Botha tevreden met houding EG Vredesbeweging buigt zich over M.-Oosten Na overleg met V.d. Broek Geweld bij blokkade door Britse grafici Parijs raakt Duvalier niet kwijt 'Sacharov nog voor de zomer vrij' MAANDAG 17 FEBRUARI 1986 BUITENLAND PAGINA 7 JOHANNESBURG - Bij zijn terugkeer uit Genève ontkende de Zuidafrikaanse minister van buitenlandse zaken, Roelof'Pik' Botha, gisteren dat de vrijlating van Nelson Mande- la dichterbij zou zijn gekomen. MADRID - Jaren geleden start te de Spaanse luchtmaatschap- pij Iberia een publiciteits-cam- pagne met de leus 'Met Iberia zou U al gearriveerd zijn'. Die reclame hield niet altijd gelijke tred met de realiteit. Vandaar dat Iberia vanwege de bijna tra ditionele vertraging van haar door Gerrit Jan Hoek vluchten een gewild object werd van moppen in de publie ke opinie. Maar de passagiers die afge lopen zaterdag geboekt hadden voor de binnenlandse lijn- Opstand in vliegtuig van Iberia vlucht Madrid-Valencia, kon den die humor niet meer op brengen. Nadat ze drie uur in het vliegtuig hadden gezeten, dat bewegingloos op het plat form van het Madrileense vlieg veld bleef staan, vonden dc passagiers het welletjes. Uit protest tegen de urenlange ver traging weigerden de passa giers hun veiligheidsriemen vast te maken en stelden zich demonstratief en masse op in het gangpad van het vliegtuig. De verwarring werd nog eens vergroot, toen plotseling de Guardia Civil met mitrailleurs het toestel binnendrong om de orde te herstellen. Een poging van een lid van het Philharmo- nisch orkest van Londen om de spanning te breken door op zijn trompet Que viva Espana' in te zetten, had een volledig ave rechts effect. Uiteindelijk zege vierde toch het gezonde ver stand en kon het vliegtuig als nog vertrekken. Eenmaal in de lucht was de grootste vraag van de passagiers niet naar de tradi tionele versnapering, maar naar het klachtenboek van Ibe- te hebben aandacht te geven aan de problemen van Zuid-Afrika's voerde daar gesprekken met verte- buurlanden. „Op dit moment zijn genwoordigers van de Amerikaan se regering onder leiding van de die landen staatssecretaris voor Afrikaanse groep zaken, Chester Crocker, leden de Zwitserse regering en de Neder twee miljoen gastarbeiders uit Zuid-Afrika en deze fan de oorzaken van onze eigen werkloosheid. Als de Amerikaanse regering en de EG landse minister van buitenlandse zich werkelijk zorgen maakt over zaken, Hans van den Broek. Deze de vrede en stabiliteit van zuidelijk Afrika, dan moeten zij serieus gaan werken aan programma's die kun nen leiden tot een vergroting van de werkgelegenheid in onze buur landen". Ook de kwestie-Klaas de Jonge bleek in Genève nog aan de orde door Ruud de Wit „Diplomatieke onderhandelin- gen over kwesties als de vrijlating i meneer Mandela zijn altijd i trouwelijk", aldus Botha, maar van een spoedige vrijlating van de 67- jarige ANC-leider wilde hij niets weten. Hij herhaalde de koppeling van de vrijlating van Mandela aan die van de Russische dissidenten Sjtsjaranksi en Sacharov, alsmede die van de Zuidafrikaanse militair pen weekeinde minstens negen, Botha en Van den Broek. „Er i nog steeds een impasse, maar op korte termijn zullen er nieuwe ont wikkelingen tegemoet kunnen worden gezien". Geweld Bij onlusten in verschillende de len van Zuid-Afrika zijn het afgelo- Wijnand Du Toit, die zich in Ango lese krijgsgevangenschap bevindt. Botha noemde verder met name zijn gesprek met minister Van den Broek zeer positief. „Ik heb de Eu ropese Gemeenschap erop gewe zen dat wij doorgaan met ons dras tische hervormingsprogramma en ik weet niet waarom onze vijanden dat proberen onmogelijk te maken. waarschijnlijk dertien perso nen om het leven gekomen. De ernstigste onlusten deden zich za terdag voor in de zwarte woonwijk Alexandra bij Johannesburg. jarige jongen. Het bleef de hele ver dere nacht en zondag onrustig in Alexandra, waar jongeren gemas kerd met doeken en gewapend met stokken en schilden door de wijk trokken. Ook in de wijken rond Pretoria en in de Oost-Kaap was het onrus tig, waarbij nog twee slachtoffers vielen. Het totale aantal doden in Zuid- Afrika de afgelopen week is hiermee op minstens 29 personen komen te staan, een van de hoogste van de afgelopen maanden. 'Besluit NASA tot lancering wellicht fout' WASHINGTON De presidentië le commissie die de ramp met de Challenger onderzoekt, is tot de conlusie gekomen dat NASA wel licht ten onrechte heeft besloten de lancering te laten doorgaan. Daar om heeft de commissie geëist dat NASA-functionarissen, die aan de- beslissing deel hebben gehad, Volgens de politie werden drie buiten het onderzoek worden personen gedood toen het vuur ge opend werd op een groep van 200 personen die een traditionele handwassing uitvoerde na de be- Ik heb trouwens de indruk, dat de grafenis van de 19-jarig Michael Di- Europese Gemeenschap, ondanks pogingen in Zuid-Afrika zelf om het anders voor te stellen, over tuigd zijn van onze echte inten ties". rading, die twee weken geleden was gedood door een particuliere veiligheidsbewaker. Maar het blad City Press meldde dat zeker zeven personen waren door Henk Kolb FAW (AP) - Feestvierende Iraanse soldaten dragen op Iraaks grondgebied het portret van ajatolla Chomeini met zich mee. Op de achtergrond brandt een Iraakse tanker in de haven van Faw. Tussen Irak en Iran hebben zich zaterdag en zondag felle gevechten voorgedaan rond de strategische havenstad Faw, die voor de Irakezen de toegang tot de Perzische Golf betekent. Het officiële Iraanse persbureau IRNA zei dat 's nachts bij een grote veldslag ten westen van Faw 2.000 Irakese soldaten waren gedood. Het totale aantal Iraakse soldaten dat volgens Iran sinds het begin van het offensief vorige week zondag om het leven is gekomenzou daarmee zijn gestegen tot 12.700. (foto ap» Botha zei tevens de EG gevraagd doodgeschoten, onder wie een 13- LONDEN - Acht agenten zijn het afgelopen weekeinde gewond ge raakt, en 58 mensen werden gear resteerd bij de ernstigste inciden ten die zich tot dusver hebben af gespeeld rond de staking van de grafici bij de Britse kranten The Ti mes, The Sunday Times en The Sun. door Henk Dam De ongeregeldheden speelden zich af bij de drukfabriek van Ru pert Murdoch, de uitgèver van de betrokken kranten, in de Oost- Londense wijk Wapping. Ruim 6000 grafici en hun medestanders waren daar zaterdagnacht bijeen in een poging de publikatie van de kranten te verhinderen. Zoals steeds sinds de staking be gon, slaagden ze daar ook nu niet in, en de vrachtwagens vol met Murdoch's zondagskranten den derden al spoedig volgens schema de poorten uit. Daarop braken ge welddadigheden uit van een hef tigheid die tot nu toe nog niet ver toond was. De Londense politie liet gisteren zien tegen wat voor wapens de agenten het de nacht daarvoor had den moeten opnemen. Daarbij wa- Buitenland kort Hasjsmokkel Drie Nederlanders zijn in de Griekse stad Larissa veroordeeld tot gevangenisstraffen variërend van 20 tot 22 jaar wegens hasj- smokkeL Er werd 350 kilo hasj in hun camper gevonden. Zelfverbranding Een Amerikaanse gepensioneer de legerofficier heeft zichzelf vrij dagavond bij een hek voor het Wit te Huis in brand gestoken uit fru stratie over de economie en het feit dat hij geen baan meer kon krijgen. De man, Orland McCAfferty, is in kritieke toestand overgebracht naar het Francis Scott Key Zieken huis in Baltimore. Politiemoord Een bende smokkelaars van ver dovende middelen heeft in een af gelegen bergdorp in Mexico 17 po litiemannen mishandeld en ver moord. Dit hebben de autoriteiten zaterdag meegedeeld. De bende nam verleden week de macht in het plaatsje San Baltasar Chichica- pan over en ontvoerden de 17 poli tiemannen. Van sommigen hadden zij de tong afgesneden of de ogen uitgestoken. Afgelopen woensdag slaagde een politiemacht van 150 man erin de bende te verdrijven na een urenlange schietpartij. ren stukken tuinslang vol spijkers, 'darts-pijltjes, hamers, schroeven en golfballen die zwart waren ge verfd om niet in het donker op te vallen. Commissaris Wyn Jones, die de 1000 man politie bij Wapping zater dag leidde, zei gisteren dat de aard van de wapens aantoont dat in ie der geval een deel van de demon stranten alleen gekomen was met het oogmerk de agenten aan te val len. Hij zei ook, dat hem was geble ken dat zich onder de grafici, die naar Wapping waren gekomen na een oproep van hun bonden, ook oproerkraaiers hadden bevonden die niets met het arbeidsconflict te maken hebben. Het waren deze niet-grafici die zich het ernstigst misdroegen, aldus Jones. Voormalig minister van justitie William Rogers, dié de presidentië le commissie voorzit bestempelde dit als een normale procedure. Hoewel woordvoerders betoogden dat er geen sprake was van pogin- PARIJS - Ex-president Jean-Clau- gen om fouten in de doofpot te Duvalier van Haïti, bijj stoppen, verhindert het uitschake- 'Baby-Doe', is nog steeds i len van de verantwoordelijke top- xe-hotel vlak bij Annecy, waar de functionarissen in elk geval dat zij door de Franse staat gegunde hun eigen handelwijze onderzoe- **jd dit weekeinde afliep. „Hoe eer- ken. der Duvalier vertrekt hoe beter", Uit de gegevens over de vlucht ^ad premier Fabius een dezer da- van 73 seconden die NASA tot nu êen in een radio-interview opge- toe heeft geinventariseerd, is ge- nierkt en de Franse regering had er bleken dat de bemanning van de °P gehoopt dat 'Baby-Doe' en zijn Challenger op het laatste moment gezelschap naar de Verenigde Sta- vermoedelijk gewaar is geworden ten afgeschoven konden worden, dat de lancering niet normaal ver liep. Naderhand blijken automatische stuurmechanismen hard te hebben gereageerd op drukveranderingen in de stuwraket. Zo hard dat het volgens deskundigen door Rudolph Bakker Erg tegen zijn zin had de geval- de len dictator zijn koffers tegen zon- astronauten voelbaar moet zijn ge- dagmorgen gepakt, maar de reis weest. Op een geluidsband van de ging niet door. De Amerikaanse conversaties met de cockpit blijkt ambassade vertelde diezelfde dag bovendien het geluid van een ex plosie hoorbaar te zijn op het mo ment dat de computers in het vluchtcentrum plotseling geen ge gevens meer ontvingen. Men in Parijs dat alles op „een misver stand" had berust. Het vertrek in het hotel de l'Ab- baye in Talloires was tegen van morgen kwart voor zes aangekon- moedt dat piloot Scobee juist zijn digd. Het gezelschap zou met een microfoon had ingeschakeld om te regeringsvliegtuig naar Parijs vragen waaraan de schokken tij dens de vlucht te wijten waren. York te vertrekken. De regering had vier plaatsen in het toestel ge reserveerd. Toen hoteleigenaar Tiffenet ech ter voor dag en dauw was opge staan om zijn ongewenste gasten te wekken, kreeg hij bericht van het Parijse ministerie van buitenland se zaken dat de familie Duvalier kon blijven slapen. De Amerikaan se regering had gezegd dat de Haï- tianen niet over een geldig visum beschikten. Monsieur Tiffenet loopt langza merhand op zijn tandvlees, na een week lang voor zijn uitheemse ge zelschap te hebben gezorgd. Duva lier en zijn familie staan op tegen het borreluur en gaan naar bed als de volgende morgen de zon op komt. Het hele hotel - dat door de an dere gasten diende te worden ver laten - staat dan ook op zijn kop, terwijl het juist in de reisgidsen wordt geprezen om zijn atmosfeer en zijn goede bediending, al zegt men over de kwaliteit van de keu ken niet veel. Dat doet er in het gevoel van Ba- by-Doc ook bitter weinig toe. De familie eet de hele dag hamburgers en steaks en drinkt er - ondanks de uitstekende wijnkelder - hoofdza kelijk coca-cola bij. In een lang interview in de zon dagse uitgave van het dagblad de 'Figaro' vertelde Baby Doe dat hij zelf alle leden van de huidige 'jun ta' op Haïti had benoemd, omdat hij al lang had zien aankomen dat zijn onderdanen zich tegen hem zouden keren. Duvalier verklaarde zich er ook van bewust te zijn dat in de publie ke opinie zijn naam geen goede klank had, maar daarvoor lag* de verklaring overal, behalve bij hem zelf. Terwijl de onderhandelingen met Liberia zich nog voortslepen, begrijpt de Franse regering dat ze de 'zwarte Piet' niet zo makkelijk meer kwijt raakt. Zijn beroep op politiek asiel hoeven de Fransen echter niet te aanvaarden, omdat in het bewuste verdrag ook staat dat asiel niet behoeft te worden ver strekt als er reden is aan te nemen dat de kandidaat zich schuldig heeft gemaakt aan handelingen die strijdig zijn met de rechten en plichten die uit het charter van de Verenigde Naties voortvloeien. Nederland kan rol spelen bij gezinshereniging Palestijnen AMERSFOORT - Israël en de Pale stijnen moeten eikaars zelfbe schikkingsrecht erkennen. Een in ternationale conferentie is vermoe delijk de beste manier om het vre desproces in het Midden-Oosten een nieuwe impuls te geven. Voor de Europese vredesbeweging is een taak weggelegd in het organi seren van bijeenkomsten waar Is raëli's en Palestijnen elkaar kun nen ontmoeten en informatie kun nen uitwisselen. Ook kan de vre desbeweging bij de Europese rege ringen steun vragen voor een pro gramma van gezinshereniging voor Palestijnen. door Ton van Brussel Dat zijn de belangrijkste aanbe velingen van een tweedaagse stu dieconferentie die afgelopen vrij dag en zaterdag op initiatief van de katholieke vredesorganisatie Pax Christi in Amersfoort werd gehou den. Enkele tientallen organisaties en kerken uit binnen- en buiten land hadden vertegenwoordigers afgevaardigd. De eerste dag werd geluisterd naar lezingen van vooral Israëlische, joodse en Palestijnese intellectuelen uit het Midden-Oos ten en de Verenigde Staten. De tweede dag was ingeruimd voor gesprekken tussen congresgangers en sprekers over thema's als: wat zijn de obstakels voor een oplos sing van het Israëlisch/Palestijnse conflict? Wat kan de rol van de Eu ropese vredesbeweging zijn en op welke manier kan de voortschrij dende militarisering van het ge bied rond de Middellandse Zee en het Midden-Oosten een halt toe worden geroepen? Thijn: geen anti-PLO- wetgeving. (foto gpd> Afgelopen zomer werd al een po ging gewaagd een conferentie te organiseren waarop Israëlische en Palestijnse politici elkaar zouden ontmoeten. Die bijeenkomsT moest op de valreep worden afge last, nadat een aantal Israëli's zich terugtrok uit protest tegen de "een zijdige samenstelling" van de Is raëlische delegatie. Mede als gevolg van deze voorge nomen conferentie nam het Israëli sche parlement later een wetsvoor stel in behandeling dat contacten tussen Israëli's en PLO-vertegen- woordigers verbiedt. Het wets voorstel, dat door de samen met de rechtse Likoed regerende Arbei derspartij van premier Peres kri tisch is ontvangen, is nog niet in stemming gebracht. Pax Christi koos na de afgelaste conferentie, voor een bijeenkomst met een minder politiek karakter. Een gezamenlijke bezinning van vredesgroepen, kerken en hulpver lenende organisaties werd ditmaal het uitgangspunt. In zijn rede tot de conferentie he kelde de Amsterdamse burge meester Van Thijn echter "elke po ging om bij wet contacten tussen betrokkenen te verbieden", daar mee doelend op de omstreden Is raëlische wetsvoorstellen. Misverstanden Jan ter Laak, secretaris van Pax Christi Nederland, herinnerde tij dens een afsluitende persconferen tie nog eens aan het in joodse kring als eenzijdig pro-Palestijns ervaren verleden van zijn organisatie en sprak de hoop uit dat misverstan den daarover snel tot het verleden zullen behoren. Hij toonde zich na afloop tevreden over het verloop van deze bijeenkomst. Van een eenzijdige toonzetting was op deze conferentie weinig te merken. Zelfbeschikking van Pale stijnen en joden was geen punt van discussie en hoewel sommige kerkvertegenwoordigers zich daar toe niet openlijk konden uitspre ken was er een vrij algemeen ge voelen dat de PLO als vertegen woordiger van de Palestijnen di rect bij het vredesproces moest worden betrokken. Zorgen Bezorgdheid was er vooral rond het tempo van bewapening in het Midden-Oosten. Everett Mendel sohn, hoogleraar geschiedenis aan de Amerikaanse Harvard Universi teit wees erop dat in het Midden- Oosten de afgelopen jaren relatief twee keer zoveel aan bewapening is uitgegeven als elders in de we reld. Maar ook hij moest toegeven dat de vredesbeweging zich hier voor een vrijwe.l onoplosbaar pro- Wan ter Laak: tevreden ifotoEisVosi bleem gesteld ziet. "Iedere Israeli en iedere Pale stijn zal zeggen dat een sterk leger noodzakelijk is en blijft zolang er geen vrede in de regio is", aldus Mendelsohn, die was uitgenodigd om de conferentie met een actuali teiten-college over het Midden- Oosten te openen. De meest prominente spreker uit Palestijnse kring. Mendelsohns Harvard-collega Afif Safieh. hekel de in een discussie over de door Is raël bezette gebieden een eenzijdig accent op Israëlische veiligheids belangen. "Als de Israëli's bang zijn omdat het vanuit Jordanië met tanks een uurtje rijden is naar Je ruzalem. dan hebben wij evenveel recht om voor onze veiligheid te vrezen, want de omgekeerde route Jeruzalem-Jordanie is net zo snel af te leggen". Safieh zorgde als enige spreker voor enig vuurwerk. "Ik provoceer af en toe bewust", zei hij later in een gesprek. "Alles verloopt hier rustig en vredig, iedereen gedraagt zich als vrienden. Dat is mooi en belangrijk, maar in zo'n sfeer ver geten toehoorders gauw welke emoties in het geding zijn. Die wil ik bewust naar voren halen, omdat gesprekken tussen ons en deze vre delievende Israëli's een vertekend beeld van de situatie geven". Aiïf Safieh gaf daarmee een voorproefje op een later in een pa neldiscussie aangeroerd vraag stuk: op wie moet de vredesbewe ging zich richten. De Israëlische vertegenwoordigers, zonder uit zondering voorstanders van een ontruiming van bezet gebied en de stichting van een of andere Pale stijnse staat, adviseerden vooral contacten te leggen met gematigd progressieve Israëli's die zich in het centrum van de Arbeiderspar tij ophouden. "Dat zijn redelijke mensen die over de streep getrok ken kunnen worden door Palestij nen die bereid zijn hun nek uit te steken". Pax Christi is van plan van de conferentie een uitgebreid verslag te maken en binnen afzienbare tijd een studiereis te organiseren naar het Midden-Oosten. Ook over weegt de organisatie een gesprek aan te vragen met minister Van den Broek (buitenlandse zaken) waarin de dit weekeinde bespro ken suggesties worden overge bracht. Internationaal secretaris Wim Bartels van het IKV bena drukte dat hij vooral de aanbeve ling rond de Palestijnse gezinsher eniging ter harte wil nemen. "Ne derland kan daarin een rol spelen, zoals ze dat ook op de ambassade in Moskou doet voor joden die de Sowjet-Unie willen verlaten", al dus Bartels. BONN - De ruil van de Russische dissident en strijder voor de men senrechten, Anatoli Sjtsjaranski, tegen een aantal Oosteuropese spionnen was slechts een oefening voor een nog spectaculairder ak koord: de vrijlating van Andrei Sa charov. door Hans Hoogendijk Dat schrijft het Westduitse week blad Der Spiegel in zijn vandaag verschenen uitgave. Het blad, dat deskundigen uit Oost en West aan haalt, stelt dat Sacharov nog voor de komende topconferentie tussen president Reagan van de VS en de Russische partijleider Gorbatsjov kan worden geruild tegen de Zuid afrikaanse vrijheidsstrijder Nelson Mandela. Volgens Der Spiegel wordt Sa charov mogelijk in mei of juni van dit jaar vrijgelaten. Eind mei loopt ook het door de Russische autori teiten toegestane verblijf in het Westen van Sacharov's vrouw, Je- lena Bonner, af. Bonner heeft toe stemming gekregen haar verblijf opnieuw met drie maanden te ver lengen. Zij verblijft op het moment in Boston voor een medische be handeling. Het weekblad staat uitvoerig stil bij de gevangenenruil vorige week dinsdag op de Glienicker Brug tus sen West-Berlijn en de DDR. „Het ging helemaal niet om een agen- tenruil. Die waren er slechts bij be trokken voor camouflage en om de Russische leiders geloofwaardig te houden voor hun achterban. In fei te ging het alleen om de dissident Anatoli Sjtsjaranski" Der Spiegel voegt hieraan toe dat de Oostduitse advocaat Wolfgang Vogel ook in deze 'transactie' tus sen Oost en West een zeer belang rijke rol heeft gespeeld. Vogel was al acht jaar bezig voor Sjtsjaranski, maar pas bij Michael Gorbatsjov vond hy gehoor. Volgens Der Spiegel wil de prag maticus Gorbatsjov de probleem gevallen kwijt, die een erfenis zijn van het beleid van zijn drie voor gangers. Enige voorwaarde zou zijn dat by voorbeeld het afschui ven van Sacharov zonder gezichts verlies voor de Russische leider plaatsvindt. Een ruil tegen Nelson Mandela zou een mogelijkheid zijn. Hoessein zet Arafat onder druk TEL AVIV - Ter versteviging van de positie van de Palestijnen op de door Israël bezette Westelijke Jor- daanoever bij toekomstige vredes onderhandelingen met Israël, is koning Hoessein van Jordanië van plan het aantal leden van het parle ment meer dan te verdubbelen. Dat meldde gisteren de Jerusalem Post. De krant baseerde dit nieuws op goedingelichte bronnen in de Jordaanse hoofdstad Amman. door Taco Slagter Door het aantal parlementszetels van zestig tot 130 uit te breiden, wil Hoessein de invloed versterken van Palestijnen uit de bezette ge bieden en op die manier PLO-lei- der Jasser Arafat onder druk zet ten de VN-resoluties 242 en 338 (o.a. erkenning van Israël) te aan vaarden. Tot nog toe geniet de PLO grote steun op de westelijke Jordaanoever, bij gebrek aan een alternatief voor dc belangenbehar tiging van ruim achthonderddui zend Palestijnen uit dit gebied Doordat Arafat de afgelopen we ken tijdens ontmoetingen met Hoessein, de Egyptische regering en Amerikaanse regeringsverte genwoordigers bleef weigeren compromissen te sluiten die de PLO een plaats geeft op een inter nationale vredesconferentie over het Midden-Oosten, dreigt het ha perende vredesproces steeds meer te verzanden. Verwacht wordt dat koning Hoessein begin deze week in een toespraak tot het parlement zijn plannen bekend zal maken. De Jordaanse volksvertegewoording is evenredig verdeeld tussen de westoever en de oostoever van het koninkrijk. De vergroting van het aantal parlementszetels betekent dat de Palestijnen uit het bezette gebied op 56 van de 130 zetels recht hebben Kan de koning het niet eens wor den met de PLO over de samen stelling van een Jordaans-Pale- stijnse delegatie voor komende vredesonderhandelingen, dan heeft hij nog de keus uit het met Palestijnen van de westoever goed vertegenwoordigde parlement een afvaardiging te construeren. Zo'n slimme politieke manoeuvre zou een forse deuk kunnen toebrengen aan het prestige van de PLO bij de bewoners van de bezette Jordaan oever. KOLENMIJNBRAND - Een brand in een kolenmijn in het Westduitse Saarland heeft zaterdag aan min stens zeven mensen het leven ge kost. Een man raakte ernstig ge wond. De brand brak uit in de Camphausen mijn bij Queirschied. ongeveer 15 kilometer ten noorden van Saarbrücken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 7