Conservatieven: Brittan eruit Portugezen kiezen zondag een nieuwe president Bloedbad door stammenstrijd Prestige Thatcher aangetast Rebellen Oeganda bereiken Kampala Franse douane maakte misbruik van de macht VS waarschuwen Moskou: niet mengen in Z.-Jemen VRIJDAG 24 JANUARI 1986 BUITENLAND PAGINA 7 LONDEN - Een overgrote meerderheid van de Conservatieve parlementsleden wil dat minister Brittan (handel en industrie), die in opspraak is gekomen door zijn aandeel in de Westland-affaire, uiterlijk maandag aftreedt. LILLE (ANP) - Drie Franse doua niers worden verdacht van vals heid in geschrifte. Zij zouden ge poogd hebben een Nederlander op te lichten. In augustus 1983 stopte de Rotterdammer Mehilal met zijn auto voor de Franse grens op de autosnelweg van Gent naar Lille om bij de Franse douane aan te ge ven dat hij 70.000 francs (ruim 25.000 gulden) in contant geld bij zich had en juwelen ter waarde van 2,5 miljoen franc (ongeveer een miljoen gulden). Die waren bedoeld voor de ver koop: Mehilal handelde in juwelen. De douaniers, geïntrigeerd, gaven hem daarop een certificaat voor het bare geld, maar niet voor de ju welen. Tevens vroegen zij hem zijn auto op de parkeerplaats naast hun De Tories eisten dat tijdens een fractievergadering enige uren na een verklaring van premier That cher in het Lagerhuis, waarin zij moest toegeven dat Brittan een in terne brief, die schadelijk was voor de afgetreden minister Heseltine (defensie), heeft laten uitlekken. door Henk Dam Hoewel de premier het optreden van Brittan verdedigde, en zei dat Brittan tot zijn beslissing was ge komen na haar kantoor te hebben geraadpleegd, bevond ze zich in een onhoudbare positie. Zelden in haar regeringsperiode werd de pre mier zo in het Lagerhuis verne derd. De Conservatieve Lagerhuisle den vinden dat het nu uit moet zijn en dat Brittan, wiens optreden in de Westland-affaire ook vorige week tot heftige schermutselingen in het Lagerhuis leidden, zoveel ballast voor de premier betekent, dat hij niet kan aanblijven. Dat brengt de Britse regering in een acute crisissituatie. Hoewel geen van de Conservatieve parle mentsleden het aftreden van pre mier Thatcher eist, is haar steun aan Brittan de afgelopen weken zo groot geweest, dat ze hem niet kan laten vallen zonder zelf ernstige prestigeverlies te lijden. De brief waar mevrouw That cher's verklaring van gistermiddag over ging, werd op 6 januari ge schreven door de advocaat-gene raal, een functionaris in de Britse regering wiens positie kan worden vergeleken met die van staatsse cretaris van justitie. De brief was gericht aan minister Heseltine, en merkte onder meer op dat deze bewindsman onjuiste informatie had verstrekt over de gevolgen van een gedeeltelijke overname van de helikopterfa- briek Westland door het Ameri kaanse bedrijf Sikorsky. Heseltine had de brief nog maar net ontvangen, toen een kopie daarvan bleek te zijn doorgespeeld naar de Press Association, het ANP van Engeland. Premier That cher beloofde daarop vorige week, tijdens het Lagerhuisdebat over de Westland-affaire, een onderzoek naar het uitlekken te zullen instel len. Overleg Gisteren verklaarde de premier dat de brief was uitgelekt dank zij het hoofd voorlichting van Brit- tan's ministerie, op verzoek van de ze bewindsman zelf. Wat de zaak nog merkwaardiger maakt, is dat daarover overleg was geweest met ambtenaren op het kantoor van de premier. Mevrouw Thatcher zei dat zij, hoewel zij zelf dus niet van tevoren op de hoogte was geweest, het uit lekken kon goedkeuren „omdat het voor de directie van Westland en het grote publiek in het alge meen van belang was te weten dat ex-minister Heseltine onjuiste in formatie had verstrekt". Ze zei zich „een andere manier van handelen" te kunnen voorstel len, maar ze bleef achter Brittan staan, en oordeelde het ook niet nodig dat de betrokken ambtenaar wordt vervolgd. De verklaring werd door alle par tijen in het Lagerhuis met een mengeling van ongeloof, woede en plaatsvervangende schaamte ont vangen. Labourleider Neil Kin- nock gaf een harde reactie, waarin hij onder meer zei: „Deze regering is tot in de kern en vanuit de kern rot". Pogingen van enkele Conserva tieve Lagerhuisleden om hun pre mier te verdedigen, werden wegge hoond. Enkele parlementsleden vroegen, waarom de premier het onderzoek naar het uitlekken had laten houden, als ze de uitslag van tevoren al had geweten. De premier staat nu onder zware druk om Brittan te laten vallen. De Conservatieve fractie heeft laten weten de regering maandag tijdens een spoeddebat over de Westland- affaire niet te zullen steunen, als de bewindsman niet opstapt. NEW DELHI (AP) - Militante sikhs hebben de tegen de moordenaars van de Indiase premier Indira Gandhi uitgesproken doodvonnis sen veroordeeld en ze 'een uitda ging' van de sikh-minderheid ge noemd. 'Wij zullen niet zwijgend toekij ken als onze helden opgehangen worden', zei Harinder Singh Kah- lon, leider van een radicale studen tenbeweging. 'Dit is een zwarte dag voor ons'. In de sikhs-deelstaat Punjab werden gisteren wegversperringen opgericht en het treinverkeer lam gelegd. De politie opende het vuur op betogers. Drie mensen kwamen Sikhs woedend na doodvonnis De gewelddadige protesten von den plaats tijdens een algemene staking van 24 uur die was uitge roepen tegen het zogenaamde Pun- jab-akkoord, een overeenkomst tussen de centrale regering in Del hi en gematigde sikhs. Het busver- keer was stilgelegd en verscheide ne treinen konden niet rijden. Bij na alle winkels, kantoren en scho len waren gesloten. Een in Groot-Brittannië levende sikh is gisteravond in Londen doodgeschoten. Volgens de politie ging het om de 54-jarige Tarsem Singh Toor. Volgens het Indiase persbureau UNI was hij secretaris generaal van het Indian Overseas Congress en secretaris-genreaal van de Indian Workers Associa tion. Beide organisaties zijn mach tige pressiegroepen voor Indiërs in het Verenigd Koninkrijk. Het is niet duidelijk of het een politieke moord betreft of een gewoon mis drijf, wellicht met racistische mo tieven. bureau te willen zetten. Mehilal was in het gezelschap van zijn Eenmaal daar aangekomen was de Nederlander over de Franse grens. De douaniers gelastten hem de koffer open te maken en namen de juwelen in beslag onder het motto dat hij deze niet had aange geven. Tegen een forse boete zou hij de juwelen terug kunnen krij gen. Dat is een bij de Franse doua ne gebruikelijke procedure. Mehi- oorlog in Zuid-Jemen, zo heeft het ministerie van buitenlandse zaken Washington bekendgemaakt, De Sowjet-Unie had westerse ambassades laten weten dat zij zich niet in het conflict zal mengen de strijdende partijen van wapens voorziet. Maar Washington liet weten dat er aanwijzingen zijn van Russische deelname aan de gevechten aan de zijde van de opstandelingen tegen de regering van president Ali Na sser Mohammed. PRAWDA IN HET FRANS De Russische partijkrant Prawda is in het Frans vertaald verkrijgbaar in de Franse kiosken. Het heeft twee weken geduurd om de editie van 7 januari te vertalen en in een oplage van 100.000 stuks te verspreiden. Bij voldoende afname wordt het initiatief voortgezet. (foto ANP7 Volgens onbevestigde berichten zouden de president, generaal Tito Okello (71), en hoge functionaris sen van zijn sinds juli 1985 regeren- Amerikaanse functionarissen zeiden dat mensen die uit Zuid-Jemen de militaire bestuur, de Oegandese naar Djibouti zijn gevlucht hadden gezien dat Russisch personeel mee- hoofdstad hebben verlaten, deed aan de beschietingen in de straten van Aden. Bovendien zouden Moskou verklaringen zijn afgelegd ten gunste van de opstandelingen. De VS hebben geen diplomatieke banden met Zuid-Jemen. Het be- plineerd' wind van Nasser Mohammed veranderde onlangs van beleid toen het toen ik door NRA-troepen werd besloot geen steun meer te geven aan rebellen in Noord-Jemen en in aangehouden. Ze namen er Oman, beide bevriende landen van Amerika, aldus de functionarissen, een af. Regeringssoldaten zo „Als een nieuwe regering zou aantreden en dit beleid zou veranderen, 2e allebei hebben genomen dan zou dat ons tamelijk verontrusten", zo zeiden zij. een inwoner. lal weigerde, waarop ook zijn auto in beslag werd genomen en hij in staat van beschuldiging werd ge steld. Tegen een borgsom kreeg hij zijn auto weer terug en konden hij en zijn vrouw weg. De juwelen zijn nog steeds bij de douane. Het ongeluk voor de douaniers wil, dat de advocaat van de juwe- lenhandelaar mr. Delbar een paar vrachtwagenchauffeurs heeft te ruggevonden. Die hebben het doen en laten van de douane op de voet gevolgd. De drie douaniers hadden voordien steeds beweerd dat Mehi lal wel het geld, maar niet de juwe len had aangegeven. De Franse douane heeft sinds dien geprobeerd de juwelen terug te geven op voorwaarde dat de Ne derlander een in februari vorig jaar tegen de drie douaniers ingediende klacht zou intrekken. Dat is niet gebeurd. ..Mijn cliënt voelt daar niets voor", aldus mr. Delbar. Vol gens de advocaat is het tijd. dat er iets gebeurt aan de wetgeving met betrekking tot de Franse douane De positie van deze douane is vrij wel onaantastbaar. Als de chauf feurs niet waren gevonden zou het nooit zover gekomen zijn en zou de Nederlander geen schijn van kans hebben gehad. renden naar buiten en schudden de troepen de handen. „We zijn nu onder controle van het NRA en we zijn blij", zei er een. Westerse diplomaten zeiden dat in de westelijke buitenwijken van Kampala zwaar wordt geschoten, ook met zware wapens. „Het is het zwaarste vuur dat ik hier ooit heb WASHINGTON (Rtr.) - De Amerikaanse regering heeft de Sowjet-Unie gehoord", zei een lang dienende di er voor gewaarschuwd niet tussenbeide te komen in de bloedige burger- piomaat. De chefs van de buiten landse missies zijn gisteravond „van hoogste niveau" op de hoogte Moskou eerder op de dag dat het geen van KamPala" is, verklaarde een diplo- Inwoners in Rubaga noemden de rebellen „hoffelijk en goed gedisci- „Ik had twee broden Eergisteren konden de Britse premier en minister Leon Brittan nog lachen tijdens een diner ter ere van premier van Peres van Israël, (foto api KAMPALA (UPI) - Opstandelin- inwoners en diplomaten gezegd, gen van de Oegandese guerrillabe- Een correspondent in Rubaga weging Nationaal Verzetsleger deelde mee dat opstandelingen, (NRA) hebben gisteren de zuidelij- kennelijk zonder tegenstand, in ke buitenwijk Rubaga, op 3 km een bont scala van burgerkleren en van het centrum, van de hoofdstad camouflagepakken de wijk bin- Kampala veroverd. In veel delen nentrokken, terwijl inwoners hen van de hoofdstad zijn zware ge- luid toejuichten. Honderden JOHANNESBURG - Stammenon- lusten in Umbogintwini, een heu velachtig gebied ten zuiden van de Zuidafrikaanse havenstad Durban, hebben gisteren aan ten minste dertig personen het leven gekost. Het aantal slachtoffers kan nog aanzienlijk hoger liggen. Het is de derde keer deze maand dat in en rond de krottenwijk Um- bubulu rivaliserende groepen Zu lu's en Pondo's met elkaar slaags raakten. Op nieuwjaarsdag kwa men hierbij zeker 62 personen om het leven en vorige week waren er nog tien doden te betreuren. De problemen ontstonden gister morgen vroeg, toen zo'n 500 tradi tioneel bewapende Pondo-krijgers het huis en de aangrenzende drankzaak van een lid van het KwaZulu-parlement, Roy Mbong- we, aanvielen. Dit nadat zij het lijk van een onbekende Pondo hadden gevonden. Een zoon van Mbongwe opende het vuur op de menigte, waarna de Pondo's, gewapend met speren, messen, schilden, slagwapens en knotsen zich keerden tegen elke Zulu, die zij op hun weg aantrof fen. Hierop verzamelden zich weer honderden Zulu-krijgers, gegroe peerd als een traditioneel bewa pende 'impi' (een soort regiment) en achtervolgden de Pondo's. De Zuidafrikaanse politie probeerde de twee vechtende groepen te scheiden met traangas en geweer vuur en slaagde erin een vierhon derd Pondo's te omsingelen en te ontwapenen. Na afloop werden 30 doden ge teld en tientallen gewonden. Vrachtwagens vol zelfgemaakte wapens werden in beslag genomen en de politie verwacht nog meer doden en gewonden te vinden in het ruige, heuvelachtige gebied van de Umbogintwini-rivier. Vele Pondo-vrouwen en kinderen zijn uit het gebied gevlucht uit vrees voor wraakacties van de Zulu's, terwijl een groot aantal van hun krottenwoningen in vlammen zijn opgegaan. De spanningen in dit gebied ten zuiden van Durban tussen Zulu's en Pondo's zijn allereerst terug te voeren tot de grote armoede en werkloosheid aldaar. Het gebied behoort historisch tot de Zulu's, maar veel Pondo's hebben zich er vanuit het zuiden gevestigd op zoek naar werk. De Zulu's weige ren namelijk op de suikerplantages te werken, in tegenstelling tot de Pondo's. Maar omdat ze daar werken, willen ze er ook wonen en dat is de Zulu's een doorn in het oog. Ook de huidige Zuidafrikaanse politieke problematiek speelt een rol. De Zulu's behoren immers tot de Inkatha-beweging van Chief Gatsha Buthelezi, de leider van het thuisland KwaZulu. Deze keert zich enerzijds tegen het apart heidsbewind in Pretoria, doch an derzijds valt hij voortdurend het ANC en het Verenigd Democrati- krhe Front (UDF) aan. Hij is tevens een uitgesproken tegenstander van economische sancties ten opzichte van Zuid-Afrika door de rest van de wereld. De Pondo's worden door de Zulu's evenwel be schouwd als aanhangers van het UDF en dit zou ook een oorzaak van de spanningen zijn. Arrestaties De onlusten in Umbumbulu- heuvels vielen samen met de arres tatie door de Zuidafrikaanse veilig heidspolitie van drie vooraanstaan de leden van het UDF. De gearres teerden zijn Murphy Morobe, de woordvoerder van het UDF, die reeds lange tijd was ondergedo ken, Hofman Galeng en Shirley Carolis. De laatste was juist woens dag uit Zweden teruggekeerd, waar zij namens het UDF gesprek ken had gevoerd met ministers uit het Zweedse kabinet en vertegen woordigers van verschillende poli tieke partijen en vakbonden. Te vens had de UDF-delegatie contact gehad met leden van het ANC in Europa. Volgens onbevestigde berichten uit het koninkrijk Lesotho, waar zondagnacht een staatsgreep plaatsvond, zullen een zêstigtal ANC-leden binnen afzienbare tijd op een vliegtuig naar een ander land worden gezet. De aanwezig heid van het ANC was voor Zuid- Afrika de belangrijkste reden om alle grensposten met Lesotho te sluiten. Deze blokkade, die op 1 ja nuari aanving, wordt als de achter liggende oorzaak van de geslaagde staatsgreep tegen ex-minister-pre sident Jonathan beschouwd. Kruisraket stort neer COLD LAKE (AP) - Een test met een Amerikaanse kruisraket is ge deeltelijk mislukt. De raket is elf kilometer voor het eigenlijke doel in Canada neergestort. Vandaag zijn de resten gevonden. De raket was in drie stukken gebroken, al dus een woordvoerder van het Ca nadese leger. Voor de Amerikaanse lucht macht is de vroegtijdige vluchton- derbreking van de raket, die al een afstand van 2.414 kilometer had af gelegd, reden om een voor eind de ze week aangekondigde andere testvlucht af te zeggen. Eerder was gezegd dat de test van de kruisraket succesvol was verlopen omdat de vlucht op lage hoogte langs de vallei van de Mac- kenzie-rivier zonder problemen verliep. Pas tegen het einde van de vlucht ontstonden moeilijkheden. Brand Bij de hotelbrand in New Delhi zijn gisteren ook twee Nederlandse zakenlieden zijn gewond geraakt. Dat heeft het ministerie van bui tenlandse zaken meegedeeld. De gewonden zijn afkomstig uit Wijk bij Duurstede en Vijfhuizen. Bei den zijn in een ziekenhuis opgeno men. De een met lichte koolmono- xydevergiftiging en de ander met ernstige brandwonden. Smeergeld De burgemeester van West-Ber- lijn, Eberhard Diepgen (CDU), blijkt rechtstreeks te zijn betrok ken bij het onroerend-goed-schan- daal dat in de stad aan het licht is gekomen. Diepgen gaf ten over staan van het Westberlijnse stads- parlement toe dat de projectont wikkelaar Kurt Franke hem 50.000 mark voor de christen-democrati sche partijkas had gegeven voor dat hij burgemeester werd. Franke is maandag wegens corruptie gear resteerd. Thatcher/Israël Premier Thatcher heeft gisteren aangekondigd dat zij deze zomer een staatsbezoek aan Israël zal brengen. Zij is de eerste Britse pre mier die de joodse staat zal bezoe ken na de stichting in 1948 toen de Britten zich uit Palestina terug trokken. LISSABON - Zondag trekken on geveer acht miljoen Portugezen opnieuw naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. On danks dat het de derde keer is in amper drie maanden tijd, na de al gemene verkiezingen van oktober en de gemeenteraadsverkiezingen van december, lijkt er van verkie zingsmoeheid geen sprake te zijn. De aanhangers van de vijf kandi daten stropen weer stad en land af op zoek naar een leeg plekje op de muren om de posters van hun favo rieten op te plakken, de talloze ver- kiezingskaravaans laten weer een spoor van pamfletten en confetti achter. door Gerrit-Jan Hoek Het kiezersvolk leeft zelfs weer een beetje op, getuige de massale aanwezigheid op de verkiezingsbij eenkomsten. De verklaring van dat hernieuwde enthousiasme ligt mis schien in het feit, dat de Portuge zen zich dit keer niet hoeven te bui gen over zware verkiezingspro gramma's, maar louter en alleen hun persoonlijke voorkeur kunnen uitspreken. Dat persoonlijke ka rakter van deze verkiezingen weer spiegelt zich dan ook in de cam pagne: zelden zal Portugal een ver kiezingscampagne hebben meege maakt, die zo bol stond van holle frasen en waarin, bij gebrek aan ideologische inhoud, op zo grote schaal stoten onder de gordel wor den uitgedeeld. Zo waarschuwde de kandiaat van de conservatieven, Diogo Frei- tas do Amaral, dezer dagen in een radiospot voor de gevaren van een eventuele verkiezing van de advo caat Francisco Salgado Zenha. In dien Zenha gekozen zou worden zouden de Portugezen niet langer de zekerheid hebben, dat wanneer er 's morgens om zes uur aan de deur gebeld wordt, het alleen maar de melkboer kan zijn- Zonder enige scrupules worden de namen gebruikt van personen in de campagne, die niet om hun medewerking is gevraagd. De voet baller Carlos Manuel heeft aange kondigd een proces aan te spannen tegen Freitas do Amaral, omdat de ze in zijn verkiezingsspots voor de tv om de haverklap het doelpunt van de Portugese international heeft ingelast tegen West-Duits- land, waardoor Portugal zich plaat ste voor de komende WK in Mexi co. Veloso Het grondwetstribunaal moest er deze week zelfs aan te pas komen om een conflict tussen de diverse kandidaten op te lossen. Mario Soares, Freitas do Amaral en Maria de Lourdes Pintasilgo hadden een aanklacht ingediend bij het ge rechtshof om de communistische kandidaat Angelo Veloso diens po litieke zendtijd te ontnemen. Reden van die klacht was, dat Veloso openlijk propaganda maak te voor zijn medekandidaat Zenha, door de partijleiding van de PCE gepushed als de kandidaat met de meeste democratische garanties. Het beroep werd evenwel door het grondwetstribunaal afgewezen. Een andere karakteristiek van de Portugese presidentsverkiezingen is, dat de partijdiscipline op grote schaal doorbroken lijkt te gaan worden. De conservatieven, de christendemocratische CDS en de rechtse 'sociaal-democratische' PSD, hebben een gemeenschappe lijke kandidaat voorgedragen, Dio go Freitas do Amaral. Maar de wat progressievere vleu gel van ex-premier Pinto Balsemao en sectoren van de PSD binnen de vakbond UGT, voeren openlijk campagne voor Mario Soares van de PS. In het linkse kamp is de si tuatie nog onoverzichtelijker en de verdeeldheid bijna compleet. Mario Soares mag dan weliswaar de nominatie hebben gekregen van het officiële partijapparaat, maar het is een publiek geheim, dat gro te delen van de PS uitgekeken zijn op Soares en heimelijk hun stem zullen uitbrengen op de voormali ge tweede man van de PS. Salgado Zenha. Zenha van zijn kant kan re kenen op de officiële steun van president Eanes en diens nieuwe partij PRD (bij de laatste algemene verkiezingen van 6 oktober goed voor ruim een miljoen stemmen), maar desondanks zal naar schat ting eenderde van de achterban van de PRD trouw blijven aan de oorspronkelijke kandidaat, Maria de Lourdes Pintasilgo. Vrouwen En ook de steun van de Portuge se communistische partij zal voor Zenha maar gedeeltelijk zijn vruchten afwerpen. Vooral het vrouwelijke deel van de PC vindt het nu wel eens tijd, dat er een vrouwelijke president komt. De kandidatuur van de communist Angelo Veloso is naar ieders oor deel een farce, alleen ingegeven om in aanmerking te komen voor zendtijd op radio en tv. Niemand was verbaasd toen Veloso gisteren zijn kandidatuur ten gunste van Zenha introk. Die versplintering van de steun en het verbod om tijdens de verkie zingscampagne resultaten van en quêtes te publiceren, maken het een bijna onmogelijke opgave te voorspellen, wie de komende pre sident van Portugal en opvolger van Ramalho Eanes zal worden. In de peilingen, die voor het begin van de campagne werden gehou den, kwam Freitas do Amaral met straatlengte voorsprong als win naar uit de bus. Tegenover de 35 procent van Freitas staken de per centages van de anderen schril af: even 20 procent voor Maria de Lourdes Pintasilgo, zo rond de 17 procent voor Salgado Zenha en slechts tussen de 10 en 15 procent voor Mario Soares. Maar Freitas zal naar alle waar schijnlijkheid ruim tekort komen om de absolute meerderheid te be halen, die hem (net als Eanes twee keer gelukte) al in de eerste ronde het presidentschap zal opleveren. Het meest voor de hand ligt daar om een tweede ronde op 16 februa ri. De grote vraag, die de Portuge zen momenteel bezig houdt is wie van de drie linkse kandidaten op 16 februari het tegen Freitas zal mogen opnemen. Verrassingen zijn tot op het laatste moment mo gelijk. Want niemand kan voor spellen wat bijvoorbeeld het effect zal zijn van de persoonlijke inter ventie van president Eanes, die gis teren zijn teer gekoesterde neutra liteit liet varen en openlijk voor de tv opriep Salgado Zenha te stem men.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 7