'Grote behoefte aan
praktisch onderzoek'
Sloop Helmondse
flats is eerste
in lange rij
Strenge veiligheidsmaatregelen voor de paus in India
Reportage
Leiden kandidaat voor politiewetenschappen
DONDERDAG 30 JANUARI 1986
PAGINA 17
LEIDEN - Politieweten
schap. De gedachte achter
de leerstoel is niet nieuw.
De overleden Haagse poli-
tiecomissaris Peijster lan
ceerde in de jaren zeven
tig al het idee om deze stu
dierichting in te voeren.
Alleen, het kwam niet
echt van de grond. Nu
lijkt het nog slechts een
kwestie van tijd. De ver
eniging stelt alles in het
werk om in het komend
academische jaar de mo
gelijkheid te openen om
politiewetenschappen in
Leiden te studeren.
Als dat inderdaad lukt, heeft de
voorbereiding zo'n twaalf jaar
geduurd. Wat aan de lange kant.
Maar drs. J.M. de Blaey heeft
daar wel een verklaring voor. De
eerste groep voorstanders - ver
enigd in de Stichting Weten
schappelijk Onderwijs Politie -
werd gevormd door mensen die
bij verschillende hogescholen en
universiteiten werkzaam waren.
Daar wrikte de schoen.
door
Jan Westerlaken
De Vereniging ter bevordering van de
politiewetenschap - een club in oprich
ting - heeft eigenlijk maar één grote
wens: zo spoedig mogelijk komen tot
een leerstoel politiewetenschap. Een
leerstoel die bij voorkeur moet zijn ver
bonden aan de rijksuniversiteit van
Leiden.
De groep die het initiatief heeft geno
men tot het oprichten van de vereni
ging, heeft een comité van aanbeveling
aangezocht dat de plannen gestalte
moet geven. In dat comité hebben on
der andere zitting dr. W. Duisenberg
(president van de Nederlandse Bank),
mr. J. Glasz (deken van de Nederlandse
orde van advocaten) en mr. S. Patijn
(commissaris van de koningin in Zuid-
Holland).
De vereniging zal zich, naast de ijver
voor de leerstoel, verder bezighouden
met het toekennen van jaarlijkse prij
zen voor de beste publikaties op het ter
rein van de politie, het oprichten van
een tijdschrift voor de politieweten
schap en het uitwisselen van ervarin
gen met universiteiten in het buiten
land (West-Duitsland en Amerika) waar
deze wetenschap zich al een plaats
heeft verworven.
De vraag brandt op de lippen: wan
neer worden de eerste colleges ver
wacht? En heeft de Leidse universiteit
belangstelling voor deze leerstoel? Een
gesprek met drs. J.M. de Blaey, woord
voerder van de nieuwe club.
Drs. De Blaey zegt het zo: "Er
was sprake van een onderlinge
concurrentie. Elke universiteit
had haar inbreng. Wat zag je
dus? De een gunde de ander niet,
dat hij met de eer zou gaan strij
ken. We - de vereniging - zijn nu
met één groep, Leiden dus, in zee
gegaan. Dan zie je dat er spijkers
met koppen kunnen worden ge
slagen en dat je wel je doelstel
ling hard kunt maken".
Die doelstelling moet, wat De
Blaey betreft, zo snel mogelijk
uit de grond worden gestampt.
Hoe eerder, hoe liever, is zijn pa
rool. De sterren lijken gunstig te
staan. De stand van zaken op dit
moment? Er wordt druk overleg
gepleegd met prof. dr. M. van de
Vall van het Sociologisch Insti
tuut van de Leidse universiteit.
Hij schrijft het onderwijspro
gramma voor deze nieuwe stu
dierichting. Zodra de formalitei
ten zijn afgerond en de minister
zijn goedkeuring heeft gegeven
aan de leerstoel, gaat de vereni
ging op zoek naar een kandidaat
hoogleraar.
Beperkt
Wat dat betreft is de keuze be
perkt, laat De Blaey al doorsche
meren. Nederland, zegt hij, her
bergt misschien tien weten
schappers die voor deze leerstoel
in aanmerking kunnen komen.
Zij doen al het nodige werk op
het terrein van de politie. Hoewel
ze niet in het onderwijs werk
zaam zijn, moet in deze hoek
naar een geschikte kandidaat
worden gezocht, verklapt De
Blaey. Een serieuze kandidaat
heeft men nog niet op het oog.
De vereniging doet alleen een
voordracht. Het comité van aan
beveling heeft - wat de benoe
ming betreft - het beslissende
woord. Dit bepaalt wie er als
hoogleraar aan deze nieuwe sub
faculteit gaat doceren., De leden
van het comité worden curatoren
van de leerstoel.
Een profielschets van de kan
didaat-hoogleraar? Drs. De
Blaey "Laat daar geen misver
stand pver bestaan. Hij of zij
moet èen wetenschapper zijn.
Het instituut voor onderzoek,
want daar praten we toch over,
valt of staat met de capaciteit van
deze man of vrouw. We zoeken,
zeg maar, een kanon. Ik denk aan
iemand die zijn sporen heeft ver
diend in de psychologie of socio
logie en - ik kan dat niet genoeg
benadrukken - al research voor
de politie heeft gedaan".
Politiewetenschap. Het wordt
geen studierichting die op zich
zelf staat. De gedachte van De
De Blaey: Wij willen zelf uitmaken waarnaar onderzoek wordt gedaan'.
pijn. Is er een reden te noemen
waardoor wij zo ver achter liggen
op andere landen?
De woordvoerder van de ver
eniging: "Ik denk dat dit komt,
omdat er altijd sprake is geweest
van gebrek aan belangstelling
voor deze problematiek. Weinig
wetenschappers hebben zich
met het reilen en zeilen van de
politie beziggehouden. Wat krijg
je dan? De overheid gaat zelf die
onderzoeken doen. Dus wat zie
je? Wiens brood men eet, wiens
woord men preekt. De universi
teit kan haar eigen maatstaven
aanleggen. Daar heb ik behoefte
aan. Mensen die heel duidelijk
een eigen richting kunnen uit
gaan. Praktisch alles is nu op het
beleid gericht. In het veld ge
beurt zo goed als niets".
Daarom zal de nieuwe studie
niet louter en alleen bestaan uit
onderwijs, maar voor een belang
rijk deel ook uit het verrichten
van onderzoek. Het onderwijs is
gericht op het vergroten van de
kennis van de politie. Kennis die
vooral geschikt is voor mensen
die op het kabinet van een com
missaris van de koningin willen
gaan werken of als een soort
rechterhand van een burgemees
ter gaan fungeren.
Relatie
Wat de onderzoeken betreft,
denkt De Blaey bijvoorbeeld aan
hoe de relatie tussen de politie en
de bevolking is of een onderzoek
naar de behoeften die bewoners
in een bepaalde wijk hebben.
Maar ook onderzoeken op het ge
bied van de criminaliteit. De
Haagse politie bekijkt of er an
ders moet worden gebouwd om
dit de kop in te drukken. Heling,
de rol van de vrouw binnen de
politie en slachtofferhulp beho
ren ook thuis in het onderzoe
krijtje.
De Blaey: "We willen dolgraag
een instituut oprichten waar al
die onderzoeken kunnen worden
gedaan. Geld? Ik kijk maar weer
in de richting van Amerika. Het
bedrijfsleven in de Verenigde
Staten stopt veel geld in dit insti
tuut. Wellicht kan zoiets ook bij
ons. De politie heeft grote be
hoefte aan zo'n instituut".
De stand van zaken aan de
Leidse universiteit. Hoe denkt
het Sociologisch Instituut over
de uitbreiding van zijn studie
pakket met politiewetenschap?
Prof. dr. M. van de Vall: "Wij
staan positief tegenover het ini
tiatief van de vereniging. Het kli
maat in de Leidse sociologie is
gunstig. Er bestaat een neiging
om contact te zoeken met het
maatschappelijk beleid. In die
sfeer past een leerstoel die staat
tussen de zuivere wetenschap en
het praktisch beleid. De politie
heeft er behoefte aan en de Leid
se universiteit steunt dit".
Is het Sociologisch Instituut al
klaar om in augustus - het nieu
we academische jaar - aan de slag
te gaan?
Blaey is om het toe te voegen s
de studie sociologie.
Nauw contact
Over het waarom de vereniging
juist de keuze op de rijksuniver
siteit in Leiden heeft laten val
len, zegt De Blaey: "Hier komen
niet alleen de mensen vandaan,
die bergen werk hebben verzet
om de studierichting van de
grond te krijgen, maar zij hebben
ook hele goede contacten met de
Haagse politie. Dat is in al die ja
ren zo gegroeid. Studenten lopen
stage bij ons. Het klikt gewoon
lekker. Toen de Stichting Weten
schappelijke Opleiding Politie
uit elkaar was gevallen, waren
het de Leidse wetenschappers
die opnieuw het initiatief namen
om de opleiding gestalte te ge
ven. Zo is de vereniging ont
staan. Nu is dus het streven om
binnen een jaar de mogelijkheid
te hebben om politieweten
schappen te kunnen studeren. Of
het binnen dat jaar lukt, we ho
pen het van harte en we doen er
alles aan. Ik ben er in elk geval
van overtuigd dat die opleiding
er nu komt. Op korte termijn of
misschien wat later. Komen doet
ze, dat staat als een paal boven
water".
De kosten die zijn verbonden
aan het benoemen van een hoog
leraar, daar hoeft niemand zich
zorgen over te maken, laat drs.
De Blaey nog eens ten overvloe
de weten. Het gaat om een hoog
leraarschap, dat maar enkele
uren in de week vergt. Het salaris
bestaat uit een onkostenvergoe
ding. "Die kosten neemt de ver
eniging voor haar rekening. De
draagkracht is toch zodanig, dat
dit geld wel is op te brengen".
Drs. De Blaey legt er nog eens
de nadruk op: "Die studierich
ting had er al lang moeten zijn.
Kijk nu eens naar het buiten
land. De universiteiten in Ameri
ka en wat dichterbij huis, in
West-Duitsland, kennen de poli
tiewetenschap al jaren. Wat dat
betreft loopt Nederland ver ach
ter. Het geyolg daarvan is dat bij
ons ministeries (justitie en bin
nenlandse zaken) wetenschappe
lijk onderzoek doen. Je praat dan
wel over beleidsonderzoek waar
wij, de politie, met handen en
voeten aan gebonden zijn. Wij
willen zélf uitmaken waarnaar
onderzoek moet worden ge
daan".
Veldwerk
De achterstand die Nederland op
dit terrein heeft op andere lan
den. Het doet De Blaey zichtbaar
Vroeg
Prof. Van de Vall: "Eigenlijk
niet. Ik vind augustus wat aan de
vroege kant. Wij moeten het zelfs
nog aanzwengelen bij de dekaan.
Maar ik kan me best voorstellen
dat de vereniging nu zo snel mo
gelijk wil beginnen. Laten we
eerst maar eens gaan zoeken
naar een goede kandidaat voor
de leerstoel. In eerste instantie in
Nederland. Wordt hier niemand
gevonden die geschikt is, dan
moeten we maar eens in het bui
tenland kijken".
In hoeverre er nu al interesse
bestaat onder de studenten be
staat om politiewetenschap te
studeren, weet prof. Van de Vall
niet. Zijn verwachting? "Ik ge
loof dat we de allereerste belang
stellenden zullen moeten zoeken
in de politiewereld zelf. Mensen
die via een avondstudie hun doc
toraal willen halen. Eerste- en
tweedejaars studenten zie ik hier
nog niet aan beginnen. Het aan
bod zal zeker de vraag creëren".
DEN HAAG - In Helmond is voor
gesteld om acht naoorlogse hoog-
bouwflats met 384 woningen te slo
pen. Niet omdat ze van ellende in
elkaar storten, hoewel er bouw
technisch ook wel wat mis is, maar
omdat de woningen aan de straat
stenen niet kwijt zijn te raken. Een
leegstand van 45 procent heeft de
woningbouwvereniging Volksbe
lang aan de rand van de ondergang
gebracht. Een op de vijf woningen
is al meer dan twee jaar niet ver
huurd. Helmond heeft met de
sloop een droevige landelijke pri
meur. Maar het is beslist niet de
enige gemeente met dit probleem.
door
Runa Hellinga
De acht Helmondse flatblokken
in de wijk Jagershoven zien eruit
als al die fabrieksmatig gebouwde
hoogbouwflats uit de jaren zestig:
lange galerijen en veel grijs beton.
Het z(jn ruime flats, die destijds,
toen woonruimte nog schaars was,
snel genoeg van de hand gingen.
Maar de woonruimte bleef niet
schaars, zeker niet in Helmond, dat
tot groeikern werd gebombar
deerd. Nieuwe wijken met eenge
zinswoningen met een tuintje voor
en achter schoten als paddestoelen
uit de grond. Veel aardiger dan die
grijze betonblokken waar kleine
kinderen niet eens buiten konden
spelen omdat ze niet bij het knopje
van de lift konden.
Wie het kon betalen, vertrok naar
zo'n eengezinswoning, vaak aange
spoord door de woningbouwcor
poratie, die zelf ijverig huurders
zocht voor de nieuwe wijken. De
genen die in de hoogbouw achter
bleven, waren de sociaal zwakke
ren die zich de overstap naar een
duurdere woning niet konden per
mitteren.
Achterbuurt
De nieuwe huurders waren men
sen die elders niet zo makkelijk
plaatsbaar waren. "Mensen wier
kaarten slechter in de maatschap
pij liggen", aldus directeur Flem
minks Smid van Volksbelang:
minderheden, uitkeringstrekkers,
ex-bajesklanten. De Jagershoven
takelde binnen een paar jaar af van
een redelijk gegoede wijk naar een
achterbuurt waar je alleen maar
gaat wonen als je echt niet anders
kunt.
Nieuwe huurders blijven als re
gel kort. De huurachterstand is
groot. Sommigen betalen een
maand huur en daarna nooit meer.
Hele galerijen staan leeg en de flats
zijn een dankbaar sloopobject voor
de Helmondse jeugd. De leegstand
kost de woningbouwvereniging
zo'n 63.000 gulden per maand.
Daar komen nog eens 3 tot 4.000
gulden reparatiekosten vanwege
het vandalisme bij.
Voor de huurders die er nog wo
nen, wordt de toestand steeds on
houdbaarder. De kale huur is zo'n
300 gulden. Niet erg hoog, maar
voor bewoners met een minimum
inkomen moeilijk op te brengen.
Een bijkomend probleem zijn de
hoge stookkosten. De nog bewoon
de woningen zijn 's winters amper
warm te krijgen omdat alle wonin
gen rondom leegstaan. Doordat er
weinig gestookt wordt, zijn er
vochtproblemen. In veel muren
zitten scheuren, bouwkundig moet
er ook het nodige gebeuren. Maar
dat is geen reden om de flats te slo
pen, die is puur sociaal.
Rijk
Een trieste balans, maar niet
uniek voor Helmond. Jarenlang
heeft de aandacht voor de proble
men in de naoorlogse hoogbouw
zich gericht op de Bijlmermeer.
Dat elders ook betonrot, vandalis
me en verpaupering bestond, bleef
buiten schot. "Wij zijn een van de
genen die voorop lopen, maar er
komen nog velen na ons", aldus
Flemminks Smid.
En dat maakt de zaak alleen
maar moeilijker. Het ministerie
van volkshuisvesting zit niet te
springen om Helmond de helpen
de hand te reiken. Men is bevreesd
is voor een stroom van aanvragen
om hulp voor noodlijdende nieuw-
bouwcomplexen en wil daarom
dat de corporaties zelf voor de kos
ten opdraaien. Flemminks Smid
kan zich die huiver van het minis
terie wel indenken: "Het gaat om
een probleem dat de komende ja
ren miljarden gaat kosten". De wo
ningbouwvereniging kan de finan
ciële gevolgen echter niet zelf dra
gen. De problemen bij de Jagers-
hoven hebben de financiële reser
ve opgegeten. Daarom probeert
Volksbelang van rijk, provincie of
gemeente toch enige steun te krij
gen.
De flats staan nog voor 12 mil
joen gulden in de boeken en de
kosten van de sloop worden op
zo'n 3 miljoen gulden geraamd.
Sloop betekent een gigantisch ka
pitaalverlies. Een grondige op
knapbeurt zou waarschijnlijk
goedkoper zijn, maar de naam van
de Jagershoven is zo beladen, dat
niemand nog gelooft dat je daar-
huurders trekt.
Probleemflats
De Delftse hoogleraar Priemus
behoort tot degenen die al langer
aan de bel trekken over de proble
men in de naoorlogse hoogbouw.
Er zijn volgens hem tientallen
complexen waar soortgelijke pro
blemen spelen als in Helmond:
"Helmond is een heel mooi alge
meen voorbeeld. De leegstandscü-
fers daar zijn niet echt uitzonder
lijk. Er zijn complexen met veel
hogere cijfers. Bijvoorbeeld in
Lelystad. Daar staat een flat die ze
nu willen veranderen in een bejaar
dentehuis. Je ziet overal ijverige
pogingen om de zaak te redden. En
soms lukt dat ook wel. Maar er in
middels al een aantal plaatsen
waar over sloop wordt gedacht".
"Als je naar het hele woningbe
stand kijkt, dan zijn de probleem-
flats maar een klein percentage,
ongeveer een procent van het tota
le corporatiebezit. Maar als daar
iets gebeurt, valt het op, omdat het
iedere keer om een groot aantal
woningen gaat en er grote bedra
gen mee gemoeid zijn. Het is een
fors kapitaalverlies en voor de be
trokken corporaties is dat vaak
heel moeilijk te dragen".
"Tot nu toe zijn er in Nederland
zo'n 1000 na-oorlogse woningen ge
sloopt. Ik denk dat dat er in de toe
komst heel wat meer zullen wor
den. Het is een verschijnsel waar
we aan gaan wennen. Trouwens, of
je sloopt of voor een andere oplos
sing kiest, het kost altijd heel veel
geld.".
Als de sloop in Helmond door
gaat, dan blijft er nog een pro
bleem over. De huidige bewoners
wonen er omdat ze nergens anders
terecht kunnen. Met sloop wordt
het dak boven hun hoofd afgebro
ken. Dat is een probleem, waar
Volksbelangdirecteur Flemminks
Smid ook mee zit: "Iedereen heeft
recht op een woning. Maar de her
huisvesting van de huidige bewo
ners is iets dat wij als corporatie
niet alleen aankunnen. We zullen
moeten overleggen met andere wo-
ningbouwvereningen. We hebben
met zijn allen de verantwoordelijk
heid om hen onder te brengen".
Omdat kerkelijke autoriteiten
ten minste drie serieuze brieven
hebben gekregen waarin met
aanslagen op de paus wordt ge
dreigd, zijn de veiligheidsmaat
regelen voor het aanstaande tien
daagse pausbezoek aan India
zeer verscherpt. Ook de zogehe
ten 'zwarte katten' zullen worden
ingezet. Dat is een speciale een
heid veiligheidsagenten die in
1984 na de aanslag op Indira
Gandhi werd gevormd voor de
bescherming van de pr.emier
Deze twintig mannen in zwarte
gevechtskleding zullen een men
selijk schild vormen rónd de"
paus. Daarnaast is een heirleger
veiligheidsagenten en gewone
politie op de been. Ook zullen
niet als zodanig herkenbare vei
ligheidsmensen zich tussen de
menigten mengen.
Speciale aandacht gaat uit naar
de industriestad Ranchi in het
oosten van India waar voor het
bezoek van de paus een half mil
joen mensen worden verwacht.
Maandag kunnen daar moeilijk
heden ontstaan omdat een radi
cale hindoegroepering betogin
gen heeft aangekondigd.
De meeste christenen komen
waarschijnlijk naar Madras. Daar
zullen speciale commando-een
heden met de 'zwarte katten' sa
menwerken om de paus te be
schermen. Hoewel de paus be
schikt over uit Italië aangevoer
de gepantserde 'papamobiles',
zal hij zich soms ook per gewone
auto verplaatsen, afgezien nog
van zijn tochten per helikopter
en vliegtuig:
In totaal bezoekt de paus van 1
tot 10 februari elf steden. Zijn
reis door India beloopt ongeveer
15.000 kilometer.
Oud-katholieken. De oud-
katholieke bisschop G. A. van
Kleef zal volgende maand zijn
kerk vertegenwoordigen bij het
Landelijk Pastoraal Overleg van
de rooms-katholieke kerkprovin
cie in Noordwijkerhout. Thema
van deze bijeenkomst (21 tot 23
februari).is: geloofsverdieping in
deze tijd, toegespitst op de ere
dienst.
De Oud-Katholieke Kerk gaat
in maart niet mee naar Rome, als
daar hervormde, gereformeerde
en lutherse vertegenwoordigers
met rooms-katholieke topmen
sen praten over oecumenische
kwesties. Dat gesprek is een ver
volg op de oecumenische ont
moeting met de paus in mei vo
rig jaar.
Omdat de uitgangspunten en
de geschiedenis van de drie re
formatorische kerken anders
zijn, wil het oud-katholieke be
stuur het bezoek aan Rome lie
ver aan deze kerken overlaten.
Zelf zal het de contacten met de
Rooms-Katholieke Kerk voort
zetten op internationaal niveau
binnen het verband van de Unie
van Utrecht van Oud-Katholieke
Kerken en in overleg met de ang
licaanse en oosters-orthodoxe
kerken.
- De oud-katholieke
sie 'Permanent diakonaat' (begin
1984 door de bisschoppen inge
steld) komt in een rapport tot de
conclusie dat het ambt van dia
ken als een zelfstandige functie
in de Oud-Katholieke Kerk aan
wezig dient te zijn en gelijkelijk
door vróuwen en mannen kan
worden bekleed. Het rapport
wordt de komende tijd in de der
tig oud-katholieke parochies be
sproken. In november staat het
op de agenda van de synode.
Bij een voorlopig onderzoek
bleken twee parochies bezwaren
te hebben tegen toelating van
vrouwelijke diakens, omdat dit
zou kunnen leiden tot priester
wijding. Twaalf vonden uitbrei
ding van de diakentaak niet no
dig; ze blijven graag verschil zien
tussen een priester en een dia
ken. Zestien parochies wilden
die uitbreiding wél (meer taken
op sociaal-diakonaal terrein en
de bevoegdheid van toediening
van het sacrament der ziekenzal
ving).
IKON. "De Interkerkelijke
Omroep Nederland (IKON) heeft
een eigen verantwoordelijkheid
om gestalte te geven aan de ker
kelijke opdracht in de media".
Dat schrijft het dagelijks bestuur
van de hervormde synode aan
een groep gemeenteleden in
Zwolle die vorig jaar in een open
brief (1000 exemplaren) onge
noegen had geuit over de inhoud
van IKON-programma's. De tien
ondertekenaars kregen nogal
wat bijval uit hervormde ge
meenten. Later volgde nog een
tweede brief van gelijke strek
king.
De groep verweet de IKON
'loochening van de Christus der
Schriften', te zware accenten op
maatschappelijke bewogenheid
ten koste van de evangeliever
kondiging, een linkse opstelling
en terzijdelegging van kritiek,
kortom surrogaat voor het evan
gelie. Met een eigen nabootsing
van het IKON-vignet typeerden
de briefschrijvers de omroep als
een zinkend schip.
Het synodebestuur vindt de
taal van de brieven niet noden
tot een 'gedachtenwisseling op
kerkelijk niveau'. De IKON moet
de ruimte hebben om met woord
en beeld mensen op het spoor
van het evangelie te zetten en
hen daarvoor aanspreekbaar te
maken. "Gezien zijn opdracht
moet de IKON proberen om
naast de traditionele geloofstaal
ook andere uitdrukkingswijzen
te hanteren".
Het aanbrengen van een schei
ding tussen geloof in de 'Chris
tus der Schriften' en maatschap
pelijke bewogenheid en van een
tegenstelling tussen IKON en de
kerken vindt het synodebestuur
onjuist. "Juist Christus was met
ontferming over
wogen. Hij had de hele mens op
het oog in de situatie waarin deze
zich bevond". "Veel kerkmensen
waarderen de programma's".
In de eerstvolgende vergade
ring van de synode (maart) zal
het IKON-beleid op informatieve
wijze aan de orde worden ge
steld, zo deelt het synodebestuur
de Zwolse groep ten slotte mee.
Hervormde Kerk: beroepen
te Haarlem R. M. Witteveen Win
schoten, te Goes H. van der Heu
vel Hoogvliet, te Wildervank
(deelwerk) mevrouw A. Meijer
Lathum-Giesbeek; aangenomen
de benoeming tot bijstand in het
pastoraat te Waddinxveen (deel
gemeente Immanuelkerk) H. On-
stein Lochem.
