r a; v
PAGINA 20
RADIO-TV
DONDERDAG 20 FEBRUARI 1986
TELEAC
18.25 Grafische technieken. Les 8: Kleurenlitho-
grafie
NOS
18.55 De Fabeltjeskrant
EO
19.00 Familie Robinson, tekenfilmserie. All.:
Schip aan de horizon
19.25 Ronduit-magazine, jongerenprogramma
NOS
20.00 Journaal
EO
20.28 Een tijd van regen, natuurfilm over dieren in
de Keniase Tsao-vlakte
21.20 Vrije gevangenen. Programma over het leven
van de onderukte3 en gediscrimineerde
christenen in Roemenië
21.30 Van U wil ik zingen, vanuit de Pieterskerk in
Utrecht m.m.v. koren o.l.v. Henny Pomp,
gebr. Brouwer (trompet) en Marianne
Scheurwater (hobo)
21.55 Tijdsein, actualiteitenmagazine
22.55 God verandert mensen, gespreksprogramma
NOS
23.28 Journaal
23.33 Nieuws voor doven en slechthorenden
VRIJDAG
NOS
09.30 Nieuws voor doven en slechthorenden
13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden
AVRO
14.30 Chips die je niet kunt eten, serie over com
puters
14.40 Het droomschip, Duitse serie over een cruise.
Afl. De jurk. Een ontrouw echtgenoot gaat
met zijn vriendin een cruise maken. Hij laat
echter de tickets thuis liggen
15.45 AVRO-Service, -om: 15.45 AVRO's Service
Salon, informatief programma. -16.50
AVRO's Tele-Keuken met Henk Molenberg
17.00 Ik zag twee beren, kleuterprogramma
17.15 Ontdek je plekje, serie filmpjes over de
schoonheid van stad en land. Afl.: Elburg
NOS
17.30 Journaal
AVRO
17.46 Ruud cn Leonie, praatprogramma met Ruud
ter Weyden en Leonie Sazias
NOS
18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden
18.20 Paspoort voor Turken
18.30 Sesamstraat
18.45 Jeugdjournaal
19.00 Journaal
VARA
19.12 Kinderen voor kinderen, muzikaal kinder
programma
20.09 Popeye ontmoet Alladin en de Wonderlamp
tekenfilm
20.30 Bij Koos, gevarieerd programma
21.40 Büch, boekenprogramma
NOS
22.30 Journaal
22.45 Den Haag vandaag, parlementaire rubriek
23.00 Nieuws voor doven en slechthorenden
VRIJDAG
NOS/NOT
09.30 Nieuws uit de natuur. Afl. 13
ROF
10.00 Telebord: It nyste Ijocht I. (herh)
NOS/NOT
10.30 hOns lichaam, serie over het menselijk li
chaam. Afl. Ademhalen
11.00 SchoolTV-Weekjournaal
NOS
13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden
RVU
17.00 Vloedlijn, gevarieerd programma rond het
thema: Werk en werkloosheid
17.30 Einde
18.00 Tik Tak, kleuterprogramma
18.05 Plons, kinderprogramma,
(herh.)
18.10 De smurfen, tekenfilm. (Onder
titeld via teletekstop pag. 199)
18.35 Rondomons. Duitse 13-delige
serie over kinderen uit München en
Rio de Janeiro die regelmatig con
tact met elkaar hebben. Afl.: Ont
luikende liefde
19.00 Kwizien, tips voor koken en
lekker eten.
19.15 Uitzending door derden: Pro
gramma van AC V-Informatief
19.40 Mededelingen en programma-
overzicht
19.45 Journaal
20.10 Kunstzaken
20.20 Hoger-Lager, spelprogramma
met speelkaarten.
20.55 Panorama
21.45 Dallas, Amerikaanse serie.
22.35 Journaal n Coda: A playful mu-
Raymond Decancq uitge-
refours. Aansl.: La roue de la fortu
ne. 18.30 Nieuwsoverzicht. 18.35
Micro-défi, spelprogramma. 18.50
La roue de la fortune. Aansl.: Le
belg' Cancan.)
14.00 Schooltelevisie
16.00 Einde
17.00 Schooltelevisie
17.55 Journaal
liê 2
19.00 Zonen en dochters (Sons and
daughters), Australische serie
19.25 Charlie Chaplin: In de boot ge
nomen (Shangaied) (herh)
19.42 Mededelingen en programma-
overzicht
19.45 Journaal
20.10 Videomatch
20.20 Coriolanus, drama van Shakes
peare. De Romeinse generaal Caïus
Marcius heeft de stad Volscén inge
nomen. Zijn hooghartige houding
jaagt het volk tegen hem in het har
nas en hij wordt verbannen. Hij wil
wraak nemen, maar wordt gedood
door AufidiuS
19.00 Ce soir, regiónaal magazine
19.27 Quick et Flupke, tekenfilm
19.30 Journaal
20.00 Autant savoir, magazine. Van
daag: De bevalling
20.25 Les grands fonds (The deep),
Amerikaanse speelfilm uit 1977
met Robert Shaw, Jacqueline Bis
set, Nick Nolte e.a. Regie: Peter Ya
tes. Romer, Gail en hun vriend Da
vid zijn op zoek naar een schat
de kust van Bermuda. Niets
moedend stuiten ze tijdens het dui
ken op drugs...
23.15 Journaal
23.40 Politieke uitzending: La com-
munauté Francaise de Wallonië et
de Bruxelles
VRIJDAG
11.30 Teletekst magazine
14.30 Schooltelevisie
17.20 Nouba Nouba, kinderprogram-
17.50 Carrefours, gevarieerd kinder
programma. (Met: 17.50 La roue de
la fortune. 17.55 Rocambole, feuil
leton. 18.10 Carrefours service:
Bien-être. 18.15 Les invités de car-
WDR
18.00 Hier und Heute
18.25 Heidi, serie. Afl.: Het spook
19.00 Der Fahnder, serie. Afl.: Tot de
dood ons scheidt)
19.58 Programma-overzicht
20.00 Tagesschau. (ondertiteld voor
doven en slechthorenden)
20.15 Pro und Contra
21.00 Der 7. Sinn, verkeerstips
21.03 Musaikantenstadl, amuse
mentsprogramma met bekende
vertolkers uit de Alpenstreek van
uit het sportcentrum Stockerau in
Wenen
22.30 Tagesthemen, actualiteiten
23.00 Spor^ extra. Ijshocky-De Euro-
papokal: SB Rosenheim - SC Dyna
mo Berlin
23.30 In der Sakgasse, film Rusland
1919. De burgeroorlog raast over de
Krim waar de Witten heersen. De
arts en sociaalrevolutionair Iwan I.
Sartanow zit tussen de twee fron
ten in die zijn familie uiteengerukt
hebben. Zijn dochter begroet de in
tocht van de Roden enthousiast
01.30 Tagesschau
01.35 Nachtgedanken. overweging
door Hans Joachim Kulenkampff
VRIJDAG
10.00 Tagesschau en actualiteiten
10.23 Kennwort Möwe. (herh.)
11.50 Programma-overzicht
12.10 Aus Forschung und Technik
12.55 Persoverzicht
13.00 Tagesschau
13.15 Teletekst
13.30 Einde
14.40 Teletekstoverzicht
15.00 Louisiana, 6-delige serie met
Margot Kidder, Ian Charleson,
Andrea Ferreol e.a. Regie: Philippe
de Broca. Rond 1830 keert Virginia
Tregan vanuit Frankrijk terug naar
Louisiana samen met haar kame
nierster Mignette. Ze is vastbeslo
ten het landgoed van haar vader,
dat vanwege de grote schulden na
zijn dood is verkocht terug te win-
16.00 Tagesschau
16.10 Ferien beim Opa, kinderpro
gramma. Afl.: Poschtamtle
16.20 Walt Disney: Paka, die Polarba-
rin (Snow Bear), Amerikaanse
speelfilm uit 1970 m^t Steve Ka-
leak, Rossmann Peetook, Laura It- VRIJDAG
ta e.a. Regie: Gunther von Fritsch
17.50 Tagesschau
21.00 Aus Forschung und Technik.
Afl.'Geheimen van de Rode Zee
21.45 Heute-journal
22.05 5 nach 10. Aansluitend: heute
VRIJDAG
10.00 Zie Duitsland 1
13.15 Europa diese Woche
14.55 Programma-overzicht
15.00 Das Haus am Eaton Place, Afl.:
Das 'böse' Deutsche/Frauen im
Krieg. Met David Langton, Gordon
Jackson, Meg Wynn Owen e.a. Aan
sl.: Nieuwsoverzicht
16.30 Freizeit...und was man daraus
machen kann, vrijetijdsmagazine.
Vandaag: Actieve vakanties in
Wells Gray Park, Canada
17.00 Heute. Aansl.: Aus den Lan-
dern, regionaal nieuws
17.15 Tele-Illustrierte, aktueel pro-
gramma, sport en ontspanning
17.45 Die roten Elefanten. Film naar
de gelijknamige roman van Henry
Kolarz. Afl.: 1 De stroper. Met Woll
Roth, Silvia Janisch, Sydny Chama
e.a. Regie: Wolf Dietrich. Aansl.:
Nieuwsoverzicht
18.00 Telekolleg II: Cursus natuur
kunde. Les 36: Eigenschaften elek-
tromagnetischer Wellen
18.30 Het programma met de muis
19.00 Aktuelle Stunde, regionaal ma
gazine met nieuws en sport
19.45 Raamprogramma voor .de re
gionale studio's
20.00 Tagesschau
20.15 (ZW) Film am Donnerstag: Teu-
felsflieger (Sky devils), Amerikaan
se speelfilm uit 1932 met Spencer
Tracy, William Boyd, George Coo
per e.a. Regie: Edward Sutherland.
Wilkie en Mitch doen alles om on
der de dienstplicht uit te komen.
Ze vluchten echter op een schip dat
troepenvervier schijnt te verzor
gen. Om aaqn de krijgsraad te ont
komen doen ze of ze niets anders
willen dan piloot worden
21.45 Als der Kuckuck nicht mehr
rief...., filmreportage.
22.15 Nachtstudio: Ich bin ein Mann
der Bilder, documentaire over Ste
fan Lorant
23.00 Howard Hughes: The inside
story, documentaire over deze le
gendarische miljonair. M.m.v. o.a.s
Howard Hawks, Robert Mitchum
en Anne Francis
23.45 Tips für Leser. Albrecht Fabri:
t.g.v. zijn 75ste veijaardag; Kopf
und Herz
00.05 Laatste nieuws
08.00 Tele-Gymnastik
08.10 Schooltelevisie
12.00 Einde
17.00 Schooltelevisie
18.20 Teufels Grossm utter, serie met
Brigitte Horney, Peter Pasetti, Loni
von Friedl e.a. Afl.: Mast- uind
Schotbruch
18.56 Programma-overzicht
19.00 Heute
19.30 Günter Pfitzmann in "Berliner
Weisse mit Schuss", korte verhalen
met Günter Pfitzmann in de hoofd
rol. Der Leihvater, 2. Was kostet
dat Hündchen?, 3. Bargeflüster, 4.
Der Aussteiger, 5. Der Cahmpion
20.30 Die internationale Swing-Para
de met Lionel Hampton, Artie
Shaw, Count Basie en Duke Elling-
19.00 Journaal en weerbericht
19.35 London plus
20.00 Top of the Pops, popprogram
20.30 EastEnders, tv-serie.
21.00 Tomorrow's World, populair
wetenschappelijk programma
21.30 A question of sport
22.00 Journaal weerbericht en regio
naal nieuws
22.30 The black adder 11, serie
23.00 Hospital Watch
Bij Koos
In het VARA-programma By
Koos' zullen vanavond de vol
gende onderwerpen aan de orde
komen: Naar aanleiding van de
reumaweek, die volgende maand
wordt gehouden, heeft Koos
Postema een gesprek met een
arts over jeugdreuma; aandacht
voor een kinderboek met reliëf
tekeningen, dat bedoeld is voor
zowel ziende als blinde kinde
ren; In 'Het Hollands kwartiertje'
neemt het CDA Tweede-Kamer
lid Joost van Iersel het op tegen
PvdA Tweede-kamerlid Jaap
van der Doef, die binnenkort
burgemeester van Vlissingen
wordt. (Nederland 2, 20.30 uur).
Per Jaar worden in de Verenigde
Staten 1,8 miljoen mensen als
vermist opgegeven; 300.000 van
hen blijven - net als Sam Todd -
spoorloos en zijn oorzaak van
even zovele tragedies in Ameri
kaanse gezinnen. In de docu
mentaire vertellen Sams ouders
en broers hoe zij deze verdwij
ning beleven. Met behulp van
meer dan tweehonderd vrienden
en kennissen zoeken zij nog
steeds naar Sam.
Aansluitend op de documen
taire wordt over de problematiek
van vermiste jongeren in Neder
land gesproken met hoofdin
specteur H. Heesters van de
jeugd- en zedenpolitie in Amster
dam. (Nederland 1, 19.25 uur).
Ronduit-magazine Büch
Het EO-jongerenprogramma
Ronduit-magazine toont van
avond een korte documentaire
over de verdwijning van de 24-
jarige Sam Todd uit New York.
Twee Leidse bibliotheken ko
men vanavond aan bod in de lite
raire rubriek van de VARA. Bou-
dewijn Büch neemt de kijker
mee naar de Tyssiana, de oudste
Boudewijn Büch gaat in zijn programma op bezoek bij de Leidse
universiteitsbibliotheek. (foto Holvast)
V V
'Een tijd van regen' is een natuurfilm over het leven van dieren
van de Tsavo-vlakte in Kenya vóór, tijdens en na de regentijd.
(Nederland 120.28 uur). tfoto p.r.)
23.30 Question time
00.30 Informatieve serie
00.55 Weerbericht
VRIJDAG
07.00 Teletekst
07.50 Breakfast Time
10.20 Teletekst
11.30 Play School, kinderprogramma
11.50 Teletekst
13.30 Journaal, nieuwsoverzicht voor
doven en slechthorenden, regio
naal nieuws en weerbericht
14.00 Pebble Mill at one, gevarieerd
programma
14.45 King Rollo, kinderserie
14.50 Bric-a-Brac, kinderprogramma
15.00 Teletekst
16.52 Regionaal nieuws
16.55 Lay on five, kinderserie
17.10 Heathcliff, kinderserie
17.15 Jackanory -Stig of the dump,
kinderprogramma
17.30 Secrets out, kinderprogramma
17.'55 Newsround extra
18.25 Journaal met ondertitels en
weerbericht
18.30 Informatieve serie
19.00 Star Trek, science fictionserie
19.30 Red herrings. Another country
19.50 Informatieve serie
20.15 Far from paradise, documentai-
21.10 Wild flower, natuurprogramma.
21.20 Brass tacks: Face to face
22.00 Yes Prime Minister, serie
22.30 Forty minutes, serie reportages.
Vandaag: Cry for home
23.10 Pot Black, gevarieerd program-
23.35 Newsnight, actualiteiten
00.20 Weerbericht
00.25 Open University
Anglia TV
18.00 Alias the Jester
18.15 Blockbusters
18.45 News at 6.45
19.00 About Anglia
19.35 Crossroads
20.00 Mind Your Language
bibliotheek van het land, die is
gevestigd aan het Rapenburg in
Leiden. Verder aandacht voor de
universiteitsbibliotheken van
Leiden, gelegen aan de Witte
Singel, en Amsterdam. Büch
neemt ook een kijkje in de bi
bliotheek van Rotterdam en in
een kleine bibliotheek in het
noorden des lands. Aanleiding
voor het programma is de privé-
bibliotheek van Büch, met on
dermeer een grote Goethe-verza-
meling. (Nederland 2, 21.40 uur).
Tijdsein
In het EO-televisieprogramma
Tijdsein wordt een interview uit
gezonden met de Russische dis
sident Sjtsjaranski. Voorts aan
dacht voor de vraag hoe de poli
tie in Nederland wordt opgeleid
met het oog op eventueel terro
risme. Tenslotte een reportage
over euthanasie op mindeijari-
gen. (Nederland 1, 21.55 uur).
VRIJDAG
07.55 Open University
10.00 Teletekst
10.35 Schooltelevisie
13.05 Informatieve serie
14.10 Schooltelevisie
15.50 Teletekst
18.30 The double life of Henry Phyfe,
19.00 The Lucy Show. Lucy the
champ cook
19.30 Green A«res. The man for the
job
20.00 Charlie's Angels. Marathon An
gels
21.00 A Country Practice
21.55 The Untouchables. The Frank
Nitti story
22.50 All Star Wrestling
23.45 Sky Trax. Popmuziek
00.45 Closedown
08j45 Sky Trax. Popmuziek
14.15 Skyways
15.05 New animal world. Land of the
Reindeer
15.35 Winter World. Portrait of a Win-
16.00 Sky Trax. Popmuziek
Poolse zender
populairst bij
Esperantisten
DEN HAAG (GPD) - Voor de eer
ste keer in de bijna honderdjarige
geschiedenis van de internationale
taal Esperanto is het de Esperanto-
redaktie van een internationale ra
diozender gelukt de hoogste luis
terdichtheid te behalen.
Bijna een kwart van alle, uit de
hele wereld afkomstige correspon
dentie die vorig jaar bij het in War
schau gevestigde Radio Polonia
binnenkwam, was afkomstig van
esperantisten. Het Poolse radiosta
tion dat uitzendt op de midden- en
kortegolf, verzorgt z'n uitzendin
gen in 12 talen.
In de dagelijkse uitzendingen
ligt het accent op politieke bericht
geving en op bijdragen over Polen.
Maar daarnaast is er onder meer
ook een groetenprogramma.
Behalve Radio Polonia zenden
nog acht andere internationale ra
diostations uit in het Esperanto
(onder meer Radio Vaticaan en Ra
dio Peking), maar opmerkelijk ge
noeg is de Poolse zender onder es
perantisten verreweg het popu
lairst.
Testbeeld
verdwijnt
wellicht
HILVERSUM (GPD) - De Nozema
(Nederlandse Omroep Zender
Maatschappij) overweegt overdag
geen televisietestbeeld meer uit te
zenden op het kanaal Nederland II.
Het testbeeld op Nederland I blijft
bestaan.
Het niet meer uitzenden van het
testbeeld via Nederland II levert
de Nozema een besparing op van 3
ton per jaar. De radio- en televisie
handelaren hebben inmiddels ge
protesteerd tegen het
20.30 Knight Rider
21.30 Farrington of the F O
22.00 In Loving Memory
22.30 TV Eye
23.00 News at Ten, followed by Ang
lia Late News and Weather
23.30 Folio
00.00 A Sense of the Past
00.30 The Master
01.30 A question of lent followed by
closedown
VRIJDAG
10.30 A Place to Live
10.47 How we used to Live
11.09 Junior Maths
11.26 Scientific Eye
11.48 The English Program
12.15 Stop, look, listen B
12.27 My world
12.44 The micro at work
13.00 Benny (herh.)
13.10 Rainbow
13.30 Writers on writingl4.00 News at
One
14.20 Anglia News and Weather
14.30 Friday Film Matinee: The
Count of Monte-Cristo (1974)
16.25 Anglia News
16.30 Sons and Daughters, kinder-
17 J)0 Rainbow
17.15 Bill the Minder
17.25 Emu's Pink Windmill show
18.00 Musicbox
19.00 Champs Elysées, amusement
20.30 L'instit, serie
21.10 Projection privée, cultureel ma
gazine
22.00 Journaal
22.30 - 2.00 Musicbox
VRIJDAG
8.00 - 18.00 Musicbox
DONDERDAG
Radio 1 na 18 uur
NOS: Ieder heel uur nws. KRO:
18.05 Man en Paard. 18.30 Zij echter
blijven in de wereld. 19.02 KRO's
Country Time. 19.55 't Zand 33. VA
RA: 20.02 Voor wie niet kijken wil
22.25 De laatste bank bij het
raamNOS: 23*5 Met het oog op
morgen. EO: O^True Light. (0.02
Radio 3 na 18 uur
NOS: Ieder heel uur nieuws. 18.04
De Avondspits. TROS: 19.02 Ferry
Maat's Soul Show. 21.02 De CD en
Radio 4 na 18 uur
VPRO: 18.00 Nws. 18.02 De Bewe
ging: Actueel muziekmagazine.
20.00 Nws. 20.02 De wandelende
tak: De Merengue, volksmuziek.
20.30 Het Concert. Radio kamerork.
m.m.v. sol. Hedendaagse en moder
ne muziek. 21.20. Pierre op locatie.
Joop van Enkhuizen Kwartet. 23.00
Muziek van nu. John Zorn met het
Maarten Altena Orkest
Radio 5 na 18 uur
KRO: 18.10 Scheepspraat. P.P..
18.20 Uitz. van de Communistische
Partij van Nederland. KRO: 18.30
Lezen voor de lijst. NOS: 19.00 Pro
gramma voor buitenlandse werkne
mers. (19.00 Turks. 19.20 Marok
kaans. 19.50 Spaans. 20.00 Portuge-
zen/Kaapverdianen.) ϣI EAC:
20.30 Leermoeilijkheden. Les'7.
21.00 Ni hao, Chinese taal.Tnuziek
en cultuur. Les 3. (herh.) 21.30 Grafi
sche technieken. Les 8. 22.00 Perso
nal Computer I. Les 2
OMROEP RIJNLAND
17.30-18.30 Onderwijs
18.30-19.00 Varia
19.00-19.30 Regionale muziek
VRIJDAG
Radio 1 voor 18 uur
NOS: Ieder heel uur nws. VPRO:
7.05 Het Gebouw. Met: Dorrestijns
Persagentschap. Afdeling Binnen
land, Eurobureu, NL-Buitenlandfo-
rum, de vrijdag van...en het Proef
konijn. De Koffer, BuitenJandbe-
richt. NOS: 12.56 Mededelingen
voor land- en tuinbouw. NCRV.
13.08 Hier en Nu. 13.35 Kerk Van
daag. 14.05 Van huis uit. 15.05 Volg
spot. VARA: 16.05 De Rode Draad
Radio 2 voor 18 uur
NOS: Ieder heel uur nieuws. KRO:
7.03 Het levende Woord. 7.12 Ont-
bijtshow. 8.50 Pater Adri Maat. 9.03
ne. 11.50 Pater Adri Maat. 12.03 Van
Twaalf tot Twee. 14.03 Ratel. 15.03
KRO's hoorspel: De man die zo dol
was op Dickens. TROS: 15.30 Café
de praatstoel. 16.03 André van Duin.
17.03 De Hugo van Gelderenshow
Radio 3 voor 18 uur
NOS: Ieder heel uur nieuws. VOO:
7.03 Vergulde gaper. 9.03 Goud van
Oud. 10.03 Hot Curry. 12.03 De Staal
van Beleg. 13.03 Rinkeldekinkel
15.03 De Top 40
Radio 4 voor 18 uur
VARA: 8.00 Nws. 8.02 Het zout in de
pap muziek. 9.15 Uit het internatio
nale concertcircuit: NDR Symf.
ork.: Hedendaagse muz. 10.55 Mo
derne Kamermuz. 12.05 Kristin
Merscher, EO: 14.00 Orgelbespe
ling. 14.30 Klein bestek. 15.30 Uit de
schat der eeuwen. 16.00 Crème du
Baroque. 17.15 De Cantates van
Bach
Radio 5 voor 18 uur
NOS: 9.00 Nieuws. 9.02 NOS-Spor-
tief. 9.25 Waterstanden. RVU: 9.30
OP zoek naar jezelf. AVRO: 10.00
AVRO's vijfluik. 11.45 Overheids
voorlichting: Onder anderen. NOS:
12.00 Nieuws. RVU: 12.05 Toegift.
FEDUCO: 12.15 Wijzer op 5. NOS:
13.00 Nieuws. AVRO: 13.10 Vrijzin
nig Vizier. 13.30 De berg heeft een
muis gebaard. 14.00 Twee violen en
een trommel en een fluit. Deel 1.
14.20 Nederlandstalige muziek.
14.45 Meet Mr. Mooney. 15.00 Muze
zonder make-up. 15.30 Minjon voor
2. Crossen op een omafiets. VPRO:
16.30 Welingelichte kringen. 17.46
Overheidsvoorlichting: Vast en ze
ker. NOS: 17.56 Mededelingen en
Nieuws
Als ik zeg: vijfendertig knelpun
ten". waar denkt u dan aan?
Wat me nog het meest verbaasd
heeft bij de afgelasting van..., oj
nee, ik moet het anders zeggen: bij
de verlenging van Evert van Ben-
thems winnaarschap van de Elfste
dentocht (elk jaar dat daar aan
vastgeknoopt kan worden, kari hij
financieel gezien tien koeien weg
doen), was de resolute wijze waar
op ir. Jan Sipkema verklaarde dat
er dit winterseizoen GEEN Elfste
dentocht komt. Ik vond dat stug.
Hij is wel ingenieur, maar dat wil
toch nog' niet zeggen dat hij kan
voorzien wat in de schoot der weer
goden verborgen ligt. Ik weet zijn
weerwoord wel: nooit eerder is de
Elfstedentocht later dan 21 februa
ri gehouden (dat was vorig jaar),
maar een ding weet ik wel van
schaatsen: records zijn er om ge
broken te worden. Natuurlijk, het
weer is geen sportman die je, door
betere training tot hogere presta
ties kunt opzwepen, maar het is wel
grillig, en ook het water (die Grote
IJsmaker) is aan veranderingen
onderhevig, en misschien wel in
zijn voordeel, dankzij ons milieu
bewustzijn.
Maar los daarvan: wie zegt dat
maart zijn staart niet kan roeren?
Maart heeft knepen in zijn staart!
In 1586 liepen vier man, hand in
hand, over een nacht ijs van de
Leeuwarder gracht, en dat was op
de 2e van de Grasmaand, - april
dus. In 1609 begon de vorst op
nieuwjaarsdag en hield drie
maanden aan. Men trok met sleden
van Texel naar Wieringen. In 1617
duurde de kou van 8 december tot
18 maart, welke 'langduurigheyt
groote benaeuwtheyt veroorsaeck-
te'. Granen en gerst, hop en boek
weit, 't was alles verdwenen en wat
men nog veel erger vond: er was
zelfs geen turf, hout of kolen meer
om bier te koken, zodat de bewo
ners van 't Noorderkwartier in de
ijselijke noodzakelijkheid waren
om water te drinken...
Op de le mei van 1658 plaatste
men te Kopenhagen meibomen en
piktonnen op het ijs, hetwelk toen
in de Sond nog 6 d 8 voet dik was, -
zo'n meter of twee. Nu weet ik wel
dat Kopenhagen Leeuwarden niet
is, maar zolang hoogwaardig
heidsbekleders in Texas Nederland
en België door de war halen, zie ik
niet in waarom ook Vrouwe Vor
stin haar gunsten niet een keertje
van Denemarken naar Nederland
zou verleggen.
Trouwens, de sterke staaltjes ko
men niet alleen uit Scandinavië,
ook uit Nederland, in het jaar 1667.
In 'Schaatsenrijden' van Mr. J. van
Buttingha Wichers reprint van
1888) trof ik het volgende rijmdicht
De 16e Meert begont weert hart te
De 17e moesten de vissers haar
winst verliezen.
De 18e liepen veel volk voor de laag
op het IJ.
De 19e passeerd men van d'een tyt
i wind noch i
d'ander zij.
De 20e boodt
nig toen.
De 21e leek of weer en wind anders
wou doen.
De 22e was de wind weer felder
aan 't vriezen.
De 23e begon 't ijs door de son hart
te verliezen.
Enzovoort. We hebben dus nog ruim
een maand de tijd voor de Elfste
dentocht, als 1667 zich herhaalt
(„de le April liepen eenigen perso
nen nog op Zuiderzee"). Het zal wel
niet natuurlijk, maar dat zeiden ze
in 1667 ook toen het in januari zo
hard begon te vriezen dat de
scheepvaart zes weken stil lag,
waarna ze dachten dat de winter
voorbij was. Tenslotte werd ook in
1674 nog op 4 april geschaatst, en
dan zwijg ik nóg maar van 1740,
hoewel... waarom zou ik eigenlijk?
De vorst had in januari van dat
jaar al zeer streng toegeslagen, „en
na 't midden van Februari verhief
de vorst zich met nieuwe woede,
zoodat het op den 23sten, 24sten en
25sten dier maand weer bijna zoo
koud was als op den 9den, lOden en
11 den Januari. Niet alleen lag de
geheele Zuiderzee dicht, zoodat zij
met wagens en sleden bereden
werd, maar ook alle zeegaten; bij
Den Briel had het ijs sedert 1688
i vast niet gezeten, en de Noord
zee zelve was bevroren tot op een
halve mijl; ja, voor Ostende strekte
't ijs derdehalve mijl in zee, wat,
volgens de loodsen, nog nooit ge
beurd was. Maar voor de Holland-
sche kust zag men een zonderling
schouwspel; langs 't geheele strand
lagen twee dammen van ijs, tien of
twaalf voet hoog (een meter of drie
dus. NS), met een breede straat tus-
schèn beiden, waarin tal van lie
den zich met wandelen vermaak
ten, vooral bij Scheveningen, Kat
wijk en Zandvoort. Had men in
dien tijd ons. vernuft en onzen on
dernemingsgeest bezeten, men zou
er nog beter van geprofiteerd heb
ben; industrieelen zouden in die
ijsmuren spoedig nissen en zalen
hebben te voorschijn geroepen, en
men had concerten en theaters,
bierhalles en restauraties, ja zelfs
de 'Volksvlijt' op de Noordzee kun
nen hebben.'".
Als toen, in 1740, op de 26ste Fe
bruari de brieven uit Zuid-Holland
te laat in Amsterdam aankwamen
omdat het postpaard onderweg
was doodgevroren, en op de 13de
Maart nog met wagens en sleden
over de Zuiderzee gereden kon wor
den, dan zie ik niet in waarom
v:eerman Hans de Jong uit Gorre-
dijk niet gelijk zou kunnen krijgen
met zijn voorspelling over de Elfste
dentocht, in een advertentie van
Vroom Dreesmann in de Leeu
warder Courant van dinsdag 18 fe
bruari: „Hij komt er. Gegaran
deerd. Ik hou het op vrijdag".
