Pleidooi voor krachtige
stimulans jeugdtheater
Expositie Lakenhal als eerbetoon aan De Haan
Ad vies werkgroep Raad voor de Kunst
KIJK UIT
'Johann': oubollige zedenschets
VRIJDAG 7 FEBRUARI 1986
KUNST
PAGINA 21
DEN HAAG (GPD) - Het jeugd
theater in ons land moet krachtig
gestimuleerd worden. Jongeren
hebben recht op hun eigen kunst-
voorzieningen, die ertoe kunnen
bijdragen dat de jeugd later van to
neelvoorstellingen kan genieten.
Daarvoor moeten er nieuwe en
sembles worden gevormd, speciale
produkties op stapel worden gezet
en speel- en repetitieruimten wor
den gerealiseerd. Ook de televisie
moet door middel van jeugdpro-
dukties, prijsvragen en opleidings
mogelijkheden een belangrijke rol
hierin spelen.
Tot dit advies komt de door de
Raad voor de Kunst ingestelde
Landelijke Werkgroep Jeugdthea-
terbeleid onder voorzitterschap
van ex-minister mr. H. J. Zeeval-
king. Het advies is aangeboden aan
minister Brinkman van welzijn,
volksgezondheid en cultuur
(WVC). De werkgroep heeft becij
ferd dat het ministerie van WVC
voor dit nieuwe beleid een bedrag
van 3,5 miljoen op tafel moet leg
gen. De provincies moeten elk nog
eens 5 tot 7,5 ton beschikbaar stel
len.
'Ghetto' van Joshua Sobol door
Zuidelijk Toneel Globe. Regie: Theu
Boermans en Sam Bogaerts. Met:
Kees Hulst, Diane Lensink, Huib
Rooijmans e.v.a. Muziek: Michel
Mulders. Gezien op 6 februari in
Theater Carré, Amsterdam. Aldaar
nog op 7,8, 9 februari te zien.
AMSTERDAM - Om aan een
Joods Ghetto uit de Tweede We
reldoorlog op het toneel gestalte
te geven, is in theatraal opzicht
een risicovolle, uiterst moeilijke
onderneming. Hoe maak je het
onbegrijpelijke voorstelbaar? De
thematiek is zo zwaar beladen,
dat een eventuele vergissing
eens zo hard aankomt. De om
vang van de systematisch door
gevoerde vernietigingswaanzin
is dermate onvoorstelbaar groot
geweest, dat fictie daarvoor met
behulp van de diverse techni
sche hulpmiddelen van het thea
ter slechts bij benadering een
passende vormgeving kan bie
den.
Globe heeft daartoe met het
stuk van de schrijver Joshua So
bol een poging gewaagd. Gelet
op het resultaat is dat bijna volle
dig gelukt. Het is een indruk
wekkende voorstelling van een
gezelschap waarom heen door
gebeurtenissen op bestuurlijk/
artistiek terrein een zekere crisis
sfeer hangt. Pikant detail: de bei
de regisseurs zijn hoofdrolspe
lers in deze verwikkelingen, die
mede met deze produktie kun
nen aangeven, wat hen als beleid
voor ogen stond/staat.
De produktie is groot opgezet.
Exposities
Werk van Cor Bouter is tot en met 13
maart te zien in de expositieruimten!
van Ars Aemula Naturae aan de Pie
terskerkgracht. Het gaat om in- en ex
terieurs met figuren, stadsgezichten,
maar vooral ook om landschappen
met vee.
Cor Bouters, in 1886 in Gouda gebo
ren en in 1966 in Den Haag overleden,
volgde gedurende enkele jaren een
opleiding aan de Koninklijke Acade
mie, maar vormde zichzelf daarna als
autodidact. Zijn werk -schilderijen
en tekeningen- is verwant aan dat
van de Haagse School. Niettemin is er
ook verwantschap met de Leidse
schilders te bespeuren, zoals Van
Driesten en Rosemeier. De expositie
is te zien van dinsdag tot en met don
derdag tijdens de cursusuren.
Leiden
Rijksmuseum Boerhaave - Steen
straat, 'Balans van een eeuw', Neder
landse natuurwetenschappen en ge
neeskunde in de 19e eeuw, t/m aug.;
di t/m za van 10-17 uur. zo van 13-17
Rijksmuseum van Oudheden - Ra
penburg, 'Satricum, een stad in La-
tium', t/m 25/4; di t/m za van 10-17 uur,
zo van 13-17 uur.
Rijksmuseum voor Geologie en Mine
ralogie - Hooglandse Kerkgracht, ex
positie over de Snellius Il-expeditie,
t/m 27/4; ma t/m vr van 10-17 uur, zo
van 14-17 uur.
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
Steenstraat, 'Katsushika Hokusai: de
oude tekengek'; 'Borneo: Oerwoud in
Ondergang, Culturen op Drift', 14/21/
m 5/10; di t/m za van 10-17 uur, zo van
13-17 uur.
Stedelijk Museum De Lakenhal - Ou
de Singel, 'Oud naaigerei' in de reeks
'Verzameld en getoond', t/m 6/4; di t
m za van 10-17 uur. zo van 13-17 uur
Galerie Denise Stephan - Bakker-
steeg, Maria Neefjes, tekeningen en
Jos Wong, beelden, t/m 16/2; vr t/m zo
van 13.30-17.30 uur.
Caeciliastraat 18 - expositie van And-
rienne Hoogenberk-den Tex, Anneke
Koek, Linda Roodenburg en Bettien
Scherft, tot 14/3; bezichtiging volgens
afspraak, tel. 413452.
Stelling - Lange Mare. Ben Overde-
vest, schilderijen, tot 22/2.
Ambrozijn - Noordeinde. Lidie Bos
sen, schilderijen (olie en acryl), tot
eind febr., dag. van 13-16 en 17-21 uur.
zaterdags gesloten.
In het advies wordt ervan uitge
gaan dat het rijk de zorg krijgt over
de ad hoc-produkties, de artistieke
ontwikkeling en de vernieuwing
van het jeugdtheateraanbod, expe
rimenten en het opzetten van een
goede infrastructuur. De provin
cies dragen de verantwoordelijk
heid voor de instandhouding van
de gezelschappen en de gemeenten
moeten zorgen voor de huisvesting
en voor het trekken van het pu
bliek. Omdat er een geheel andere
situatie ontstaat, zal er een over
gangsperiode nodig zijn.
De werkgroep geeft het Neder
lands Theater Instituut tot taak een
systeem van informatie, documen
tatie en serviceverlening op te zet
ten. Het instituut moet daarvoor
subsidie krijgen. Ook de 'Bunde
ling', een organisatie die zich met
de belangenbehartiging van het
Jeugdtheater bezighoudt, moet
over extra geld kunnen beschik
ken. In het theatervakonderwijs
moet een plaats worden ingeruimd
voor het jeugdtheater in de ver
schillende fasen van de opleiding.
Wat de arbeidsvoorwaarden be
treft, moet aansluiting by de alge-
Alleen al de rolverdeling ver
meldt zo'n twintig spelers en er
is een ingenieus lichtplan opge
steld. Het toneel, dat op geen en
kele manier het Ghetto realis
tisch wil aangeven, is tot diep in
de zaal van Carré uitgebouwd,
waarop zich heel verschillende
scènes afspelen. Daarbij is een
enkele keer het effectbejag te op
dringerig, maar ontaardt geluk
kig niet in een kitscherige
aanpak. Niet alle scènes maken
dan ook een even sterke indruk;
maar over het algemeen is deze
produktie aangrijpend. 'Ghetto'
geeft een beeld van een leefge
meenschap onder extreme om
standigheden, dat in deze bewer
king als een infernaal visioen
overkomt. De grenzen tussen
'goed' en 'kwaad' zijn in een der
gelijke situatie uitermate vaag.
Er wordt niet gereconstrueerd,
hoewel de feitelijke geschiedenis
van het Joodse Ghetto van Wilna
in Litouwen wel degelijk voor
een belangrijk deel hieraan ten
grondslag heeft gelegen.
Wat de opvallendste verhaal
lijn betreft, gaat deze produktie
over de geschiedenis van een to
neelgezelschap in het Ghetto. In
tern is onder de hier samenge
dreven bevolking over deze zaak
ernstig verschil van mening.
Sommigen vinden het een mid
del om lotgenoten nieuwe moed
te geven en hun eigen cultuur in
ere te houden. Anderen daaren
tegen zien het als niet geoorloofd
om op deze bewuste plek toneel
Lakgalerie - moderne kunst vanaf
1960, t/m 22/2; ma t/m vr van 10-22
Galerie de Burcht - Eric Pape, schil
derijen en tekeningen, t/m 9/2; woe.
zo, 14-17 uur.
Bibliotheek - Nieuwstraat, Oude
handschriften en Computertentoon
stelling, t/m 28/2; ma. di en woe 10-17
uur, ma en woe ook 19-21 uur, do 10-
21 uur, vr 10-17 uur, za van 10-13 uur.
Galerie Fotomania - Koppenhink-
steeg, recent fotowerk van Wynanda
Deroo, tot 18/2; woe t/m zo van 13-17
Holiday Inn - Angelien de Waart-
Leufkens, aquarellen, t/m 27/2; dag.
10-22 uur.
Waaggebouw - Leidse Kunstuileen,
werken aangekocht door de gemeen
te, t/m 15/2; di t/m vr van 10-18 uur. za
van 10-17 uur.
Leiderdorp
Leythenrode - Roelie Willekens, glas
schilderingen, t/m 6/3; dag. 8-20 uur.
Muzenhof - Sal Koster, tekeningen,
etsen en aquarellen, 8/2 t/m 5/3; di t/m
vr 14-18 uur, za 9.30-12.30 uur
Nieuwveen
De Veenhoeve - Wijnand Slokker,
aquarellen, t/m 13/2; ma t/m za van 10-
17.30 uur, vr tot 21 uur.
Oegstgeest
Bibliotheek - Ria Roelofs, schilderij
en (gouache/acryl) en kijkkistjes, t/m
OOII
Kapsalon Jacques van Bellen - Lan-
gevoort, zeefdrukken en plastieken
van Daniëlle Orelio, t/m 14/2; ma 13-18
uur, di t/m do van 9-18 uur. vr van 9-21
Warmond
Galérie De Pomp - Hanneke Blom,
keramiek, Gerda Boorsma, etsen en
geboortekaartjes, Paula Petri, droog
bloemen, t/m 13/3; di 19-21 uur, woe.
do. za van zo 14-16 uur.
Het Oude Raadhuis - Wladimir
Stenghlak met als thema water in
acryl, krijt en etsen, t/m 20/2; woe, do.
zo van 14-16 uur, za van 10-16 uur.
Noordwijkerhout
Bibliotheek - Lolke van der Bij, schil
derijen en Tineke Huisers, droogbloe
men. t/m 24/2; ma. woe, vr van 14-17
en 19-21 uur. do van 10-12 uur.
Wassenaar
Galerie Henk de Greef - Ofra Goland,
schilderijen. Henk Wolvers, kera
miek; t/m 26/2; di t/m za van 9-17 uur.
mene toneel-cao worden gezocht.
Voor een uitzonderingspositie
van het grootschalige jeugdthea
ter, waarvan het Amstel Toneel de
belangrijkste vertegenwoordiger
is, is geen plaats meer in de nieuwe
situatie. In een apart advies gaat de
afdeling theater van de Raad voor
de Kunst in op de financiële voor
keursbehandeling die het Amstel
Toneel tot nu toe ten deel is geval
len. Die moet worden beëindigd,
omdat artistiek, zakelijk en organi
satorisch het gezelschap allang
niet meer aan de gestelde eisen vol
doet.
De recente artistieke leiding van
Joost Prinsen heeft het Amstel To
neel weliswaar nieuwe impulsen
gegeven, maar die zijn toch niet op
merkelijk genoeg om de exclusie
ve positie van de groep in stond te
houden. Met ingang van het sei
zoen 1986-1987 moet de exploitatie
subsidie aan het gezelschap dan
ook worden stopgezet (1,1 miljoen
per jaar). In plaats daarvan moet
het Amstel Toneel nog twee jaar
lang 7,5 ton per jaar krijgen. Daar
na zullen de kosten geheel door de
lagere overheden moeten worden
gedragen.
Concerten
Klassiek
Het William Byrd Vocal Ensemble
bestaat vijf jaar. Dat feit wordt van
avond gevierd met een lustrumcon
cert in de Lutherse Kerk aan de
Hooglandse Kerkgracht. Een instru
mentaal ensemble zal bij deze gele
genheid medewerking verlenen. On
der leiding van Nico van dor Meel zul
len werken worden vertolkt van Wil
liam Byrd, Heinrich Schütz en Clau-
dio Monteverdi. Aanvang 20.15 uur.
Het Japanse pianotalent Hiromi
Okada geeft vanavond een recital in
de Kapelzaal van K&O. Hij speelt
werken van Mozart, Chopin, Szyma-
nowski en Liszt. Aanvang 20.15 uur.
Het Residentie-Orkest verschijnt
morgenavond op het podium van de
Stadsgehoorzaal. Uitgevoerd zullen
worden Brahms Vioolconcert en
Schuberts Negende Symfonie. Em
my Verhey treedt op als vioolsoliste.
De leiding berust bij Hans Vonk.
Aanvang 20.15 uur.
De cellist Herre Jan Stegenga en de
pianist Herman Uhlhorn verzorgen
zondagochtend het koffieconcert van
K&O. Er zullen composities van Van
Beethoven, Debussy en Brahms wor
den uitgevoerd. Aanvang 11.30 uur.
Fania Chapiro vervolgt maandag
avond de fortepiano-cyclus bij K&O.
Haar programma vermeldt werken
van C.Ph.Em. Bach, Haydn, Mozart
en Beethoven. Aanvang 20.15 uur.
Bernard 'van den Bogaard geeft
woensdagavond een pianorecital in
de Kapelzaal. Hij zal composities van
Bach, Schumann en Chopin vertol
ken. Aanvang 20.15 uur.
Het Kallos-pianotrio geeft zondag
middag een concert in de Muzenhof
in Leiderdorp. Er zullen composities
worden vertolkt van Haydn (Trio is
Es), Fauré (Trio in d, op. 120) en Peter
Visser.
Het Kallos-trio werd in het voorjaar
van 1983 opgericht. De leden - Moni
que Visser (piano), Juliaan van der
Linden (viool) en Arthur de Groodt
(cello) leerden elkaar kennen tijdens
hun studie aan het conservatorium in
Den Haag. Het trio gaf al diverse con
certen in kamermuziekseries in de
Randstad en in Antwerpen. Het re
pertoire omvat werken vanaf de klas
sieke periode tot aan hedendaagse
muziek. Het concert in Leiderdorp
begint om 12.30 uur.
Bij Stichting Burcht aan de Burg-
steeg speelt violist Robert Szreder
dinsdag werken van Ton de Leeuw,
Overzichtstentoonstelling van Wim
de Haan, tot 24 maart. Stedelijk Mu
seum De Lakenhal, Oude Singel 28-
30, Leiden. Geopend di. t/m za. van
10-17 uur en zo. van 13-17 uur. Rond
leiding voor bezoekers: zondag 16
maart om 15.00 uur.
LEIDEN - Vaak bepaalde het lot
dat kunstenaars tijdens hun le
ven niet of nauwelijks waarde
ring voor hun werk ondervonden
en pas daarna of soms veel later
de (her-)ontdekking bekendheid
en erkenning met zich mee
bracht. Het hier geschetste ver
loop is ook van toepassing op
Wim de Haan (1913-1967). Illu
stratief voor bekendheid in een
kleine kring van bewonderaars is
het feit dat hij zelf slechts vier
werken verkocht heeft. In de
loop der jaren was De Haan wel
vertegenwoordigd op tentoon
stellingen, onder meer van infor
mele kunst met welke richting
hy enige verwantschap vertoont
maar pas zeer recent is een expo
sitie tot stond gekomen die ge
heel gewijd is aan het oeuvre van
Wim de Haan. De onlangs in de
Lakenhal geopende tentoonstel
ling werd samengesteld uit een
groter overzicht dat eerder in het
Rijksmuseum Twenthe in En
schede te zien is geweest. In sa
menhang hiermee verscheen na
een zeer lange voorbereidingspe
riode een uitgebreide monogra
fie over De Haan. Deze uitgave
met als titel 'Wie doet mij de te
kens verstaan' dient als docu
mentatie by de expositie.
Wim de Haan was als kunste-
Chiel Meyering. Maura Cardi e.a.
Aanvang 20.30 uur.
Pop
De Rotterdamse band Many More
noemt zich "een gelegenheidsband
waarvoor steeds meer gelegenheden
'komen". Stevig gitaarwerk en een
zangeres voremen de steunpilaren
van many More, vanavond te zien in
het Leids Vrijetijds Centrum. Aan
vang 23.00 uur.
'Splash on Passion' is het resultaat
van een verschuiving in het krachten
veld tussen diverse Amersfoortse
bands. Gen wonder dat de invloeden
dan velerlei zijn: funk, jazz, new wave
en klassiek. 'Splash on Passion' is
vanavond te horen in Tent in Wasse
naar. Aanvang 23.00 uur.
Drie bands volgen elkaar zaterdag
avond op op het podium van het
Leids Vrijetijds Centrum. Om te be
ginnen If, een deels Amsterdams,
deels Niewzeelandse groep, beïn
vloed door Pere Ubu. Daarna de poli
tieke punkband Sowiso uit Wormer.
Tenslotte Altenative TV uit Londen,
opgericht door Mark P. van het legen
darische punkfanzine Sniffin' Glue.
Jaren werd er niets van Alternative
TV vernomen, maar sinds vier maan
den opereert P. weer onder deze
naam. Gitarist Karl Blake van de
Shockheaded Peters is ook van de
party. Aanvang 22.30 uur.
Jazz
Een groep rond hammond-organist.
Carlo de Wys maakt zondagmiddag
haar opwachting by Jazz on Sunday.
'Teken' van Wim de Haan
(foto pr)
naar autodidakt. Na de Tweede
Wereldoorlog studeerde hij af in
de sociale pedagogie op een
scriptie die gebaseerd was op
zijn ervaringen tijdens Japanse
krijgsgevangenschap. Een citaat
van De Haan geeft aan hoe zijn
kamptijd aan de basis lag van
zijn kunstenaarsschap: "Terug
kerende in de wereld der gewone
dagelijkse ervaring begreep ik
dat ik onder andere de oorlog
overleven zou, en dat de ellende
van de gevangenschap, zinloos
als zij scheen, in mijn leven bete
kenis zou krijgen, namelijk de
zin die ik er aan geven zou".
Vanaf 1953 legde De Haan zich
volledig toe op de beeldende
kunst en tot aan zijn dood in 1967
ontplooide hij zich als een zeer
veelzijdig kunstenaar. De Haans
ontwikkeling in die vrij korte pe
riode is bij de Lakenhal in beeld
gebracht. Het getoonde vroege
werk roept door het kleurge
bruik, de vereenvoudigde vor-
Edwin Corzelius bespeelt de bas, Ar-
noud Gerritse zit achter de drums en
Harry Verbeke is de tenorsaxofonist
van het kwartet. Dat wordt onwys
swingen, verwacht Jazz on Sunday.
Aanvang 15.15 uur in het bowlingres
taurant aan de Boshuizerlaan in Lei
den.
Leiden
Schouwburg
vr 7, 20.15 uur. Toneelgroep Theater
speelt 'Cyrano de Bergerac'.
za 8, 20.15 uur, Martine Byl met haar
theaterprogramma 'Bijl'.
ma 10. 20.15 uur. 'Kinderen van een
mindere God' met o.a. Jules Hamel
en Josine van Dalsum.
di 11. woe 12, do 13, 20.15 uur, Paul
van Vliet 'Over leven'.
vr 14, 20.15 uur, 'Wings', met Henni
Orri.
Laktheater
vr 7, za 8,20.30 uur. Toneelgroep Cen
trum: 'Beproeving die ik haar opleg
de'.
zo 9,15 uur, Studio Hinderik: 'Meneer
Soleander van de bovenste plank',
voor kinderen vanaf 6 jaar.
woe 12, do 13, 20.30 uur. Orkater: 'De
kleine zeemeermin'.
Microtheater Imperium
vr 7, za 8, 20.30 uur, Imperium speelt
'Hedda Gabler' van Hendrik Ibsen.
Den Haag
Koninklijke Schouwburg
vr 7 t/m di 11, 20.15 uur, zo. 14 uur.
Haagse Comedie speelt 'Eind van de
wereld'.
men en de tekens, associaties op
met Klee en Mirö. De Haans
composities bevatten evenals die
van de Spaanse Surrealistische
schilder Mirö tekens waarin men
levende wezens herkent. De zeer
fijnzinnige pentekeningen verto
nen in de werkwijze sterke over
eenkomsten met het surrealis
me. Hierin is De Haan uitgegaan
van de 'écriture automatique',
waarbij vanuit het onderbewust
zijn lijnen en vormen ontstaan in
een vloeiende beweging, als een
soort handschrift.
In een volgende fase is de figu
ratie teruggedrongen en komt in
de schilderijen de nadruk meer
te liggen op het materiaal terwijl
ook het palet gewijzigd is. Even
als zijn vriend Jaap Wagemaker
begon De Haan in 1955 voor het
eerst zijn verf met as en zand te
vermengen, zodat een onregel
matig patroon van lijnen en te
kens het vlak bedekte. In deze
periode ontstonden stukken die
nauw verbonden zijn met het
werk van de Informele kunste
naars dat zuiver op zichzelf
staand is en niet naar de omrin
gende werkelijkheid verwijst.
Een aantal van deze schilderijen
bezit een poëtische uitstraling
als men de subtiele lijn- en kleur-
verhouding op zich in laat
werken, maar weer andere herin
neren aan tekeningen van primi
tieve beschavingen.
De Haans aandacht voor de
materie beheerste ook het werk
dat aan het eind van de jaren vijf
tig ontstond. In een schilderij als
'Offerdier' dat zeer symbolisch
opgevat kan worden, gebruikte
hij bijvoorbeeld een stuk jute
maar ook andere materialen bo
den nieuwe mogelijkheden. Een
woe 12, 20.15 uur, Haagse Comedie
met de laatste voorstellingen van 'De
bruiloft van Figaro',
do 13. vr 14, 20.15 uur, Publieksthea-
ter speelt 'Onweer'.
Circustheater
vr 7. za 8.20.15 uur, zo 9,14 uur, 'Mimi
Crimi', musical van Guus Vleugel,
muziek: Ruud Bos.
do 13 t/m za 15. 20.15 uur. Nederlands
Dans Theater 'Steptext' 'Stamping
Ground' en 'Svadebka'.
Nederlands Congresgebouw
vr 7, 20.15 uur, Residentie-Orkest
o.l.v. Hans Vonk, Emmy Verhey.
viool.
Diligentia
vr 7, za 8, 20.15 uur, Robert Paul one-
man-show 'Zo gepiept',
zo 9, 11.30 uur, Frédéric Meinders,
piano.
woe 12, 20.15 uur, Residentie-Orkest
speelt kamermuziek.
Amsterdam
Carré
t/m zo 9, 20.15 uur, Zuidelijk Toneel
Globe met 'Ghetto' van Joshua Sobol.
di 11 t/m zo 23, beh. ma, 20.15 uur.
Hoofdstad Operette met 'Der Graf
von Luxemburg' van Franz Lehar.
Concertgebouw
vr 7. gr. zaal, 20.15 uur. Concertge
bouworkest o.l.v. Bernard Haitink.
m.m.v. Matthias Maurer, altviool,
za 8, gr. zaal, 20.15 uur. Nana Mous-
kouri.
ma 10, gr. zaal, 20.15 uur, Per Musica
o.l.v. Julian Reynolds.
Cultureel Centrum Amstelveen
vr 7, 20.15 uur, Pleuni Touw e.a. in
Top girls'.
woe 12. 20.15 uur. *Veel succes, me
vrouw', met Kitty Janssen. André v.d.
Heuvel
do 13. vr 14. 20.15 uur, 'Mimi Crimi'.
musical van Guus Vleugel.
De Kleine Komedie
vr 7. za 8, 20.15 uur. zo 9. 14 uur. Mar-
greet Dolman 'Mr. Margaretha Esther
Dolman en haar benedenbuurman',
di 11, t/m za 15, 20.15 uur. Frisse Jon
gens 'Ons Lowietje heeft een engel
gezien'.
Nieuwe De La Mar Theater
t/m zo 23, beh. ma, 20.15 uur, zo alleen
14 uur, 'Leocadia'. met Mary Dressel-
huys.
Stadsschouwburg
di 11 t/m zo 16. 20.15 uur, woe zo al
leen 14 uur, Het Nationale Ballet,
m.m.v. Het Nederlands Balletorkest
o.l.v. Adam Gatehouse.
steeds verdergaande ontwikke
ling bracht De Haan tot de ver
vaardiging van driedimensionale
vormen. Een cruciaal werk was
'Erotiek' dat door zijn aard maar
ook door zijn plaats op de ten-
toonsteling een schakel vormt
met de latere assemblages. Bij
dit stuk is het oppervlak door
broken en bestaat de structuur
uit meerdere lagen, hetgeen ook
door de verwerking van botten
erg doet denken aan een archeo
logische vondst.
De sterke aandacht voor leven
en dood speelt ook in de assem
blages een grote rol en wel zeer
nadrukkelijk in 'De levende en
de dode'. In de stukken uit deze
laatste categorie verwerkte De
Haan zeer uiteenlopende mate
rialen, variërend van afvalhout of
Ijzer tot onderdelen van typema
chines en uurwerken. Veel van
deze werken uit de jaren voor
zijn dood bezitten en sterk magi
sche of filosofische lading. Eén
van de vrijstaande stukken 'Ko
ning éénoog of Zelfportret'
wordt in de monografie geïnter
preteerd als een geketende fi
guur met een verzwakt lichaam.
Behalve zeer serieuze kanten
toont De Haans werk ook plotse
linge speelse vondsten die een
glimlach ontlokken. Een rijk
dom aan ideeën en betekenissen
komt uit dit overzicht naar vo
ren. De Haan ontwikkelde onaf
hankelijk een zeer persoonlijke
visie die in de uitwerking raak
punten vertoont met richtingen
in binnen- en buitenland.
Bovenal getuigt het werk van
een enorme artistieke integriteit
na het bekijken van de expositie
en het lezen van het begeleiden
de boek.
NANCY STOOP
Margreet Dolman, dit weekeinde
nog te zien in De Kleine Komedie. Am
sterdam. (foto Marco S weering)
Rotterdam
De Doelen
vr 7. za 8, zo 9, kl. zaal. 20.15 uur. Fies
ta Gitana, een wervelend zigeuner-
feest van pure Flamenco,
vr 7. kl. zaal, 20.15 uur, Rotterdams
Philharmonisch Orkest o.l.v. Emma
nuel Krivine.
di 11. woe 12. do 13. gr zaal. 20.15 uur.
Rotterdams Philharmonisch Orkest
o.l.v. Roelof van Driesten.
woe 12. kl zaal. 20.15 uur. Shubertia-
de: Borodin Kwartet, m.m.v. Eliso
Wirsaladze, piano en Georg Hörtna-
gel, contrabas.
Theater Zuidplein
di 11. woe 12. gr. zaal. 20.15 uur. Pu-
bliekstheatcr met 'Onweer' van
Strindberg.
do 13. gr. zaal, 20.15 uur. 'Wings' met
o.a. Henni Orri.
vr 14 t/m zo 16. gr. zaal. 20.15 uur.
'Stepping out', muscial van Richard
Harris.
Luxor Theater
t/m zo 23. 20.15 uur. zo 14 uur. 'Mada
me Arthur' musical van Jos Brink en
Frank Sanders.
Jos Brink en Frank Sanders in de musical 'Madame Arthur', de gehele week in
Luxor, Rotterdam. (foto Jan Swinkels»
'Ghetto': is imposante voorstelling
Een scène uit het stuk 'Ghetto
planken is gezet.
te spelen. Fragmenten uit het op
treden van het toneelgezelschap
in Wilna zijn verwerkt in de voor
stelling met begeleiding van mu
ziek van dreunende synthesi
zerklanken. Op bevel van de SS-
Joshua Sobol dat door Globe op de
(foto pr)
officier 'Swanee' van George
Gershwin te moeten zingen met
de medegevangenen als zang- en
dansachtergrond: het is een 'dan-
se macabre'
WIJNAND ZEILSTRA
'Johann', een produktie van Stichting Schnauzer. Ge
speeld door Max van Weegberg, Sandra Macrander, Lori
Freedman, Teatske Kleijn, Deby Raymond, Rob Kloet.
Muziek: Rob Hauser; regie: Frans Weisz; tekst: Koos Dal
stra; vormgeving: John Verberk. Gezien op 6 februari in
de Leidse Schouwburg.
LEIDEN - Rob Hauser droeg in het verleden bij tot
de grensverleggende voorstellingen van Hauser
Orkater en heeft ook de opera 'Ballast' op zijn
naam staan. Iedereen heeft het recht de plank mis
te slaan, en een kunstenaar, die wordt geacht naar
steeds grotere en/of andere hoogten te reiken, wel
in het bijzonder. Maar iets als 'Johann' blijft toch
een vreemde gewaarwording.
'Johann' is een bewerking van de liederencyclus
'Das Tagebuch' van Johann Wolfgang von Goethe.
In die cyclus vertelt de ik-persoon aan zijn vrouw
hoe hij op weg naar huis wagenpech kreeg. In de
herberg waar hy vervolgens besloot te overnach
ten, werd hij door het kamermeisje verleid. Het
avontuur met het meisje liep slecht af en - zo verze
kert hij zijn vrouw - hij heeft aldoor aan haar ge
dacht. Bovendien heeft het avontuur hem inspira
tie gegeven tot een nieuwe bijdrage aan de kun
sten. Hauser heeft de cyclus als autobiografisch op
gevat - vandaar ook de titel - en brengt dus een
episode uit het leven van Goethe op de planken; de
episode die hem dreef tot het schrijven van de lie
deren.
Nog steeds ben ik er niet achter of het stuk nu als
parodie of bittere ernst moet worden opgevat. Het
laatste valt te vrezen, maar is moeilijk voor te stel
len. De hoofdpersoon is een klein, kalend baasje
met trage bewegingen, vaak slechts gekleed in een
weinig flatteuse hansop. Verre van een waardig li
terator dus. Aan het begin zit hij in een tobbe en
aan het eind zweeft hy door de lucht. In beide si
tuaties is Johann even potsierlijk.
Alle teksten worden gezongen door spelers die
daarnaast acteren en vaak ook nog een instrument
bespelen. Hauser noemt dat vocaal theater. Dat is
een beproefde Orkater-opzet, die bewondering op
roept voor de duizendpoten die dat alles tegelyk
kunnen. In dit geval was het echter alleen de mu
ziek die naadloos klopt. Harp, harmonium, bas-kla
rinet en slagwerk zorgden samen voor een subtiel
klankbeeld, waarin alleen de intellectuele muzika
le grapjes storen.
De prestaties op vocaal gebied waren al veel min
der. In de eerste scènes waren de meerstemmige
partijen soms vals, en later gaf alleen de vrouw
(Sandra Macrander) blijk van een stem met karak
ter. Met het acteren was het nog veel slechter ge
steld. Statisch en gekunsteld, dat is nog het beste
wat je ervan kunt zeggen. Er is geen drama te be
kennen; zelfs niet het drama van de man die zijn
overspel denkt glad te strijken door alles aan zyn
vrouw te vertellen.
Dat is voor een belangrijk deel ook te wijten aan
de regie, waarin met een grote boog om alle moge
lijk spannende momenten is heengelopen en vaak
de meest onhandige oplossingen zijn gekozen. Zo
huppelt de klarinettist vaak zinloos over het speel
vlak rond en beneemt zo het gezicht op wat er ver
der nog aan de hand is. Ook uit de vormgeving
spreekt geen begeestering.
'Johann' is niet meer dan een oubollige zeden
schets, die hoogstens opvalt door ondeugende rij
melarij over een jongeheer die komt binnenwip
pen. Recht Gemütlich allemaal, maar meer iets
voor tussen de schuifdeuren.
ARIEJAN KORTEWEG
