'Mijnwerk is iets van mij persoonlijk' Dans Theater voelt zich achtergesteld 'Andromaque': weinig tempo Wkstheater soms wat te kinderlijk Theatre Tape Festival Stijlvol kamerconcert 'Dantons dood' stemt tot nadenken Orgel- en korenavond geslaagd DONDERDAG 6 MAART 1986 KUNST PAGINA 27 Expositie Joyce de Gruiter in Fotomania LEIDEN - "Mijn werk is in eer ste instantie iets van mij persoon lijk en in de tweede plaats gaat het om de reactie van de mensen daar op". Gevraagd naar de achtergrond van de foto's op de nieuwste exp.o- site bij galerie Fotomania legt de maakster Joyce de Gruiter vooral de nadruk op de opzettelijkheid van haar eigen inbreng. De ten toonstelling van de fotografe maakt deel uit van de manifestatie 'Vrouwen en kunst die georgani seerd wordt rond de viering van de Internationale Vrouwendag op 8 maart. "Toen ik enige tijd geleden werd uilgenodigd om als Leids kunste nares mee te doen, leek het mij een AMSTERDAM (GPD) - In het Nederlands Theater Instituut in Amster dam wordt voor de vierde achtereenvolgende maal van 9 tot en met 31 maart het Theatre Tape Festival gehouden. Dit keer ligt het accent op speciaal voor video gemaakte produkties, die hun vertrekpunt hebben in een of meer theaterdisciplines. Het Theater Instituut wil met het festival informatie verschaffen over de stand van zaken op dit terrein. Er zullen ruim vijftig banden worden vertoond, waarbij niet is uitgegaan van een vastomlijnde definitie. Na druk ligt op die produkties, waarin gebruik is gemaakt van de (nieuwe) mogelijkheden onder andere op het terrein van de vormgeving, (video- grafische) technieken, cameravoering, editing en regie. De getoonde ban den komen uit Italië, Frankrijk, Spanje, de Verenigde Staten, België, Japan, West-Duitsland, Engeland en Nederland. Het festival begint zondag 9 maart om 16 uur. Het is verder te bezoeken dagelijks (behalve maandag) tot en met 31 maart (Tweede Paasdag) van 12 tot 17 uur. Nieuw tijdschrift voor oude muziek UTRECHT (GPD) - Zojuist is in Utrecht het eerste nummer verschenen van het nieuwe Tijdschrift voor Oude Muziek. Het wordt vijf maal per jaar uitgegeven door de Stichting Organisatie Oude Muziek (OOM), ont staan uit het Holland Festival Oude Muziek in Utrecht. Erin opgenomen zijn de bestaande bladen Cornemuse en Stimulus, die in bescheiden vorm al informatie verspreidden op het gebied van oude muziek. Stimulus was een uitgave van de Stichting voor Muziekhistorische Uit voeringspraktijk (STIMU), een van de vele organisaties die van nu af nauw samenwerken met OOM. Andere partners van OOM zijn onder meer de Stichting Musica '85, de Nederlandse Bachvereniging, de Stich ting Oude Muziek Amsterdam en de Vrienden van de Oude Muziek. goed moment om met mijn werk naar buiten te treden, nadat ik hier voor op kleine schaal had geëxpo seerd. Ik sta achter dit werk; voor mij is fotografie één van de moge lijke manieren om met beeldende kunst bezig te zijn. Na verschillen de experimenten heb ik gekozen voor zwart-wit foto's, want hier mee kan ik precies uitdrukken wat ik wil, daar heb ik geen kleur voor nodig maar misschien dat ik ooit nog eens op kleur overga". Het fotowerk van Joyce de Grui ter is opmerkelijk te noemen voor al vanwege de onderwerpkeuze. Een vijftal foto's op groot formaat laat onder meer een vrouwenli chaam zien dat gedeeltelijk is vast gebonden met touw waartussen vogelveren zitten. Andere voor beelden zijn een borstpartij in combinatie met een dode vis of een buik met een stuk van een ijzeren ketting. Verder bestaat het werk uit zogenaamde 'portretten'. Her kenbaarheid is meestal een belang rijk element bij dit soort stukken, zo niet bij Joyce de Gruiter. Het hoofd van de afgebeelde persoon gaat schuil achter kranten, spiege leieren of opnieuw vissen. De afwijzende combinatie van beeldelementen leidt in sommige gevallen tot tamelijk absurde voor stellingen. Het is wel even wennen in het begin. Bij het bekijken word je door de weinig aantrekkelijke 'onderdelen' afgeleid van het totale beeld. "Bij het maken van mijn foto's ga ik heel bewust te werk. Ik verza mel eerst mijn materiaal dat be staat uit heel alledaagse dingen. band. Bij de portretten dwing ik de mensen goed te kijken door de to tale voorstelling te verkleinen ter wijl ik in de serie erotische foto's juist details vergroot heb". Een vervreemdend effect is hel gevolg van deze werkwijze. Met enige verbazing kan men constate ren dat een onbestemd stuk huid met een al even onduidelijke mas sa daarnaast, een hals is met een portie gehakt, die het gezicht be dekt. Met betrekking tot haar voorstel lingen zegt Joyce de Gruiter: "Mis schien zóu je bij een vrouw iets heel anders verwachten maar deze foto's hebben veel met mijzelf te maken en niet zozeer met het feit of je man bent of vrouw. Inderdaad zou de erotische serie heel goed door een man gemaakt kunnen zijn". De tentoonstelling bij galerie Fo tomania in de Koppenhinksteeg 6, duurt tot en met 15 maart. Ope ningstijden: woensdag tot en met zaterdag van 13 tot 17 uur. NANCY STOOP Een 'portret' van Joyce de Gruiter. We verzetten ons tegen plaats op tweede plan DEN HAAG (GPD) - Het Neder lands Dans Theater (NDT) in Den Haag dreigt te degraderen tot een gezelschap van het tweede plan, als minister Brinkman van WVC de financiële aanbevelingen-van de commissie-Batenburg overneemt. Daarin staat dat alleen het Nationa le Ballet (HNB) in Amsterdam jaar lijks 4,6 miljoen extra subsidie krijgt. Het NDT vindt dat het recht heeft op ëeri even hoog bedrag. Dit verklaarde drs. Jan Knopper, voorzitter van het bestuur van het "Andromaque" van Jean Racine, door de Haagse Comedie. Vertaling: Hans W. Bakx. Toneelbeeld: Mirjam Grote Gansey. Regie:"Peter te Nuyl. Titelrol: Trins Snijders. Gezien in de Koninklijke Schouwburg op 5 maart. DEN HAAG - Na "Phèdre" heeft Peter te Nuyl nu ook "Androma que", de eerste grote tragedie van Racine, bij de Haagse Come die geregisseerd. Daarbij heeft hij in zijn streven naar stilering van het classicistische drama een grote stap voorwaarts gedaan. De speelruimte is een verhoogd, door zwarte gordijnen omgeven toneel met verlichte elementen in de speelvloer. Het hele "decor" van Mirjam Grote Gansey bestaat uit drie enorme, schuin afgesneden go- belin-achtige doeken die door hun op één lijn gelegen doorgan gen een 17de-eeuwse paleisvleu gel suggereren. In de loop van de voorstelling worden die doeken opgehaald, zodat er uiteindelijk een leeg toneel overblijft, maar zolang ze aanwezig zijn, dienen ze niet alleen als decor, maar ook als "wachtkamer". Te Nuyl begint zijn voorstel ling met alle- protagonisten op het toneel en tijdens de verschil lende scènes ziet men de acteurs die niet "op" zijn achter het door zichtige gaasdoek of in de door gang wachten op het moment, waarop het weer hun beurt wordt actief aan de handeling deel te nemen. Het gevolg is tweeledig: ener zijds wordt hiermee de dramati sche doorwerking van de perso nages benadrukt op momenten waarop zij zelf niet bij de actie betrokken zijn. Anderzijds poogt Te Nuyl waarschjnlijk op deze manier de spanning in het spel vast te houden en zelfs op te voe ren. (Als de tekst ondubbelzinni ge aanduidingen geeft omtrent opkomst of afgang, wordt dat meestal ondervangen door die functie over te dragen aan de bij rollen, die in moderne, donkere kostuums eerder schaduwen van de hoofdrollen dan afzonderlijke personages zijn geworden.) Dat vasthouden van de spanning wordt in deze voorstelling wel noodzakelijk door het extreem lage tempo dat vooral de eerste drie bedrijven beheerst. Racines personages worden gekenmerkt door een gecompli ceerd gevoelsleven dat meestal schuilgaat achter een nadrukke lijk volgehouden schijn van ra-, tionalisme en zelfbeheersing, maar men kan zich afvragen of Te Nuyl niet teveel hooi op zijn vork heeft genomen door zijn po ging de talloze door hem gewilde stiltes een sterke suggestieve spanning te geven. Keer op keer werd ik gedurende een kort mo ment gefascineerd door de aan zet, maar had ik toch het gevoel - mede door de aankleding en de ondefiniëerbaar moderne kos tuums - dat het resultaat meer een esthetische dan een inhoude lijke waarde had. Ten dele werd dat ongetwijfeld versterkt door het beschikbare acteursmate riaal. Om bij dit tempo en deze stile ring een spanning voelbaar te maken, zijn een paar acteerka nonnen nodig zoals er momen teel maar weinig rondlopen. In deze voorstelling was het alleen Trins Snijders in de titelrol, die constant de geladenheid bezat waarmee de hartstochten onder de tekst konden vandaan wor den gehaald. Rick Nicolet (Her- mione) kwam een eind en ook Kees Coolen (Pyrrhus) deed een overtuigende poging in de goede richting, maar beiden liepen uil eindelijk toch schipbreuk op het extreem lage tempo. Het zou daarom helemaal geen slecht idee zijn de vaart zover op te voe ren, dat het makkelijker Wordt de spanning vast te houden. De voorstelling als geheel is die po ging waard. PAUL KORENHOF Trins Snijders (links) als Andromaq Concert door John Macfarlane (kla rinet), Quirijn van Regteren Altena (contrabas) en Henk Brièr (piano) met werken van C.M. von Weber, P. Hindemith, D. van Goens, M. Bruch, G. Finzi, M. Gould en M. Glinka. Ge hoord op 5 maart in de Kapelzaal. LEIDEN - Klarinet, contrabas en piano vormen een combinatie die je in de kamermuziekconcer ten niet alle dagen kunt beluiste ren. Een boeiende afwisseling tussen beide solo-instrumenten 'Dantons Dood' naar George Buch- ner. Regie en bewerking Mark Tim mer. Muziek Vera Vingerhoeds. Met Pierre Bokma, Jack Vecht en Han Romer. Gezien op 5-3-'86 in het LAK- theater, Leiden. Aldaar nog van avond te zien. LEIDEN - In de bewerking van regisseur Mark Timmer, is Geor ge Büchners 'Dantons Dood' te ruggebracht tot een discussie tussen Robespierre (Jack Vecht) en Danton (Pierre Bokma) over hel lot van de (Franse) revolutie. De bewerking is totaal verschil lend van het origineel, maar gaat uiteindelijk waarschijnlijk toch over dezelfde thema's. Danton vindt dat de revolutie moet op houden en de republiek begin nen; dat de terreur moet ophou den en de vrijheid moet begin nen; dat nu de tijd van oogsten moet aanbreken. Robespierre vindt dat de revolutie pas dan voltooid is als alle rotte plekken uit de maatschappij meedogen loos zijn weggesnoeid. Meerma len blijkt dat ze eigenlijk hetzelf de willen: een perfecte samenle ving. Alleen hun middelen ver schillen. Hun discussie is briljant en be vat genoeg aforismen om een scheurkalender mee te vullen, maar levert - net als zo'n kalen der - niets op. Dit wordt in de voorstelling duidelijk gemaakt als de ter dood veroordeelde Danton mèt zijn rechter Robe spierre in een nieuwe heftige dis- cussie raakt over het bestaan van God: de - live - muziek laait op en overstemt de hulpeloos dis cussiërende mannen en je beseft dat hun discussie over de revolu tie ook zinloos was. 'En de mo raal?' gilt Robespierre tenslotte, waarna alles stilvalt. Er is geen moraal, er is geen gelijk, Danton wordt onthoofd en Robespierre aan de vertwijfeling overgele verd. De enige die moeiteloos overeind blijft is de moraalloze pragmaticus Simon Han Römer die zich etend en drinkend op de vlakte houdt en uiteindelijk Ro bespierre kan 'troosten'. Als de voorstelling alleen over de problemen van post-revolu- tionairen zou gaan, zou hij voor ons gematigde land alleen van theoretisch belang kunnen zijn,., maar dat doet hij niet: de voor stelling weerspiegelt Timmers uitermate pessimistische visie op de maatschappij en zijn her vormers (politiek). Veel goedbe doeld gekrakeel om niets. Het soort dat overleeft, is het soort dat zich afzijdig houdt. Het wordt nog erger als je beseft dat je die laatsten geen ongelijk kunt geven, want God en de moraal zijn dood en idealisme loopt stuk. De voorstelling zit dermate goed in elkaar, dat je bijna zou vergeten dat het hier een discus siestuk betreft. Dit komt gedeel telijk door de uitgekiende in vloed van de muziek (het bege leidt, versterkt of geeft commen taar op de handeling), maar voor al door het briljante spel van Pierre Bokma. Deze acteur groeit nog steeds zienderogen per rol en maakt de belofte die hij eens was reeds waar. Met ver bluffend gemak speelt hij een zeer complete Danton en over schaduwt hij - zonder daar overi gens iets voor te doen - zijn me despelers, waarvan Römer opge legd leuk doet en Vecht welis waar overtuigt, maar soms ver krampt. Alleen al voor het spel is deze voorstelling zeer de moeite waard; laat staan vanwege de boodschap die zeker tot naden ken stemt. PAUL DEVILEE Orgel- en korenavond m.m.v. kinder koor de 'Kiko's', o.l.v. Paula Schou ten, Jongerenkoor Petrus-Leonar- dus, o.l.v. Mike van Booren, en St. Petrus gemengd koor, o.l.v. Gé Bots. Gastkoren: Alma Materkoor o.l.v. Piet Jasperse en gemengd koor 'De Menswording' o.l.v. Cees Buurman. Gehoord op 5 maart in de St. Pe- truskcrk. LEIDEN - In de feestweek rond een halve eeuw St. Petruskerk presenteerden gisteravond de drie parochiekoren met als spe ciale gasten: het Alma Materkoor en gemengd koor 'De Menswor ding' een huiselijk jubule! eert. Waarbij het kinderkoor de 'Kiko's pittig en fris 'Laat zingen zong. Dit optreden werd gevolgd door een prachtig 'Dubbelbed' van Huub Oosterhout en Antoi- ne Oomen door het Petrus-jonge renkoor. Vervolgens liet het St. Petrus dames- en herenkoor horen hoe door de eeuwen heen de kerk een steunpilaar voor het mu ziekleven is geweest in een in dringend vertolkt 'Locus iste' van Bruckner gevolgd door het dynamisch en overtuigend ge zongen 'Tollite Hostias' van Saint-Saëns. In dit gevarieerde programma van kerkmuziek liet het Leider- dorpse gastkoor 'De Menswor ding' zich niet onbetuigd in het evenwichtig en fraai opgebouw de 'Glory of the Lord' uit the Messiah van Handel gevolgd door een 'Gloria' van Haszler dat bijzonder zuiver en in een schit terende vloeiende lijn werd ge zongen. Hoogtepunt in dit gezelschap was de aanwezigheid van het Al ma Materkoor dat. ondanks het summiere aantal mannen, onder leiding van Piet Jasperse. fluis- terzacht of fortissimo blijft 'zin gen'. Zoals onder meer tot uit drukking kwam in de vierstem mige kerstliederen van Haszler en Batten en het bijzonder licht voetige 'La Biche' waar Hinde mith in een poëtische klankkleur de schoonheid van de hinde ver klankt. En nog is de muzikale feest vreugde rondom de St. Petrus- kerk niet ten einde. Zondag (10.30 uur) wordt de feestweek besloten met de wereldpremière van de hoogmis 'Missa pro Pace. ANNEKE VAN VLIET. begeleid door piano, klarinet en contrabas samen en als bekro ning van dit concert de drie in strumenten tesamen, vulde de avond. De werken die het pro gramma vermeldde, waren net zo gevarieerd van stijl en karak ter als de klank en de speelwijze van beide instrumenten. Geopend werd met een duo concertant voor klarinet en pia no in Es op. 48 van C.M. von We ber. Een plezier om naar te luis teren, allereerst door het stuk zelf; piano en klarinet wedijve ren met elkaar en vullen elkaar aan. John MacFarlane bewees over een expressieve toon te be schikken, warm en vol in de laag te en klankvol en sprekend ook in het hoge register, waarbij hij een - voor het klarinetspel in het klassieke genre niet zo gebruike lijke - vibrato toepaste. In de sonate van P. Hindemith maakten we kennis met de con trabas. Aanvankelijk leken de timbres van contrabas en piano zo van elkaar te verschillen, dat het me moeite kostte ze te horen als partners in eenzelfde stuk. Maar na enige tijd pasten mijn oren zich aan en genoten ze van een bezielde uitvoering, zeer ac curaat gespeeld door beide musi ci en bijzonder meeslepend van voordracht. Hierop volgde nog voor de pauze een scherzo voor bas en piano van D. van Goens (voor mij onbekend): een technisch hoog standje met een salonmuziekje als middendeel, moeiteloos cn losjes uit de pols uitgevoerd door Quirijn van Regteren Altena, die na de pauze een balletachtig, ro mantisch pas de deux aanging met zijn instrument in Kol Ni- drei van Max Bruch. Na Two Bagatelles voor klari net en piano van G. Finzi speel den John MacFarlane en Quirijn van Regteren Altena Benny's Gig van de nog levende Ameri kaan Morton Gould. Hij schreef dit stuk voor de jazzklarinettist Benny Goodman die het mis schien van jazzier zou hebben ge speeld dan de uitvoering die wij hoorden. Het sluitstuk van dit concert werd gevormd door het schitte rende Trio Pathétique van Mi chael Glinka, waarin de drie mu sici om beurten konden soleren. Na aanhoudend applaus werd er als toegift nog een trio gespeeld van Max Bruch. MONICA SCHIKS NDT. gisteren, enkele uren voor het vertrek van het Haagse gezel schap naar Australië. Hij onder streepte dat er een wig dreigt te worden gedreven tussen beide ge lijkwaardige gezelschappen, die uitstekend met elkaar omgaan. Maar er is door de ontstane situatie niet aan te ontkomen te wijzen op de volstrekt onrechtvaardige be handeling die het Danstheater nu ten opzichte van het Nationale Bal let ten deel valt. Hoewel minister Brinkman nog geen beslissing heeft genomen, is het volgens Knopper vrijwel zeker dat hij de suggesties van de advies commissie, in grote trekken over genomen door de Raad voor de Kunst, zal opvolgen. Het NDT wil nog geen messen op tafel leggen, maar voorlopig in redelijkheid uit leggen dat niet alleen het Nationale Ballet maar óók het Nederlands Dans Theater financieel in staat moet worden gesteld schaalvergro ting en kwaliteitsverbetering door te voeren in verband met het be spelen van een nieuw Muziekthea ter aan het Spui in Den Haag (ope ning september 1987). De nieuwe zaal heeft exact de zelfde maten als die in het Amster damse muziekcomplex (de Stope ra) dat in september dit jaar zijn deuren opent. Opmerkelijk daarbij is nog dat de Haagse accomodatie stukken goedkoper uitvalt dan de Amsterdamse. Waarom wordt er door de commissie-Batenburg dan toch onderscheid tussen het Natio nale Ballet en het Nederlands Dans Theater gemaakt?, vroeg Knopper zich af. „Wij willen ons niet afzetten te gen het Nationale Ballet. Het gaat niet om een vete of chagrijn. Het is beroerd, maar we ontkomen niet aan het trekken van vergelijkin gen. De situatie dreigt anders te ontstaan dat er gekozen gaat wor den voor één belangrijk gezel schap. Wij verzetten ons daarte gen", aldus Knopper. In een rap port, getiteld 'Nederlands Dans Thater in het Muziektheater Den Haag', is aan de hand van cijfers onderbouwd waarom het NDT wenst vast te houden aan een ge lijkwaardige subsidieverstrekking. Het NDT, dat wordt begeleid door het Balletorkest, hoopt in de toekomst ook samenwerking aan te gaan met het Residentie Orkest. Hoewel met name dirigent Hans Vonk daar niet erg voor geporteerd is, kan het niet anders dan dat sa menwoning van beide instellingen in één huis („we kunnen zelfs sa men de sauna in", zei NDT-direc- teur Carel Birnie) zal leiden tot vor men van coöperatie. Tenslotte hoopt het NDT dat er zich een sponsor aanmeldt die voor een bedrag van 2,5 miljoen gulden zijn naam - voor een periode van 30 jaar - aan de nieuwe balletzaal wil geven. Louvre verwerft fraaie parure graaf van Parijs PARIJS (AFP) - Het rijksmuseum het Louvre in Parijs heeft een uit zonderlijk fraaie parure in saffie ren en diamanten uit het bezit van de graaf van Parüs verworven. Zij is tentoongesteld in de galerie d'A- pollon van het museum. De transactie tussen de graaf van Parijs, rechtstreekse afstammeling van koning Louis-Philippe I en de directie van het Louvre, was ge heim gehouden en pas als gevolg van geruchten over een scheiding van tafel en bed tussen Henri, graaf van Parijs en de gravin, werd zij door het museum bevestigd. Geen Horlepiep LEIDEN - De voorstelling 'Circus Horlepiep' van Hans Dorrestein en Levi Weemoedt, zaterdag in De Waag in Leiden, gaat niet door. Dorrestein is ziek geworden. Wie al een kaartje heeft gekocht, kan bij K O zijn geld terughalen. 'In Holland staat een huis' musical naar de film 'Komedie om Geld' van Dick Nooy, Rob Chrispijn en Bert Stoots. Regie: Heieen van Meurs. Met: Dick Rienstra, Hans Boskamp, IJf Blokker, Ben Cramer, Hannv Vree, Piet Hendriks, Herbert Joeks e.v.a. Gezien op 5 maart in de Leidse schouwburg. Aldaar nog vanavond te zien. LEIDEN - Het volkstoneel toont het in alle duidelijkheid: je hebt goed en kwaad. De slechterikken zijn ook puur slecht en de goeierds slechts de uitgebuite slachtoffers. In deze produktie staan de du bieuze woningbouwpraktijken van speculanten en aannemers in de persoon van een bankdirec teur centraal. Hans Boskamp laat in zijn rolopvatting geen ruimte voor subtiliteit; zijn per sonage deugt voor geen cent. Te genover hem staat Piet Hendriks in de rol van de honderd procent betrouwbare, goedhartige geld- loper, aan wie je ziet, dat hij nog geen vlieg kwaad zou kunnen doen. Dat zijn zo de extremen, waar mee het volkstheater nu eenmaal werkt. Het spelschema, dat er aan ten grondslag ligt, is betrek kelijk eenvoudig. Daardoor zijn de marges om binnen het genre te variëren behoorlijk smal. Daarom ook is het geen gemak kelijke opgave om elk jaar weer met een goed stuk volkstoneel voor de dag te komen. Toch pro beert het Noo.v's Volkstheater het elk seizoen opnieuw, wat op zich al waardering verdient. Niet altijd echter pakt het even goed uit. Deze produktie is wat minder, het mist een beetje het flitsende, maar moeilijk grijpba re sfeertje, dat erbij hoort. Het verhaal wordt nadrukkelijk als verhaal gepresenteerd. Om het als het ware te rechtvaardigen zingt het gezelschap in de finale: "Was het maar zo eenvoudig" - het kwaad gestraft, het goede be loond en de geliefden in eikaars armen. Voor het zover is, moet er op het toneel het een en ander gebeuren. Het gezelschap komt in ruime mate tegemoet aan de wens van velen om met 'lekker veel ver schillende decors' te werken. Ook het speltempo voldoet, maar er zou desondanks wat geschrapt kunnen worden in enkele scè nes. die weinig of niets aan de verhaallijn bijdragen. Daarnaast zou strakker spelen de kwaliteit aanmerkelijk kunnen verbete ren. Het is nu hier en daar kin derlijk, en grinniken over wiebe lende decors doet te zeer amateu ristisch aan. Toe te juichen is, dat Nooy's volkstheater zich er niet toe be perkt om steeds opnieuw stuk ken als 'Rooie Sien' en 'De Jan tjes' uit de kast te halen. Daar naast zou men nu ook eens aan een versobering van de speelstijl moeten denken. WIJNAND ZEILSTRA.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 27