NASA kan snel
shuttle bouwen
Conflict defensie met NASA
Zuidafrikaans
geweld kost
7 mensenlevens
Genoeg onderdelen in voorraad
Vertraging voor Star Wars
Resten ontdekt van
onbekend zoogdier
Portugese CP
steunt Soares
DONDERDAG 30 JANUARI 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
WASHINGTON - „Het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA beschikt over genoeg
reserveonderdelen om in een tijdsverloop van maanden een nieuwe space shuttle te
kunnen bouwen. Maar het staat geenszins vast dat NASA de anderhalf miljard dollar zal
krijgen, die daarmee zijn gemoeid". Dit zegt Bill Green, lid van het Huis van Afgevaardig
den en daarin lid van de commissie die de gelden voor het ruimtevaartprogramma toe
wijst.
NASA heeft, zo werd gistermiddag
meegedeeld, nog geen enkele oor
zaak kunnen vinden van de explo-
In Amerika hangen de vlaggen
halfstok. President Reagan gaat
morgen voor een herdenkings-
die het ruimteveer Challenger dienst naar Houston in Texas
dinsdag vernietigde en waarbij alle vijf van de zeven astronauten
zeven bemanningsleden zijn omge- woonden. In Los Angeles werd de
komen. Vluchtleider Jeff Greene Olympische vlam bij wijze a
zei: „Wij oefenen hard voor deze
vluchten in bijna alle omstandig-
opnieuw aangestoken.
In Washington hebben radiosta-
leidde destijds het onderzoek naar
de brand waarbij drie astronauten
in hun ruimtecapsule op de grond
omkwamen (27 januari 1967). Dat
onderzoek heeft maanden ge
duurd, zo zei hij en tot op de dag
van vandaag weten we niet wat er
is gebeurd.
Leerlingen van de verongelukte lerares Christa McAuliffe hielden gisteren een herdenkingsdienst i
lieke kerk in Concofd, New Hampshire.
niets meer te doen. Het
woon afgelopen".
door
Henk Kolb
In Washingtons beroemde
Lucht- en Ruimtevaartmuseum
werd gistermiddag al een kleine WASHINGTON - De NASA-shutt-
expositie geopend ter hermnenng j de voornaamste vervoer-
aan de bemanning van de Challen- midd£len v00r de satellieten, ter
ger. Honderden mensen zyn er met waarde van acht miljard dollar, die
grootste moeite om zijn begroting
op peil te houden in tijden van gro-
den aan president Reagan moet
rapporteren over de toekomsti
o__. wgaven. De vertraging
De extra stuwraketten met vaste betraande ogen opnieuw komen "^rüsterir 'van delijk maanden, de inkomsten uit
Drandstof, die uit de bal van vuur kijken naar de beelden van de H„f„noip in pik van de komende commerciële opdrachten die nu
en damp op ruim 16.5 kilometer ramp. Zij waren vrijwel zonder uit- -f iaar in mimte wil brengen 8aan ontbreken, de kans dat som
hoogte schijnbaar ongeschonden zondering van mening dat Ameri- Omdat de militaire plannenmakers mi6e klanten voorgoed zullen
tevoorschijn kwamen, werden ka zijn bemande ruimtevaartpro- t _h al d j* 7fjf~ v;er van overlopen naar lanceringen met de
gisteren bekend raakte^met gramma moet voortzetten. JjJ^m^verennfet genoeg zou-
Psychologen helpen de leer- den zijn voor hu^programma^ge-
be- krachten
te bezuiniging op de overheidsuit- de Amerikaanse ruimtevaart in de
komende twintig jaar, is somber
gestemd over de vooruitzichten na
de ramp van dinsdag, in Washing
ton overhaast bijeengekomen voor
een aanpassing van zijn program-
een radio-signaal vanaf de grond
vernietigd, toen één van de gevaar
ten leek af te zwenken
Het is nog volstrekt onbekend
n de Concord-highi bruiken riet aU^ oude Ti'tan- rijfde shuttle, betekenen voor het watgaat gebeuren met twee cmele
Christa McAuliffe les raketten die voorheen kernwapens "'P^va^bitfrau 1gr0" ondernemingen in de ruimte. Met
SS
wilde men niet zeggen. - -
ger op een ruimtevlucht),
Acht schepen van de marine en leerlingen over de schok
de kustwacht, vliegtuigen en heli- dit drama heen te komen. Ook
kopters hebben gisteren de gehele december was de school
dag gezocht naar wrakstukken
oceaangebied van 14.300
,dê bovendien tien zware raketten ge- Die maken het zeer twijfelachtig
ook bouwd die tegen 1988 klaar moeten of bijvoorbeeld de plannen voor de
toen een leerling daar twee
andere gijzelde en bij een belege-
kante kilometer voor de kust van ring door de politie werd doodge-
Florida. De zee is daar 25 tot 50 me- schoten.
door
Henk Kolb
twee shuttle-vluchten zouden
mei het Ulysses-ruimtevaartuig
t naar de zon worden gestuurd als
bouw van een permanent ruimte- Europees-Amerikaanse co-pro-
duktie en de Amerikaanse 'Galileo'
naar Jupiter. Omdat de lancering
van deze ruimtevaartuigen aan be
ter diep en mini-onderzeeërs
den in gereedheid gebracht om
ook de zeebodem af te zoeken. Het
grootste stuk van de Challenger
dat tot nu toe werd gevonden is on
geveer 4 bij 1 meter.
Hoewel senator Jake Garn, die
sen vlucht met de shuttle maakte,
Het is niet zeker dat het Penta-
overtuigd zei te zijn dat NA-
de ontploffing |recies vast te stel- ^voerd^Daarrif i^een^uidel'ijk £a' ket falen v3n de Challenger
Ion ttirHfolon onrloron gcvuciu. uocumt hot Hnnarpc rui 7nl worHpri nanc
station waarmee in 1992 zou wor
den begonnen, wel doorgang kun
nen vinden. Op zijn best zal daarbij
grote vertraging optreden. Het
Pentagon is daar niet rouwig om,
want het heeft dit nooit een aan
trekkelijk project gevonden, om
dat het militair volstrekt onbruik
baar heet te zijn. Het baart het mi
nisterie van defensie meer zorgen
perkte tijdsruimte van gunstige
omstandigheden gebonden is, kan
grote vertraging uitstel van meer
dan een jaar met zich meebrengen.
In augustus zou de ruimte-tele
scoop, ter waarde van 1,1 miljard
dollar, zo ongeveer het belangrijk
ste wetenschappelijke instrument
ooit gebouwd, worden gelanceerd.
Vertraging is ook daarbij vrijwel
onvermijdelijk.
Het jaar 1986, dat NASA had aan
gekondigd als het belangrijkste se
dert het begin van de ruimtevaart,
dreigt zodoende tragisch te mis
lukken en tot in de verre toekomst
verstopping te veroorzaken van de
toegang die de mens zich tot de
ruimte heeft geschapen.
Uitkering Lloyds
LONDEN (UPI) - Lloyds in Lon
den heeft een dag na de ramp met
het Amerikaanse ruimteveer Chal
lenger een miljoen dollar (2,73 mil
joen gulden) uitgekeerd aan de na
bestaanden van Christa McAuliffe,
de lerares maatschappijkunde die
dinsdag met zes andere astronau
ten kort na de lancering van het
ruimteveer om het leven kwam.
Dit deelde een woordvoerder van
de Britse verzekeringsmarkt
woensdag mee. De verzekerings
polis was een cadeau voor de astro
naute van een internationale assu
radeur op het gebied van de ruim
tevaart.
Naar Lloyds verder meedeelde
waren bij haar geen verzekeringen
gesloten voor de andere leden van
de bemanning of voor het ruimte
schip zelf en de zich daarin bevin
dende twee kunstmanen.
Condoleance
Gorbatsjov
WASHINGTON (AP) - De Russi
sche partijleider Michail Gorbats
jov heeft woensdag in een telegram
aan president Reagan zijn deelne
ming betuigd met de tragische
dood van de zeven Amerikaanse
astronauten. Dit heeft het Russi
sche persbureau Tass bekendge
maakt. 'Wij delen in uw verdriet
om de tragische dood van de be
manning van de Challenger', zei
Gorbatsjov, die de familieleden
van de slachtoffers zijn condolean
ces aanbood.
Het Russische publiek, dat de
rampzalige gebeurtenis dinsdag op
het nieuws kreeg te zien, reageerde
geschokt en ontdaan, vooral toen
woensdag bekend werd dat zich
aan boord van de Challenger twee
vrouwen bevonden.
In de Sovjet-Unie zijn de astro
nauten bijna altijd militairen, en
het Amerikaanse ruimtevaartpro
gramma wordt meestal ook afge
schilderd als een militaire aangele
genheid.
De regeringskrant Izvestija
maakte gisteren in een achter
grondverhaal over de rouw in de
Verenigde Staten voor het eerst be
kend dat de lerares Christa McAu
liffe zich aan boord van het ruimte
veer bevond.
Aln dekustbTCape Canaveral 1». twijfelen.anderen daaraan. Se- ^Tpunto^an tassen NA^A
zijn stukken van de hitte-tegels nator John Glenn, die als eerste en Pentagon, dat zeer tegen zijn zin |fp™ om te z3ggen dat ook het
ander material "aan een baan om de aarde v00r elke'shuttle-vlucht^.e htt ge- ^-W= eej.
aangcopuciu en annex xnaucixaax vuur eiAC biiuiuc-viuLuv uic iicu gc- .,__i „„„„„,„1;
van de verongelukte shuttle. Vin- bruikt een vergoeding van 55 mil- [e pas ko7t n"ott betrouwbfar
der's hebben*het verzoek"gekre'gen nooit een oorzaak wordt gevonden joen dollar moet betaien.
niet aan te komen vanwege de ?™dat het ruimtevaartuig - -
mogelijk giftige chemicaliën
mee de brokken in aanraking kun
nen zijn geweest en omdat het mo
gelijk is dat de aanspoelsels explo- president
zulke
kleine stukken uiteen werd gesla-
gen- zijn is het duidelijk dat meer raket- C om Upr
Frank Borman, tegenwoordig ten zullen worden gebruikt en in
ien aouar moei Deunen. -
Nu er nog maar drie bij herhaling kan worden geacht,
bruikbare ruimtevaartuigen over
sief zijn.
Eastern Airlines, een sneller tempo dan aanvanke- De Nationale Commissie voor de
voordien Apollo-astronaut, lijk was voorzien. NASA had al de Ruimte, die binnen enkele i
DEN HAAG (ANP) - De ramp met
het ruimteveer Challenger heeft
ook gevolgen voor het Amerikaan
se SDI-onderzoek naar een raket-
defensiesysteem in de ruimte.
Sommige deskundigen menen dat
het programma vertraging zal op
lopen nu een ruimteveer is wegge
vallen en de drie resterende pen
dels voorlopig aan de grond zullen
blijven. Anderen denken zelfs dat
het programma in gevaar is.
De spaceshuttle wordt door lui
tenant-generaal James A. Abra-
hamson, de directeur van het SDI-
project, gezien als een uiterst ge
schikt platform voor proefnemin
gen met nieuwe technologieën die
kunnen leiden tot een effectief af
weersysteem tegen Russische
kernraketten.
Vorig jaar juni werd een succes-
kwam volop in de publiciteit. In
andere gevallen was het Pentagon
minder mededeelzaam. Van de 13
vluchten die in 1985 op het pro
gramma stonden, hadden er drie
een geheime militaire opdracht.
Dat betreft niet altijd SDI-proeven,
het kan ook gaan om het in de
ruimte brengen van spionagesatel-
volle proef uitgevoerd waarbij het lieten. De Sowjet-Unie is er echter
ruimteveer Discovery een van Ha- zeker van dat de ruimteveren een
waii afkomstige laserstraal terug- belangrijke rol spelen in wat ze
kaatste naar de Aarde. Deze test noemt Reagans Star Wars-plannen.
JOHANNESBURG - De Zuidafrikaanse politie heeft gisteren
twee mannen doodgeschoten bij afzonderlijke incidenten. Vroeg
in de ochtend waren in het door stammenonlusten zeer onrustige
Natal reeds vijf personen, die bij een bushalte stonden te wach
ten, door onbekenden vermoord. En onbevestigde berichten
melden, dat de politie nog zeker één persoon heeft doodgescho
ten bij een huurprotest van kinderen en vrouwen in Krugers-
dorp.
De hevigste onlusten hadden
plaats in de zwarte woonwijken
rond Krugersdorp op ongeveer 30
kilometer ten noorden van Johan
nesburg. Daar verzamelden zich
reeds vroeg in de ochtend honder
den mensen, voornamelijk vrou
wen, om te protesteren tegen een
aangekondigde huurvérhoging. De
menigte groeide uit tot circa 1500
personen die opmarcheerden in de
richting van hét politiebureau in
het blanke centrum. De politie trad
hierbij op, aanvankelijk met stok
ken, maar later met traangas en
rubberkogel.
door
Ruud de Wit
Later mengden zich ook kinde
ren en scholieren onder de demon
stranten die onder meer een blan
ke middelbare school trachtten
aan te vallen met stenen. Zeker één
persoon, maai; waarschijnlijk twee
werden gedood door het politie-op-
treden.
Ook in de Oostkaap bij Port Eli
zabeth trad de politie op toen een
groepje mannen winkelende men
sen trachtte te intimideren. Aldus
meldde tenminste de politie. Eén
persoon werd hierbij doodgescho
ten.
In Kaapstad zelf heeft het hoofd
van de politie, brigadier Swart, tot
15 februari een verbod op het dra
gen van politieke leuzen uitgevaar-
Bom bij Shell
ATHENE (AFP) - Onbekenden
hebben afgelopen nacht een bom
aanslag gepleegd op een kantoor
van de Nederlands/Britse olie
maatschappij Shell in Athene. Dat
heeft de Griekse politie meege
deeld. Bij de aanslag vielen geen
slachtoffers.
Over motief van de aanslag of de
daders is nog niets bekend.
SYDNEY/WASHINGTON (AP) -
Een groep Australische geleerden
onder leiding van de paleontoloog
Michael Archer heeft bij onder
zoek in Queensland fossiele resten
gevonden van een tot nu toe onbe
kende zoogdiersoort. Volgens Ar
cher, die geldt als een van de meest
vooraanstaande paleontologen, zal
de vondst de wetenschappelijke
wereld op zijn grondvesten doen
schudden.
Het dier moet ongeveer zo groot
zijn geweest als een konijn en heeft
zich vermoedelijk gevoed met lou
ter eieren. Dit wordt afgeleid uit
het feit dat het twee vooruitsteken
de voortanden heeft gehad, terwijl
de meer naar achteren geplaatste
tanden als scharen langs elkaar
hebben gegleden, zodat ze voor
niet veel anders gebruikt kunnen
zijn dan het consumeren van eie
ren. Het dier leefde waarschijnlijk
in de bomen van de regenwouden
in het oude Australië.
Het dier is overigens slechts een
van de meer dan 100 nieuwe dieren
digd. Dit houdt in dat alle stickers,
pamfletten, affiches, auto-teksten
en t-shirts met politieke leuzen ver
boden zijn. Hoewel de woordvoer
der van de politie dit niet wenste te
bevestigen, is het zeker dat dit ver
bod te maken heeft met de opening
van het nieuwe parlementaire jaar
aastaande vrijdag door staatspresi
dent P. W. Botha. Al weken circu
leren er geruchten, dat actiegroe
pen de officiële ceremonie zullen
proberen te verstoren.
De vijf doden, die gisterochtend
vroeg vielen toen onbekenden ten
zuiden van Durban het vuur open
den op een groepje wachtenden bij
een bushalte, moeten in verband
worden gebracht met de recente
stammenonlusten tussen Zulu's en
Pondo's in dit gebied. Het aantal
slachtoffers van deze onlusten
sinds de afgelopen kerstdagen is
hiermee gekomen op minstens 125.
Gisteren is er ook overleg geweest
tussen vertegenwoordigers van het
'onafhankelijke thuisland' Trans
kei, waar de Pondo's vandaan ko
men en regeringsvertegenwoordi
gers van het thuisland Kwazulu,
waartoe de Zulu's behoren. Maar
voor zover bekend heeft dit over
leg geen concrete resultaten opge
leverd.
De hervatting van het onderwijs
op de zwarte scholen is ook de
tweede dag in de meeste onlustge-
bieden succesvol geweest. Alleen
in de miljoenenwijk Soweto bij Jo
hannesburg kwam het tot een aan
tal incidenten, waarbij radicale
zwarte jongeren, gewapend met
messen en knotsen, probeerden
onderwijswillige scholieren te ver-'
hinderen de scholen binnen te
gaan. Het Crisis Committee van
Ouders in Soweto schrijft deze in
cidenten evenwel volledig op de
rekening van de politie, aangezien
deze de afgelopen weken heeft ver
hinderd dat vergaderingen konden
worden gehouden, waarop de
beëindiging van de onderwijssta-
king kon worden besproken.
de resten zijn aangetrof
fen. De vindplaats ligt op het
Riversleigh Plateau in Queensland
en werd in 1983 ontdekt. Zij be
staat uit leigesteenten en beslaat
een oppervlakte van ongeveer 100
vierkante kilometer.
Volgens Archer zullen de vond
sten de wetenschappelijke wereld
'de komende twee eeuwen' werk
bezorgen, terwijl het nu alleen nog
maar gaat om fossielen die aan de
oppervlaktè zijn gevonden.
Behalve de eiereter zijn onbe
kende variëteiten van allerlei dier
soorten gevonden, zoals pythons,
vissen, schildpadden, vogels, kro
kodillen, koala's, vleesetende kan-
goeroe's, buidelratten en vele an
dere dieren. Archer verwacht voor
het eind van het jaar schedels of
delen van schedels te vinden.
Amerikaanse geologen troffen
afgelopen zomer de grootste hoe
veelheid fossielen aan ooit in
Noord-Amerika gevonden. De fos
sielen, die meer dan 200 jaar oud
zijn, werden ontdekt in Nova Sco
tia. Het nieuws werd gisteren be
kend gemaakt door de National
Geographic Society.
De fossielen zijn ontdekt door
een groep wetenschapsmensen on
der leiding van de geoloog Paul 01-
sen van de Columbia Universiteit
en de bioloog Neil Shubin van de
KAMPALA - In de Oegandese hoofdstad Kampala is gisteren Yoweri Museveni, leider van het verzetsleger NRA,
officieel beëdigd als president van Oeganda. Na vijf jaar strijd slaagde de NRA er dit weekeinde in ook de
macht in Kampala over te nemen. (foto api
TEL AVIV (GPD) - Twee Israëli
sche soldaten zijn gisteren langs de
grens met Jordanië door een infil
trant vanuit een hinderlaag dood
geschoten, een gelijk aantal mili
tairen raakten zwaar gewond. Bij
een daaropvolgend vuurgevecht
kwam ook de arabier om het leven.
Volgens een legerwoordvoerder in
Tel Aviv zijn er op het lichaam van
de infiltrant documenten gevon
den die er op wijzen dat de man tot
Jordaniër schiet
2 Israëli's dood
het Jordaanse leger behoorde.
Niettemin beschouwt Jeruzalem
het voorval als een op zichzelf
staand incident.
Hoewel Jordanië en Israël offi
cieel nog in staat van oorlog met
elkaar verkeren, werken de legers
aan weerszijden van de Jordaan-n-
vier samen om hoofdzakelijk door
Palestijnse guerrilla's uitgevoerde
pogingen in de bezette gebieden of
in Israël zelf aanslagen te plegen, te
voorkomen. Amman is er nog al
tijd voor bevreesd dat Israël met
militaire wraakacties zal terug
slaan als palestijnse gewapende ac
tiviteiten vanaf Jordaanse bodem
toenemen. Een incident als dat van
gisteren is de laatste jaren niet
voorgevallen.
Harvard Universiteit. Ze werden
gevonden aan de kust van de Baai
van Fundy, ten noorden van de
kust van de staat Maine.
Onder de fossielen zijn 12 sche
dels en kaken van Trithelodonten,
de reptielen die in de evolutie het
dichtst bij zoogdieren staan. Het
zijn de eerste overblijfselen van de
ze diersoort die in Noord-Amerika
zijn gevonden, en vertegenwoordi
gen volgens de wetenschapsmen
sen de grootste collectie van deze
fossielen die op een plaats is ge
vonden.
Verder werden schedels, tanden,
kaken en beenderen aangetroffen
van dinosaurussen, oerkrokodil-
len, hagedissen, haaien en primi
tieve vissen.
De fossielen zijn gevonden in
een rotsformatie, die onder geolo
gen bekend staat als de Newark
Supergroep; zij wordt gevormd
door een diep breukdal, dat van
Nova Scotia naar South Carolina
loopt.
MADRID - De Portugese commu
nistische partij heeft na ampel be
raad toch besloten de kandidatuur
van de sociaal-democraat Mario
Soares te steunen in de aanstaande
tweede ronde van de presidents
verkiezingen.
door
Gerrit-Jan Hoek
Partijleider Alvaro Cunhal, die
vorige week nog verklaard had on
der geen beding Soares of Freitas
do Amaral als president te willen,
maakte gisteren op een persconfe
rentie in Lissabon bekend, dat de
steun aan Soares slechts „een con-
junctureel karakter" zal dragen.
Ondanks het felle anti-communis-
me van Soares en de felle ruzies
tussen de PS en de PCP van de
laatste tien jaar, beschouwen de
communisten Soares toch als „de
minst kwalijke" presidentskandi
daat naast de conservatieve hoog
leraar Freitas do Amaral.
Door de ommezwaai van de Por
tugese communisten is de tweede
ronde van de presidentsverkiezin
gen weer helemaal open. Want met
de steun van van communisten,
van de verslagen socialistische
kandidaat Salgado Zenha en van
de aanhangers van Maria de Lour-
des, gezamenlijk goed voor ruim 27
procent, kan Soares (die in de eer
ste ronde 25 procent van de stem
men behaalde), de ongenaakbaar
geachte positie van Freitas do
Amaral, (46 procent in de eerste
ronde), ernstig in gevaar brengen.
Nazi-proces
Twee Westduitse artsen staan
sinds gisteren in Frankfurt terecht
op beschuldiging van medeplich
tigheid aan de massamoord op dui
zenden gehandicapten gedurende
de tweede wereldoorlog. Heinrich
Bunke (71) uit Celle en Aquilin Ull
rich (71) worden ervan beschul
digd meegedaan te hebben aan het
naziprogramma 'beëindiging van
onwaardig leven' in de jaren 1940
en 1941.
Rainbow Warrior
Onderhandelingen tussen
Frankrijk en Nieuw-Zeeland over
de nasleep van de affaire met de
Rainbow Warrior zijn in het slop
geraakt. Dit heeft de Franse pre
mier Fabius gezegd. Frankrijk
heeft enkele malen om de vrijla
ting gevraagd van twee Franse ge
heime agenten, Dominique Priem
en Alain Mafard, in ruil voor com
pensatie. De premier van Nieuw-
Zeeland, David Lange, heeft eer
der verklaard dat de twee Fransen
niet zullen worden „verkocht".
Krantenmagnaat
Frankrijk heeft het Europees
Parlement verzocht om opheffing
van de parlementaire onschend
baarheid van de krantenmagnaat
Robert Hersant, zo heeft een
woordvoerster van het ministerie
van justitie in Parijs meegebracht.
De Franse regering wil hem vervol
gen wegens schending van de wet
ten tegen persconcentratie.
Neergestort
Alle 21 inzittenden zijn gisteren
om het leven gekomen toen het
toestel in slecht weer neerstortte
bij de plaats Los Mochis in Mexico.
Het toestel maakte een binnen
landse vlucht in Mexico.
VS-minister
President Reagan heeft de 67-ja-
rige Richard Lyng tot minister van
landbouw benoemd. Hij wordt de
opvolger van John Block, die drie
weken geleden zijn ambt neerleg
de. Lyng was gedurende de eerste
ambtstermijn van Reagan onder
minister van landbouw. Later
werkte hij als adviseur. In 1982 on
lij inmiddels geheel is
hersteld. Zijn benoeming moet nog
door de Senaat worden bekrach
tigd.
Blackbird
Een medewerker van de Ameri-
kiaanse luchtmacht is vorige week
gearresteerd op verdenking van
het doorspelen van geheime infor
matie naar de Sowjet-Unie. De ge
heime informatie zou betrekking
hebben op de SR-71, ook wel
Blackbird genoemd.
