Walrusaffaire
'afgedane zaak'
Bezettmgsacties voorbij
Onderzoek naar joden uitgesteld
Kabinet: geen sprake van misleiding
Thuis bevallen goed
en ook nog goedkoop
DONDERDAG 16 JANUARI 1986
PAGINA 5
DEN HAAG (ANP) - Hoewel de koninklijke marine de regering onvolledig heeft geïnfor
meerd over de kosten van de ontwikkeling van een nieuwe Walrus-duikboot, is er geen
sprake geweest van doelbewust verhullen van feiten. Er zijn inmiddels afspraken ge
maakt die herhaling moeten voorkomen. Daarmee beschouwt de regering de Walrus
affaire als afgedaan.
UTRECHT (ANP) - Thuisbevallm-
gen en poliklinische bevallingen
zijn, inclusief de kosten voor
kraamzorg, ruim 2.000 gulden
goedkoper dan bevalling en ver
blijf in een ziekenhuis. De thuisbe
valling, een typisch stukje Neder
landse folklore, is het dus waard in
ere te worden gehouden.
Dit concluderen prof. I. Butter
(planning gezondheidszorg. Michi
gan) en prof. dr. R.M. Lapré (ge-
zondheidszorgbeleid en economie
van de gezondheidszorg, Rotter
dam) in het blad Economisch Sta
tistische Berichten.
Het aantal geboorten in Neder
land is tussen 1960 en 1982 terugge
lopen van 242.000 tot 173.000. Het
aandeel van de huisarts bij de be
geleiding van de bevallingen liep
in die periode sterk terug: van 46.3
tot 16,5 procent. Een belangrijke
oorzaak is dat het ziekenfonds zijn
hulp niet vergoedt als er een ver
loskundige in de buurt is. Het aan
deel van de verloskundigen steeg
van 36,6 tot 40,6, dat van de gynae
cologen van 16,7 tot 41,1 procent.
In 1972 werd meer dan de helft
van alle kinderen in Nederland
thuis geboren, in 1982 nog eender
de. Vooral het aantal poliklinische
bevallingen (binnen 36 uur na de
bevalling we
gen en wel i
procent.
naar huis) is geste-
i nog geen 6 tot 30
Op grond van de in 1982 gelden
de tarieven hebben Butter en La-
pré de gemiddelde kosten van een
ziekenhuisbevalling berekend op
ruim 5.200 gulden, die van een
thuisbevalling op ruim 2.800 gul
den en die van een poliklinische
Dit schrijft staatssecretaris Van
Houwelingen (defensie) in een no
ta aan de Tweede Kamer. De nota
is geeft antwoord op vragen die de
vaste kamercommissies voor rijks
uitgaven en defensie heeft gesteld
naar aanleiding van het rapport
van de Algemene Rekenkamer
over het Walrus-project. De kosten
van dit project, waarin het gaat om
de ontwikkeling van een nieuwe
duikboot, bleken onverwacht nog
al fors te zijn overschreden.
De slechte greep van de politieke
leiding op de beleidsvorming bin
nen de marine heeft volgens Van
Houwelingen tot gevolg gehad dat
achterafkan worden gesteld dat de
Tweede Kamer niet volledig werd
ingelicht en daardoor eeh onjuiste
voorstelling van zaken kreeg.
De bewindsman komt tot de con
clusie dat de kern van de kosten
verhoging van de Walrus-duikbQ-
ten ligt „in de onderschatting
de technische gevolgen van
operationele behoeftestelling".
Hierdoor werd het gelijktijdig bou- den te zoeken.
kosten te hoog dreigen op te lopen,
een project worden bijgestuurd
door naar alternatieve mogelijkhe-
wen en ontwikkelen e
Deze maatregelen en het overleg
lijk te beheersen proces. Gebleken dat minister De Ruiter (defensie)
5 dat de bestaande richtlijnen ten met de Admiraliteitsraad heeft ge-
het Walrus-project niet voerd naar aanleiding van de Wal-
;-affaire garanderen volgens Van
Houwelingen in de toekomst een
betere greep van de politieke lei-
het project te krijr ding op de beleidsvorming binnen
het hoogste bestuursorgaan van de
voldoende waren om op het
van de centrale organisatie
bewindspersonen controle
overzicht
gen.
Om dergelijke problemen voor
taan te voorkomen zijn dan ook
sinds 1984 nadere afspraken ge
maakt met de marine op het gebied
van materieelkeuze. Bovendien
wordt de regering sindsdien op de
hoogte gehouden door middel van
tussentijdse 'voortgangrapporta
ges en is begonnen met een verbe
tering van de projectenadministra
ties. Daardoor kan, indien de de
SCHOLIER NEEMT WRAAK
ALLAHABAD - Koningin Beatrix en prins Claus hebben gisteren, op de
tweede dag van hun staatsbezoek aan India, in de stad Allahabad een
massabijeenkomst bijgewoond ter onderstreping van de Ixidisch-Neder-
landse samenwerking bij het bevaarbaar maken en zuiveren van de heili
ge rivier de Ganges. Op de foto begroet de koningin één van de ongeveer
350.000 mensen die waren samengestroomd aan de f and van de stad.
Links premier Ghandi. (foto anpj
Populariteit
Kok stemt Den
Uyl tevreden
NEW DELHI - „Ik ervaar het als
zeer begrijpelijk en ik verheug me
er zelfs over. Het bewijs dat er
groot vertrouwen is in Kok, en dat
is een goede zaak voor de PvdA".
Dat commentaar gaf oppositielei
der Den Uyl gisteren in New Delhi
op een recente enquête die heeft
uitgewezen dat er binnen de PvdA
meer voorstanders zyn van een
lijsttrekkerschap van Wim Kok
dan van Den Uyl zelf.
„Het is nu eenmaal zo dat ik de
langste tijd in mijn politieke leven
gehad heb en dat Nederland, en
ook mijn eigen partij en achterban,
heel nuchter kijkt naar de toe
komst", aldus de PvdA-leider, die
in New Delhi verblijft in verband
met een bijeenkomst van de com-
missie-Palme.
Hij zei in de uitslag van de en
quête geen aanleiding te zien om
zich terug te trekken: „Er zijn hele
reële redenen waarom Kok en ik -
en de leiding van de partij - vinden
dat ik dit keer de lijst nog moet
trekken. Ik ben er alleen maar blij
mee dat er zoveel steun voor Kok
is; dat is ook steun voor mij".
PPR-fractievoorzitter Ria Bec
kers is opnieuw voorgedragen als
PPR-lijgttrekker bij de in mei te
houden verkiezingen. Op het PPR-
verkiezingscongres, op 1 februari
in Amsterdam, wordt de kandida
tenlijst definitief vastgesteld.
WINSCHOTEN - Een 17-jarige Winschotenaar heeft gisteren op rigoreuze wijze wraak genomen op zijn school.
Hij slaagde er in het gebouw, een schoolk voor kinderen met leermoeilijkheden, compleet in de as te leggen. De
schade bedraagt volgens de brandweer ongeveer 1,7 miljoen. (foto anpi
VU schakelt hoofdstedelijke politie in
AMSTERDAM (ANP) - Aan de be
zetting van universiteiten en scho
len door studenten in Amsterdam
is gisteren een einde gekomen. Al
leen bij de lerarenopleiding d'Witte
Lelie is de bezetting nog niet opge
heven. De acties, die maandag be
gonnen, richtten zich tegen de
Trein Tamt
personenauto:
drie doden
UTRECHT (ANP) - Drie inzitten
den van een personenauto zijn gis
termiddag om het leven gekomen
bij een botsing met twee treinen
De auto werd omstreeks half viei
op een met automatische knipper
lichten beveiligde spoorwegover
gang in het Gelderse Brum men ge
ramd door de trein van Zutphen
naar Dieren.
De slachtoffers van het treinon
geluk bij Brummen zijn de 35-jari-
ge automobilist H.J. Hasselberg uit
Brummen en zijn zoontjes Caspei
(7) en Tim (6). De politie vermoedt
dat de man werd verblind door de
laagstaande zon. Het treinverkeei
tussen Zutphen en Arnhem is als
gevolg van dit ongeval enige tijd
gestremd geweest.
DEN HAAG (ANP) - Minister
Braks (landbouw) heeft een lijst
vastgesteld met 49 in ons land
voorkomende vogelsoorten die
met uitroeiing worden bedreigd
of gevaar lopen door met name
een achteruitgang van hun leef
gebied. Het ministerie onder
zoekt welke maatregelen kunnen
worden genomen om het voort
bestaan van deze vogelsoorten
veilig te stellen.
Dit is gisteren door het minis
terie gisteren bekendgemaakt,
gelijktijdig met de presentatie
van het boek „Bedreigde en ka
rakteristieke vogels in Neder
land" door de Nederlandse Ver
eniging tot Bescherming van Vo
gels en de Nederlandse sectie
van de Internationale Raad voor
Vogelbescherming (ICBP). De
Vogelbescherming had al eerder
de lijst van de vogels waar het
om gaat gepubliceerd. Met de
vaststelling geeft Braks gevolg
aan de zogeheten Vogelrichtlijn
Uitsterving
bedreigt 49
vogelsoorten
van de Europese Gemeenschap
uit 1979.
De, 49 vogelsoorten op de lijst
zijn onderverdeeld in vier groe
pen. De eerste omvat veertien
soorten die in aantal in de perio
de 1960-1982 sterk zijn teruggelo
pen en gevaar lopen als broedvo-
gel te verdwijnen. Het gaat onder
andere om de Grauwe Kieken
dief, de Kerkuil en de Zwarte
Stern. De tweede groep telt der
tien soorten die in aantal even
eens achteruit zijn gegaan, zon
der dat direct gevaar bestaat dat
zij als broedvogel verdwijnen,
zoals de Purperreiger, de Grutto
en de Geelgors.
Zestien soorten, waaronder de
Kraanvogel, de Kluut en de
Blauwborst, zijn geplaatst in
groep drie. Het betreft soorten
die bij voorbeeld door hun ge
drag of de keuze, van hun leefge
bied zoals schorren, rietmoeras
sen en schaars begroeide zand
platen, kwetsbaar zijn. De laatste
groep telt zes soorten die in klein
aantal in ons land broeden (min
der dan 100 broedparen) en die in
voor ons land karakteristieke
leefgebieden voorkomen (ondie
pe kustwateren, kwelders, dui
nen en hoogveen). Tot deze soor
ten behoren onder meer de
Kwak, de Krooneend en de Kla
pekster.
De 49 soorten vormen onge
veer een vijfde tot een zesde deel
van het aantal soorten dat in ons
land voorkomt. Het ministerie
maakt daarbij de kanttekening
dat in principe alle vogelsoorten
in ons land beschermd zijn, het
zij bij de Vogelwet, hetzij bij de
Jachtwet.
door minister Deetman voorstelde
wijziging van de studiefinancie-
ring.
De bezetting van de bestuurs-
vleugel van de Vrije Universiteit
(VU) in dê hoofdstad werd beëin
digd met hulp van ongeveer 30 po
litieagenten. Op het moment van
de ontruiming bevonden zich nog
ongeveer 35 studenten in de bezet
te vleugel. Een deel verliet uit ei
gen beweging het gebouw, nadat
de politie kans had gezien over de
barricades heen naar binnen te ko
men, een ander deel werd er door
de agenten uit gedragen.
Het College van Bestuur van de
VU verzocht de politie tot ontrui-
.ming over te gaan nadat de bespre-
'kingen tussen bezetters en college
op niets waren uitgelopen. De be
zetters eisten, zonder resultaat, dat
de universiteitsleiding door een
aantal maatregelen zou laten blij
ken achter de actie te staan van de
studenten tegen de studiefinancie
ringsplannen van minister Deet
man van Onderwijs.
Maagdenhuis
De bezetters van het Maagden
huis, bestuurscentrum van de Uni
versiteit van Amsterdam (UvA),
maakten gistermorgen vrijwillig
een einde aan de bezetting ge
maakt. Dat gebeurde nadat het
College van Bestuur had toegezegd
dat het de kosten van de bussen
zou betalen, waarmee de studenten
op 23 januari naar Den Haag zullen
gaan om daar tegen de plannen van
Deetman te demonstreren.
De bezetting van dë sociale aca
demie Karthuizer werd opgehe
ven, nadat de directie van de aca
demie grotendeels de eisen van de
bezetters had ingewilligd. De di
rectie heeft toegezegd dat de aca
demie in overleg met de studenten
een advertentie in een landelijk
dagblad zal plaatsen, waarin zij
hun afkeuring uitspreken over de
nieuwe studieplannen van de mi
nister. Voorts zal de directie de stu
denten van de academie oproepen
aan de landelijke demonstratie van
23 januari in Den Haag deel te ne
men, zo heeft de directie de stu
denten beloofd.
In Wageningen hebben ongeveer
100 studenten gisteren het be
stuursgebouw van de landbouw
hogeschool (LH) in Wageningen
bezet uit protest tegen het nieuwe
studiefinancieringsstelsel. Volgens
een woordvoerder van de actievoe
rende studenten is het de bedoe
ling om het gebouw bezet te hou
den tot de landelijke demonstratie
tegen de nieuwe studiefinancie
ring, die volgende week in Den
Haag wordt gehouden.
bevalling op ruim 3.200 gulden.
Het kostenverschil wordt niet zo
zeer veroorzaakt door de vraag wie
de bevalling „doet", de verloskun
dige. de huisarts of de specialist,
maar doordat kraamzorg in een zie
kenhuis veel duurder is dan
kraamzorg thuis. De totale kosten
beliepen in 1982 zon 658 miljoen.
Uit de sterftecijfers blijkt, dat de
Nederlandse verloskundige zorg
kwalitatief tot de beste ter wereld
behoort. Butler en Lapre pleiten
dan ook voor ondersteuning van
de positie van de verloskundigen
en van de kraamzorg thuis en voor
een verschuiving van ziekenhuis
opname naar poliklinische beval
lingen. Daarnaast zal het verwij
zingssysteem zodanig moeten zijn,
dat vrouwen die om medische re
denen van ziekenhuisvoorzienin
gen gebruik moeten maken, daar
ook terechtkomen.
Eman: geen
bewijzen voor
corruptie
Betico Croes
WILLEMSTAD (GPD) - Volgens
de Arubaanse premier Henny
Eman zijn er geen harde bewijzen
voor de corrupte praktijken van de
vorige regering van de MEP-partij
van Betico Croes op Aruba. Vast
staat dat de inmiddels gesloten La-
go-raffinaderij de afgelopen jaren
voor meer dan 600 miljoen aan be
lastinggelden heeft afgedragen.
Vaststaat staat ook dat de begro
ting van het eiland momenteel een
tekort vertoont Van meer dan 200
miljoen gulden. Veel Arubanen
vragen zich daarom af waar al het
geld is gebleven. „Als je goed om je
heen kijkt zie je het wel. Alleen je
moet bewijzen hebben om dat in
de krant te zetten", aldus Henny
Eman.
Nederlandse deskundigen stel
len momenteel enige orde op za
ken bij het departement van finan
ciën zodat de nieuwe regering
overzicht krijgt van de financiële
verplichtingen van het eiland.
Eman verwacht dat het eiland over
enkele maanden als het onderzoek
min of meer is afgerond, de Neder
landse extra begrotingshulp van
100 miljoen gulden hard nodig zal
hebben. Al was het alleen maar
voor de uitbetaling van de vele
ambtenaren.
In de loop der jaren van de MEP-
bestuurscollege zijn er zo'n 700
mensen teveel in overheidsdienst
genomen. Henny Eman: „Als je
dan zo'n tien jaar lang aan de
macht bent zoals Betico Croes, kun
je heel wat mensen met allerlei per
soonlijke diensten aan je verplich
ten. Vandaar dat de MEP-party het
zo lang heeft volgehouden".
'Verkrachter
weren uit
universiteit'
AMSTERDAM (ANP) - Twee stu
dentes andragogie aan de Universi
teit van Amsterdam, die het slacht
offer zouden zijn van meerdere
verkrachtingen door een mede-stu
dent, willen dat deze jongeman
niet meer in de buurt van de uni
versiteitsgebouwen komt. De
vrouwen eisten dit gisteren in een
kort geding tegen hun mede-stu
dent andragogie.
De man werd vorig jaar tot 10
maanden gevangenisstraf en voor
waardelijke tbr veroordeeld omdat
hij één van de studentes - zyn ex-
vriendin - verkracht en mishan
deld had.
Omdat de student binnenkort
zyn studie andragogie toch weer
wil oppakken en in ieder geval nog
een paar tentamens wil maken
voor zijn kandidaats, zyn de vrou
wen bang geworden „hun ver
krachter" in de universiteit tegen
te komen. Via het kort geding pro
beren zij nu ieder verder contact
met de student te voorkomen.
Kerken zwichten na zware kritiek achterban op 'Joodse Raad'
AMSTERDAM - Het voorgenomen
onderzoek naar de omvang van de
joodse gemeenschap in Nederland
is voorlopig uitgesteld. De drie
joodse kerkgenootschappen wei
geren aan het onderzoek mee te
werken, na felle kritiek van hun
achterban, die de vergelijking met
de Joodse Raad in de Tweede We
reldoorlog niet schuwde.
Het Nederlands-Israelietisch
Kerkgenootschap (NIK), met
11.000 leden de grootste van de
drie, nam het besluit gistermiddag,
waarna het Portugees Israelielisch
Kerkgenootschap (1500 leden) en
het Verbond van liberaal-religieu
zejoden in Nederland (2.500 leden)
volgden.
door
Ton van Brussel
De Stichting Joods Maatschap
pelijk Werk had het onderzoek ge
last om er achter te komen aan wel
ke voorzieningen de joodse ge
meenschap in de toekomst behoef
te heeft. Daarbij gaat het om scho
len, ziekenhuizen, bejaardentehui
zen en sociaal-cultureel werk.
In 1954 en 1966 is de omvang van
de joodse gemeenschap al eens on
derzocht. Dat gebeurde door de zo
genaamde Commissie voor Demo
grafie der Joden in Nederland, die
het nu afgelaste onderzoek gedu
rende een jaar heeft voorbereid. In
die commissie heeft het Joods
Maatschappelijk werk zeven verte
genwoordigers en de kerken elk
één afgevaardigde.
Het nu afgelaste onderzoek richt
te zich zowel op de omvang van de
Joodse Gemeenschap als op de
band van joden met die gemeen
schap ('de bindingen'). Aangeno
men wordt dat in Nederland 28.000
joden wonen, maar een groot deel
daarvan is niet by een kerkgenoot
schap aangesloten. De meeste jo
den maken ook geen of weinig ge
bruik van joodse voorzieningen.
Vrees
De Stichting Joods Maatschap
pelijk Werk vreesde in de toekomst
de banden met een deel van haar
achterban te verliezen, als de gene
ratie uitsterft die nu nog een uitke
ring heeft in het kader van de wet
uitkeringen vervolgingsslachtof
fers. Oude onderzoeksresultaten
zouden niet meer bruikbaar zijn.
Het nieuwe, grootschalige onder
zoek zou enkele jaren duren en
ruim een half miljoen gaan kosten.
Het Koningin Julianafonds stelde
ƒ285.000 beschikbaar; de kerken
moesten 300.000 op tafel legen.
Het rumoer rond het onderzoek
naar de joodse gemeenschap in Ne
derland ontstond na de aankondi
ging in een artikel in het Nieuw Is-
raelietisch Weeblad van 3 januari.
De week daarop regende het inge
zonden brieven en ook in het num
mer dat morgen verschijnt, staat
een aantal kritische reacties. Bij
kerken en joodse instellingen kwa
men velen verontruste telefoontjes
binnen. Daarin werd herhaaldelijk
de vergelijking getrokken met de
Joodse Raad, die in de Tweede We
reldoorlog tot registratie van joden
overging en met de bezetter sa
menwerkte. Ook werd gesproken
van een 'herleving van de wetten
van Neurenberg'.
Ongelukkig
Officieel heet het dat het Neder
lands-Israelietisch Kerkgenoot
schap van deelname afziet, omdat
hel tijdstip ongelukkig is gekozen.
In de joodse gemeenschap is de
laatste weken al veel beroering
rond het omstreden toneelstuk van
Fassbinder dat antisemitische pas
sages zou bevatten. De uitzending
van de documentaire Shoah en de
weer opgelaaide discussie rond de
Twee van Breda wreven eveneens
zout in de wonden. De laatste da
gen bereikten joodse organisaties
verontruste telefoontjes, nadat de
voorzitter van de politiebond agen
ten het advies gaf in geval van ter
roristische aanslagen, hard weg te
lopen. "Het heeft veel joden het ge
voel gegeven dat ze niet worden
beschermd", aldus een woordvoer
der gisteren.
De kritiek op het onderzoeks
plan maakt het echter twijfelachtig
of de studie in de toekomst wel zal
doorgaan. Eén van de gewraakte
uitlatingen van een woerdvoerder
van Joods Maatschappelijk Werk
is dat bij de telling niet de halachi-
sche (joods wettelijke) norm zal
worden gehanteerd om vast te stel'
len wie jood is, maar "veel eerder
de definitie vgn Hitier' zal worden
toegepast. Met andere woorden:
niet de joodse moeder is doorslag-
gegevend, maar het aantal joodse
grootouders. "Wij zullen zeker drie
generaties terug moeten gaan. Hal
ve joden (met twee joodse grootou
ders) zullen als jood moeten wor
den meegeteld", aldus een woord
voerster drie weken geleden.
Geschiedenis
De bezwaren teggn registratie
zijn in joodse kring nog steeds
groot. Een vermoedelijk omvang
rijke groep joden zou zich wel bij
de joodse gemeenschap betrokken
voelen, maar joodse instellingen en
het opinieblad NIW verre van zich
houden, uit angst ergens als jood te
boek te staan.
Registratie van joden komt bij de
burgerlijke stand niet voor. Tot
1983 stond ieder lid van een kerk
als zodanig bij de burgerlijke stand
ingeschreven. Nadien is die ver
plichting vervallen en kan een ge
loofsovertuiging desgevraagd wor
den geschrapt. Een woordvoerder
van het ministerie van binnenland
se zaken zei gisteren geen idee te
hebben hoeveel joden zich sinds
dien hebben laten uitschrijven.
Rabbijn Jacobs, lid van het Ne
derlandse Opperabbinaat en werk
zaam bij de joodse geestelijke ge
Rabbijn Jacobs: klootjesvolk op de
zondheidszorg, zei het gisteren in
het dagblad Trouw zo: "Bij een vol
gende ramp kan het joodse
klootjesvolk keurig op een lijst
worden afgleverd. Het is weer het
zelfde liedje: de geschiedenis leert
dat de mensen niets van de ge
schiedenis geleerd hebben....in
vredesnaam laat de joden die over
zijn met rust".
De onderzoekers probeerden
hun project aanvankelijk te redden
door meer nadruk te leggen op
maatregelen om de privacy te be
schermen. Toegezegd werd onder
meer dat alle gegevens na gebruik
zouden worden vernietigd.
Niettemin bleef er wantrouwen
en besloot het Centrum voor Infor
matie en Documentatie Israel (CI-
DI) geen medewerking te verlenen,
"zolang de noodzaak van het on
derzoek niet absoluut is aange
toond".
De centrale commissie van het
(foto 't Slicht)
Nederlands-Israelietisch Kerkge
nootschap moet aanstaande zon
dag over deelname beslissen, maar
na het besluit van de besturen van
de drie kerken, is dat met meer dan
een formaliteit. De bijeenkomst
van zondag is slechts interessant
omdat nog niet duidelijk is of de
centrale commissie uitstel of afstel
zal adviseren. Als het grootste
joodse kerkgenootschap niet mee
doet, is het onderzoek praktisch
onuitvoerbaar.
