'Drama dreigt oratoriumkoren' Sonsbeek binnen de perken Sfeer architectuur in beeld gebracht Als gevolg reorganisatie orkestenbestel Globe neemt opnieuw stulc van repertoire Rockmusical definitief van de baan 'Wet Features' maakt suggestie niet waar Klarinettist Cavaliere: veel uiterlijk vertoon DONDERDAG 30 JANUARI 1986 KUNST PAGINA 2; SASSENHEIM - Oratoriumkoren dreigen het kind van de rekening te worden. Als WVC zijn beleid niet ombuigt, zal geïeidingen" Schoudersfhokkend het korenbestand schrikbarend slinken. Maar daar zal het reageert hij: "De schnabbelorkes- niet bij blijven, waarschuwt voorzitter A. Kret van de ten Stichting Samenwerking Nederlandse Korenorganisaties. Kret - ook voorzitter van de christelijke zangersbond - dlnTsorkest vreest, dat wanneer dit beleid wordt voortgezet, alle ama- op. Je moet" dte^sdinabbèiaars teurkoren binnen twee jaar de gevolgen ervan zullen on dervinden. Gevolgen, benadrukt hij, die niet meer kunnen worden teruggedraaid. Alleen ingrijpen door minister Brinkman, maar dat moet dan wel snel gebeuren, kan er- door ger voorkomen. De situatie is dramatisch, zegt Kret. jan Westerlaken hun kans schoon. Voor hen ligt er een nieuw terrein. Ze formeren gewoon een begelei- strijken de centjes die schnabbelaars r zien als een grijs circuit. Over Wat is er precies aan de hand? De reorganisatie van het orkestenbe stel heeft gestalte gekregen. Zo sneuvelde anderhalf jaar geleden in Zuid-Holland - om maar een voorbeeld te noemen - het Ge westelijk Orkest. Gevolgen had het zeker, aldus Kret. Niet alleen in de Randstad is een groot gat ontstaan, maar ook in andere delen van het land steken de problemen nu de kop op. De regionale orkesten we- zien we? Ja, er is weinig ruimte voor koorbegeleidingen. Dus wor den die begeleidingen beperkt. Voor dit jaar heb ik een kleine vijf tig aanvragen van koren die een or kest bij een uitvoering willen. Ik heb er maar net dertig kunnen ho noreren. De overige koren? Die zijn op een wachtlijst geplaatst. Sterker nog. Wanneer ik naar het volgend jaar kijk, dan zijn er op dit moment al 33 koren die een aan- de kwaliteit zal ik me niet uitlaten. Maar dat ik daar mijn bedenkingen over heb, zal duidelijk zijn". De voorzitter van de Stichting Korenbegeleiding heeft de moed echter nog niet opgegeven. Vol gens hem krijgt WVC langzaam maar zeker in de gaten, dat er op deze manier niet of nauwelijks te werken valt. up. legiunait: uraebieii we- iiiumeni ai oo «.oren aie een aan- /~v j V» ten geen antwoord op de vraag wat vraag hebben ingediend voor bege- v-JnaerSCilclt Stichtingsvoorzitter A. Kret: 'Schnabbelorkesten zien hun kans schoon' zij aan moeten met het begeleiden van koren. Kret, in het dagelijks leven bur- (foto Holvast) gemeester van Sassenheim: "Wat leiding. Anders gezegd: 1987 is vol geboekt. Meer dan dat zelfs. Want er is maar ruimte voor 31 begelei dingen. Triest". Beeldenexpositie wil laatste ontwikkelingen tonen Omgedraaid ARNHEM (GPD) - Met de beel dententoonstelling Sonsbeek '86' in het gelijknamige Stadspark zet Arnhem van half juni tot half sep tember van dit jaar een traditie voort die kort na de oorlog is ont staan en die een voorlopig einde vond in 1971. Die expositie onder de titel .Sonsbeek buiten de per ken' uit dat jaar wordt nog steeds gezien als een van de belangrijkste van de laatste tientallen jaren. Het buiten worden getoond", bestuur van de Stichting Sonsbeek '86, dat vrijdag in Arnhem zijn plannen voor een nieuwe interna tionale sculptuurtentoonstelling presenteert, hoopt dit jaar zeker 100.000 bezoekers te trekken en de expositie als het mogelijk is even belangrijk te laten zijn als de voor gangers. Sinds .Sonsbeek buiten de per- de De koren kunnen in feite alleen maar toezien. Meer niet. Slechts de minister van WVC kan in deze si tuatie verandering brengen. Veran dering die er op neerkomt, dat de koren zelf weer een orkest kunnen kiezen dat hen bij een uitvoering bijstaat. Kret: "Nu is de situatie net andersom. Niet het koor nodigt een orkest uit, maar het orkest zoekt gewoon naar een koor. Nou, Kret: "Het ministerie heeft de omvang, wat betreft het beschik baarstellen van geld aan de koren, ernstig onderschat. Men ziet dat het anders moet. Waar het aan ont breekt is voldoende geld. Daarom hoop ik, dat het rijk een potje weet te vinden waaruit in de toekomst kan worden geput". Ooit was men van mening, dat amateurkoren voor begeleiding maar een beroep moesten doen op orkesten waarvan de bezetting ook uit liefhebbers bestond. Dat idee heeft men laten varen. Kret: "Terecht laten varen, want belachelijke gedachte. orkest dan maar uitmaken wat er wordt gespeeld en waar een con cert wordt gehouden? Je praat wel over zo'n tweehonderd vijftig ko ren met een gemiddelde bezetting van honderd zangers. Dat betekent vijfentwintigduizend geschoolde koorleden. Als die mensen geen kans meer krijgen, dan gaat er toch wel wat verloren. Alles wat in tien tallen jaren is opgebouwd, wordt dan met een streek van tafel ge veegd. Bovendien", voegt Kret er aan toe, "heeft dit direct invloed op de werkgelegenheid van vocale so listen en professionele musici, zo als dirigenten. Voor solisten is juist dit gebeuren een belangrijk deel van hun status. Heel wat van hen zijn op deze manier bekend gewor den. Ik zou niet weten hoe ze dat goed kunnen maken als dat weg valt. Misschien moeten ze dan wel gaan lesgeven aan een muziek school om toch hun inkomsten op peil te houden". Noodklok Het zal duidelijk zijn. Voorzitter Kret laat de noodklok krachtig lui den. "Maar", laat hij er direct achteraan volgen, "het is geen noodklok van de een of andere ac tiegroep. Zo gedragen wij ons niet. Afwachten is er niet bij. Voor we er erg in hebben is het jaar voorbij. We - en daar bedoel ik de Stichting Korenbegeleiding mee - willen toch wel graag op tijd weten of we volgend jaar nog kunnen door gaan". Waar dus vooral de schoen wringt is in de hoek van de orato riumverenigingen. "Daar moeten we de helpende hand toesteken", zegt hij plechtig. Waarschuwend gaat het vingertje omhoog als hij daarna stelt: "Gebeurt dat niet, dan krijgen we een enorm verloop on der de leden. En als daarin een maal de klad zit, is het binnen en kele jaren bekeken. Zeker als de mannen het voor gezien houden. Zodra die gaan lopen, nou, dan kunnen de vrouwen het ook wel vergeten". Kret gaat zelfs zo ver, dat hij zelfs over een regelrechte ramp durft te spreken. Onmiddellijk legt hij uit, dat dit enigszins afhankelijk is van de manier waarop men naar de ar tistieke waarde van de amateurs kijkt. Ter verduidelijking: "Als de overheid vindt dat hiervoor min der geld beschikbaar moet worden gesteld, dan is dat een keus. De ko ren hebben wel zorgvuldig hun re pertoire opgebouwd. Ik durf te be weren, dat er koren bestaan, die onvervangbaar zijn. Echte publiek strekkers. Moet je daarin gaan snoeien? Een moeilijke beslissing hoor. Professionele koren kennen we niet in Nederland. De leden zijn amateurs en de muzikanten zijn beroepskrachten. Wanneer je daar in gaat snijden, lopen de koren weg en blijven er louter en alleen maar orkesten over. Maar wat gebeurt er met traditionele opvoeringen zoals een Passion met Kerstmis? Een Passion hoort toch bij die dagen? Die valt ook weg. Ik denk, dat als dit verdwijnt, je voor een heleboel mensen een soort tweede kerstdag wegneemt. Eenmaal verdwenen, nou, dan zie je dat nooit meer te rug". afmeting en bovendien veel hedendaagse sculptuur met eerder als je het mij vraagt, zeg ik, dit is dé Natuurlijk, zo hier en daar kan kwetsbaarder geworden. „Vijftien jaar geleden was de kunst uit op integratie met de natuur in de vorm van ingrepen in het land schap, nu zijn de structuren vaak fragiel, artificieel van kleur, licht- doorlatend of zelfs transparant. Deze kunst wil niet zonder meer de sa menstelster van de expositie, Sas- kia Bos van het kunstcentrum De Appel onlangs bij de presentatie. Een deel van de beelden wordt daarom in een drietal paviljoens getoond. Zes architecten kregen van de stichting opdracht om ontwerpen te leveren voor deze paviljoens. Uitgangspunten daarbij waren dat de bouwwerken slechts tijdelijk worden gebruikt en transparant moeten zijn om het licht zoveel mogelijk kans te geven „te spelen" met de kunstwerken. Bovendien wordt zo een relatie tussen het mo- ken' is er in de beeldhouwkunst numentale park en de kunstwer- door Henk Meutgeert veel veranderd. In 1971 ging de ex positie letterlijk .buiten de perken', omdat het Arnhemse park eenvou dig te weinig ruimte bood voor de toenmalige ontwikkelingen als de ,landart'. Een deel van het werk werd toen dan ook elders uitge voerd, zoals in de nieuwe Flevopol- der. De huidige beeldhouwkunst leent zich veel minder voor een ken gelegd. Drie ontwerpen, het duo Benthem en Crouwel, Jo Coenen en Wiek Röling werden uitgekozen. Hun ontwerpen wor den op drie plaatsen in het park uitgevoerd. Het paviljoen van de laatstgenoemde drijft in een van de vijvers. Samenstelster Saskia Bos wil met het getoonde werk een over zicht geven van de laatste ontwik- werk laten zien. „Naast de beproef de methode van het zoeken naar kwaliteit heb ik mij afgevraagd wat er nieuw is aan bepaalde heden daagse beelden, waarin die afwij ken van vroeger, maar ook: welke nieuwe of andere lijnen vandaaruit naar het verleden worden getrok ken", aldus Bos. In totaal zijn 45 binnen- en bui tenlandse kunstenaars uitgezocht om hun werk in Arnhem te tonen. Daaronder zijn zeven beeldhou wers uit Nederland. Twee van de namen gaf Bos prijs: Henk Visch en Niek Kemps. Uit Engeland ko men Richard Deacon en Anish Ka poor, uit Zwitserland Peter Fischli en David Weiss, uit België Willy Dujouri en uit Frankrijk Bazil en Bustanante. Uit de Verenigde Sta ten komen in elk geval Richard Artschwager, Kate Ericson en Mei vin Ziegler en Clae Oldenburg. De laatste was in 1971 ook vertegen woordigd in Arnhem. Saskia Bos heeft hem vooral ook nu uitgeko zen, omdat zijn werk naar haar me ning belangrijk is in relatie met de recente ontwikkelingen. Met het merendeel van de kunstenaars wordt nog onderhandeld. In Sons beek worden vrijwel uitsluitend werken getoond die speciaal voor de expositie zijn gemaakt of nog nooit eerder in Nederland ver toond zijn. omgedraaide wereld". amateurorkest best eens insprin- Eén feit staat als een paal boven gen. Maar wat mag je van zo'n or- water. Door het wegvallen van een kest verwachten als er aantal regionale orkesten, zijn i her en der gaten gevallen. Zuid- worden ingestudeerd? Daar gaat ontzettend veel tijd inzitten. Wat zal er dan nog overblijven van een Rotterdam en Den Haag kan er van Bach of Handel? Ik denk, dat wan- een zorgelijke toestand worden ge- neer je op deze wijze te werk zou sproken. Kret geeft dat grif toe. De moeten gaan, het hele gebeuren als een kaartenhuis in elkaar stort. Of het wat uitmaakt als er een paar oratoriumverenigingen minder zouden zijn? l^ja, maar wie maakt de selectie? En moet een beroeps- koren krijgen nu per concert geld. Met dat bedrag in de hand moeten ze zich maar zien te redden. Kret is met die situatie niet ge lukkig. Aanvankelijk ging dat geld EINDHOVEN (ANP) - Zuidelijk Toneel Globe in Eindhoven heeft voor de tweede maal dit seizoen besloten een stuk, dat aanvanke lijk op het repertoire stond, niet te spelen. Ditmaal gaat het om F/Het Peloton der Favorieten', geschre ven door Globe's artistiek direc- GRONINGEN (ANP) - Bij de van dit jaar af. Post kwam in op- schouwburg in Groningen en het spraak door het financiële beleid cultuurcentrum De Oosterpoort met betrekking tot de rockopera moet meer bezuinigd worden dan tot nu toe werd aangenomen. Dit is het gevolg van een onzorgvuldig fi nancieel beleid in het verleden toen schouwburgdirecteur Ton Post nog de scepter zwaaide over de gemeentelijke dienst Stads- schouwburg-d'Oosterpoort. „Ik Jan Cremer", die de gemeente Groningen vele tonnen heeft ge kost en die inmiddels failliet ver klaard is. In plaats van de 350.000 gulden moet er dit jaar ruim 800.000 gul den worden bespaard bij de beide instellingen. Dit betekent dat er Dit heeft wethouder H. Morssink twee formatieplaatsen zullen ver- de gemeente loopt 1 september dure buitenlandse produkties r Groningen gehaald zullen worden en dat de horecasector geprivati seerd zal worden. Het opnieuw uitbrengen van de vorig jaar - na een kort leven - fail liet verklaarde rockopera 'Ik, Jan Cremer' behoort niet tot de moge lijkheden. Dat blijkt uit nader on derzoek door het internationale Theater- en Organisatiebureau Martin Hanson. Hanson onder zocht onder andere de mogelijk heid om de mogelijkheid om de dure rockopera dit jaar enige maanden onder te brengen in de Amsterdamse Koopmansbeurs. teur Paul de Bruyne. Een woord voerder van het gezelschap heeft dat gisteren meegedeeld. Eerderal werd .Lens' van Theu Boermans van het repertoire afgevoerd. Het niet doorgaan van F/Het pe loton der Favorieten' is veroor zaakt door de tegenstellingen bin nen de artistieke leiding van Glo be. Kees Hulst, die deel uitmaakt van de huidige artistieke leiding, zou het stuk regisseren. Hij heeft hiervan afgezien „om artistieke re denen". Omdat het onmogelijk bleek op korte termijn een vervan ger te vinden is het bewuste stuk van het repertoire genomen, aldus de woordvoerder. De directie van Zuidelijk Toneel Globe zegt de afgelasting te betreu ren. Door het wegvallen van .F/Pe loton der Favorieten' wordt de vol gende produktie van het gezel schap ,De Man die de Zon in zijn Zak had' van Jean Louvet meteen de laatste die het gezelschap dit seizoen uitbrengt. Dat stuk gaat volgens schema op 3 april in Den Bosch in première. Wijanda Deroo bij 'Fotomania' Expositie met recent fotowerk van Wijnanda Deroo, tot 18 februari. Ga lerie Fotomania, Koppenhinksteeg 6, Leiden. Geopend wo. t/m zo. van 13.00 - 17.00 uur. LEIDEN - Uitstekend fotowerk van Wijnanda Deroo is tot 18 fe bruari te zien bij galerie Fotoma nia. Wijnanda Deroo is beslist geen nieuwkomer; zij exposeer de in het verleden al bij landelijk bekende fotogaleries, zoals 'Per- spektief in Rotterdam en 'Canon Photo Gallery' in Amsterdam. Bovendien bevindt zich werk van haar in verschillende collec ties in Nederland en niet te ver geten in de Parijse Bibliothèque Nationale. Binnenkort opent zich misschien de weg voor haar om in het buitenland meer naam te gaan maken met een tentoon stelling in de Franse hoofdstad. Gezien het resultaat hier in Lei den behoort dit zeker tot de mo gelijkheden. Voor de expositie bij Fotoma nia is een keuze gemaakt uit re cent werk van Wijnanda Deroo. In deze presentatie van groot for maat zwart-wit foto's komt een duidelijke, persoonlijke visie naar voren die een sterke een heid tot gevolg heeft. Als uit gangspunt voor de opnamen heeft deze fotografe de architec turale omgeving genomen. Het gaat daarbij vooral om de erva ring die het beeld oproept en niet zozeer om een exacte plaatsbepa ling; met één uitzondering zijn de foto's gesitueerd in Amster dam. Het onderwerp van de stukken is de ruimte in en om gebouwen en de atmosfeer die daar heerst. Deze ruimtes zijn verlaten of leeg maar soms zijn er verwijzingen naar eerdere aanwezigheid van mensen. Hieraan herinneren bij voorbeeld een klok, wat rommel of de functie van de ruimte (een stadion, een gemeenschappelij ke douche, een studiezaal). Zeer bepalend voor het effect van de voorstelling is, behalve de keuze van de ruimte, het diepe contrast tussen lichte en donkere delen. De gebruikte lichtval zorgt vaak voor sterke slagscha duwen maar in andere stukken kunnen ook fluweel-zwarte par tijen ontstaan. Op een aparte ma nier is sfeer gecreëerd in een foto met enkele in een vage mist ge hulde gebouwen. Vooral de sfeer staat bij Wij nanda Deroo's werk voorop en in mindere mate de esthetische of formele kenmerken. Toch zijn beide kwaliteiten duidelijk aan wezig. Wat de vorm betreft getui gen de foto's van een zeer con stant compositiegevoel. Dit komt ondermeer tot uitdrukking in de gecentreerd opgebouwde beelden. Ook andere, waar schijnlijk bewust gekozen ele menten in de compositie bena drukken de vorm, zoals het spel tussen lijnen en geometrische vormen van de muurvlakken. Steeds met eenzelfde benade ring voor ogen kiest Wijnanda Deroo een beeld uit van een open of besloten ruimte, waarin de verrassende lichtval accenten aanbrengt. Dit resulteert in zeer knappe foto's die gemaakt zijn met gevoel voor perfectie. Hef gaat de maakster niet om het lou ter registreren van een moment of een situatie maar om het tref fen van een persoonlijke indruk. Door dit in beeld te brengen doet Wijnanda Deroo een direct be roep op de verbeelding. NANCY STOOP Pietro Cavaliere, klarinet, en Olgica Antic, piano, met werken van Wag ner, Brahms, Schumann, Lutoslaws- ki en Debussy. Gehoord op 29 janua ri in de Kapelzaal. LEIDEN - Bij het beëindigen van zijn studies behaalt een mu sicus de hoogste onderscheidin gen. Optredens in vele landen volgen. Radio- televisie- en plaat opnamen worden gemaakt en dan wordt hij benoemd tot con servatoriumdirecteur (een func tie waarvoor je niet alleen over muzikale, maar ook over andere kwaliteiten moet beschikken). Dit is in het kort de loopbaan van de solist van het concert: Pietro Cavaliere. Het klarinetspel lijkt in de loop van de tijd wel zijn liefde gehad te hebben, maar niet de daarvoor benodigde tijd. Zijn opkomst en optreden gis teravond bij K O was presen tabel en had allure. Jammer ge noeg bleef het voor een deel van de avond bij een uiterlijk ver toon, met name het gedeelte voor de pauze. De solist slaagde er niet geheel in datgene tot klin ken te brengen, wat hij door de bewegingen van zijn brede ge stalte suggereerde. Het Adagio van Wagner is een aardig, romantisch stukje, wel luidend van melodie en weinig avontuurlijk van harmonie; een charmante opening voor een re cital en een goede inleiding tot het volgende programma-onder- deel. De sonate van Brahms kent aanmerkelijk meer muzikale diepgang. Échter in beide onder delen van het programma bleef het spel van de solist wat aan de oppervlakte in weerwil van zijn soms ingespannen, soms zwieri ge bewegingen. Na de pauze werd de voor dracht levendiger en bezielder. Het was inmiddels al duidelijk geworden, dat de solist beschik te over een geweldig volume op zijn instrument. Nu echter werd de klank van zijn toon warmer en genuanceerder niet alleen in het forte, maar ook in het veel moei lijker piano-spel. De Fantasies- tücke op.73 van Schumann en de 'Wet Features', bedacht en gespeeld door Lisa Marcus en Barbara Duyf- jes. Geluidsband: José-Luis Greco; decor: Dick Simonis, Ruth Hoeck, Paulette Boschung. Gezien in het LAK-theater op 29 januari. Aldaar ook vanavond. LEIDEN - Barbara Duyfjes is een van de weinigen die haar theaterprodukties nog hardnek kig als 'performances' blijft aan duiden. Wat ze van een perfor mance in de gebruikelijke zin des woords onderscheidt, is dat de gehele voorstelling van tevo ren vastligt. Ze hebben er echter mee gemeen dat de gehele han deling zich vanuit één concept ontwikkelt. In 'Wet Features' gaat het om twee zussen, om kou en om nat heid. Het decor is leeg en kil als een poolvlakte. Op de voorgrond staan wat blikjes te roken, rechts een badje met plastic eroverheen en tegen de achterwand twee koelkasten. De deuren gaan langzaam open, de twee meisjes komen eruit tevoorschijn. De Première Rhapsodie van Debus sy werden met veel gevoel voor poëzie uitgevoerd. De dansprelu- des van Lutoslawski klonken geestig en pittig, ook al deden enkele technische onvolkomen heden en intonatieproblemen wat afbreuk aan het geheel. De pianiste Olgica Antic komt alle lof toe in haar rol als ver vangster. Haar spel bleef muzi kaal en technisch constant op een hoog niveau. Een mooie af sluiting vormde de toegift: klonk het Adagio van Wagner aan het begin van de avond wat flets, als toegift klonk een wel zeer opgef riste en levendige uitvoering van hetzelfde stuk. MONICA SCHIKS een draagt een doorzichtige land kaart, de ander een dienblad met plastic bloemen. Hun gezicht is bedekt met een druipend masker van ijs. Ze stappen naar voren, en als ze hun masker afnemen blijkt daaronder nog een masker te zitten. Het ijsmasker wordt zo opgehangen dat het smeltwater ervan op het tweede, in een blik gestopte, masker valt. Deze bij mijn weten nooit eer der vertoonde truc met ijsmas ker levert een prachtige ope ningsscène op. Het bedenken van mooie theatrale beelden kun je rustig aan Duyfjes toevertrou wen, dat heeft ze al vaker ge toond. Maar waar het ook dit keer weer aan schort is de uit werking. Ze mist het vermogen om met louter beweging, los van theatrale hulpmiddelen, de aan dacht vast te houden, maar pro beert dat telkens weer. De samenwerking met Lisa Marcus komt de toegankelijk heid wel ten goede en maakt dat Wet Features minder zwaarwich tig en pretentieus is dan eerdere projecten van Duyfjes. Ze slagen er samen in een onbestemde sfeer op te roepen, een beetje als een tot leven gekomen schilderij van Magritte. Dat komt niet in de laatste plaats door de subtiele kledij; beiden dragen een iden tieke zwarte jurk en pruik De hooggesloten voorkant doet hen lijken op Zwitserse kostschool meisjes, de diep uitgesneden rug maakt hen tot femme fatale. Dat contrast tussen naieveteit en ver leidelijkheid, dat ook in de bewe gingen is verwerkt, heeft echter niet voldoende kracht om de voorstelling te dragen. Wet Features moet het hebben van een paar knappe en esthe tisch zeer verantwoorde vond sten, die worden gepresenteerd op een manier die samenhang suggereert. Voor het overige is het niet meer dan een decoratie van de ruimte. ARIEJAN KORTEWEG

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 25