur in een kop koffie.
Sindona's zoon Nino meent daar
entegen: "Mijn vader is vermoord
door dezelfde personen die Am
brosoli hebben vermoord en hem
daarvoor hebben laten veroorde
len".
Sindona: moord of zelfmoord?
WASHINGTON - Hoewel de be
trekkingen tussen de VS en de
Sowjet-Unie sedert de topconfe
rentie in november steeds stroever
zijn geworden, rekent het Witte
Huis op een nieuwe ontmoeting
tussen Reagan en Gorbatsjov in dit
jaar. Reagans voornaamste mede
werker Donald Regan heeft giste
ren gezegd, dat de Amerikanen
zelfs akkoord zullen gaan met een
top in september als de Russen
daaraan vasthouden, ook al heeft
LONDEN (GPD) - De Britse La- Hjke speculatie in elk geval sinds
bour-partij eist van mevrouw That- de oorlog geen enkel geval bekend.
Washington duidelijk gemaakt dat
dit met het oog op de tussentijdse
verkiezingen in november slecht
uitkomt.
Regan zei nog steeds niet te we
ten of het een top wordt in de zo
mer (wat de VS willen) of in de
winter na de verkiezingen (zoals
president Reagan bij wijze van al-
door
Henk Kolb
ternatief heeft gesuggereerd), maar
dat als het helemaal niet anders
kan ook september wordt geaccep
teerd. Hij gaf tegenover ABC-tele-
visie toe, dat Moskou in feite de da
tum voor de tweede top kan uitzoe
ken "maar", zei hij, "een attente
gastheer zorgt daar altijd voor".
De chef van Reagans staf in het
De 29-jarige vermeende IRA-terroriste Evelyn Glenholmes maakt zich met enkele vrienden uit de voeten, nadat
de rechter onvoldoende bewijs aanwezig achtte voor een positieve reactie op het Britse uitleveringsverzoek.
(foto AP)
Nabestaanden
Bhopal krijgen
350 miljoen
DANBURY (AP) - Het chemisch
concern Union Carbide is bereid
een bedrag van 350 miljoen dollar
te betalen als schadeloosstelling
aan de slachtoffers van de ramp in
Bhopal (India), waarbij in 1984
meer dan tweeduizend mensen
omkwamen. Dit heeft een woord
voerder van het bedrijf meege
deeld.
De Indiase regering zei echter
dat ze het akkoord, dat tussen ju
risten van Carbide en individuele
slachtoffers van de ramp werd be
reikt, wellicht niet zal aanvaarden.
De regering heeft geen deel gehad
aan de onderhandelingen en 'we
zullen niets ondertekenen als we er
niet van overtuigd zijn dat alle
slachtoffers, ook zy die geen indi
viduele aanvraag hebben inge
diend, een volledige schadeloos
stelling zullen ontvangen,' zei een
woordvoerder.
Volgens Union Carbide moet de
overeenkomst nog worden goedge
keurd door de Amerikaanse rech
ter en de raad van c
van Union Carbide.
regedngTlid^a^nog^gcheime KSriK
hebbenbeziggehoudatfnu^hand^ SjSMSMff*
seVremier^gew'oon^rfhet register
premier m ue betrokken maatschappiji wordt aangenomen een prototype
Broken Hill Proprietary, voor- van de 1kernladmg voor de nog te
aandelen,
staat in de zondagskrant The Mail
on Sunday. De premier zou
herfst van 1983 aandelen in een Au
stralische firma hebben gekocht,
a enkele maanden met
komt. Zelfs het officiële adres
bouwen kleine, mobiele interconti-
premier, 10 Downing Street, nentale Minuteman-raket.
weer h^jben verkocht Londen, wordt in dat register ge- Wat de top__bet«ft hopen _de
ongebruikelijk.
noemd.
Amerikanen op een positieve rol
Zoiets
Hoewel er geen wet bestaat die het Thatcher,
Britse bewindslieden verbiedt in zeer gedaald is, op
aandelen te handelen, is van derge- stige verlegenheid
woordvoerders zeiden gisteren
Buitenland kort
Sacharov
Het Westduitse boulevardblad
Bild heeft opnieuw filmopnamen
ontvangen van de Sowjet-dissident
Ancjrei Sacharov. De kleurenfilm,
die volgens Bild van goede kwali
teit is, toont Sacharov bij de dok
ter, in een garage, in gesprek met
een KGB-agent over ontwapening
en tijdens een telefoongesprek mét
zijn vrouw Jelena Bonner, die in de
VS verblijft voor medische behan
deling.
De onthulling brengt mevrouw vfi de Russische ambassadeur
populariteit toch al Washington Anatoly Dobrymn, die
op z'n minst in ern- "far Moskou wordt teruggehaald
- - j. als secretaris van het Centrale Co-
it van de communistische partij
aarThet aande- en *n die functie ook met buiten
lands beleid te maken krijgt.
er niets illegaals
lenhandeltje van de premier.
Schoenen voor
'arme' Imelda
DAVENPORT (AFP) - Het ra
diostation in Davenport in de
Amerikaanse staat Iowa had
het ironisch bedoeld: Imelda
Marcos, verdreven eerste-dame
van de Filipijnen, had bij haar
vlucht uit Manila duizenden
paren schoenen en pantoffels
moeten achterlaten en liep nu
op Hawaii waarschijnlijk
blootsvoets rond: hadden de
luisteraars misschien schoeisel
over?
Gene Olson, de maker van
het programma, heeft al meer
dan 1.000 paar ontvangen en ze
puilen zijn studio uit. Hij vraagt
zich af of hij de schoenen en
pantoffels naar Hawaii zal stu
ren. "Ik denk dat ik enkele pa
ren naar Hawaii stuur en de
rest geef aan behoeftige landge
noten", zegt Olson.
LONDEN - De samenwerking tus
sen Engeland en Ierland inzake
Noord-Ierland is onder grote span
ning komen te staan door de merk
waardige reeks gebeurtenissen die
zaterdag leidde tot de vrijlating
van een vrouw die door de Britse
politie als een top-terroriste wordt
gezien.
door
Henk Dam
De vrouw, Evelyn Glenhoraes,
wordt al sinds jaren door Scotland
Yard gezocht omdat zij te maken
zou hebben met een reeks bomaan
slagen in Engeland, die vijf jaar ge
leden drie mensen het leven kost
ten.
Enkele weken geleden werd de
vrouw door de Ierse politie in Du
blin opgepakt. Zij werd gevangen
gezet in afwachting van een Brits
verzoek om uitlevering. Zaterdag
diende deze uitleveringszaak voor
een rechter in Dublin, maar de
rechter vond enkele kleine proce
durele fouten in het Britse verzoek,
en gelastte de invrijheidstelling
van Evelyn Glenhomes. Vrienden
Amerikaanse minister Shultz komt in Griekenland banden aanhalen
Waldheim
ATHENE - In de nacht van zater
dag op zondag is in het centrum
van Athene het bronzen stand
beeld van de Amerikaanse presi
dent Truman opgeblazen. Eventu
eel herstel van het zwaar geschon
den beeld, dat tijdens de kolonels
dictatuur ook al mikpunt van aan
tegen de Turken wordt herdacht, te mijden. Dit heeft de Griekse
Hij zal logeren in het Hiltonhotel, staatskas vorig jaar naar schatting Turkije
op enkele honderden meters van 400 miljoen dollar gekost,
het plein waar Truman's stand- Twee Amerikaanse F-16 straalja-
beeld sinds 1962 stond. De aanslag, gers zullen het vliegtuig van de
■door
Frans van Hasselt
die nog niet door een organisatie i
geclaimd, houdt ongetwijfeld
band met het komende beraad,
waarvan vrij algemeen wordt ver-
Amerikaanse bewindsman
Athene escorteren. Hij en zijn ge
volg, dat uit 101 personen bestaat,
zullen rondrijden in daarvoor c
Het Joods Wereldcongres heeft
zaterdag verklaard dat het een lijst
van het Amerikaanse leger uit 1948
heeft gevonden, waarop ex-secre- slagen is geweest, zal maanden ver-
taris-generaal van de Verenigde gen. Maar wellicht ook afhangen
Naties Kurt Waldheim wordt ver- van de afloop van het driedaags be
dacht van oorlogsmisdaden. Wald- zoek da< de Amerikaanse minister
heim, die kandidaat staat voor de Shultz (buitenlandse zaken) deze
presidentsverkiezingen in Oosten- week aan Athene zal brengen,
rijk, wordt op de lijst genoemd als Shultz komt hier morgen uit Tur-
officier van de inlichtingendienst kije aan, juist op Griekenlands na-
van het Duitse leger, die werd ge- tionale feestdag waarop het begin
zocht door Joegoslavië. van de onafhankelijkheidsoorlog
Martin/Volcker
wacht dat het zal leiden tot verdere gebrachte gepantserde auto's. Het
gladstrijking van de betrekkingen
tussen Washington en de socialisti-
zondagsblad To Vima weet zelfs te
melden dat twee speciaal afgerich-
sche regering onder Andreas Pa- te honden uit Frankfurt worden
pandreou.
overgevlogen om eventuele
De toch al draconische veilig- menscholingen die Shultz willen
heidsmaatregelen rondom de a
te zullen na deze aanslag
delijk nog worden verhevigd.
belagen vrees in te boezemen.
Woensdag wordt op Athene's
trale plein een grote betoging te-
Shultz arriveert op het vliegveld gen 'de Amerikaanse suprematie'
van Athene, waarvan de veiligheid gehouden.
vorig jaar zo zeer in twijfel is ge- De dit weekeinde 'ten val ge
trokken, dat de Amerikanen, toe- brachte' Truman kondigde in 1948
risten een tijd lang adviseerden het de naar hem genoemde doctrine af
waarbij Amerikaanse steun aan
Griekenland wordt toe
gezegd om de democratie in die
landen in stand te houden. In Grie
kenland woedde toen een burger
oorlog, die een jaar later in het
voordeel van de pro-westerse rege
ring werd beslist. Van communisti
sche zijde wordt sindsdien gesteld
dat de Griekse politiek door Was
hington wordt beheerst, een motief
dat ook door premier Papandreou
veel is gebruikt. De vier grote
Amerikaanse bases, over de toe
komst waarvan Shultz deze week
komt onderhandelen, werden voor
de linkerzijde een symbool van de
ze overheersing.
De aanslag valt wellicht ook niet
toevallig enkele dagen nadatin
Athene de film 'Heleni' in première
is gegaan, na de gelijknamige best
seller van de Grieks-Amerikaan
Nicholas Gage of Chatzopoulos.
Daarin beschrijft hij zijn naspeu
ringen naar de omstandigheden
waaronder in 1948 zijn moeder He
leni, in Noord-Griekenand door
linkse partizanen is geëxecuteerd
nadat ze haar kinderen naar Ameri
ka had weggesmokkeld.
Het gedetailleerde en goed ge
schreven boek werd in Grieken
land sterk aangevochten en deze
bestrijders vinden nu nieuwe argu
menten in de erbarmelijk slechte
film waar Gage een der producen
ten van is, en die door de hele
Griekse pers, inclusief de rechtse,
is gekraakt. De vertoningen gingen
aanvankelijk gepaard met inciden
ten, totdat de linkerzijde merkte
dat tolerantie tactisch beter werkte
daar de film, waar Gage zelf zo en
thousiast over was, de geloofwaar
digheid van het boek sterk aantast.
van de vrouw maakten daarop dat
ze met haar weg kwamen.
De Ierse politie liet het er even
wel niet by zitten, en zette de ach
tervolging in. Na een woeste auh^-
rit door het centrum van Dublin en
nadat de politie enkele schoten
had gelost, werd Evelyn Glenho
mes in een warenhuis opnieuw
gearresteerd.
Ze kwam daarop voor een twee
de rechter, maar ook die zette haar
op vrije voeten, nadat hij het argu
ment van Glenhomes' advocaat,
dat zijn cliënte illegaal was gearres
teerd wel moest accepteren.
In het gezelschap van o.a. Gerry
Adams, de leider van de politieke
vleugel van de IRA, Sinn Fein,
werd Evelyn Glenhomes voor de
tweede keer naar buiten gebracht.
Haar huidige verblijfplaats is onbe
kend.
De gang van zaken in Dublin is
een gevoelige klap voor de Brits-
Ierse samenwerking inzake Noord-
Ierland, zoals die in nqvember
door een verdrag bekrachtigd
werd. De Britten vinden dat de Ie
ren onvoldoende rekening hebben
gehouden met de Britse gevoelig
heden rond terroristen.
Maar woordvoerders van de Ier
se regering zeiden dit weekeinde,
dat de Britten slechts zichzelf iets
te verwyten hebben. Zij toonden
zich zeer verontwaardigd over wat
zij „de Britse nonchalance" bij het
opstellen van het uitleveringsver
zoek noemden.
De hele affaire is koren op de
molen van de Unionistische (pro
testantse) politici van Noord-Ier
land, die zeer tegen het Brits-Ierse
akkoord gekant zijn. Zij zullen, wat
zij noemen „de Ierse samenwer
king met terroristische groepen"
ten volle uitbuiten.
De Britten hebben inmiddels
aangekondigd nieuwe verzoeken
tot uitlevering te zullen indienen.
ADVERTENTIE
De
;-voorzitter van de Ameri
kaanse centrale banken (FED),
Preston Martin heeft zijn ontslag
ingediend by president Reagan.
Martin, wiens ambtstermijn als vi-
ce-voorzitter eind maart afloopt,
heeft het enkele malen publieke
lijk aan de stok gehad met FED-
voorzitter Paul Volcker. Vorige
maand nog was er onenigheid over
de verlaging van het disconto.
Halley-Giotto
Uit de foto's die de ruimtever-
kenner Giotto maakte van de ko
meet van Halley, blijkt dat de kern
van de komeet 15 kilometer lang is,
tweemaal zo lang als eerder werd
gedacht. De definitieve analyse
van alle foto's zal nog anderhalf
jaar vergen. Eind 1987 wordt het
eindrapport van de onderzoekers
verwacht.
M W Voor informatie: bel 070-26 42 01, toestel 2301 of 2983 I|Programma
