'In zand kun je
alles beginnen'
Denen tegen
wil en dank
Europeanen
Reportage
Nederlander Weekt gipskruid in de woestijn
Achtergrond
WOENSDAG 26
PAGINA 17
Van zichzelf zegt hij een zakkenvuller te zijn. Zeker geen idealist. Wel een pionier die
dit winterseizoen een miljoen takken gipskruid uit een hectare woestijngrond
stampt. Hij schept daarmee werkgelegenheid voor enkele tientallen Egyptenaren en
draagt met de export van deze bloemen naar Nederland (nog) bescheiden bij aan de
broodnodige buitenlandse reserves voor het regime in Cairo.
Joop Gerrits uit Sloten begon september vorig jaar aan een voor Egypte uniek
commercieel project. Op de familiegrond van Ibrahim Nafel in Ismailia, een aan het
Suezkanaal gelegen stad op ruim honderd kilometer van de hoofdstad Cairo, en met
een beginkapitaal van 140.000 gulden bouwde hij van boomstammetjes en doorzich
tig plastic een luchtig "warenhuis", irrigeerde de bodem met een druppelsysteem en
spande boven de planten draden met 150-watt-lampen om, ter stimulering van de
fotosynthese tijdens de nachtelijke uren, de kassa nog harder en sneller te laten
rinkelen. Niettemin verschafte Egypte zich met de Nafel-Gerrits-onderneming de
primeur van 's lands eerste bloemen-exportbedrijf.
door
Taco Slagter
Het Afrikaanse continent is geen
onbekend terrein voor Gerrits.
Van huis uit gèpokt en gemazeld
in het tuinbouwbedrijf en de
bloementeelt werkte hij onder
meer voor een Italiaans bedrijf al
eerder in Egypte om de sperzie-
bonenteelt te begeleiden. Daarna
begon hij voor zichzelf in Kenia
eveneens met export van bloe
men. Over die periode spreekt
hij nog met veel heimwee.
"Afrika is het laatste stuk para
dijs op aarde, maar de politiek
heeft er helaas een puinhoop van
gemaakt", zegt hij ietwat melan
cholisch. "Ondanks alle proble
men in Egypte ben ik toch blij er
weer terug te zijn. Het is nu m'n
twaalfde jaar in dit land. Egypte
naren zeggen: wie het water van
de Nijl heeft gedronken, komt te
rug. Het leeft hier. Op Schiphol
staat alles op z'n plaats; het vlieg
veld van Cairo oogt als een cha
os. Dat staat me meer aan. Het is
hier moeilijk werken, maar je
hebt er zoveel meer vrijheid. Ik
kan niet meer tegen dat leven in
een keurslijf. Begrijp je nu waar
om ik hier in die hitte bloemen
sta te snijden?"
Ibrahim Nafel ontmoette hij
tijdens het eerste verblijf in
Egypte bij toeval. "Ik werkte in
de delta en had onderdelen no
dig voor het irrigatiesysteem. We
bleven met elkaar in contact. Op
den duur werd het plan geboren
op land van zijn familie bloemen
te gaan kweken. Broers van Ibra
him gebruikten een deel van de
grond al voor fruitteelt. Maar er
lag nog genoeg braak. We beslo
ten te experimenteren met een
hectare, met de bedoeling een
eventueel zakelijk succes te pro
longeren."
Op de maagdelijke grond ging
Gerrits met ingehuurde jonge
krachten uit Ismailia hard aan de
slag. De watervoorziening vorm
de geen probleem. Langs het
landgoed loopt een zoetwaterka
naal, waaruit gratis en ongelimi
teerd water mag worden betrok
ken. Gerrits legde een netwerk
van slangen aan dat later via
druppelregelaars voor de bewa
tering van de bloemen zou moe
ten zorgdragen. Tussen Nafel en
de Nederlander werd een werk
verdeling afgesproken. Joop zou
zich met de teelt bemoeien; Ibra
him stelde zich verantwoordelijk
voor de export. De derde deelne
mer in dit proefbedrijf, Gerrit
Barnhoom uit Katwijk, zou in
Nederland met het transport van
de bloemen naar de veiling in
Aalsmeer worden belast. En zo
geschiedde.
Stekjes
Met de pootplantjes was al di
rect iets bijzonders aan de hand.
Voor de Egyptische douane wa
ren de stekjes uit Nederland
geimporteerd, maar in feite had
den ze eerst wortel geschoten in
Israël. Zo gaat dat in een land dat
door interne en buitenlandse po
litieke problemen de vrede en de
daaruit normaal gesproken
voortvloeiende handelsbetrek
kingen met het joodse buurland
niet openlijk mag belijden ten
opzichte van de Israël vijandige
Arabische broeders. Gerrits en
Nafel willen over deze kostbare
en tevens lachwekkende con
structie liever niet praten.
Wel wil de Nederlandse bloe-
menkweker iets zeggen over het
doornenpad dat moest worden
bewandeld, voordat de jonge
gipskruidplantjes in Ismailia in
de grond stonden. "Dit land gaat
gebukt onder een verstikkende
bureacratie. Van de eerste zen
ding zijn ten minste vijfduizend
planten verrot op het vliegveld
van Cairo. De douaneambtena
ren maakten net zolang proble
men over de invoer totdat ze on
bruikbaar waren. Daartegen ben
ik hels te keer gegaan. Het ver
wonderde me dat het hielp. De
import gaat nu probleemloos; de
export laat soms nog te wensen
over".
In december vorig jaar oogstte
Gerrits de 'eerste snee' van hon
derdduizend takken 'Gypsophi-
lia'. Twee keer per week haalt hij
samen met de lokale bloemen-
snijders er 25.000 takken af. Die
worden in emmers verzameld, in
een nabijgelegen woning door
een doofstomme jongen verder
verzorgd en verpakt in dozen, die
van de lokale markt worden be
trokken. Om de bloemen goed te
Verwarming
De geavanceerde manier waar
op de bloemenkweker het pro
ject aanpakt, leidt soms tot ver
warring bij de plaatselijke bevol
king. Gerrits: "We laten 's avond
en 's nachts in totaal zeven uur
de lampen boven de bloemen
branden. De mensen in de buurt
begrepen daar niets van. Al dat
licht wekte de nieuwsgierigheid.
De mensen waren ervan over
tuigd dat er bij de Nafels een
bruiloft gaande was, waarvan zij
geen weet hadden. Ik geef toe
dat die slierten lampen veel weg
hebben van een feestverlichting.
In commercieel opzicht is dat ei
genlijk ook zo. De bloemen
schieten de grond uit".
Al duizenden jaren komen de
landbouw- en tuinbouwproduk-
ten hoofdzakelijk uit de met
vruchtbaar slib overdekte Nijl-
delta en de smalle vallei langs de
river. De rest van het land be
staat uit een onherbergzame
woestijn. Ontginning van deze
zand- en rotsgronden op grote
Joop Gerritsen: 'De toekomst van Egypte ligt in de woestijn', (foto gpdi
houden voegt Gerrits aan het wa
ter waarin ze worden bewaard
een bepaalde stof toe, waarvan
hij omwille van de concurrentie
de naam niet wil noemen. Naar
zijn zeggen behoudt het gips
kruid op die manier de kwaliteit
tijdéns het transport per vlieg
tuig naar Nederland. Maar dan
mag de verzending tot aan Aals
meer niet meer dan twee dagen
duren.
Deze maand is Gerrits begon
nen een de tweede opbrengst
van de planten en over acht we
ken kan er nog een derde keer
het mes in worden gezet. Alleen
de winter leent zich voor de ex
port. In het voorjaar kan de Eu
ropese markt zichzelf weer be
druipen".
schaal is vanwege het ontbreken
van geld en technische kennis
een zeldzaamheid. Door de over
bevolking en de sociaal-econo
mische problemen kan Egypte
bij lange na niet in de eigen voed-
selbehoeften voorzien. Woestijn-
gronden in cultuur brengen zou
dat probleem kunnen terugdrin
gen.
"Je kunt in zand alles begin
nen", zegt Gerrits, terwijl hij in
kleermakerszit het stof door de
vingers laat lopen, "mits je be
mest en de bodem de juiste mi
cro-elementen, zoals koper en
zink, bevat. Er is in Egypte ge
noeg land en water. Maar het
zoutpercentage in de bodem is zo
vreselijk hoog. Door middel van
de zogenaamde omgekeerde os-
Het 'warenhuis' van de Nederlandse kweker.
mose zou je er heel wat zout kun
nen uithalen, maar dat kost
smakken geld. Bovendien ont
breekt het de Egyptenaren aan
kennis op dit terrein en is er heel
moeilijk aan de chemicaliën voor
dit proces te komen".
Joop Gerrits is ervan overtuigd
dat hij in de toekomst voor zich
zelf en voor de Egyptische staat
met bloemen veel buitenlandse
valuta kan verdienen. Mits Cairo
bereid is de juiste voorwaarden
te scheppen. "Niets gaat hier
over rozen. De tegenwerking die
je op de meest lullige punten van
het regeringsapparaat onder
vindt, maakt je hopeloos. Voor
dit bedrijf heb ik veel kunstmest
nodig. Maar de bureacratie die je
moet doorstaan voor een zak
kunstmest, tart elke beschrij
ving. Je moet er tenminste dertig
formulieren voor invullen. Ik
heb nog het geluk dat de vader
van Ibrahim voorzitter is van de
landbouwcoöperatie. Daar valt
nog wel eens iets mee te regelen.
Met de onderdelen voor irrigatie
systemen is het idem dito. Een
pomp is overal leverbaar, maar
god verhoede dat je een lekke
pakking moet vervangen. Land
bouwprojecten komen soms
vanwege zo iets onbenulligs
compleet stil te liggen".
Goedkoper
Niettemin is volgens de Neder
landse tuinbouwpionier in verre
landen veel te bereiken met bloe
menteelt in woestijngebieden.
"Je kunt in Egypte tientallen ma-t
len goedkoper je produkten ex-'
porteren. Water is gratis, dieselo
lie voor je pompen kost zes cent
per liter en voor een kilowatt
stroom betaal je tien cent. Bo
vendien liggen in vergelijk met
westerse landen de loonkosten
bijzonder laag. Ik betaal mijn
mensen tien gulden per dag. Dat
is dertig tot vijftig procent meer
dan het gemiddelde inkomen".
Gerrits vergeet er bij te vertel
len dat hij maar een deel van het
jaar werk kan bieden. De kans op
werkloosheid voor deze arbei
ders voor de rest van de tijd is
niet gering. Daar staat echter te
genover dat hij deze mensen een
vak bijbrengt, waarmee ze even
tueel later zelf wat kunnen on
dernemen.
In de visie van de Nederlander
ligt rationeel bekeken in de
woestijn de toekomst van Egyp
te. "Het land heeft naast de eigen
voedselvoorziening een grote be
hoefte aan hoogwaardigde ex
port van land- en touwbouwpro-
dukten. Met buitenlandse hulp
kan daar op den duur aan wor
den voldaan. In heb verstand van
bloementeelt en zie daarin een
grote markt die met betrekkelijk
weinig investeringen kan wor
den bediend. Egypte kan met la
ge produktiekosten een grote
concurrent van Israël worden.
Dit buurland heeft in de winter
nu nog een groot aandeel in de
export van bloemen naar Euro
pa. Daarin kan met niet al te veel
moeite snel verandering in wor
den gebracht".
Met zo'n uitspraak lijkt Gerrits
zichzelf te overbluffen. Maar niet
weersproken kan worden diens
succes met de 'Gypsophilia'. Om
te bewijzen dat er veel mogelijk
is neemt hij je mee naar een stuk
je woestijngrond iets verderop
van de met plastic overkapte
boomstammetjes. Tot je verba
zing bloeien in een onoverdekt
bed enkele rozenstruiken. Hij
heeft er naar zijn zeggen niets
aan gedaan. Geen bemesting,
geen ziektebestrijdingsmidde
len. Net zoals een huiskamer
plant af en toe wat water gege
ven. "Je ziet het," zegt hij met
trots in de stem, "een bosje rozen
uit Egypte in een Nederlandse
huiskamer behoort tot de moge
lijkheden. Ik moet nog uitprobe
ren of de in Nederland peperdu
re witte roos het hier goed doet.
Voorwaarde is veel licht. Nu, dat
is er in deze zandbak voldoende.
Lukt het in het nieuwe wintersei
zoen met Nafel door te gaan, dan
zitten wi,i op rozen'.
KOPENHAGEN - ,.Wü zijn een
volk van twijfelaars. We nemen do
juiste beslissing, maar daarna lo
pen we ervoor weg of veranderen
haar weer. Denemarken is niet
voor niets het land met de meeste
echtscheidingen. Wij zijn niet zoals
de Duitsers. Die nemen de verkeer
de beslissing, maar houden daar
aan vast".
De Deense volksaard in een no-
tedop. Een verzuchting uit de
mond van een Deense diplomaat
die dagelijks van nabij meemaakt
hoe die houding zijn land in het
Europese politieke krachtenveld
steeds weer in moeilijkheden
brengt. Deze week moeten de De
nen opnieuw zo'n 'juiste' beslis
sing nemen.
door
Hans de Bruijn
Drie miljoen Denen mogen mor
gen naar de stembus om in een re
ferendum een oordeel te geven
over de hervorming van de Euro
pese Gemeenschap, waarvan zij
sinds 1973 deel uitmaken. Maar het
staat - ongeacht de uitkomst - vast
dat de Denen zich zullen blijven af.
vragen of zij wel de juiste beslis
sing hebben genomen.
Denemarken is geen enthousiast
lid van de EG, zoals Nederland.
Ook in 1972 was een referendum
nodig om de Deense stemming te
peilen. Vier op de tien Denen ble
ken tegen. De zes anderen lieten
zich overhalen, niet uit Europese
gezindheid, maar omdat het in het
economische belang van Denemar
ken leek.
Anno 1986 liggen de kaarten wat
anders. De Denen zijn er achter ge
komen dat het in de EG niet alleen
om economische belangen gaat,
maar ook om samenwerking op
buitenlands-politiek, sociaal en
zelfs cultureel gebied, terwijl
steeds meer nationale bevoegdhe
den aan de EG worden overgedra
gen. En daarmee hebben zij in 1972
geen rekening gehouden.
Niet kunnen houden, zeggen de
EG-tegenstanders, omdat de toen
malige politici de bevolking alleen
de economische voordelen als
worst voorhielden. „Hadden we
toen geweten wat we nu weten,
dan zou Denemarken nooit lid ge
worden zijn", beweert Else Ham-
merich van de linkse Deense
Volksbeweging tegen de EG, een
op duizenden vrijwillige actievoer
ders steunende organisatie.
Wat is er dan voor vreselijks
gaande in de Gemeenschap? Het
referendum van morgen gaat over
het pakket aan hervormingsmaat
regelen, waartoe de regeringslei
ders van de EG in december in Lu
xemburg besloten. Samengevat:
een soepeler besluitvorming, be
perking van het veto-recht, meer
bevoegdheden voor het Europees
Parlement en meer samenwerking
op buitenlands-politiek gebied.
Geen hemelbestormende maat
regelen; men sprak zelfs van een
'mini-pakket'. Maar de Denen had
den liever een 'micro-pakket' ge
zien. Ook de centrum-rechtse min
derheidsregering van premier Poul
Schlueter, die desondanks met het
pakket instemde. Tot tweemaal toe
echter stemde de linkse meerder
heid die instemming weg.
Enquête
Schlueter besloot - uniek, na een
dubbele parlementaire uitspraak -
via een referendum het volk te
hulp te roepen. Volgens de laatste
enquêtes kiest opnieuw 60 procent
van de Denen voor de EG. De so
cialistische meerderheid onder lei
ding van oud-premier Anker Joer-
gensen, heeft al laten weten dit ad
vies - want meer is het referendum
niet - te zullen respecteren.
Maar dat betekent niet dat Dene
marken vanaf vrijdag weer van
harte EG-lid is. De Denen zijn en
blüven een eigenzinnig volkje.
„Wij hechten erg aan onze onaf
hankelijkheid en souvereiniteit".
aldus Else Hammerich. „Gewone
mensen moeten de mogelijkheid
hebben om hun eigen samenleving
vorm te geven. Als je eigen wetten
maakt heb je macht. In de EG is
dat niet mogelijk".
Bovendien voelen de Denen zich
eerder Skandinaviêr dan Europe
aan. Met vooral de Noren en Zwe
den delen zij cultuur, taal en
Noordse identiteit. Een samenwer
king met landen waaraan de Skan-
dinavische buren niet kunnen
meedoen, zoals de EG. is voor de
Denen onlogisch.
De tegenstanders zien in het EG-
pakket de eerste stap op weg naar
een Europese Unie. het Europa
zonder grenzen waarin nationale
verschillen vervagen. Dat is voor
hen een schrikbeeld, hoezeer ook
Schlueter beweert dat hij dat niet
wil. „Die Europese Unie zal er in
onze tijd niet komen. Misschien
maken mijn kleinkinderen dat
mee, maar dat is dan hun zaak",
zegt hy tijdens een partijbijeen
komst in een gymnastieklokaal in
Virum, een conservatief bolwerk
ten noorden van Kopenhagen.
Geen extra bevoegdheden voor
het Europees Parlement dus, die
de Deense onafhankelijkheid kun
nen aantasten. Geen afschaffing
van het veto-recht, waardoor de
meerderheid in de EG Denemar
ken maatregelen kan opleggen die
het niet wil.
Vooral dat laatste is een doorn in
het oog van de linkse meerderheid.
„We willen onze vrijheid terug", al
dus Hammerich, die lid is van het
Europees Parlement waar zij met
nog drie leden van haar beweging -
een kwart van de hele Deense af
vaardiging - haar anti-EG-gevoe-"
lens uitdraagt.
Milieu
De Denen hebben de strengste
normen in Europa op het gebied
van milieu, arbeidsomstandighe
den en gezondheidszorg. Zij zijn
bang straks - via een stemming in
de EG die zjj niet meer kunnen
blokkeren - gedwongen te worden
zich te richten naar de grootste ge
mene deler in Europa. Weliswaar
blijft op een beperkt aantal terrei
nen een veto mogelijk, maar dat
vindt de oppositie onvoldoende.
Hoewel de Denen zich alleen
over het hervormingspakket hoe
ven uit te spreken, wordt het refe
rendum vooral door de regering
gezien als een stem voor of tegen
het EG-lidmaatschap. De regering
weet dat de meerderheid van de te
genstanders van de hervormingen
niet wil dat Denemarken de EG
verlaat. Door - tol ongenoegen van
de oppositie - deze koppeling aan
te brengen wordt het hen straks
moeilijker gemaakt 'nej' te stem
men.
„Uittreding uit de EG zou voor
een open economie als de Deense
rampzalige gevplgen hebben", be
nadrukt de libérale minister van
buitenlandse zaken Uffe Elleman-
Jensen dan ook. Voor dat gegeven
hebben ook de sociaal-democraten
van Joergensen oog. In tegenstel
ling tot Hammerich. „Er zijn din
gen die je niet kan verkopen. Waar
digheid, zelfstandigheid en demo
cratie bijvoorbeeld", zegt zij.
Ëngelse prinses
naar jubileum
anglicanen in
Den Haag
Prinses Margaret, zuster van
koningin Elizabeth van Enge
land, hoopt op zaterdag 17 mei
de feestelijke herdenking bij te
wonen van het 400-jarig bestaan
van de Anglicaanse Kerk in Den
Haag. Ook de vroegere aartsbis
schop van Canterbury, Donald
Coggan, heeft het voornemen
hierbij aanwezig te zijn. De
dienst zal worden gehouden in
de (hervormde) Kloosterkerk
omdat de anglicaanse kerk zelf
voor alle mensen die worden ver
wacht te klein is.
De anglicaanse gemeenschap
in Den Haag is de op één na oud
ste buiten Groot-Brittannië. Ze is
ontstaan uit de aanwezigheid
van Britse hulptroepen in Neder
land die de vrijheidsstrijd tegen
het Spaanse bewind ondersteun
den. Tegenwoordig bestaat de
anglicaanse gemeente uit perma
nent of tijdelijk in Nederland wo
nende Engelsen, Amerikanen en
anderen die lid zijn van de Angli
caanse Kerk of haar zusterkerk,
de Amerikaanse Episcopale
Kerk.
Groninger kerken. In de
jaarvergadering van de stichting
'Oude Groninger Kerken' deelde
voorzitter H. G. d^ Olde mee, dat
het bestuur voor 22 historische
kerken restauratie- en herstel
plannen heeft ingediend, in to
taal voor een bedrag van f8,5
miljoen. Daarnaast zijn nog res
tauratieplannen gemaakt voor 10
orgels, voor in totaal ruim f 1 mil
joen.
Het bestuur streeft ernaar, per
jaar zo'n f 1,5 miljoen aan kerk
restauraties te besteden. De ka
pitale restauratie van de oude
kerken in Godlinze en Midwolde
(bij Leek) wordt dit jaar voltooid.
De stichting 'Oude Groninger
Kerken' bezit op dit ogenblik 37
kerken, 2 torens (zonder bijbeho
rende kerk), 1 pastorie en 3 kerk
hoven. Zij nam dit bezit over van
kerkbesturen die financieel niet
meer bij machte waren het in
stand te houden. Ook in Fries
land, Gelderland, Holland en
Zeeland bestaat zo'n kerken-
stichting. In korte tijd hebben zij
hun nut voor de monumenten
zorg ruimschoots bewezen.
Oud-leden NCSV. Vroegere
leden van de in 1985 opgeheven
Nederlandse Christen-Studen
ten-Vereniging (NCSV) hebben
een oud-ledenvereniging opge
richt. Zij hebben er behoefte aan,
met anderen te zoeken naar en te
discussiëren over de betekenis
van het christen-zijn in deze
maatschappij.
De NCSV - die in 1896 werd
opgericht - heeft, volgens de ini
tiatiefnemers van de oud-leden
vereniging, tot het einde van
haar bestaan op allerlei plaatsen
in de samenleving sporen nage
laten. Doel van de nieuwe club
is, elkaar weer te ontmoeten
rond onderwerpen die ook in de
NCSV aan de orde kwamen. Een
'gespreksplatform' dus.
Er komen jaarlijks contactda
gen. Ook willen de oud-leden de
geschiedenis van de NCSV vast
leggen. Zij krijgen daarvoor me
dewerking van het Instituut voor
Missiologie en Oecumenica in
Utrecht.
Afscheid. Zuster Teresini
Metternich zal binnenkort af
scheid nemen als voorzitster van
de overkoepelende organisatie
'Samenwerking Nederlandse
Vrouwelijke Religieuzen'
(SNVR). Zij is vijftien jaar nauw
betrokken geweest bij het beleid.
De laatste vijf en een half jaar
fungeerde zij als voorzitster.
De afscheidsreceptie is op za
terdag 26 april van 5 uur tot half 7
in het restaurant van 'De Vereni
ging' aan het Keizer Karelplein
in Nijmegen.
Dan wordt ook afscheid geno
men van zuster Mariëtte Noor-
dermeer, die tien jaar als mede-
directrice aan het SNVR-secreta-
riaat verbonden is geweest.
Menno Simonsz. De doops
gezinde predikant M. C. Postema
van Middelburg, Goes en Vlis-
singen heeft een boek geschre
ven over Menno Simonsz, in de
zestiende eeuw leider van de
doopsgezinde gemeenten in Ne
derland. Vorige maand was het
450 jaar geleden, dat Simonsz het
ambt van pastoor in het Friese
Witmarsum neerlegde en de
Rooms-Katholieke Kerk verliet.
Zelfs onder zijn geestelijke na
zaten, de doopsgezinden, zijn Si
monsz' gedachten niet zo goed
bekend, schrijft ds. Postema in
de inleiding van zijn boek. "Dat
is te betreuren, want zijn ideeën
waren voor zijn tijd vooruitstre
vend en zijn in sommige gevallen
ook nu nog modern". Voorbeeld:
in Menno's visie horen geloof en
werken bij elkaar; inzicht, woord
en daad vormen een eenheid.
Postema heeft geen boek wil
len maken voor vaklieden maar
voor iedereen. Hij vraagt aan
dacht voor wat bij Simonsz op
vallend en essentieel is en voor
hedendaagse problemen interes
sant of dienstig. Hoofdzaak is de
kennismaking met een man die
in zijn tijd vooraanstaand drager
van de doperse gedachten is ge
weest.
Voor doopsgezinde lezers kan
die kennismaking bijdragen tot
herkenning van eigen diepste ge
voelens. Voor andere christenen
kan ze begrip kweken voor een
visie die anders is dan de hunne
maar waarmee ze toch hun voor
deel kunnen doen bij de tegen
woordige vragen van het kerk-
zijn. Voor niet-gelovenden is de
studie van Postema misschien
een goede confrontatie met een
kerk-criticus uit vroeger dagen,
want dét was Menno Simonsz.
Het boek (getiteld 'Het spoor
van Menno Simonsz' gedachten',
134 bladzijden) is een uitgave
van J.H. Kok in Kampen en kost
f 19,90.
Monument. In Nazareth,
eens de woonplaats van Jezus'
ouders, wordt binnenkort een
standbeeld onthuld voor 'de eer
ste vluchtelingen uit de geschie
denis'. Het zes meter hoge bron
zen beeld stelt Ismaël, de zoon
van aartsvader Abraham, en zijn
moeder Hagar voor. Beiden wer
den door Abraham verstoten. Is
maël wordt beschouwd als de
stamvader van de Arabieren.
Een eerder model werd twee
jaar geleden door onbekenden in
brand gestoken. Op de sokkel
van het nieuwe beeld zijn tek
sten van joodse, christelijke en
islamitische dichters ingekrast,
die de volken oproepen tot vrede
en broederschap. De burgemees
ter en de gemeenteraad van Na
zareth zullen er al het mogelijke
aan doen om het monument te
beschermen.
Priesters. In een boodschap
ter gelegenheid van de rooms-ka-
tholieke 'wereldgebedsdag voor
roepingen' noemt de paus het
priestertekort een van de groot
ste problemen van zijn kerk in
deze tijd. Hij roept alle gelovigen
op, zich in te zetten voor de wer
ving van priesters.
Hervormde Kerk: beroepen
te Wijk (bij Heusden) L. Quist
Middelharnis; aangenomen naar
Terneuzen C. L. de Rooij Zierik-
zee; toegelaten tot de evangelie
bediening en beroepbaar A. For-
rer Emmen, W. van der Zee As
sen, A. Wiebenga Niekerk (Gr.)
en J. Zuur (voorheen christelijk-
gereformeerd) Assen.
Gereformeerde Kerken: aan
genomen naar Ottoland kandi
daat J. H. van der Sterre Amster
dam.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt: bedankt voor Heemse
H. Hidding Bunschoten.
