5Domweg verbiedendat bevalt ons niet
'Als je niet ritselt, blijf je steken'
Noordwijkse vereniging tracht ook toerist bewust te maken van natuur
Zwarte tulp blijft ook
in toekomst een droom
Biologisch
Cursus
£$NOORDWIJK - "Wij willen niet klakkeloos dingen verbie-
jubbjden of gebieden afsluiten. Het is veel belangrijker om de
wiÉm interesse van de mensen voor de natuur te vergroten. Ie-
<Hogmand die weet wat er ergens aan flora en fauna aanwezig
c6Uj2is, gaat er vanzelf verstandiger en voorzichtiger mee om.
fifs? Politieagentje spelen is dan helemaal niet nodig".
:2I D.J. Passchier en H. Verkade. be- vliegende fauna te inventariseren,
stuursleden van de Vereniging Nadat we ons hadden aangesloten
voor Natuur- en Vogelbescher-
ming Noordwijk proberen
onsti
bij de Haagse vereniging voor vo-
MPB fPPWtgelbescherming werden enige le-
77- i met vele andere vrijwilligers de den opgeleid tot vogel wachter".
ogen van Noordwijkers en van toe-
risten die de badplaats bezoeken te
I openen
r het natuurschoon dat vereniging vanaf dat moment de
81 Noordwijk te bieden heeft. Dat is mogelijkheid had in te grijpen als
i heel wat, hoewel de natuur door al- duinbezoekers 'iets verkeerds de-
z t 8 ïertei oorzaken de afgelopen de-
Schu cennia nogal te lijden heeft gehad.
ij beet
91. J
n« v, door
ïcS Monica Wesseling
■lenJq'De Noordwijkse natuurvereniging
St. ^probeert daarnaast waar mogelijk
;nem^ gekwetste gebieden te herstellen
meuie en an^ere gebieden voor de onder-
6an6 te behoeden.
Dijt De natuur- en vogelbeschermers leden van de vereniging de IVN-
Bet(v
i dit jaar het twintigjarig be
den'. "Maar dat domweg verbieden
van dingen beviel ons niet. Wij wil
den de Noordwijkers en de toeris
ten juist laten zien wat voor moois
er in de duinen voorkomt".
Centrum
Langzamerhand wijzigde de
koers van de vereniging. Om bij de
excursies die de vereniging ging
organiseren niet met de mond vol
tanden te staan volgden tientallen
s voor natuurgids. Tegelijker-
^jren is de vereniging uitgegroeid die sinds enige tijd te zien is in het
van een klein clubje natuurliefheb- Jan Verwey-centrum. Dit centrum
H. Verkade, D. Passchier en W. Baalbergen, drie bestuurleden van de Noordwijkse natuurvereniging, bij de
ooievaarspaal. Het nest wordt zaterdag geplaatst in de Hogewegpolder in Noordwijk. ffoto Holvast)
bers tot een gezelschap van enkele
I honderden leden. Passchier vertelt
hoe ze zijn begonnen. "In eerste in
stantie richtten we ons uitsluitend
op vogels. Met een club mensen
gingen we de duinen in om de
de Weteringkade in Noordwijk
aan Zee vervult nu een heel be
langrijke functie.
"Er is in het centrum veel expo
sitiemateriaal te zien over het leven
op het strand en in zee en duin. Zo
fed) z.(
ler Poi* VOORHOUT - Jeroén Colijn, leerling van groep acht van de basisschool
e (Ne(j3oer/iaaue in Voorhout, heeft gisteravond een zogeheten thuisbroeiwed-
Smonr^rï 9ewonnen- Jeroen Colijn (op de foto tweede van rechts) ontving uit
ïed) z-fhanden van bestuurslid F.G. Vergeer van de Koninklijke Algemeene Ver-
eeniging voor Bloembollencultuur een beker voor de best behaalde presta
tie in alle categorieën.
Andere prijswinnaars waren Lieke Teeuwen (eerste van links), Mathijs
(ii Weenk (tweede van links) en Renieta Assies (eerste van rechts).
3. Ro
(H
rc (De|
zi
zwaï
Y
zijn er vlinderkasten, schelpenvi-
trines en een schedelcollectie.
Daarnaast heeft het centrum de be
schikking over een enorme verza
meling boeken die leden en Noord
wijkers gratis mogen lenen. In de
dia-ruimte worden daarnaast heel
regelmatig lezingen gehouden over
de meest uiteenlopende zaken",
vertelt Passchier.
De vereniging besteedt veel aan
dacht aan de 'natuuropvoeding'
van schoolkinderen. Onder het
motto 'jong geleerd is oud gedaan'
wordt bij de kinderen, onder meer
door een bezoek aan het Jan Ver-
weycentrum, interesse voor de na
tuur gewekt. In het centrum kun
nen de leerlingen niet alleen din
gen bekijken, ze mogen er ook met
de handen bezig zijn. "We laten ze
meeuwen aaien, schelpen en zand
voelen en op alle andere manieren
intens contact maken met de na
tuur".
Een derde activiteit van de ver
eniging is de vervaardiging van
een uitgebreid boekwerk over de
fauna die rondom Noordwijk te
vinden is.
Er is volgens Verkade de afgelo
pen jaren nogal wat natuurschoon
verloren gegaan in het gebied rond
Noordwijk. "Toch is de Noordwij-
ker zich redelijk bewust van het
natuurschoon in zijn omgeving.
Doordat het een kustplaats is en
vrijwel iedereen als kind op het
strand en in de duinen heeft ge
speeld. staan Noordwijkers over
het algemeen vrij dicht bij de na
tuur".
Onwetendheid kan echter, zo
blijkt uit de woorden van Verkade,
fnuikende gevolgen hebben. Jaar
lijks trekken tientallen mensen bij
voorbeeld de duinen in om bramen
te plukken. "Het oogsten van die
vruchten kan natuurlijk geen
kwaad. Wat de meesten echter niet
beseffen is dat het duin van die
plukacties te lijden heeft. Het duin
wordt vertrapt en de zandheuvels
gaan verstuiven".
Hoewel ook aan dit natuurbederf
op kleine schaal de nodige aan
dacht wordt besteed, richt de ver
eniging zich ook heel sterk op de
voorkoming van grove aantastin- ALPHEN AAN DEN RIJN - BVO staat op een keerpunt in Ontspannen blikt Ben Ponsioen in
gen van de natuur De grootste haar ontwikkeling als basketbalclub. Drie jaar lang heeft dc lerarenkamer van het Ashram-
kade deUaankgVvan de Dufnweg' ^iner Ben Ponsioen keihard gewerkt om de onder zijn Drie™*
"De duinen en het achterland wer- hoede al jaren eerder gestarte junioren om te vormen tot achtereen ontmoet BVO het Rol
den hierdoor van elkaar geschei- een volwaardige seniorengroep. In Alphen werd een ver- terdamse AMVJ. ongeslagen kop-
den. Dat heeft nogal wat conse- lenging verwacht van de jeugdsuccessen en een kam- loper in de rayon hoofdklasse en
quenties voor de in de duinen le- ninpn«;rhan IppIt tnt Hp mncrpliikhpHpn fp hphnrpn titol houder van de nationale beker. De
vende dieren. De padden bijvoor- P^nscftap leek toitüemog<elij klheden te behoren. De titel- eersle twee duels hebben een
beeld moeten de weg oversteken kansen heelt BVO echter niet langer in eigen hand, maar plaats in de cupfinale als inzet, het
derde en belangrijkste treffen
geldt de competitie. AMVJ heeft
op de ranglijst een voorsprong van
vier punten op de Alphenaren en
weet zich bij winst op BVO verze
kerd van het kampioenschap en de
daaraan verbonden promotie. Wint
BVO dan moet AMVJ nog min
stens één keer verliezen om een be
slissingsduel te krijgen.
Er komen steeds meer auto's over
de weg waardoor steeds meer die
ren de overkant nooit halen".
Polder
Ook het verdwijnen van de
Noordzijdepolder is de natuurbe
schermers een doorn in het oog. De
polder is de laatste decennia omge-
spoten tot bollengrond terwijl er
bovendien campings werden ge
vestigd. #Het gevolg van het ver
dwijnen van de weidegrond is vol
gens Verkade en Passchier dat de
slobeend, grutto, tureluur en wa
tersnip daar niet meer voorkomen.
"Veel mensen begrijpen niet dat
je vogels niet zomaar ergens an
ders naar toe kunt sturen. Neder
land is zo volgebouwd dat elk stuk
je weidegrond hard nodig is als
fourageer- en broedgebied voor
weidevogels. Wanneer weidegrond
verdwijnt, kunnen de vogels ner
gens anders heen", zet Verkade
uiteen.
De viering van het twintigjarig
bestaan van de vereniging staat,
gezien de bedreiging van het ge
bied, geheel in het teken van de be
scherming van de Hogewegpolder.
Volgens de bestuursleden spreekt
een polder op zichzelf de mensen
niet voldoende aan. Daarom is er
gezocht naar iets wat in de polder
gebeurt dat wèl tot de verbeelding
spreekt.
Nadat in het dorp Groot Ammers
een ooievaarsnest is gebouwd wor
den steeds vaker ooievaars in de
omgeving van Noordwijk gesigna
leerd. Mochten de vogels een onbe
dwingbare nestdrang krijgen dan
moeten ze Noordwijk tot op heden
links laten liggen want de bloe-
menbadplaats beschikt niet over
een ooievaarsnest. De Vereniging
voor Vogel- en Natuurbescher
ming Noordwijk brengt daar ver
andering in.
De natuurbeschermers bieden
de gemeente Noordwijk een ooie
vaarspaal aan in de Hogewegpol
der. Dat betekent overigens nog
niet dat er al volgend jaar jonge
ooievaars mogen worden ver
wacht. "De kans is maar heel klein
dat een ooievaarspaar ooit Noord
wijk zal kiezen als plaats voor de
kraamkamer. Dat betekent natuur
lijk niet dat je ze de gelegenheid
niet moet bieden. Bovendien kun
nen we met het ooievaarsnest de
aandacht vestigen op de polder en
vooral de bescherming van het
weidegebied", aldus de bestuursle
den.
Burgemeester mr. J.M. Bonnike
zal zaterdag om 15.00 uur de paal
officieel in 'gebruik' stellen. Ook
na de feestelijkheden gaat de ver
eniging rustig door met haar op
voedende en beschermende werk
zaamheden. Verkade en Passchier
aarzelen geen moment als hen ge
vraagd wordt naar hun grootste
wens op het gebied van de natuur
bescherming: "Tussen Noordwijk
en De Zilk moet een nationaal park
worden ingesteld. Bovendien zou
er eigenlijk een reservaat moeten
worden gemaakt voor weide- en
waddenvogels. Zo'n reservaat zou
een rustplaats moeten zijn voor de
vogels waar ze ongestoord kunnen
fourageren en broeden. De steltlo
pers en eenden vormen een be
dreigde groep. Een beetje extra be
scherming is beslist geen overbo
dige luxe".
er is nog één laatste strohalm.
door
Hans Jacobs
"Een zwarte tulp zal nooit bestaan. Zwart ontstaat door
alle. kleuren bij elkaar te voegen. Omdat een tulp
erfelijk beschouwd niet alle kleueren in zich heeft, zal
er dus ook nooit een echte zwarte tulp kunnen ont
staan. Het beste wat we kunnen bereiken is een tulp
met een diep-purpere kleur die bijna zwart lijkt".
L. Schoorl uit Lisse,
plaatst enkele kanttekeningen
bij de opwinding die tijdens de
Westfriese Flora ontstond rond
daar tentoongestelde 'zwar
te' tulp Een zwarte tulp zal er,
ondanks alle inspanningen
veredelaars, nooit komen, be
weert de Lissenaar evenwel.
Schoorl houdt zich al jaren
lang bezig met het veredelen van
tulpen. Veredelaars proberen
door kruisingen de erfelijke ei
genschappen van planten of die
ren te wijzigen. Zo kunnen in de
plantenwereld door kruising van
de ene plant met de andere nieu
we kleuren, een betere houd
baarheid, minder ziektegevoélig-
heid of een vroeger bloeitijdstip
ontstaan.
Hoewel kruisingen de vreemd
ste resultaten kunnen opleveren
moet een bepaalde eigenschap
wèl in een plant aanwezig zijn
om die 'eruit te kunnen halen'.
"Omdat, eenvoudig gezegd, in
het erfelijk materiaal van de tulp
de kleur zwart niet voorkomt,
kun je eindeloos doorkruisen
zonder dat ooit de zo gewilde
zwarte schoonheid ontstaat",
legt Schoorl uit.
Als voorbeeld van een vreemd
resultaat van een kruising noemt
hij de kruising van twee witte
tulpen. Iedere leek zou denken
dat de nakomelingen van deze
kruising eveneens wit zijn. Dat
blijkt echter lang niet altijd het
geval. Heel vaak leveren twee
witte ouders een rood kind. "De
oma's en opa's van dat rode kind
hebben dan in hun erfelijk mate
riaal rood opgeslagen gehad.
Door een speling van de natuur
komt die erfelijke eigenschap
weer boven en krijg je een rode
tulp".
Het veredelen van planten is
overigens een karwei dat zeer
veel tijd vraagt. De veredelaar
begint zijn bezigheden met het
stellen van een doel. Zo is
Schoorl al jaren bezig een tulp te
kweken die lelievormig is en bo
vendien vanaf Kerstmis met
goed resultaat kan worden ge
trokken (trekken is het vervroe
gen van de bloei door eerst een
koude- eh vervolgens een warm
tebehandeling).
Er bestaan lelievormige tulben
en tulpen die vroeg in bloei zijn
te trekken. Schoorl hoopt door
middel van kruisingen de erfelij
ke eigenschappen van deze twee
samen te voegen en een vroege
lelievormige tulp te krijgen.
Het praktische veredelings-
werk begint in het voorjaar wan
neer de tulpen bloeien. Schoorl
plukt meeldraden van de ene
tulp (de vader) en brengt het
stuifmeel hiervan aan op de
stamper van een andere tulp (de
moeder). Na deze bevruchting
vormt de bloem zaden die in juni
worden geoogst. Half november
worden de zaden uitgezaaid
waarna in het daarop volgende
voorjaar de eerste bolletjes kun
nen worden geoogst. "Deze eer
ste oogstprodukten lijken nau
welijks op echte tulpebollen. Ze
zijn maar een halve millimeter
groot", vertelt hij.
In de vier jaren na de eerste
bollenoogst. wordt de bol elk na
jaar geplant en een paar maan
den later geoogst. Elk jaar wordt
de bol iets groter. Het jaar daarna
is dan eindelijk het moment aan
gebroken waarop de tulp voor
het eerst bloeit. Dan pas kan de
veredelaar zien of zijn inspannin
gen iets hebben opgeleverd. In
het gunstigste geval is de krui
sing gelukt. Dan moet echter het
gewas nog worden vermeerderd.
Al met al gaan er tussen zaai en
het moment dat er een nieuw tul
peras te koop is, al gauw twintig
jaar overheer).
Schoorl vertelt dat er nog een
tweede manier is om tulpen te
veredelen. Vooral voor het ver
krijgen van nieuwe kleuren
wordt gebruik gemaakt van be
straling. Door de straling veran
deren de erfelijke eigenschap
pen. Met een beetje geluk veran
dert de kleur van de plant van
bijvoorbeeld geel naar rood.
"Stralingsmutanten, zoals die
nieuwe plantesoorten officieel
heten, zijn altijd toevalstreffers.
Je weet nooit wat je als resultaat
zult krijgen".
Tulpen zijn er in tientallen ver
schillende kleuren, soorten en
maten. Dat impliceert echter vol
gens Schoorl allerminst dat vere
deling niet langer nodig zou zijn.
"Als er niet regelmatig vers
bloed in de 'tulpenfamilie' wordt
gepompt, zal deze bloem toch
steeds verder degenereren. Bo
vendien hebben we nog steeds
niet het schaap met de vijf poten
gevonden".
Onder het 'schaap met de vijf
poten' verstaat de Lissenaar een
tulp die het hele jaar rond in
bloei te trekken is. die goed
houdbaar en weinig gevoelig
voor ziekten is en die bovendien
in vele kleuren verkrijgbaar zal
zijn. Schoorl vertelt dat de vere
delaars zich de laatste jaren meer
en meer zijn gaan richten op het
BVO staat op keerpunt in basketbalseizoen
beert natuurlijk iedereen te hou
den. In een plaats als Alphen hoort
een ploeg op landelijk niveau. De
spelers trekken weg om te stude
ren. Het bijelkaar houden van een
groep is dan ook het moeilijkste
dat er is. Wat er aan het einde van
dit seizoen gebeurt als we geen
kampioen worden weet ik niet.
Een aantal jongens studeert al bui
ten Alphen, anderen komen dit
jaar van school af. Wat gaan ze
doen?".
De keuze van zijn spelers bepaalt
in belangrijke mate ook de keuze
van Ponsioen. "Ik voel er niets
voor om volgend seizoen met een
stelletje afvallers verder te gaan.
Bij de adspiranten ben ik begon
nen met het opbouwen van een
team. Toen ik de positie als coach
van het eerste team drie jaar gele
den aannam heb ik gezegd dat ik
door zou gaan totdat mijn groep
'senior' geworden was en daarna
wel zou zien. We zijn nu op dat
punt aangeland. Het hangt van
veel factoren af wat er gaat gebeu
ren. maar ik heb er geen moeite
mee om weer opAieuw te begin-
Opbouw
'Het is jammer dat we bij BVG
niet genoeg kader hebben om een
stijgende lijn door te trekken. Er is
te weinig begeleiding, we kunnen
niet vroeg genoeg beginnen. Op
papier hebben we voldoende ge
kwalificeerde trainers, maar door
studie en militaire dienst kunnen
of willen een aantal mensen geen
training geven. Dan kom je weer
bij goedwillende vrijwilligers te
recht en valt de opbouw toch lang
zaam weg. Er staat niemand klaar
om de spelersgroep van nu te ver
vangen", aldus Ponsioen.
"Spelers van buiten halen zoals
andere clubs doen is tegen ons ver-
enigingsbeleid. Misschien dat je
dat toch een keer moet doen om
hogerop te komen. Als je niet rit
selt blijf je steken. Het geeft na
tuurlijk ook weer problemen. El-
bert Mol heeft het heel moeilijk om
als eenling, als nieuwkomer in een
groep die al jaren samenspeelt, in
mijn strakke systeem te functione
ren. Ik denk ook niet dat hij opti
maal speelt, maar het is een keuze
die je maakt. Het spelersverloop is
een van de slechtste zaken in het
basketbal, maar ie ontkomt er niet
aan. In een plaats ais Alphen al he
lemaal niet, maar bij Leiderdorp
zitten ze er ook mee. Die ploeg had
al lang in de eerste divisie moeten
spelen. Ik vind ze sterker dan
AMVJ en als we in de competitie
van AMVJ winnen zijn we er nog
lang niet. We moeten ook nog naar
Lokomotief en Leiderdorp". Beide
ploegen ontmoeten elkaar in de an
dere halve finale van de beker.
'Ik zal overigens niets achter de
hand houden voor die laatste wed
strijd tegen AMVJ Dat heelt hele
maal geen zin. Kintor Ouwens
(coach van AMVJ, red.) is al vier
keer komen kijken AMVJ kent
ons en wij kennen hen. In Rotter
dam zün we ondanks slecht spelen
met een press nog heel dicht bij de
winst geweest. Veel zal afhangen
van de vorm van de dag en of bij
voorbeeld Paul van Solm mee
speelt of niet. We zien wel, het is
leuk zo'n serie te hebben. Wat dat
betrelt denk ik dat de strijd in dit
rayon sterker is dan die in de eerste
divisie".
'inkruisen' van ziekteresistentie.
Een plant die erfelijk bestand ge
maakt is tegen een bepaalde
ziekte kan deze ziekte niet krij
gen. Bestrijdingsmiddelen zijn
dan, althans voor wat betreft die
ene ziekte, niet meer nodig. "Er
worden steeds meer chemische
middelen verboden. Het is daar
om heel belangrijk planten te
kweken die niet zo snel ziek wor
den", legt Schoorl uit.
Daarnaast is ook de houdbaar
heid van de bloem een punt van
zorg voor de veredelaar. Bloe
men die worden geëxporteerd
zijn al gauw een paar dagen on
derweg. Alleen lang houdbare
bloemen zullen in verre landen
nog een paar dagen de boel kun
nen opfleuren.
Maar ook het zoeken naar nieu
we kleuren blijft volgens Schoorl
belangrijk: "Er bestaan al veel
soorten tulpen. Om echter de be
langstelling voor deze bloem
groot genoeg te houden moet je
telkens met iets nieuws op de
markt komen. Zo werkt het nu
eenmaal".
bestaat uit twee delen. In
het najaar zijn er al vijf lessen ge
weest. Voor de komende vijf les
sen zijn echter nog plaatsen be
schikbaar. Vooral de aanleg en
het onderhoud van de tuin zullen
in deze lessen worden belicht.
Gegadigden kunnen zich opge
ven bij K&O-Katwijk aan de
Sluisweg 16, telefoon 01718-
16400. Het cursusgeld bedraagt
37,50 gulden. Haast is wel gebo
den want de cursus begint van
avond.
De volksuniversiteit K O in
Katwijk organiseert een cursus
voor mensen die wel een tuin
hebben maar met goed weten
'wat ze ermee aan moeten'. De
Voor verschillende ziekten en
plagen bestaan biologische be
strijdingsmiddelen. Brandnetel-
gier bestrijdt verschillende in
secten waaronder bladluizen en
is bovendien werkzaam als blad
bemesting. Schimmelziekten
kunnen worden bestreden met
een heermoesthee. Laat 30 gram
heermoesstengels 20 minuten in
ruim water koken. Zeef de thee
wanneer die is afgekoeld en los
er een theelepel groene zeep in
op. Voor gebruik moet de thee
worden aangelengd (drie delen
water op een deel thee) en met
een bloemenspuit worden ver
spoten.
MONICA WESSELING
„Als ik aan de andere kant zou
staan, wist ik het wel", verklaart
Ponsioen, ..Dan liet ik die beker
verder schieten en concentreerde
ik me op de competitiewedstrijd.
Ik ben overigens wel blij met deze
serie. Het is een soort play-off,
waarin wij met een 0-1 achterstand
(het eerste treffen werd door BVO
met 70-66 verloren, red.) beginnen.
Voor ons is het de laatste strohalm
om dit seizoen nog wat te bereiken.
Als AMVJ wint dan bestaat er geen
twijfel over wie de beste is. Daar
doe ik verder niet moeilijk over".
"Natuurlijk zijn wij dit seizoen
begonnen met de gedachte kam
pioen te worden. Ik had er jeugd
van niveau bij gekregen en dacht
dat het wel zou lukken. Wij hebben
dit jaar twee keer pech gehad. Te
gen AMVJ was Elbert Mol gebles-
serd en een week later tegen Lei
derdorp miste ik vier spelers. Op
dat moment was Leiderdorp, dat
met een nieuwe coach en enkele
nieuwe spelers is begonnen net in
gespeeld geraakt en verloren we in
de slotfase. Ik wil daarop toch niet
de schuld voor onze achterstand
schuiven. Bij basketbal verlies je
altijd wel een keer. Dat moetje in
calculeren. Dit is een sterk rayon,
het sterkste in het land. AMVJ
moet ongeslagen blijven om kam
pioen te worden, dat zegt toch wel
wat. Ik pleit dan ook voor een play
off systeem waarin de bovenste
ploegen om het kampioenschap
spelen. En een versterkte promo
tieregeling".
Doorstroming
Ponsioen wijst op het probleem
dut BVO samen met teams als Lei
derdorp en MSV al enkele jaren
heeft. "De doorstroming in de bas-
ketbalbond is vreselijk langzaam.
Een ploeg kan maar promoveren,
terwijl wij en Leiderdorp bijvoor
beeld makkelijk op landelijk ni
veau mee kunnen draaien. Je komt
echter niet over die drempel heen.
De spelers worden dan ongeduldig
en gaan naar een andere vereni
ging, waardoor je dan een jaar later
wéér geen kampioen wordt. Bij
Leiderdorp is dat heel sterk. Die
hebben al jaren een goede jeugdaf
deling, maar hun spelers worden
steeds weggeplukt".
"Ik heb er geen moeite mee als
een speler van mij ergens anders
hoger wil gaan spelen, maar je pro-
