Wiegel niet
terug naar
'Den Haag'
wij maken
van leer
weer leder.
Topman Sociale Zaken:
atv moet veel sneller
'Jammer dat Wiegel niet komt'
mlS::'
'Gemengd varen leidt tot echtscheiding'
Water Achterhoek
blijkt vergiftigd
IMSQ
Wiegel en De Korte
Financieel specialist De Korte, tussentijds minister
IPALTHE
Vrouwen marinemensen willen marva's aan de wal
MAANDAG 10 MAART 1986
PAGINA 5
De Korte naar Binnenlandse Zaken
DEN HAAG (GPD/ANP) - Hans Wiegel blijft commissaris
der koningin in Friesland. In zijn plaats wordt het WD-
kamerlid Hudolf de Korte nu tijdelijk minister van binnen
landse zaken. De felle kritiek van de Friese Staten op de
wens van Wiegel om na een eventueel ministerschap weer
terug te kunnen keren naar Friesland, heeft de doorslag
gegeven bij zijn beslissing.
COMMENTAAR
Loco-commissaris Mulder feliciteert Wiegel onmiddellijk na zijn besluit c
in het Leeuwardense provinciehuis te blijven.
Premier Lubbers heeft vanmorgen
met De Korte kort overlegd ovet
de opvolging van de overleden mi
nister Rietkerk. WD-fractieleider
Nijpels liet zaterdag al weten, dat
Lubbers positief zou reageren op
de nieuwe voordracht. Naar
Wiegel verwacht van zijn beslis
sing geen nadelig effect op de ver
kiezingsuitslag van zijn partij. "Ik
heb beloofd een flinke periode in
Friesland te blijven en dat wil ik
nakomen. Dat is voor Friesland het
beste, maar misschien ook wel
Friesland een eind maakt aan het
'gênante gesjoemel met functies en
verantwoordelijkheden'.
De PvdA-fractie zal De Korte
beoordelen als de rest van het kabi
net, aldus Den Uyl. Een woord
voerder van D66 liet weten dat de
Democraten 'ingenomen' zijn met
het besluit van Wiegel in Leeuwar
den te blijven. De voordracht van
De Korte ligt volgens de fractie van
D66 niet voor de hand, gezien
diens sociaal-economische achter
grond.
wachting zal de minister-president voor de partij en zeker voor de zui-
De Korte vandaag bij de koningin verheid in de politiek".
Krediet
voordragen, waarna zijn definitie
ve benoeming morgen in kannen
en kruiken kan zijn.
Nijpels zei zaterdag de beslissing
van Wiegel om in Friesland te blij
De reacties in Friesland op Wie
gels besluit zijn vrijwel onverdeeld
te respecteren "Voor de VVD gunstig. "Nu" hij zo'n duidelijke
en voor my in het bijzonder is het keus heeft gemaakt, heeft hij bij
i grote teleurstelling. Wiegel zou onS aardig
de juiste man op de juiste plaats aldus PvdA-Statenlid Johanneke
zijn geweest. Ik heb echter begrip Liemburg.
de moeilijke afweging
voor Wiegel stond
eindelijke besluit".
Volgens Nijpels
sloten dat Wiegel
gen alsnog
om minister te worden. Een duide-
krediet gewonnen", UTRECHT (ANP) - Topambtenaar
Kruse van het ministerie van socia-
CDA-gedeputeerde ie zaken en werkgelegenheid vindt
dat verdergaande arbeidstijdver-
onaanvaardbaar", zegt hij in Zin,
Mulder reageerde verheugd. "Nu
voor zijn uit- heeft hij definitief voor Friesland korting (atv) bij uitstek de metho-
Van Eijkelenburg
ke werkgeversorgt
laatst het aantal onvervulbare i
gekozen. Als hij
het nu uitge- gaan, zou men de integriteit
de verkiezm- zjjn uitspraken over Friesland in
zfi1 pla j vtwijfel kunnen trekken. Nu is dui
delijk geworden hoe integer die
zijn wegge- de is om de massawerkloosheid
aan te pakken. De werkgevers heb
ben gelijk als ze zeggen dat atv fi
nancieel niets oplevert,
FNV. Deze bond bereidt momen- t i
teel stakingen in de industrie voor catures op 50.000 tot 60.000
nu de meeste werkgevers aan het
cao-front weigeren te praten oiver
een verdere verkorting van de nn?in
werkweek. v-nizili
De werkgevers hanteren als te-
Het politieke fatsoen heeft het,
zij het op de valreep, gelukkig
gewonnen van bedenkelijk
staatsrechtelijk gesjoemel. Hans
Wiegel blijft als commissaris van
de koningin in Friesland en Ru-
dolf de Korte wordt de nieuwe
minister van binnenlandse za
ken. Bijna een week lang is de
politieke leiding van de WD,
met Nijpels voorop en Wiegel in
zijn kielzog, aan het zwalken ge
weest.
Allerlei fraai klinkende argu
menten werden naar voren ge
bracht om de overkomst van
Wiegel naar Den Haag goed te
praten. Dat Wiegel een voortref
felijke en krachtdadige minister
van binnenlandse zaken zou zijn,
vriend noch vijand kon het ont
kennen. Maar aan deze opzienba
re manoeuvre zat een heel ander,
minder fris luchtje. De WD is
onder het leiderschap van Ed
Nijpels zo in de versukkeling ge
raakt, dat Wiegel als een soort
verlosser uit Leeuwarden te hulp
werd geroepen om orde op zaken
te komen stellen. In de WD-
fractie zelf, maar ook in het rela
tie tussen de fractie en de eigen
WD-bewindslieden, zou Wiegel
mooi de klokken gelijk kunnen
zetten. Per slot van rekening na
deren de verkiezingen voor de
Tweede Kamer en Nijpels blijkt
met de dag minder opgewassen
tegen de topman van het CDA,
minister-president Lubbers.
Na de verkiezingen komen bo
vendien de verwikkelingen van
de formatie en het zou voor de
WD een goede zaak zyn ge
weest als Wiegel niet alleen voor
de zo noodzakelijke orde en rust
had gezorgd en in één moeite
door extra kiezers had gewor
ven, hij zou vooral ook in de for
matie een krachtige tegenspeler
van Lubbers zijn geweest.
Wiegels collega in Groningen,
de WD'er Vonhoff, herinnerde
er zondagmorgen in het tv-pro-
gramma Het Capitool fynfjes
aan, dat in het verleden menig
een de formatie van een kabinet
met trillende onderlip en met
tranen in de ogen heeft aan
schouwd. Een zwaargewicht als
Wiegel zou dan ook geen overbo
dige luxe zijn geweest.
Maar het op enigerlei wijze
combineren van het minister
schap in Den Haag met een war
me, vacante zetel in Leeuwar
den, is een niet te spelen kaart
gebleken.
Om de politieke averij zo veel
mogelijk te beperken, proberen
WD-politici, zoals Nijpels zelf,
maar ook Wiegel en minister
Korthals Altes, nu de aandacht
te richten op die rechtlijnige
Friezen in de Provinciale Staten,
die zo heftig bezwaar maakten
tegen het opzetje van Nijpels.
Maar Wiegel zelf heeft niet tij
dig ingezien dat Nijpels deze
zaak verkeerd heeft beoordeeld
en ook verkeerd heeft aange
pakt. Nog net op tijd heeft Wie
gel echter begrepen, daarbij een
handje geholpen door zijn Friese
achterban, dat je met een krom
me stok nu eenmaal geen rechte
slag kunt slaan.
Voor Nijpels zelf is de afloop
van deze affaire meer dan een
bittere teleurstelling, zoals hij
het zelf noemde. Met de verkie
zingen voor de gemeenteraden
en voor de Tweede Kamer in het
vooruitzicht gehoorzaamt Nij
pels' optreden langzamerhand
aan een variant op de Wet van
Murphy: Alles wat hij verkeerd
kan doen, dat doet hij ook ver
keerd.
lijk opgeluchte Wiegel formuleer- uitspraken waren
de het zaterdag in Leeuwarden iets CD A-fractievoorzitter De Vries
voorzichtiger. Hij achtte het on- üet zjch een eerste reactie posi-
waarschijnlijk dat hij na de verkie- - - -
zingen alsnog minister wordt.
"Men kan ervan uit gaan, dat ik UyizëiVp een spreekbêurtïn Ntf-
hier nog een aantal jaren blijf', megen dat de keus van Wiegel voor
lossing voor e
aldus Kruse.
'Als we er i:
sociaal probleem,
i Nederland niet r
zijn en dat er nauwelijks gekwalifi
ceerde werknemers te vinden zijn.
Die schaarste wordt groter
doorgaan, zit je tot 2015 met een mate de werkweek verder wordt
werkloosheid van tussen de bekort, zo wordt in het werkge-
800.000 en de een miljoen. Dat is verskamp geredeneerd. Voorzitter
WASSENAAR Rudolf de Korte
kijkt tamelijk nuchter tegen zijn
plotselinge kandidatuur voor het
ministerschap van binnenlandse
zaken aan. Tijdens een korte wan
deling door de zonovergoten lanen
in zijn woonplaats Wassenaar zon
dagmiddag, zegt hij: "Ik ben een
beroepspoliticus en dus bereid het
karwei op te knappen. Ik sta derde
op de kandidatenlijst van de WD
en het lag dus wel een beetje voor
de hand dat men aan mij zou den
ken. Hoe het na de verkiezingen zal
gaan, ach, dat zien we dan wel
door
Willem Gitz/ANP
WASSENAAR (ANP) - Dr. Rudolf Wil
lem de Korte (49) is sinds 1977 lid van
de Tweede Kamer voor de WD. Hij is
eerste woordvoerder van deze fractie
op financieel en sociaal-economisch
terrein. Ook bij het debat over het aan
blijven van minister Van Aardenne in
verband met de RSV-affaire trad hij op
als eerste woordvoerder van zijn frac
tie.
Door de WD-afdelingen was hij als
tweede geplaatst op de kandidatenlijst
voor de kamerverkiezingen van mei,
maar het partijbestuur besloot minis
ter Smit-Kroes op die plaats te zetten.
Tijdens zijn Kamerlidmaatschap
was De Korte van 1978 tot 1982 ook lid
van de gemeenteraad van Wassenaar.
Hij was in 1972 en 1977 campagnelei
der van de WD bij de Tweede-Kamer
verkiezingen. Ook was hij enige tijd se
cretaris van de WD.
Maar volgens Kruse, directeur-
generaal van de arbeidsvoorzie
ning, valt het met die schaarste wel
mee. Er blijven slechts tussen de
10.000 en 15.000 vacatures langer
dan drie maanden openstaan. Waar
werkelijk knelpunten zijn moet je
naar andere oplossingen zoeken,
maar voor de overige 96 procent
doen zich op de arbeidsmarkt geen
problemen voor bij verdergaande
atv, betoogt Kruse. Ongeveer
400.000 werklozen zijn volgens
hem zonder meer inzetbaar. "Dat is
genoeg om te voldoen aan de vraag
die je schept als je de 32-urige
werkweek in een keer zou invoe
ren", zegt de topambtenaar. Kruse:
"De schaarste is als argument te
gen arbeidstijdverkorting zeker
niet houdbaar. De werkgevers ge
bruiken het schaarste-argument,
dat opgaat voor zo'n vier procent
van de beroepsbevolking, om de
arbeidstijdverkorting voor alle
maal af te wijzen. Dat is klinkklare
onzin".
Kruse vindt het tempo waarin de
ATV wordt doorgevoerd te laag.
Hij sluit ook niet uit dat de werk
week nog korter moet worden dan
de beoogde 32 uur. Het staat nog te
bezien of dat voldoende is. "Als het
eenmaal zo ver is, moet je kijken
hoe hoog de werkloosheid op dat
moment is. Is die te hoog, dan zal je
verder moeten gaan".
BORCULO (GPD) - Het drinkwa
ter uit particuliere putten is in een
groot deel van de Achterhoek to
taal vervuild. De hoeveelheden ni
traat in het water overschrijden
soms zes tot acht keer de wettelijk
toegestane norm. Dit heeft een on
derzoek van de chemiewinkel van
de Vrije Universiteit van Amster
dam uitgewezen. In de meeste ge
vallen is het water absoluut onge
schikt voor menselijke consump
tie.
Enkele weken geleden bood de
chemiewinkel eigenaren van parti
culiere drinkwaterputten de gele
genheid een monster op te sturen.
De resultaten van die test waren zo
verontrustend, dat de chemiewin
kel naar de Achterhoek trok om ter
plaatse aangeboden monsters te
onderzoeken. Dat gebeurde zater
dag in Dinxperlo en Borculo.
Wettelijk is 50 mg nitraat per liter
drinkwater toegestaan, maar het
merendeel van de aangeboden
monsters ging daar ver overheen.
Regelmatig werden waarden van
meer dan 180 gemeten. Er waren
zelfs uitschieters van 360 en 400
mg. Gebieden met pieken zijn Zei-
hem, Geesteren bij Borculo, Bel
trum, Ruurlo en Neede.
Coördinator Cees Blomberg van
de chemiewinkel noemt de uit
komst van het onderzoek meer dan
verontrustend. De vervuiling was
zo sterk, dat sommige monsters re
gelmatig moesten worden verdund
met leidingwater om het nitraatge
halte te kunnen meten. De testap
paratuur van de chemiewinkel
gaat namelijk niet verder dan 150
mg. Hoge concentraties nitraat in
het grondwater zijn het gevolg van
overvloedig bemesten van het
land.
Men vraagt zich af hoe lang de
waterleidingmaatschappij Ooste
lijk Gelderland erin zal slagen be
neden de toegestande normen te
blijven, omdat een aantal drinkwa-
terwingebieden middenin sterk
vervuilde streken liggen.
Pas zaterdagmiddag
Korte dat zijn partijgenoot Hans
Wiegel er de voorkeur aan gaf in
Friesland te blijven. "Uiteraard verkiezingen gaat,
had de top van de WD daar wel ___r
rekening mee gehouden, maar dat fing voor 1987. "Nee, hierover zeg gane grond staan: "Boven staat het in zijn dienstwagen en verdween
blijft toch jammer". De Korte ver- verder niets. We hebben afge- vol met bloemstukken. Maar de
dat hij op de nominatie stond sproken dat ik geen politieke uit- omstandigheden waaronder een
r Rudolf de Korte met vrouw en kinderen in zijn Wassenaarse woning,
de telefoon sinds zaterdag niet stil heeft gestaan. 'Hoe het na de
i we dan wel weer'. (foto anp)
kort en 'erg gezellig' gesprek over
zijn kandidatuur met premier Lub
bers maar volgens hem is er nog
niets definitiefs beslist. Lubbers
staptè na het gesprek onmiddellijk
om de overleden minister Rietkerk spraken doe verontschuldigt hij
op te volgen, toen hij in Hilversum zich. "Ik heb daar trouwens niet
in een van de radiostudio's aan een eens de hjd voor, want de telefoon
actualiteitenprogramma deelnam, staat sinds zaterdagmiddag geen
Zoals WD-fractieleider Ed Nij- moment meer stil.
pels vorige week al uitdrukte: Er is
in de laatste maanden van het kabi- j t rv m
net-Lubbers nog heel wat werk te CxGllGlCl V V D-CI*
verzetten. De Korte wijst op het Thuisgekomen beantwoordt hij
overleg met de ambtenarencentra- de „aag waarom er helemaal geen
les en op de aanloop naar de begro- bloemen in de huiskamer op de be- SlSer zu.
De Korte had vanmorgen
ADVERTENTIE
met opgestoken duim uit het ge
zichtsveld. Aangenomen werd dat
hij vanmiddag tijdens zijn weke
lijkse overleg met de koningin De
Korte zou voordragen voor het mi
nisterschap. Politiek Den Haag
de radio gehoord dat denkt dat De Korte morgen als op-
die kring als een 'ge- volger van minister Rietkerk kan
worden geïnstalleerd. Minister
Korthals Altes (justitie), die na het
overlijden van minister Rietkerk
de portefeuille van binnenlandse
zaken 'erbij' heeft genomen, moet
eerst nog een aantal zaken afwik
kelen.
ander zich voltrekt maken het niet
tot zo'n vreugdevolle gebeurtenis."
Of er een bloemstukje van de amb-
tenarencentrales bij is? Nee. Wel
heeft hij v
men hem
heide WD-er' beschouwt. Wat
nisch merkt De Korte hierover op
dat niet zo'n opmerkelijke kwalifi
catie te vinden voor iemand die
negen jaar voor die partij in de
DEN HAAG GPD) - Als Hans Wie
gel naar Den Haag was gekomen,
zou de VVD vooral stemmen van
het CDA hebben afgesnoept. Dat
blijkt uit een opinie-onderzoek van
Maurice de Hond, uitgevoerd in op
dracht van de VARA-radio. Voor
de aanhangers van andere partij
en maakt het weinig uit of de VVD-
verkiezingslijst geduwd of getrok
ken wordt door Wiegel of door Nij
pels.
Omdat het CDA-stemmers zijn
die overwegen naar de VVD over te
stappen als Wiegel daar weer aan
het roer zou komen, maakt het voor
de totale aanhang van de CDA-
VVD-coalitie geen verschil, aldus
De Hond.
Volgens een enquête van de
TROS kan de huidige regerings
coalitie van CDA en VVD rekenen
Wiegel zou
CDA -stemmen
terughalen
op 74 zetels in de Tweede Kamer.
Dat is net geen meerderheid. De
VVD verliest tien zetels en komt op
26, het CDA wint drie zetels en
komt daarmee op 48. De PvdA wint
zeven zetels en komt op 54. De CPN
verliest twee zetels en houdt er een
over. De Centrumpartij wint een
zetel en komt op twee.
Voordat bekend werd dat Wiegel
zich niet beschikbaar stelde als op
volger van de overleden minister
van binnenlandse zaken Rietkerk,
is druk gespeculeerd over een even
tueel "Wiegel-effect' op de kiezers.
Het aanzien van de huidige lijst
trekker van de WD, Nijpels, zou
door enkele elkaar snel opvolgende
nederlagen zo beschadigd zijn, dat
de komst van Wiegel de VVD uit het
dal zou moeten halen.
De Hond denkt dat dat wel mee
zal vallen. Uit de enquête van de
TROS blijkt dat de aanhang van
de coalitie nog steeds op 74 zetels
staat. Dat cijfer is gebaseerd op ge
gevens die ouder zijn dan de eerste
berichten over de komst van Wiegel
naar Den Haag. Volgende week
komt de TROS met peilingen die
gehouden zijn op het moment dat
iedereen dacht dat Wiegel weer mi
nister zou worden. Hoewel ook die
dan al achterhaald zijn, zal daar
uit pas blijken of er sprake was
van een Wiegel-effect of niet.
'althe
LeerKuur
stomerij
Breestraat 128
Depót: Hoge Rijndijk 184, Leiden
Passage Ridderhof 18, De Aarhof 40,
Alphen a/d Rijn
DEN HELDER (ANP) - Het comité 'Vrou
wen tegen gemengd varen' heeft morgen
een onderhoud met staatssecretaris Hoek-
zema (defensie) over de problemen die het
gemengd varen met zich meebrengt. Ze
willen proberen de staatssecretaris over te
halen het gemengd varen in heroverweging
te nemen. Mocht de staatssecretaris daar
behoefte aan hebben dan is het comité be
reid hem de vele brieven ter beschikking te
stellen waarin marinemannen en -vrouwen
hun ervaringen met gemengd varen schrij
ven.
Uit de brieven blijkt dat het gemengd va
ren tot nu toe enkele tientallen relaties
heeft gekost. In Den Helder, waar ongeveer
85 procent van de bevolking bij de marine
werkzaam is, zou het echtscheidingscijfer
inmiddels zijn gestegen tot 35 procent, ter
wijl het landelijk gemiddelde op ongeveer
20 procent ligt, aldus het comité.
De vrouwen tegen gemengd varen menen
op grond van de brieven dat ook de paraat
heid van de marine door het gemengd va
ren in het gedrang is gekomen. Zo zouden
vrouwen in brandbestrijdingstaken onmo
gelijk de onder ongeveer vijf atmosfeer
druk staande brandslangen in bedwang
kunnen houden. Ook het slepen met zware
ijzeren platen en staalprofielen bij averij
oefeningen zouden ze onmogelijk kunnen
volbrengen.
"Bij oefeningen waarbij met een schie-
thamer zware bouten door stalen platen
moeten worden geschoten zitten de bouten
op alle plaatsen 'behalve de goede, ligt de
vrouwelijke militair in de ene hoek en de
schiethamer in de andere", aldus een met
het comité sympathiserende vrouwelijke
militair.
Vrijwillig
Het comité wil in ieder geval dat het va
ren met gemengde bemanningen alleen
nog plaatsvindt op basis van vrijwilligheid.
"Nu krijgen mannen of vrouwen die niet
met een gemengde bemanning willen varen
de aantekening 'beperkt plaatsbaar' op hun
conduitestaat, hetgeen verdere promotie
uitsluit en alleen nog benoeming op zoge
noemde dumpplaatsen zoals portiersbaan
tjes betekent", aldus de militair.
Volgens haar is het inmiddels regel ge
worden dat marinemensen in telefooncel
len op het terrein van de kazerne Willem
soord vrijwel openlijk gemeenschap heb
ben. Ook zouden jongere vrouwelijke mili
tairen onderofficieren tegen betaling in na-
tura overhalen hun takenboeken zo snel
mogelijk voor voltooid te tekenen, hetgeen
vrouwelijke militairen een salarisverhoging
van ongeveer 150 gulden per maand ople
vert.
Matras
Maar velen willen niet praten over de el
lende die het gemengd varen in hun relatie
heeft aangericht. Er is veel verborgen leed,
aldus het comité. In brieven rapporteren
marinemensen en oud-marinemensen on
der meer van 'dames die per ongeluk bij
mannen onder de douche stappen'. "De kat
op het spek binden" geeft een andere brief
schrijver als oordeel, die verhaalt hoe enke
le vrouwelijke militairen 'onder de broeieri
ge blikken van de bemanning in provoce
rende bikini's aan dek zonnen'. Weer een
ander vertelt dat een vrouwelijke opvaren
de van het bevoorradingsschip Zuiderkruis
bekend stond als 'de matras'.
Het comité zal de staatssecretaris morgen
ook vragen een onafhankelijk onderzoek
naar de problemen die het gemengd varen
oplevert in te laten stellen. Woordvoerder
Van Straten van de marinevoorlichtings
dienst in Den Haag bestrijdt uitdrukkelijk
de bezwaren van het comité. "Bij ons zijn
geen noemenswaardige problemen bekend
en wij houden daarover werkelijk niets ach
ter. Overigens moeten de vrouwen hun
grieven bij de politici op tafel leggen, want
daar zijn de door hen gewraakte beslissin
gen genomen".
Volgens de marinewoordvoerder blijkt
uit de statistiek dat het echtscheidingscijfer
in de regio Den Helder de laatste vijf jaar
niet is gestegen en niet ongunstig afwijkt
van het landelijk gemiddelde. "Daarnaast is
het bij de marine al driehonderd jaar een
goed gebruik dat voor de zwaarste taken de
sterkste mensen worden ingezet. Dat is
eenvoudig een kwestie van efficiënt inde
len van personeel"
Het gros van de karweitjes aan boord ver
eist volgens hem overigens nauwelijks of
geen spierkracht en is derhalve prima ge
schikt om ook door vrouwen te worden ver
richt.
Ook hij stelt vast dat veel weerstand bij
de marinemensen bestaat tegen gemengd
varen. "Het leidt tot spanningen en af
gunst." Hij vindt echter dat vele van de aan
tijgingen van het comité niet met bewijzen
te staven zijn. Bovendien doen de aantijgin
gen volgens hem onrecht aan vele varenden
bij de marine.
Van Donk zelfheeft ook al bij staatssecre
taris Hoekzema aangedrongen op een on
derzoek naar de klachten van het comité.
Maandag zal hij in een gesprek met me
vrouw Kuipers, een der leidsters van de ac
tie, aandringen op meer rust in de publici
teit na het gesprek met de staatssecretaris.
Ook hij vindt dat het comité meer geëigen
de wegen moet bewandelen en zich bijvoor
beeld tot leden van het parlement moet
wenden.
