Kabinet: nog
geen 'straf
specialisten
Te weinig kinderpsychiaters
Justitie pakt Nederlands-
Belgische afvalolie-maffia
Wiegel deel II:
WD lijdt voort
Nog geen besluit Wiegel
ZATERDAG 8 MAART 1986
BINNENLAND
PAGINA 5
Mogelijk arbitrage in conflict
DEN HAAG (GPD) - Het kabinet wil (nog) geen ingrijpen
de 'strafmaatregelen', zoals een tariefverlaging, toepassen
om het slepende conflict met de medische specialisten te
beslechten. Dat viel gisteravond op te maken uit de woor
den van premier Lubbers op zijn wekelijkse persconferen
tie. Er zal worden afgewacht wat de Landelijke Specialis
tenvereniging (LSV), die acties heeft aangekondigd, gaat
doen. Er zal nog geen zogeheten aanwijzing voor tarieven
worden afgegeven; de deur blijft open voor nader contact.
Beide partijen sluiten overigens ar
bitrage niet uit. Daarbij zou het
dan gaan om de uitleg vari het in
1984 gesloten 'generaal akkoord'
dat in 1984 werd gesloten tussen
specialisten en kabinet. Daarin
komt de inkomensdaling aan de
orde. „Dat akkoord is al weer wat
ouder en van de invulling komt
weinig terecht", zei de premier, die
liet blijken dat het kabinet de zaak
had besproken.
De indruk bestaat dat het klem
mende beroep dat de artsenorgani
satie KNMG donderdag op de pre
mier dééd om 'dreiging van blij
vende verstoring der verhoudin
gen te voorkomen' enig succes
Vier jaar cel
voor doden
bedrijfsarts
heeft gehad. Voorzitter C.A.G
Heijen van de specialistenvereni
ging zei gisteren de gedachte
arbitrage 'aardig' te vinden. Die is
nog niet aan de orde geweest, zei
hij, maar dat kan komen.
Keus
De onduidelijkheid over het ge
neraal akkoord heeft het kabinet
ertoe gebracht nog even af te wach
ten. In een brief van 4 maart stelde
het de specialisten voor de keus:
een tariefverlaging die f 58 miljoen
oplevert en aanvaarding van de zo
geheten 'degressie' (boven een be
paald aantal verrichtingen een la
ger tarief) of een tariefverlaging die
f98 miljoen opbrengt, maar zonder
degressie.
Gisterochtend gaf het LSV-be-
stuur te kennen wel over de de
gressie te willen praten (die
taal f 40 miljoen zou opleveren).
Maar verder wees het de houding
van het kabinet af, omdat die in
strijd zou zijn met de beginselen
van het gesloten akkoord, zo werd
gezegd. Dit standpunt wordt 20
maart aan de ledenvergadering
ZAANDAM (ANP) - De koning van de Ashanti's in Ghana. De Asantehene Otumfuo Opaku Ware II, over wie
wij gisteren uitvoerig verhaalden, opende gisterochtend in Zaandam de cacaoverwerkende fabriek
Schoemaker. Hij mocht daartoe een grote baal cacaobonen afkomstig uit Ghana opensnijden. De ceremonie
werd bijgewoond door een groot aantal afstammelingen van de koning die in Nederland wonen, en door
to- directeur M.J. Cramer (midden). (foto ANP)
DEN BOSCH (ANP) - De recht
bank in Den Bosch heeft gisteren voorgelegd
een 46-jarige man uit Eindhoven Voor het kabinet blijft het uit-
veroordeeld tot vier jaar gevange- gangspunt dat de voorgenomen
nisstraf. De man schoot in novem- bezuinigingen op de kosten van de
ber vorig jaar de bedrijfsarts van gezondheidszorg moeten worden
DAF Trucks, de 61-jarige C. Riet- gehaald. Lubbers verklaarde dat er
dijk uit Leemde, dood. De arts niet lang kan worden gewacht. „Er
vond dat de man, werkzaam op de moeten keuzen worden gedaan, we
produktieafdeling van het bedrijf, moeten in beweging komen",
na een periode van ziekte weer aan
het werk kon. De verdachte was
het daar niet mee eens.
Aan de fatale ontmoeting in de
spreekkamer van de arts gingen
maanden van touwtrekken vooraf,
waarbij de arts zich volgens offi
cier van justitie mr. G. Regelink
rechtlijnig en onverzettelijk opstel
de. Volgens het psychiatrisch rap
port was de verdachte tijdens het
gebeurde sterk verminderd toere
keningsvatbaar. De officier eiste
op de zitting van 21 februari zes
jaar gevangenisstraf.
Nonvlinder tast
naaldbossen aan
DEN HAAG (ANP) - Het Bos-
schap heeft een verordening
vastgesteld op grond waarvan
het een verbod kan uitgevaar-
digen voor het vervoer van ge
kapt hout en houtschors. Zo'n
verbod moet een dam opwer
pen tegen de verdere versprei
ding van de nonvlinder (Ly-
mantria monacha L). Met name
in delen van Noord-Brabant en
Limburg zijn de afgelopen ja
ren percelen bos, vooral naald
hout, afgestorven na te zijn aan
getast door de nonvlinder. Het
schap heeft ook maatregelen in
voorbereiding om aantasting
door de dennenscheerder (ook
een insect) doeltreffender te
kunnen bestrijden.
Door verspreiding van hout
dan wel schors dat is be2et met
eieren, rupsen of poppen van
de nonvlinder is de kans groot
dat schade ontstaat aan nog
niet aangetaste bossen.
BRUSSEL (ANP) - Het Antwerpse
parket heeft gisteren meegedeeld
dat er een einde is gemaakt aan de
praktijken van een Nederlands-
Belgische 'afvalolie-maffia', die ja
renlang onder verschillende bena
mingen in de buurt van Antwerpen
Beringen. De vrachtwagens en het
schip stonden op naam van een an
dere firma, maar werden kennelijk
geëxploiteerd door hetzelfde vier-
De afvalolie zou volgens het ge-
heeft geopereerd. Er werden vier recht zowel in België als in het bui
gearresteerd, onder wie tenland zijn betrokken. De
twee Nederlanders. Een van de Ne- naamste internationale han
delspartner van Petromar
Westduitser H. Maier, die 80 pro
cent van de Westduitse markt in
handen zou hebben. Via Luxem
burg, waar de benaming 'afvalolie'
werd gewijzigd in 'stookolie' kwa
men de ladingen in België terecht.
Er zijn nog geen mededelingen
gedaan over de precieze omvang
van de zaak, maar volgens justitie-
functionarisssen vallen eerdere ac
ties met Antwerpse afvalolie-mi
lieu in het niets bij de slag die men
nu heeft geslagen. Men spreekt in
Antwerpen al van de Belgische
Unisair-affaire.
te, illegale import van afvalolie
het verbreken van gerechtelijke
gels.
hebben gewerkt onder de
Petromar. Vier opslagtanks
ke zijn inmiddels verzegeld. De
burgemeester van Kruibeke heeft te vin|en
verklaard dat er geen vergunning
was. Justitie heeft verder beslag
gelegd op twee vrachtwagens en
een lichter in het Albertkanaal bij binatie
Forse toename
aantal geredde
watersporters
AMSTERDAM (GPD) - Het aantal
geredde watersporters op het IJs-'
selmeer, Noordzee en Waddenzee
is vorig jaar fors gestegen. Red
dingboten van de Koninklijke
Noord- en Zuidhollandse Redding
Maatschappij moesten 398 keer
uitvaren naar schepen in nood en
redden daarbij 812 mensen, onder
wie een groot aantal watersporters.
Het merendeel van deze reddings
operaties werd volgens de
KNZHRM uitgevoerd voor de ple-
ziervaart. In 1984 haalde de red
dingmaatschappij 440 mensen van
schepen-in-nood.
Een opmerkelijke stijging, aldus
de KNZHRM, omdat de plezier-
vaart vorig jaar nauwelijks is toe
genomen ten opzichte van het jaar
ervoor. Als oorzaak voert de red
dingmaatschappij het slechte weer
aan en de invoering van verbeterde
technieken en materialen. „Daar
door acht men zich veel minder
kwetsbaar", aldus een woordvoer
der van de KNZHRM. „Nu vaart
men ook uit onder omstandighe
den die enkele jaren geleden nog
als onverantwoord werden be
schouwd".
De KNZHRM volgt deze ontwik
keling nauwlettend. De laatste ja- T,,
ren is veel nieuw materiaal aange- RHENEN (ANP) - De mensapen van Ouwehands Dierenpark in Rhenen
schaft, zoals snelle boten die spe- hef,ben. gisteren een nieuw onderkomen gekregen. Vier oerang oetans
derlanders en een Belg werden
verhoor vrijgelaten.
Samen met de twee Belgen zou
den de Nederlanders jarenlang in
de weer zijn geweest met de lucra
tieve handel in afvalolie. De afge
werkte en sterk verontreinigde olie
werd - veelal aan tuinders - ver
kocht als stookolie. Officieel wordt
het viertal beschuldigd van bedrog DEN HAAG (ANP) - De commissaris van de koningin in Friesland, Hans
in koopwaren, valsheid in geschrif- Wiegel, heeft zijn beslissing over het al of niet aanvaarden van het minis
terschap van binnenlandse zaken nog niet aan premier Lubbers meege
deeld.
De premier zei gisteren tijdens zijn wekelijkse persconferentie in een
j i j kort telefoongesprek gisterochtend met Wiegel de afspraak te hebben
—.S: gemaakt in het weekend nader contact te zoeken. Lubbers veronderstelt
dat Wiegel de kandidatuur aanvaardt als het ook werkelijk tot een ge
sprek komt. „Als Wiegel absoluut 'nee' zegt, heeft het weinig zin om naar
deze firma in de gemeente Kruibe- elkaar toe terpen", aldus Lubbers.
Desgevraagd liet de premier weten Wiegel een uitstekende kandidaat
de post van binnenlandse zaken „als het op verantwoorde
valt te plooien met de provincie Friesland". Want het is immers
hele beslissing om uit een ambt te stappen.
Overigens meent de premier dat zijn opvatting over een mogelijke com-
inatie van de functie in Friesland met een ministerschap niet helemaal
gelukkig naar buiten is gekomen. Volgens hem zijn die functies niet te
combineren, en over die opvatting bestaat bij Wiegel geen enkele ondui
delijkheid.
WD-minister van justitie Korthals Altes vroeg gisteren op een spreek
beurt in Heemstede begrip van de Friezen voor het verzoek aan Wiegel
om wederom de ministerspost van Binnenlandse Zaken te bezetten. Het
is van belang dat dit departement door een bekwaam en ervaren oud
minister wordt bestuurd, zei hij.
DEN HAAG - Het einde van de
lijdensweg van de WD is nog
steeds niet in zicht. Dinsdag leek
de vrijwel zekere komst van de
Verlosser uit Leeuwarden de
aangeslagen liberalen nieuwe
hoop voor de toekomst te geven.
Nog geen twee dagen later bleek
de collectieve zucht van verlich
ting te vroég geslaakt. De con
structie waarin Wiegel na succes
volle toepassing van electorale
hartmassage terug zou keren
naar Friesland, brokkelde af on
der het verzet van de Friese frac
ties in de Staten en premier Lub
bers.
door
Peter van Nuijsenburg
De Friese afgevaardigden voel-,
den zich niet geroepen om hun
commissaris van de koningin als
uitzendkracht naar Den Haag te
sturen. Wiegel hoeft er niet op te
rekenen dat zijn stoel wordt vrij
gehouden tot hij zijn zegenrijke
arbeid in Den Haag heeft vol
tooid. Wiegels verweer dat hij
zich ook op het departement van
binnenlandse zaken verdienste
lijk kan maken voor de Friese
zaak (de aanleg van de autosnel
weg Meppel-Leeuwarden!) ver
mocht niet te overtuigen. Was
zijn motto nog steeds Fryslan
boppe? Prima, maar dan wel met
volledige inzet, anders hoeft het
niet meer.
Dat het ook op het Binnenhof
waarneembare gekrakeel uitslui
tend de tijdelijke dubbelfunctie
gold, lijkt onwaarschijnlijk. Bij
Wiegels besluit terug te keren in
Den Haag zal het landsbelang ze
ker hebben meegespeeld. Wie
echter denkt dat electorale over
wegingen de doorslag hebben
gegeven, beschikt over sterke
papieren: per slot van rekening
staan de verkiezingen Voor de
Tweede Kamer voor de deur. An
dere partijen kunnen moeilijk
worden verplicht mee te werken
aan een reddingsoperatie ten be
hoeve van de VVD door haar
beste campaigner vrij spel te ge-
Voor Lubbers was het door de
Friese protesten inmiddels on
mogelijk geworden Wiegels her
benoeming in Leeuwarden na
diens Haagse intermezzo te ga
randeren. Hij zou daarmee de
verdenking van gesjoemel op
zich laden. Wiegel zag zich voor
de keus gesteld: Den Haag of
Leeuwarden. Naar eigen zeggen
de moeilijkste keus uit zijn car-
Gezin
Bij het nemen van de beslis
sing zal zijn gezin een belangrij
ke stem in het kapittel hebben.
Zijn vrouw en kinderen hebben
het in Friesland zeer naar hun zin
en lijken weinig te voelen voor
een voortijdige verhuizing naar
de Randstad. Maar ook een ande
re factor mag niet onvermeld
blijven.
Wanneer de VVD ondanks
Wiegels tussenkomst naast de re
geringsverantwoordelijkheid
grijpt, staat hij met lege handen.
Terug naar Leeuwarden is uitge
sloten en een kamerlidmaat
schap zit er evenmin in, omdat
hij niet op de kandidatenlijst
staat. 'Den Haag' betekent dus
een gok en een schaker - Wiegels
eigen karakteristiek - gokt niet
graag.
In bange afwachting van het
verlossende woord uit Leeuwar
den verzuchtte het WD-kamer-
lid De Grave: „Waar hebben we
dit in hemelsnaam aan verdiend.
Doen we dan alles fout?". Het
heeft er alle schijn van. Maar dit
keer treft niet Nijpels alle blaam.
Het tijdstip van de persconferen
tie waar de come-back van Wie
gel werd bekendgemaakt, was in
overleg met hem gekozen. Nij
pels en Wiegel waren het er over
eens dat in elk geval de schijn
moest worden vermeden dat de
lijstrekker was gezwicht voor
druk uit de achterban.
De huidige patstelling lijkt
veeleer het gevolg van een ver
keerde taxatie door Wiegel van
de Friese reacties op zijn plan
nen voor de directe toekomst.
Hij heeft zijn krediet overschat,
iets wat hem niet vaak is overko-
Blaren
De WD zit intussen op de bla
ren. Wanneer Wiegel voor Leeu
warden kiest, moeten de libera
len de verkiezingen in met een
lijsttrekker die voor het oog van
de natie onder curatele is ge
steld. Dat zou voor de liberale
campagne de genadeklap bete
kenen. Het kortstondige Wiegel-
effect heeft dan averechts uitge
pakt.
Ondanks al zijn voorafgaande
geschutter kunnen de laatste
verwikkelingen in de liberale tra-
gie-komedie niet op het conto
van Nijpels geschreven worden.
De gebeurtenissen in Friesland
ontrokken zich nu eenmaal aan
de Haagse regie.
In een sfeer van machteloos
heid wachten de liberalen de uit
komst van het Leeuwarder fami-
lieberaad af. Met gekruiste vin
gers, want het draaiboek voorziet
niet in een oplossing wanneer
Wiegel het laat afweten.
Maandag a.s. staat Wiegel op
de rol voor een spreekbeurt in
Ommen. De opluchting zal zich
met geen pen laten beschrijven,
wanneer dan de minister van
binnenlandse zaken het spreek
gestoelte bestijgt.
Kabinet subsidieert 'indirect'
gebedsruimten van minderheden
DEN HAAG (ANP) - Het kabinet is bereid jaarlijks tot 1989 een bedrag
van 400.000 gulden uit te trekken voor indirecte subsidiëring van gebeds
ruimten van minderheidsgroepen. Het gaat om indirecte steun, omdat de
subsidie alleen verstrekt wordt voor sociaal-culturele ruimten die mede
kunnen dienen als gebedsruimte. Gebedsruimten en religieuze voorzie
ningen zullen voortaan niet meer rechtstreeks door het rijk worden ge
subsidieerd. Dit is gisteren na'afloop van het kabinetsberaad bekendge
maakt.
Verontrustende cijfers over psychische problemen bij jeugd
ciaal zijn bedoeld om onder
der extreme omstandigheden wa
tersporters in nood snel te helpen.
Voor het reddingstation de Cocks-
dorp (Texel) wordt een nieuwe vlet
gebouwd, die in mei zal worden
opgeleverd. Deze vlet wordt uitge
rust met een opblaasbare luchtzak:
als de vlet kentert, kan de beman
ning door het openen van een
luchtfles de luchtzak vullen, waar
door het vaartuig weer overeind DEN HAAG (ANP) - Ook de perio-
komt. de waarover men een arbeidsonge-
vijf chimpansees werd onder narcose 'verkast'. De nieuwe behuizing, die
van 20 maart af voor het publiek toegankelijk zal zijn, heeft twee miljoen
gulden gekost. (foto anp»
gen, telt mee bij het verkrijgen
WINNIE MANDELA (ANP) - De een werkloosheidsuitkering vol-
faculteit der rechtsgeleerdheid van gens de nieuwe werkloosheidswet
de Rijksuniversiteit in Utrecht (nww). Die tijd wordt meegere-
heeft Winnie Mandela voorgedra- kend bij het bepalen van het zoge
gen voor een eredoctoraat wegens noemde arbeidsverleden,
haar verdiensten voor de mensen
rechten. Dat meldt de Utrechtse In de nieuwe wet geldt een eis tot
universiteitskrant het U-blad. De- een arbeidsverleden waaraan men
caan dr. A. W. Koers van de rech- moei voldoen om in aanmerking te
tenfaculteit heeft het bericht giste- komen voor een uitkering van een
ren bevestigd. Winnie Mandela half jaar en de daarop aansluitende
heeft al laten weten het eredocto- vervolguitkering van een jaar De
raat graag te aanvaarden. e,s houdt in dat men in de laatste
Ook arbeidsongeschiktheid
telt mee bij vvw-iiitkering
vijf jaar, voorafgaand aan de werk
loosheid, ten minste drie jaar een
schiktheidsuitkering heeft gekre- dienstbetrekking moet hebben ge
had.
De voorgestelde wijziging is
vooral van belang voor mensen die
arbeidsongeschikt worden als het
stelsel is ingevoerd. Als zij tijdens
de periode dat ze arbeidsonge
schikt zijn, weer voor een deel ge
schikt voor arbeid worden ver
klaard, ontvangen ze een gedeelte
lijke arbeidsongeschiktheidsuitke
ring (wao) en doen daarnaast een
beroep op een aanvullende werk
loosheidsuitkering volgens de
UTRECHT (GPD) - Slechts een
kwart van de kinderen met psychi
sche problemen in ons land kómt
bij de hulpverlening terecht. Hun
stoornis wordt vaak niet of onvol
doende herkend en er zijn -te wei
nig kinder- en jeugdpsychiaters
om aan de behoefte aan psychiatri
sche hulp te voldoen. Dat laatste is
een politiek probleem, vindt de
Utrechtse hoogleraar prof. dr. H.
van Engeland. Hij heeft een en an
der inmiddels aangekaart bij de
hoofdinspectie volksgezondheid
en op het ministerie van WVC.
Het tekort aan kinder- en jeugd
psychiaters wordt vooral veroor
zaakt door een tekort aan oplei
dingsplaatsen. Jaarlijks worden er
tien nieuwe specialisten afgele
verd, maar dat is volgens Van En
geland niet voldoende om de ach
terstand in te lopen.
Bij de Regionale Instellingen
voor Ambulante Geestelijke Ge
zondheidszorg (RIAGG), justitie
en het maatschappelijk werk zijn
in totaal 120 kinder- en jeugdpsy
chiaters werkzaam, terwijl er werk
én geld is voor honderd extra. Die
plaatsen worden nu opgevuld door
pedagogen en psychologen, die
volgens Van Engeland beter zijn
opgeleid om te behandelen dan om
stoornissen vast te stellen.
Dat tekort aan deskundigen
heeft professor Van Engelend er
overigens niet van weerhouden
door te gaan met zijn onderzoek
naar psychiatrische afwijkingen
bij kinderen. Een onderwerp waar
aan hij deze week ook de rede wijd
de ter gelegenheid van zijn ambts
aanvaarding als hoogleraar in de
kinderpsychiatrie aan de Rijksuni
versiteit Utrecht.
Autisme
Zijn onderzoek spitst zich toe op
afwijkend gedrag als uiting van be
paalde problemen en minder op
aangeboren afwijkingen als autis
me. „Kinderen kunnen geremd of
teruggetrokken zijn, tobberig of
angstig en als gevolg daarvan
slechte schoolprestaties leveren of
niet spelen. Dan verhinderen psy
chische stoornissen de voortgang
van de ontwikkeling van het kind.
In het andere geval is het kind juist
heel druk, snel afgeleid of agressief
met als gevolg dat het gcisoleerd
raakt," aldus de hoogleraar. Als er
aan de oorzaken van die stoornis
sen niets wordt gedaan, bestaat het
risico van scheefgroei, waardoor
het kind ook als volwassene afhan
kelijk blijft van de hulpverlening.
Onderzoek heeft uitgewezen dat
zeven procent van de Nederlandse
kinderen, dus bijna 300.000, lijdt
aan een min of meer ernstige psy
chische stoornis. „Er werd altijd
gezegd: daar groeit het kind wel
overheen, maar de cijfers zijn min
der geruststellend dan altijd is ge
dacht," aldus Van Engeland. „Hoe
wel werd aangenomen dat zeventig
procent er na drie jaar wel weer af
was, bleek dat in de praktijk niet
dan veertig procent te zijn.
betekent dat we de
men beter moeten leren c
nen."
Professor Van Engeland, die ver
bonden is aan het. academische
Wilhelmina kinderziekenhuis,
heeft daartoe samen met zijn Rot
terdamse collega Verhulst van het
eveneens academische Sofia-kin-
derziekenhuis, een vragenlijst sa-
veer 1000 ouders van kinderen een
dergelijk vragenformulier ter in
vulling krijgen. Aan de hand van
dat formulier kan met tachtig pro
cent zekerheid worden vastgesteld
of er sprake is van afwijkend ge
drag, zonder dat daarbij overigens
sprake hoeft te zijn van een psychi
sche stoornis. Drie jaar later, als de
kinderen opnieuw bij de school
arts komen, wordt gekeken of de
afwijking chronisch is.
Van Engeland wil bij zijn onder-
Dek vooral de beide grootste risi
cogroepen betrekken; de kinderen
tussen vier en acht jaar cn de groep
in de puberteit. „Ook bij die laatste
groep doet zich het gevaar van ba
gatelliseren voor," zegt de hoogle
raar. „Dat zal de puberteit wel zijn,
zegt men dan. Maar het percentage
met een psychische stoornis ligt
dichter bij tien dan bij vijf pro-
mengestel'd voor ouders^vanlrinde- ce"t' ls,zij_" overtuiging.
ren. tussen acht en elf jaar. Zo gauw
de daarvoor benodigde gelden bij
een zijn geschraapt, wil de kersver
se Utrechtse hoogleraar beginnen
met een proef in de stad Utrecht.
Van Engeland verwacht dat dat in
het najaar zal zijn.
V ragenformatie
Via de schoolarts zullen onge-
De puberteit is volgens Van En
geland vooral zo belangrijk omdat
het een „tweede kans-leeftijd" is.
„Dan kan er nog van alles worden
rechtgebreid." Dat neemt niet weg
dat het kind gebaat is bij een
vroeg mogelijke onderkenning v,
de stoornis. „Hoe later het wordt
ontdekt, hoe ingrijpender de hulp
verlening moet zijn," aldus dc
hoogleraar.
