Televisie toegelicht
PAGINA 20
RADIO-TV
DONDERDAG 9 JANUARI 198(5
TELEAC
18.25 Grafische technieken. Les 2: Linosnede
NOS
18.55 De Fabeltjeskrant
EO
19.00 Familie Robinson, tekenfilmserie. Afl.: Uit
en thuis
19.25 Ronduit-magazine, jongerenprogramma
NOS
20.00 Journaal
EO
20.28 Holland ze zeggen...Europoort. Programma
rond het havengebied Europoort afgewisseld
met muziek
22.10 Tijdsein, actualiteitenmagazine
22.40 Mak ik even met je praten? Mensen vertellen
hun levensverhaal. Vanavond: Mevr. Sloof
over haar moeilijke jeugd
NOS
23.15 Journaal
23.20 Nieuws voor doven en slechthorenden
VRIJDAG
NOS
09.30 Nieuws voor doven en slechthorenden
ROF
10.00 Telebordprogramma: Wat skarrelt dêr?
(herh.)
10.10 Einde
NOS
13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden
AVRO
14.30 Chips die je niet kunt eten, serie over com
puters
14.45 Het droomschip, Duitse tv-film overeen crui
se. Twee paren staan centraal: het ene stel op
verlate huwelijksreis, het andere heeft een
verschil van mening over de vakantiebeste
ding
15.45 AVRO-Service, -om: 15.45 AVRO's Service
Salon. -16.25 AVRO's Tele-Keuken
16.35 Ik zag twee beren, kleuterprogramma
16.50 Bas Boris Bode, afl.: 10
17.15 Ontdek je plekje, s
schoonheid van stad
NOS
17.30 Journaal
AVRO
17.46 Ruud en Leonie, praatprogramn
ter Weyden en Leonie Sazias
NOS
18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden
18.20 Paspoort voor Turken
18.30 Sesamstraat
18.45 Jeugdjournaal
19.00 Journaal
TROS
19.12 Muziek uit eigen land
val (2). Opname
hal in Dordrecht. Met i
Sisters, Koos Alberts en The Time Bandits.
Presentatie: Linda de Mol en Erik de Zwart
20.00 Kieskeurig, consumentenrubriek gepresen
teerd door Wim Bosboom en Mireille Bekooy
20.25 Het geheim van de Zwarte Draak, Duitse se
rie. Afl.l: De adelaars van de steppen. In de
17e eeuw reist een zevenkoppige expeditie
onder leiding van Kilian van Roggenburg
naar de rivier de 'Zwarte Draak'. De expeditie
staat aan allerlei gevaren bloot
NOS
22.30 Journaal
22.45 Nieuws voor doven en slechthorenden
het Nederpopfesti-
concert in de Merwe-
Trafassi, The Star
VRIJDAG
NOS/STV
10.30 Ons lichaam. Afl.l: het geraamte
11.00 Schooltv-weekjournaal. Afl.15
NOS
13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden
RVU
17.00 Vloedlijn, programma rond het thema: Ama
teurs en kunst
17.30 Einde
18.00 Tik Tak, kleuterprogramma
18.05 Kindereiland (Children's Is
land), achtdelige jeugdserie naar
het boek van Mira Lobe.
18.30 Rondomons. Afl.: Filmbrieven.
18.55 Tijdrover - Kwizien
19.40 Mededelingen en programma-
overzicht
19.45 Journaal
20.20 Hoger-Lager, spelprogramma
20.55 Panorama
21.45 Dallas, Amerikaanse serie.
22.35 Journaal. Aansl.: Coda
VRIJDAG
19.00 Zonen en dochters
19.25 Juke Box
19.42 Mededelingen en programma
overzicht
19.45 Journaal en Programma-over
zicht
20.10 Videomatch
20.20 Hofmanns Vertellingen, ópera
van Offenbach
22.30 Einde
19.00 Ce soir, regionaal magazine
19.27 Quick et Flupke, tekenfilm
19.30 Journaal
20.00 Autant savoir, magazine. Van
daag: Acheter au salon
20.25 A nos amours, Franse film uit
1983 van Maurice Pialat met o.a.
Gandrine Bonnaire, Dominique Be-
snehard en Maurice Pialat. Susan-
ne geeft haar vriend de bons zonder
hem hiervoor een reden op te ge
ven. Vervolgens stort zb zich in de
armen van een reeks mannen die
zij toevallig tegenkomt....
22.05 Cinescope, filmmagazine ge
presenteerd door Arlette Vincent
22.55 Journaal
23.20 Politieke uitzending
VRIJDAG
11.30 Teletekst magazine
16.50 Schooltelevisie
17.20 Nouba Nouba, kinderprogram-
17.50 Carrefours, kinderprogramma.
WDR:
18.00 Hier und Heute
18.25 Heidi, serie.
19.00 Der Fahnder, tv-serie.
19.58 Heute im Ersten
20.00 Tagesschau.
20.15 Missbrauch in der Schweine-
bucht, reportage over zwarte han
del in dierengeneesmiddelen
21.00 Der 7. Sinn
21.03 Weissblaue Musikparade, po
pulair concert vanuit Wasserburg
am Inn. Met o.a.: Marianne en Mi-
chaelk, Nicki, Wolfgaang Fiereck,
22.30 Tagesthemen
23.00 Tatort, misdaadserie.
00.30 Tagesschau
00.35 Nachtgedanken, overweging
door Hans Joachim Kulenkampff
VRIJDAG
10.00 Tagesschau und Tagesthemen
10.23 Weissblaue Musikparade
11.50 Sport extra met de wereldkam
pioenschappen skieën: Afdaling
heren
13.15 Teletekst-overzicht
13.30 Einde
14.15 Teletekst-overzicht
14.25 (ZW) Die Unverbesserlichen,
tv-film van Robert Stromberger.
16.00 Tagesschau
16.10 Juanitos grosser Freund (Run
for the roses), Amerikaanse speel
film uit 1978 met Vera Miles, Stuart
Whitman, Panchito Gomez e.a. Re
gie: Henry Levin. De 12-jarige Jua-
nito krijgt van de eigenaresse van
een stoeterij in Kentucky een mank
veulen. Hij noemt het dier 'Cham
pion' en na een succesvolle opera
tie lukt het hem samen met zijn
stiefvader Champion tot een veel
belovend renpaard te maken
17.50 Tagesschau
18.20 Teufels Grossmutter, t.v. serie
18.56 Programma-overzicht
19.00 Heute
19.30 Der grosse Preis, reportage
20.50 Die grosse Hilfe, berichten van
Aktion Sorgenkind
21.00 Viele Male auf Erden? Pro
gramma over reïncarnatie
21.45 Heute-journal
,22.05 5 nach 10, vervolg van Viele Ma
le auf Erden?
VRIJDAG
10.00 Tagesschau und Tagesthemen
10.23 Weissblaue Musikparade
11.50 Umschau
12.10 Missbrauch in der Schweine-
bucht
12.55 Persoverzicht
13.00 Heute
13.15 Teletekst-overzicht
13.30 Einde
14.55 Programma-overzicht
15.00 Das Haus am Eaton Place
16.30 Freizeit...und was man daraus
machen kann
17.00 Heute. Aansl.: Aus den Lan-
dern, regionaal nieuws
17.15 Tele-Illustrierte, aktueel pro
gramma, sport en ontspanning
17.45 Jack Holborn, deel 3, film met
in de hoofdrollen Patrick Bach,
Matthias Habich, Brian Flegg e.a.,
Regie: Sigi Rothemund
18.00 Telekolleg II:
18.30 Het programma met de muis
19.00 Aktuelle Stunde, regionaal ma
gazine met nieuws en sport
19.45 Raamprogramma voor de re
gionale studio's
20.00 Tagesschau
20.15 Film am Donnerstag: (ZW)
Schonungslos (The price of fear).
Amerikaanse speelfilm uit 1956 van
Abner Biberman met Merle Obe-
ron, Lex Barker, Charles Drake.
21.30 Selbstmordversuch. (Tentato
suicidio) Italiaanse documentaire
van Michelangelo Antonioni.
(herh.)
21.45 Die Jagd nach Inverstoren. Is
Nordrein-Westfalen aantrekkelijk
genoeg om industrie naar zich toe
te trekken?
22.15 Nachtstudio: Stadtschicksale.
Wat gebeurt er met de steden bij
ontvolking en werkloosheid?
23.00 Nachtstudio Spatausgabe: Die
Geldverleiherin. Filmverhaal van
Bodo Kirchhof en Horst König-
stein met Carola regnier, Heinz
Baumann en Bodo Kirchhof
23.45 Tips für Leser met aansluitend
het Laatste nieuws
VRIJDAG
08.00 Tele-Gymnastik
08.10 Schooltelevisie
12.05 Einde
18.05 Blue Peter, kinderprogramma
18.35 First Class
19.00 Journaal en weerbericht
19.35 London plus
20.00 Top of the Pops, popprogram-
20.30 EastEnders, tv-serie.
21.00 Tomorrow's World
21.30 A Question of Sport
22.00 Journaal en weerbericht
22.25 The black adder
23.00 Question time
00.00 Great experiments: Energy for
sale
00.25 Maestro 'Tony Jacklin'
01.00 Weerbericht
VRIJDAG
07.00 Teletekst
07.50 Breakfast Time
10.20 Teletekst
11.30 Play School, kinderprogramma
11.50 Teletekst
13.30 Journaal
14.00 Pebble Mill at one
14.45 King Rollo, kinderserie
14.50 Bric-a-Brac
15.00 Teletekst
16.52 Regionaal nieuws
16.55 Count me in
17.10 Heathcliff
17.15 Jackanory, kinderprogramma
17.30 Boss cat
17.55 Journaal extra
18.00 Open University
19.00 Star Trek, science-fiction serie
19.45 Discovering animals
20.15 The Thief from Bagdad, Ameri
kaanse speelfilm
22.00 Yes Prime Minister
22.30 Forty minutes: The gift of life
23.15 World darts.
23.50 Newsnight, actualiteiten
00.35 Weerbericht
00.40 World darts.
VRIJDAG
10.00 Teletekst
Zwarte draak
In plaats van de bekende wes
ternfilms over het ruige leven in
het Amerika van een paar hon
derd jaar geleden, nu eens een
eastern op televisie. Een even
avontuurlijke als spannende se
rie getiteld 'Het geheim van de
zwarte draak' waarvan de TROS
vanavond de eerste twee van in
totaal zes delen uitzendt.
Zeker is dat in het oosten in de
steppen en de toendra's de wou
den en bergen van Rusland en
Siberië net zoveel avonturen zijn
beleefd als in het westen van
Amerika. Vooral in de tijd
in 'Het geheim van de zwarte
draak' speelt. De film begint
no 1648. De Duitse dertigjai
oorlog loopt dat jaar ten eir
Het land is door de oorlog
woest en uitgeput. Het is dan ook
in dat jaar dat het Duitse han
delshuis Fugger een expeditie)
uitrust, welke de opdracht mee
krijgt een nieuwe handelsroute
over land te vinden. Deze tocht
van 10.000 km lang wordt ge
maakt door zeven personen. Hij
voert door Polen, Tsaristisch
Rusland, over zgn: nog witte
plekken op landkaarten in hitte
en barre koude richting de
Amoer, de legendarische rivier
aan de Chinese grens, bekend als
de Zwarte Draak. De expeditie
wordt aangevoerd door de onver
schrokken Killian von Roggen-
burg, die wordt vergezeld door
een jezuïetenpriester en zijn
zoon Wolff, die zijn eerste liefde
beleeft met de mooie Nadja.
Alle zeven zullen ze echter ver
anderen door de verschrikkelij
ke reis en de nieuwe handelsrou
te zou later nooit gebruikt wor
den.
Net als de problemen die'de.
personen in de film moeten op
lossen, kampte de filmploeg tij
dens de opnamen ook met vele
moeilijkheden. Voordat begon
nen kon worden met deze co-
produktie, betaald door Duit
sers, Finnen, Joegoslaven en Ne
derlanders (TROS), kwam er al
heel wat kijken. Maar daarna be
gonnen de problemen pas echt.
Al op de zevende draaidag in
Finland gebeurde er een ernstig
ongeval: hoofdrolspeler Charles
Brouwer brak vijf ribben. On
danks erge pijn speelde hij al na
drie dagen verder. In Karelien, in
Finland vlakbij de Russische
grens, sneeuwde het tot een dik
te van 1.80 m. Vele hulptroepen
zetten zich in om de sneeuw weg
te ruimen. In Ivalo, ver ten noor
den van de Poolcirkel werd het
plotseling weer te warm, zodat
gebruik moest worden gemaakt
van kunstsneeuw.
Een ander probleem ontstond
in de massa-scènes waarin de
Tartaren aanvallen. Er waren
niet genoeg mannelijke paardrij
ders te vinden in Karelien en
daarom werden Finse vrouwen
als mannelijke Tartaren ingezet,
die overigens door hun kleinere
gestalte en hun elegante rijstijl
veel gracieuzer overkomen dan
de nogal gezette Finse
Daarnaast moesten taal-
taliteitsproblemen
worden door de twaalf verschil
lende nationaliteiten waartoe de
spelers behoren: Duitsers, Fin
nen, Joegoslaven, Engelsen,
Russen, Italianen, Oostenrijkers,
Chinezen, Japanners, Lappen,
Tibetanen en een Hollander. De
ze laatste was Ronald Beer uit
Haarlem die in de serie de rol van
een Tartaarse lijfwacht vervult.
Ondanks de omvangrijke
moeilijkheden heeft regisseur Si
gi Rothemund een prachtige te
levisieserie gemaakt met opval
lend mooie, kleurrijke beelden.
Klaus Gröper is de schrijver van
het verhaal dat inmiddels ook in
het Nederlands in boekvorm is
verschenen. (Nederland 2, 20.25
uur).
Holland ze zeggen
Vanaf een lokatie aan de Water
weg presenteren Hans le Poole
en Herniëtte Laan vanavond een
nieuwe aflevering van het EO-
programma 'Holland ze zeg
gen...'. Dit keer gaat het over de
veranderingen die zich in de af
gelopen dertig jaar hebben voor
gedaan in het gebied dat nu be
kend staat als Europoort.
Het vogelgebied De Beer en
het eiland Rozenburg hebben
plaats moeten maken voor de
grootste haven ter wereld. Deze
ontwikkeling komt in het pro
gramma ter sprake door middel
van interviews en filmbeelden.
De muziek wordt gebracht door
een orkest onder leiding van
Koos Mark, de Engelse formatie
Lovelight en de country-zanger
Wim Pols. (Nederland 1, 20.28
uur).
Ronduit-magazine
EO's Ronduit-magazine brengt
vanavond een programma over
en mèt gehandicapten. In de stu
dio vertellen'enkele gehandicapt
ten over hun gehandicapt-zijn en
over het aanvaarden daarvan.
Verder levert de Amerikaanse
schrijfster-zangeres Joni Aereck-
son Tada, zelf ook gehandicapt,
enkele bijdragen met een lied en
sketches over moeilijkheden die
gehandicapten ondervinden.
(Nederland 1, 19.25 uur).
Tijdsein
In Tijdsein, de actualiteitenru
briek van de EO, is een interview
te zien met de Israëlische pre
mier Peres die op 19 januari naar
Nederland komt. Er zal worden
gesproken, over het terrorisme in
het Midden-Oosten en de militai
re dreiging van Syrië.
Verder in Tijdsein aandacht
voor het verschijnsel dat steeds
meer mensen bij de sociale dien
sten aankloppen om een uitke
ring, terwijl het in economisch
opzicht toch beter lijkt te gaan.
Tenslotte een reportage uit Zuid-
Afrika, waar steeds meer Neder
landers op het punt staan terug
te keren naar hun vaderland.
(Nederland 1, 22.10 uur).
10.35 Schooltelevisie
13.05 Informatieve serie
13.35 Open University
14.10 Schooltelevisie
16.00 Teletekst
17.30 World darts.
18.30 The Brady Bunch.
19.00 The Lucy Show
19.30 Green Acres.
20.00 Charlie's Angels.
21.00 A Country Practice
21.55 The Untouchables.
22.50 All Star Wrestling
23.45 Sky Trax. Popmuziek
00.45 Closedown
VRIJDAG
08.45 Dennis.
09.15 Sky Trax. Popmuziek
14.15 Skyways.
15.05 Family Hours.
16.00 Sky Trax. Popmuziek
Ariglia TV
18.00 Alias the Jester
18.15 Blockbusters
18.45 News at 6.45
19.00 About Anglia
19.35 Crossroads
20.00 Mind Your Lanuage
20.30 Knight Rider
21.30 Minder, (herh.)
22.30 TV Eye
23.00 News at Eleven, followed by
Anglia Late News and Weather
23.30 Folio
24.00 Snooker
01.15 Thursday Topic, followed by
Closedown
VRIJDAG
10.30 A Place to Live
10.47 How we Used to Live
11.09 Junior Maths
11.26 Scientific Eye
11.48 The English Programme
12.15 Stop, Look, Listen B
12.27 My World
12.44 The Micro at Work
13.00 Heggerty Haggerty. (herh.)
13.10 Rainbow
13.30 The Search For Wealth
14.00 News at Two
14.20 Anglia News
14.30 Film Matinee: Elephant Walk.
(1954)
16.25 Anglia News
16.30 Sons and Daughters. (Kinder
programma)
17.00 Rainbow
17.15 The Telebugs
17.25 Worldwise
17.50 Best of Behind the Bike Shed,
(herh.)
18.00 Musicbox
19.00 Demain c'est dimanche, amu
ment
20.30 Le genie du faux, serie
21.30 Les enfants du rock, portret v
gitarist Bill Deraime
22.00 Nieuws
22.30 - 2.00 Musicbox
VRIJDAG
8.00 18.00 Musicbox
DONDERDAG
Radio 1 na 18 uur
NOS: Ieder heel uur nws. KRO
18.05 Man en Paard. 18.30 Da Capo.
19.02 KRO's Country Time. 19.55't
Zand. VARA: 20.02 voor wie niet
kijken wil. 22.25 Het laatste verzoek.
NOS: 23.05 Met het oog op morgen.
EO: 0.02 True light. 1.02 EO's Coun
try uur. 2.02 voor wie niet slapen
kan. 3.02 Zingen in de nacht. 4.02
Muziek motief. 5.02 Ontbijt met
spek
Radio 3 na 18 uur
NOS: Ieder heel uur nieuws. 18.04
De Avondspits. TROS: 19.02 Ferry
Maat's Soul en Disco Show. 21.02
De L P. en C.D.-top 25. 22.02 TROS
Country. 23.02 Sesjun
Radio 4 na 18 uur
VPRO: 18.00 Nws. 18.02 De Bewe
ging. 20.00 Nws. 20.02 De wandelen
de tak: Sofimuz. uit Pakistan. 20.30
Radio Kamerconc. Klass. muz. 21.30
Concert van het Ben van Dungen/
Jarmo Hoogendijk Kwintet. 23.00
Muziek van Nu: Het Hato Ensemble
Radio 5 na 18 uur
KRO: 18.10 Scheepspraat. P.P.:
18.20 Uitz. van de Communistische
Partij van Nederland. KRO: 18.30
Lezen voor de lust. NOS: 19.00 Pro
gramma voor buitenlandse werkne
mers. (19.00 Turks. 19.20 Marok
kaans. 19.50 Spaans. 20.00 Portuge-
zen/Kaapverdianen.) TELEAC:
20.30 Leermoeiiykheden. Les 1:
Schoolmilieu en schoolgedrag.
21.00 Bonjour, tout le monde. Les 3.
21.30 Grafische technieken. Les 2.
Linosnede
OMROEP RIJNLAND
17.30-18.30 Onderwas
18.30-19.00 Varia
19.00-19.30 Regionale muziek
Radio 1 voor 18 uur
NOS: Ieder heel uur nws. VPRO:
7.03 Het Gebouw. (7.03 Dorrestyns
Persagentschap. Met: Afdeling Bin
nenland en Euroburo.). 8.08 N.L.
Buitenlandforum, de vrijdag van-
...9.05 Afdeling Binnenland en het
Proefkonun. 10.05 De Koffer, de
.rüdag van...en live muziek. 11.05
NL-Buitenbericht en live muziek.
12.05 De Afloop en de Vrijdag van....
NOS: 12.56 Mededelingen voor
land- en tuinbouw. NCRV: 13.08
Hier en Nu. 13.35 Kerk Vandaag.
14.05 Van huis uit. 15.05 Volgspot.
VARA: 16.05 De Rode Draad
Radio 2 voor 18 uur
NOS: Ieder heel uur nieuws. KRO:
7.03 Het levende Woord. 7.12 Ont-
bytshow. 8.50 Pater Adri Maat. 9.03
Adres onbekend. 10.03 In antwoord
op uw schrijven. 11.50 Pater Adri
Maat. 12.03 Van Twaalf tot Twee.
14.03 ratel. 15.03 KRO's hoorspel.
TROS: 15.30 Café de praatstoel.
16.03 And ré van Duin. 17.03 De Hu-
go van Gelderenshow
Radio 3 voor 18 uur
NOS: Ieder heel uur nieuws. VOO:
7.03 Vergulde gaper. 9.03 Goud van
Oud. 10.03 Hot Curry. 12.03 De Staat
van beleg. 13.03 Rinkeldekinkel.
15.03 De Top 40
Radio 4 voor 18 uur
VARA: 8.00 Nws. 8.02 Het zout in de
pap muziek. 9.15 Uit het internatio
nale concertcircuit: Wiener Festwo-
chen 1985. 9.50 Ulster Orchestra.
Werken van Bach. 10.30 Radio Filh.
Ork. Werken van Sjostakovitsj.
12.00 Trio cordes francais. 13.00
Nws. 13.02 Muziek uit Spanje. EO:
14.00 Orgelbespeling. 14.30 Klein
bestek. 15.30 Uit de schat der eeu
wen. 16.00 Crème du Baroque. 17.15
De cantates van Bach
Radio 5 voor 18 uur
NOS: 9.00 Nieuws. 9.02 NOS-Spor-
tief. 9.25 Waterstanden. RVU: 9.30
Straf in Nederland II. AVRO: 10.00
AVRO's vüfluik. 1: Juridische en
medische onderwerpen. 2: Toeris
me en recreatie. 3: Bedrijf en consu
ment. 4: Consumenteninformatie. 5:
Documentaire over vraagstukken.
Overheidsvoorlichting: 11.45 Ne
derland en de Derde Wereld. 12.00
Nieuws. RVU: 12.05 Toegift. FEDU-
CO: 12.15 Leerberichten. Aansl.:
TEMA: Ouder worden. AVRO: 13.00
Nieuws. 13.10 Vrijzinnig Vizier.
13.30 De berg heeft een muis ge
baard. 14.00 Schoolradio. 15.00 Mu
ze zonder make-up. 15.30 Minjon
voor 2. VPRO: 16.30 Welingelichte
kringen. 17.46 OVERHEIDSVOOR
LICHTING: Onder Anderen. 17.56
Mededelingen en Nieuws
Vorige week vrijdag heeft 'Sovjet-
skaja Rossija' opzien gebaard door
een protestbrief te plaatsen van ze
ven bekende Sovjet-schrijvers tegen
de officiële regeringspolitiek om de
loop van de rivieren Onega en Pets-
jora te verleggen, die nu nog op de
Noordelijke IJszee uitkomen, maar
volgens het plan naar het zuiden. I
naar het Wolga-bekken zouden
moeten stromen. Het plan is niet I
goed doordacht, zeggen de zeven j
schrijvers. De kosten zijn ongeëve
naard, de gevolgen voor het milieu
en de komende generaties kunnen
catastrofaal zijn.
Protesten tegen de regeringspoli
tiek zijn niet ongebruikelijk in de
Sowjet-Unie, maar het is wel onge
bruikelijk dat zo'n protest ook in
een veelgelezen krant wordt afge
drukt. Het feit dat het protest is on
dertekend door zeven vooraan
staande Sowjet-schrijvers maakt
het ook niet begrijpelijker, omdat
Sowjet-onderdanen gewend zijn
hoog tegen schrijvers op te zien,
waardoor zij het protest des te se
rieuzer zullen nemen. De zeven
schrijvers: Valentin Raspoetin,
Viktor Afanasjev, Joeri Bondarjev,
Vasili Bjelov, Leonid Leonov, Di-
mitri Lichatsjov en Sergej Zalygin
behoren voor het merendeel tot de
'dorpsschrijvers' in de Sowjet-lite-
ratuur, en dat zijn tegenwoordig
de besten. De bekendste van hen is
Raspoetin.
Je proeft uit de kwaliteit en de
aard van de zeven ondertekenaars
hoe zorgvuldig zij eerst eikaars
steun hebben gezocht alvorens hun
protestbrief te publiceren. Dat is
een gebruikelijke methode van
Sowjet-schrijvers die iets gepubli
ceerd willen zien, waarvan zij vre
zen dat het niet zonder meer de cen
suur zal passeren. Dan laten ze hun
manuscript eerst aan een aantal te
goeder naam en faam bekend
staande collega's lezen, met het ver
zoek er (desnoods na lezing) een lo
vende recensie over te schrijven.
Jevtoesjenko, die laatst bij
Adriaan van Dis optrad, vertelde
me dat hij om die reden Raspoetin
in Siberië had opgezocht, om van
hem zo'n aanbeveling te krijgen
vooreen penibele gedichtencyclus.
Tot zijn schrik trof hij Raspoetin
zwaar gewond in bed aan. Hij was
kort tevoren door een stelletje 'choe-
ligani' (straatschenders) in elkaar
getremd, om hem van zijn Ameri
kaanse spijkerbroek te kunnen be
roven. Jevtoesjenko heeft dit, zon
der vermelding van Raspoetins
naam, in zijn korte roman 'Arda-
biola' verwerkt:
„Ze hebben je met een boksbeugel
en een baksteen op je hoofd gesla
gen, om je spijkerbroek te kunnen
afpakken. Je had twaalf verwon
dingen aan je schedel. Je kwam
weer bij toen je in je onderbroek op
het houten trottoir lag en bént naar
je ouderlijk huis gekropen. Je bent
er gekomen. Je broer .heeft je ge
hecht".
De vrouw van de hoofdpersoon
Ardabjev (zij is hier aan het
woord) vertelt dan dat hij in het be-
gin niemand herkende en dat hij
een heleboel was vergeten:
„Je was vergeten wat er met je
was gebeurd. Zou dat tuig je geheu
gen echt kapot geslagen hebben? Zo
is het ook gegaan met Landau, na
zijn auto-ongeluk: hij dacht nog
wel, maar hij was niet langer ge
niaal. Wat hem overkwam was een
idiote toevalligheid. Maar dit tuig
had een doel. De spijkerbroek. Het
is vreselijk te bedenken dat wan-,
neer er in Poesjkins tijd spijker
broeken waren geweest, dat dan
zulk tuig ook Poesjkins geheugen
had kunnen kapot slaan. Voor een
armzalige spijkerbroek".
„Maar ik ben geen Poesjkin",
maakte Ardabjev zich er met een
triest grapje vanaf. i
„Iedereen is een Poesjkin", vocht
zij verder. „Maar dat Poesjkin-deel
van de mensen kan kapot geslagen
worden. Niet alleen met boksbeu
gels, maar ook door opvoeding, val
se woorden, onverschilligheid. Men
kan de herinnering aan gedachten
vernietigen... Gedichten, muziek,
grote ontdekkingen uit mensen
wegslaan. Maar niet alle mensen
geven zich over. Geef je niet gewon
nen, Ardabjev! Probeer je te herin-
Ardabjev heeft in Jevtoesjenko's
verhaal de kankergenezende plant
Ardabiola gekweekt, een zegen dus
voor de mensheid, maar door die
overval weet hij niet meer wat hij
precies met die plant voor had. De
genoemde Laudin was een Russi
sche natuurkundige, die in 1962 de
Nobelprijs kreeg. Jevtoesjenko's
verwijzing naar Poesjkin is wat
minder gelukkig. 'Ardabiola'
schreef hij in 1984, Valentin Ras
poetin moet kort tevoren in elkaar
geslagen zijn. Hij was toen 46 of 45
jaar. Alexander Poesjkin, Rus-
lands grootste dichter, had mogen
willen dat hij pas op zijn 45ste om
een spijkerbroek in elkaar was ge
slagen! Hij was immers pas 37 jaar
toenjhij in 1837 aan de gevolgen
van een nogal onnozel duel over
leed. Onnozel, omdat het niet om
zoiets kostbaars als een spijker
broek ging, maar om de eer (zijn
tegenstander zou Poesjkins vrouw
Natalja het hof hebben gemaakt).
In zijn laatste acht jaren schreef
Poesjkin zulke meesterwerken als
'Jevgeni Onjegin', 'De kapiteins
dochter', 'Schoppenvrouw', 'De ver-
halenvan Bjelkin', 'Destenengast',
'Mozart en Salieri', 'De bronzen
ruiter'... Hoeveel meesterwerken
had hij dan niet kunnen scheppen
als hij nog acht jaar langer had ge
leefd en pas op 45-jarige leeftijd om
een spijkerbroek een doodklap had
gekregen?
