Mens uitgeschakeld in 'Termoli 3'
AUTOBEDRIJF
BEUGELSDIJK
AUTOBEDRIJF MULDER
HECLE BV
CITROËN
Gebr. Opdam B.V.
AUTOSLOPERIJ
DEN HOLLANDER B.V.
NISSAN
SERVICE DEALER
van Sassenheim e.o.
ÜVOLVO
Alleen robots maken FIRE-motor in Italiaanse fabriek
Weversbaan 10 - 2352 BZ leiderdorp - Tel. 894200
Kon. Julianalaan 46, Voorschoten.
Tel. 01717-2236.
VOOR ALLE SERVICE
EN ONDERHOUD AAN UW CITROËN
tegen van te voren afgesproken vaste prijzen,
o.a. compleet nieuwe uitlaat, gratis montage
hoge korting op bv banden en accu.
ANWB gekeurde occasions
met 6 maanden garantie o.a.
BX GR grijs metatlque
BX 16 TRSd rood
BX14RE grijs
2CV 6 Special
Visa SE
Mehari
Tevens diverse goedkope inruilauto's
6 maanden garantie
ANWB rapport 15.000 km. beurt
TEVENS ALLE MODELLEN 1986
BIJ ONS IN DE SHOWROOM
.1985
1984
1983
..1984
..1983
.1985
VerVoop van gebruikte onderdelen en plootwefk van alle merken
auto's in alle bouwjaren.
Tevens verkoop von nieuw plootwerk zoals: bumpers, grillen,
ruiten etc.
Inkoop van sloop- en schade-auto's met
afgifte van het enig wettelijke
vrijwaringsbewijs van de Rijksdienst voor het
Wegverkeer
Voorschoterweg 39-41, 2235 SE Valkenburg ZH (naost Kwantum Hollen). Tel.:
071 - 314466 - 314477. Elke dog van 08.00 tot 18.00 uur geopend. Zaterdog's van
08.00 tot 15.00 uur geopend.
AUTOBEDRIJF
n Dynamisch merk,
'n Dynamische dealer'
Peugeot-Talbot dealer voor
Katwijk-Rijnsburg en Noordwijk
Kon. Julianalaan, Katwijk
Tel. 01718-28554.
Vanaf hederi bent u
welkom
in onze showrooms
BUNNÏNGEN
Tolstraat 78. Alphen aan den Rijn. Tel. 01720 7 56 41
Afd. Verkoop tijdelijk Julianastraat 56 - 59
Oorpsstraat 7. Uithoorn. Tel. 02975 6 69 59
Hoofdstraat 158, Sassenheim,
tel. 02522-31020
GELUK IS NIET TE KOOP,
ZEKERHEID WEL
ELKE OCCASION KRIJGT BIJ
ONS 'N VOLVO PASPOORT MET
AL DEZE ZEKERHEDEN ZWART
OP WIT.
Een greep uit ons inruilbestand.
340 SERIE
343 DL jan.'80 blauw 9.750,-
343 DL mrt. '83blauw 14.900,-
340 GL dec.'84wit ƒ20.900,-
(Sedan Diesel)
343 DL jan. '83 groen 16.000,-
(2 liter)
240 SERIE
245 mrt. '79beige 13.500.-
244 DL okt. '81groen 14.750,-
244 GL okt. '82 groen 26.900,-
(Diesel)
240 nov. '83 rood 24.000,-
245 GL febr. '84blauw 33.500.-
op alle auto'e 3 xnnd. Volvo Bovag garantie
voordelige financiering mogelijk
elke keuring toegestaan.
VOLVO REYS
HOGE RIJNDIJK 352
2314 AP LEIDEN
Dat 'FIRE' heeft niets te
maken met vuur of vurig,
hoe pittig de één-litermoto-
ren ook zijn, die in een tem
po van drie stuks per mi
nuut door deze fabriek wor
den uitgespuugd. Het
woord is afgeleid van de
kreet 'Fully Integrated Ro
botized Engine' oftewel een
geheel door robots vervaar
digde motor.
Er komen nauwelijks men
senhanden aan te pas. Zelfs de
controle van het werk is voor
het overgrote deel elektronisch
geregeld. De mens mag alleen
die controle controleren. En in
grijpen als het produktieproces
ergens stagneert en de robots
een enkele keer in gebreke blij
ven bij het opheffen van de sto
ring of andere onregelmatig
heid.
Geen mannetje
Voor degenen die nog nooit
een dergelijke fabriek van bin
nen hebben gezien: zo'n robot
lijkt niet op de zilveren man
netjes die in speelgoedwinkels
te koop zijn. Het is geen wande
lende man van staal met een
boormachine of ander stuk ge
reedschap in zijn scharnieren
de klauwen. Een robot langs de
produktielijn in 'Termoli 3' is
net als zijn collega's in andere
autofabrieken - gewoon een op
de werkvloer gemonteerde ma
chine, die over één of meer be
weegbare 'armen' beschikt.
Aan het einde van deze ar
men is een instrument of stuk
gereedschap gemonteerd. Dat
kan uiteenlopen van een punt-
lasapparaat tot een freesmachi
ne of schroefdraadsnijder. In
bijna alle gevallen worden de
robots gedirigeerd door com
puters.
Hoge kwaliteit
Aanvankelijk werden zulke
machines ontworpen om het
soms saaie, maar vooral vaak
vuile werk in de fabriek van de
mens te kunnen overnemen.
Maar die doelstelling is meer en
meer op de achtergrond ge
raakt toen de ervaring leerde
dat geen mens in zo'n hoog
tempo werk van zo'n constant
hoge kwaliteit kan afleveren.
In 'Termoli 3' geschiedt de
aanvoer van ruwe, onbewerkte
delen zowaar nog met de hand.
Het zal wel niet zo verschrikke
lijk lang meer duren voor ma
chines ook deze klus hebben
overgenomen. Maar op dit mo
ment wordt de motor nog in
vijf onbewerkte delen aange
voerd.
Elk van dat vijftal heeft een
eigen straat. Vijf straten waar-,
langs tal van robots staan. Als
tinnen soldaten in de rij. Mario
netten aan de touwtjes van de
computers. Meer dan honderd
computers in de fabriek sturen
en controleren hun bewegin
gen.
Tolerantie
De tolerantie is minimaal.
Honderdsten van millimeters.
Meer niet Dat moet wel. Bij
voorbeeld het boren en slijpen
van cilinders is een werkje,
waarbij die uiterste nauwkeu
righeid noodzakelijk is.
Te grote afwijkingen - hoe ge
ring op zichzelf ook - worden
dan ook onmiddellijk gemeld.
Bij elke robot, die één of meer
bewerkingen uitvoert, brandt
een lamp. Meestal groen. Dan
gaat alles, zoals het moet gaan.
Het licht wordt oranje als er
iets wat minder goed draait.
Fiat heeft de in Termoli 3 gemaakte
FIRE-motor ook geplaatst in de
nieuwe Panda, die volgende maand
naar Nederland komt. Uiterlijk is er
weinig veranderd aan het model, in
nerlijk des te meer. Men kan kiezen
uit twee FIRE-versies: de 769 cc (in
de Panda 750) en de 999 cc (in de Pan
da 1000). Van die 1000 komt er ook
een uitvoering met vier-wielaandrij-
ving.
Bijvoorbeeld als een onderdeel
te veel slijtage vertoont. Als die
minimale tolerantie wordt
overschreden.
De mensen in de controleka
mers worden zo gewaar
schuwd, maar in de meeste ge
vallen kunnen de robots de
problemen zelf oplossen. Door
een nieuw onderdeel te pak
ken. Maar lukt dat niet dan gaat
het licht onverbiddelijk op
rood: de robot staakt zijn werk.
En zowaar is dan even mense
lijke hulp onontbeerlijk.
Testen
De vijf straten komen alle uit
in de assemblagelaan, waar
dank zij de berekeningen van
de computers de juiste compo
nenten precies op de juiste tijd
op de juiste plaats arriveren.
Natuurlijk is er nog een test.
Het menselijk oog registreert
alleen de meetresultaten van de
talrijke testrobots. Op drie sta
tions draaien bijvoorbeeld een
aantal motoren 63 seconden
lang stationair, ergens anders
wordt binnen de anderhalve
minuut een zwaarder testpro
gramma afgewerkt.
Maar twee uur na het begin
van de produktie is de motor
klaar. Vroeger had men daar de
dubbele tijd voor nodig. En el
ke twintig seconden staat er
weer een nieuwe FIRE-motor
op de stelling. Klaar voor ver
pakking en verzending.
Ruimte
Een bijkomstig voordeel van
al die bewerkingen door ro
bots: hun 'armen' hebben ruim
te nodig om te kunnen ma
noeuvreren. Alle onderdelen
van de motor hebben dus een
goede bereikbaarheid. Wat be
paald niet zal worden betreurd
door de monteur, die later aan
die motor zal moeten werken.
Hoe vaak heb ik niet een mon
teur horen mopperen over de
ontoegankelijkheid van een
motor.
Maar die ruime opzet was on
derdeel van het pakket afspra
ken, dat Fiat en Peugeot ruim
vijf jaar geleden samenstelde.
De twee fabrieken besloten ge
zamenlijk te werken aan de
ontwikkeling van een nieuwe
één-litermotor, die zou kunnen
worden gebouwd volgens de
modernste produktiemetho-
den.
Daarbij werd overeengeko
men, dat hij niet alleen goed
toegankelijk (dus eenvoudig)
zou moeten zijn, maar ook licht
van gewicht, samengesteld uit
weinig componenten, met wei
nig geluid zijn werk zou moe
ten doen en een hoog rende
ment zou moeten leveren.
Miljard
Van de ruim één miljard gul
den. die Fiat in het project Ter
moli 3' heeft gestoken, was nog
geen twintigste deel nodig voor
de ontwikkeling van die motor.
Een motor, die men nu al kan
vinden onder de kap van de
eenvoudigste uitvoeringen van
de Lancia Ypsilon en de Fiat
Uno. Daar bewijzen ze dat ook
zulke simpele krachtbronnen
voortreffeÜjk werk kunnen le-
Als alle plannen doorgaan
zullen er in de loop van de tijd
nog meer uitvoeringen van de
FIRE-motor verschijnen. Er
wordt gedacht aan een extra
zuinige versie met drie cilin
ders, aan een dieselversie, aan
een turbo en wellicht nog meer.
Peugeot heeft er tot nu toe
nog niets mee gedaan. Maar dat
zal ongetwijfeld gaan gebeu
ren. Bijvoorbeeld als de Talbot
Samba aan vervanging toe is.
Of wanneer Peugeot met de
lichte FIRE-motor een erg zui
nige 205-editie wil maken.
Voorts lijkt het heel waar
schijnlijk, dat een nieuwe klei
ne Citroén eveneens zal mee
profiteren van het contract tus
sen Fiat en de PSA-groej^.
Maar dat is nog toekomstmu
ziek, want tot op heden hébben
de Fransen nog niet eens beslo
ten waar de fabriek zal komen
te staan die deze motoren kan
gaan bouwen. Voorlopigikomt
de FIRE nog alleen uit IT^rmoU.
'Termoli 3' heet de
modernste motorenfabriek
ter wereld. Fiat zette het
cojnplex neer ter hoogte van
Rome, nabij Pescara aan de
Adriatische kust.
Een veel besproken project.
De wensdroom voor iedere
autofabrikant, een
nachtmerrie voor iedere
rechtgeaarde vakbondsman.
Voor de mens is namelijk
nagenoeg geen plaats in de
kapitale hal van 300 bij 175
meter. Die wordt vrijwel
volledig beheerst door
robots. Naast de fabriek ligt
dan ook maar een hele
kleine parkeerruimte. Voor
een parkeerwachter is daar
geen droog brood te
verdienen. De mens is van
ondergeschikt belang in
deze belangwekkende
broedplaats van
FIRE-motoren.
Het fabriekscomplex nabij Pescara, waar mensen er alleen nog maar zijn om de robots te controleren.
De robots hebben ruimten nodig om te manoeuvreren. Alle onderdelen
bereikbaar.
de motor zijn daardoor goed
(foto's pr)
