'Spookverhalen over
de schoolbegeleiding'
Rebel beëindigt conflict en wordt hervormd
Fouten in en kritiek op onderzoek
Het verhaal achter het metaal
DONDERDAG 9 JANUARI 1986
PAGINA 15
Reportage
De
schoolbegeleidingsdiensten'in
Nederland zijn flink
geschrokken van de resultaten
van een enquête die onder die
diensten is gehouden. De
uitslag ervan, die werd
gepresenteerd in het blad
Didaktief, sloeg in als een
bom. Grote vraagtekens zijn
gerezen over een aantal cijfers
die daarin worden genoemd,
onder meer over het grote
aantal vergaderuren dat
schoolbegeleiders wordt
toegedicht: 18 uur per week.
Maar bij verspreiding van de
onderzoeksresultaten blijken
een paar grote fouten te zijn
gemaakt. Bovendien hebben
begeleidingsdiensten nogal
wat kritiek op de wijze en het
tijdstip waarop het onderzoek
is uitgevoerd. Volgens W. van
Dongen, directeur van de
schoolbegeleidingsdienst
Midden-Holland, waaronder
de Rijnstreek valt, en tevens
secretaris van het
Werkverband van Plaatselijke
en Regionale
Onderwijsbegeleidingsdienst
en (WPRO), staan er in het
rapport van de onderzoekers
ook heel wat positieve
gegevens over
begeleidingsdiensten.
Schoolbegeleidingsdiensten
houden zich bezig met
begeleiding van leerlingen die
niet helemaal kunnen
meekomen op school; voor wie
extra aandacht nodig is. Dat
heet individuele begeleiding.
Veel werk en tijd hebben
begeleiders de afgelopen jaren
ook besteed aan de integratie
van het basisonderwijs en de
daaruit vloeiende problemen.
Systeembegeleding heet dat in
hun jargon.
LEIDEN - Zo'n 90 procent van
alle scholen in Nederland - en dat
zijn er heel veel - die bij een
schoolbegeleidingsdienst zijn
aangesloten, zijn dik tevreden
over die diensten. En bijna alle
scholen hebben de werkovereen-
komst met die adviesdiensten
verlengd. Deze positieve gelui
den plaatst directeur W. van
Dongen van de schoolbegelei
dingsdienst Midden-Holland,
met 50.000 leerlingen een van de
grootste van Nederland, tegen-
door
Henk van der Post
over de volgens hem strikt nega
tieve gegevens die dezer dagen
over schoolbegeleidingsdiensten
zijn verspreid.
Hij put uit hetzelfde rapport
dat in opdracht van de Stichting
Voor het Onderzoek (SVO) door
het instituut RION in Groningen
is samengesteld op basis van een
enquête-onder scholen en bege
leidingsdiensten in Nederland.
Hij is als secretaris van het Werk
verband van Plaatselijke en Re
gionale Schoolbegeleidingsdien
sten nog een van de weinigen die
over dat rapport beschikt. Hij
heeft het gekregen nadat zijn or
ganisatie gisteren aan de bel
heeft getrokken bij de onderzoe
kers over de soms hoogst opmer
kelijke resultaten.
"Er zijn gewoon fouten ge
maakt. De meest opvallende is
wel dat schoolbegeleiders ervan
worden beschuldigd zo'n 18 uur
per week te vergaderen. Gezien
het grote aantal parttimers waar
over diensten in de regel be
schikken, zou dat betekenen dat
er alleen maar wordt vergaderd.
Ook het verhaal dat op eïke twee
schoolbegeleiders één admini
stratieve kracht werkzaam is, is
uit de lucht gegrepen. In een zeer
speciaal geval geldt dat. De
meeste diensten werken met één
administratieve kracht op zes be
geleiders".
Regio
Die cijfers kloppen met de si
tuaties zoals die gelden voor de
begeleidingsdiensten in Leiden
en omstreken. De Leidse dienst
zelf is wat het aantal administra
tieve krachten betreft wat onder
bedeeld, meent de directeur. Op
elke zeven begeleiders telt de
dienst één administratieve
kracht, maar "dat is te weinig en
dat leidt tot problemen". Voor de
Duin- en Bollenstreek en Mid-
'den-Rijnland geldt een verhou
ding van één op zes.
Van Dongen is blij dat een aan
tal van de spookverhalen met
duidelijke cijfers kan worden
ontzenuwd. Maar hij realiseert
zich terdege dat het kwaad in
middels is geschied. "Dat soort
verhalen kunnen niet even gauw
worden rechtgezet. Die blijven
meestal lang hangen".
Tot dezelfde categorie, zonder
die zo te noemen, rekent hij ook
de reactie van staatssecretaris
Van Leijenhorst op de resultaten
van het onderzoek. Het verbaast
Van Dongen dat de bewindsman
zich zo snel tot een reactie heeft
laten verleiden, terwijl zijn mi
nisterie over zeer uitgebreide do
cumentatie en informatie over al
le schoolbegeleidingsdiensten in
Nederland beschikt. Op zijn mi
nisterie kan hij alles vinden.
Drs. J.L. de Bil van de school
begeleidingsdienst Rijnland is
eveneens verbaasd over de reac
tie van de politicus. "Ik had de
indruk dat de man een aardig
overzicht had van wat er bij be
geleidingsdiensten gaande is. Zij
reactie dat die diensten best een
kwart kunnen bezuinigen valt
me dan ook tegen. Maar ik ver
wacht dat de lucht zal opklaren
als hij zijn eigen gegevens op het
ministerie eens bekijkt"
"In een enkel geval zal dat best
mogelijk zijn te bezuinigen. Er
zijn in Nederland diensten die
een bedrag van 150 gulden per
leerling te besteden hebben.
Maar voor Leiden geldt dat zeker
niet. Per leerling kan gemiddeld
een bedrag van 104 gulden wor
den uitgegeven. Bijna 50 gulden
draagt het rijk bij. Het resterende
bedrag wordt bijgepast door de
deelnemende gemeenten".
Gunstig
Die cijfers voor Leiden steken
gunstig af bij die van de Duin- en
Bollenstreek en Midden-Hol
land. Volgens mevrouw C. Maris-
Dikker van de schoolbegelei
dingsdienst Duin- en Bollen
streek, tevens wethouder van de
gemeente Sassenheim, passen
de gemeenten daar 'maar' 44 gul
den per leerling bij. Voor Mid
den-Rijnland geldt een gemeen
telijke bijdrage van 38 gulden
per leerling. De uit te geven be
dragen in totaal per leerling in de
drie regio's op een rijtje: Leiden
en omgeving 104 gulden, Duin
en Bollenstreek 92 gulden en
Midden-Rijnland 86 gulden.
Indien de staatssecretaris in
derdaad de rijksbijdrage met een
kwart zou korten, dan daalt die
bijdrage tot zo'n 37 gulden. "Zo'h
bezuiniging kan niet eenvoudig
worden verwerkt. Dat betekent
dat er ontslagen zullen vallen en
dat het aantal werkzaamheden
zal moeten worden ingekrom
pen. Het risico is groot dat in na
volging van het rijk ook gemeen
ten de subsidiekraan zullen
dichtdraaien want er is Veelal
sprake van een koppelsubsidie;
gemeenten volgen het subsidie
beleid van het rijk in deze", ver
wachten Saris en De Bil.
*Drs. De Bil: "Enquête was niet duidelijk genoeg". (foto wim Dijkman»
Geen van de drie woordvoer
ders van de begeleidingsdien
sten is blij met de uitspraak van
Van Leijenhorst. De indruk is ge
wekt dat gemeenschapsgelden
worden verspild. Daarvan is vol
gens hen geen sprake. Bijna alle
begeleidingsdiensten worden
'kritisch-positief, zoals De Bil
dat noemt, gevolgd door ge
meenten. Bovendien zitten in de
regel gemeentebestuurders in
het stichtingsbestuur en worden
de activiteiten nauwkeurig ge
volgd door de verantwoordelijke
gemeentelijke commissies die
het zich niet kunnen permitteren
geld over de balk te gooien.
Diezelfde Van Leijenhorst was
trouwens over de werkzaamhe
den van 'zijn' schoolbegelei
dingsdiensten een jaar geleden
nog prima te spreken. Bij de in
gebruikneming van het nieuwe
kantoorpand van de begelei
dingsdienst Duin- en Bollen
streek in maart van het vorig jaar
in Lisse, zegde hij zelfs toe meer
geld vrij te zullen maken voor be
geleiding van het onderwijs.
In het licht van de toegenomen
en nog steeds toenemende activi
teiten is die dreigende korting
ook een beetje vreemd. Er wordt
van begeleidingsdiensten ver
wacht dat zij zich op verzoek van
het ministerie gaan bezighouden
met allerlei invoeringsprogram
ma's, onder meer informatica en
gezondheidsvoorlichting. "Er
wordt van ons verwacht dat we
dat binnen de middelen er ge
woon maar even bijnemen".
Overigens hebben woordvoer
ders van verschillende politieke
partijen in de Tweede Kamer een
meer afwachtende houding aan
genomen en willen zij eerst de re
sultaten nader bekijken.
Geen paniek
De verhalen zoals die in de we
reld zijn gebracht, zijn voor ge
meentebestuurders ook geen
aanleiding hun houding te wijzi
gen. Zowel mevrouw Saris, nu in
haar functie als wethouder van
Sassenheim, als wethouder H.W.
den Duijn van Alphen aan den
Rijn, zien daartoe geen enkele re
den, ook al om de eerder ge
noemde intensieve gemeentelij
ke controle op de diensten.
Beiden hebben zeer positieve
ervaringen met schoolbegelei
ding. "Bij bezoeken aan scholen
die ik afleg, hoor ik in de regel
zeer positieve geluiden over de
schoolbegeleiding. Ik ga dan ook
niet paniekerig doen over de be
richten omtrent de schoolbege
leidingsdiensten", aldus Den
Duijn.
Uit de enquête is ook naar vo
ren gekomen dat het effect van
de schoolbegeleiding nauwelijks
merkbaar is. Van Dongen van
Midden-Rijnland meent dat het
effect ook niet zo makkelijk te
meten is, zeker als het gaat om
systeembegeleiding: "Welk ef
fect is er meetbaar als door onze
medewerkers conflicten in
schoolteams worden opgelost of
als wij ons bezig houden met de
begeleiding van schoolwerk
plannen? Een meer steekhou
dend gegeven vind ik dat 90 pro
cent van de scholen te kennen
geeft tevreden te zijn over
schoolbegeleiding en dat ze bijna
allemaal dé samenwerking
voortzetten".
Als er al sprake is van kritiek,
meent mevrouw Saris dat die
wellicht afkomstig is van scho
len die niet of nauwelijks mee
werken aan schoolbegeleiding.
"Natuurlijk staan niet alle scho
len even positief tegenover ver
anderingen. Ze willen er ook niet
altijd even gemakkelijk aan mee
werken".
De tijd waarin het onderzoek is
gehouden was ongunstig, vindt
De Bil. "De afgelopen jaren is in
tensief gewerkt aan de integratie
van lagere en kleuterscholen en
de problemen die daaruit zijn
ontstaan. Er was sprake van fu
sies tussen scholen die wijzigin
gen inhielden ten aanzien van
huisvesting, rechtspositionele
regeling, en dergelijke. Het ging
om een tijd waarin het uiterste
werd gevergd".
- De enquête is volgens de direc
teur van de schoolbegeleidings
dienst Leiden en omgeving niet
duidelijk genoeg geweest. De
vraagstelling laat ruimte voor
misverstanden en hij vermoedt
dat er wel degelijk fouten in de
resultaten zijn geslopen. "De
schoolbegeleidingsdiensten wa
ren al eerder op de hoogte van de
cijfers. Ook toen rezen vragen
over de enquête. Het voorwerk
was niet voorgelegd aan deskun
digen. Er vond een gesprek
plaats met de onderzoekers,
maar dat heeft niet tot andere in
zichten geleid", aldus De Bil.
Zfó.'T lijfcr ME NEP,
MAAR IK HEB NOU IEMAND PIt
NAMENS ABU NIDAL DE AANSLA?
OP DYNASTY OPEIST!!
Vliegtuigwrakkenmuseuin in Gelderse Achterhoek
TENVOORDE (ANP) - In de kleine
stal achter een boerderijtje in het
Achterhoekse buurtschap Lievel-
de heeft de geur van stro en stal
mest al lang geleden plaatsge
maakt voor de lucht van olie, ben
zine en poetskatoen. Waar ooit
koeien en varkens werden gehou
den, staan en hangen nu vliegtuig
motoren, propellers, cockpit-on
derdelen, flarden van parachutes
en stukken vleugel, in de loop der
jaren opgegraven uit de bodem van
de Gelderse Achterhoek.
De door kogel- en granaatinsla
gen gehavende stille getuigen van
de luchtoorlog 1940-1945 glimmen
weer van de olie na een deskundi
ge behandeling door enkele en
thousiaste vrijwilligers, die zich sa
men de Achterhoekse Vliegtuigw
rak Opgravers Groep (AVOG) noe-
Want modder en roest zijn taboe
in hun kleine museum, dat begon
als een collectie schroot van enkele
louter in de technische kant van de
luchtoorlog geïnteresseerde hob
byisten, maar in de loop der jaren
uitgroeide tot een eerbetoon aan al
le geallieerde vliegers, die in de
oorlog hun leven offerden.
De vondsten staan tentoonge
steld in het licht van talrijke
spotjes, met uitvoerige teksten
voor uitleg en achtergronden. Wat
het voorstelt, waar en wanneer het
werd gevonden, maar vooral ook:
wat er is gebeurd. "Want we zijn
vooral geïnteresseerd in het ver
haal achter het metaal", aldus land
bouwer Jan Geerdink (39), beheer
der van het AVOG-museum.
Volgens Geerdink zijn in de Ach
terhoek gedurende de oorlog meer
dan 400 vliegtuigen van vriend en
vijand neergestort, ruim vijf pro
cent van het totaal aantal crashes
boven Nederland. Daarvan is, ruim
veertig jaar later, nog maar een
fractie volledig teruggevonden en
geborgen.
Meer dan vijftien jaar al zijn
Geerdink en zijn drie collega's van
de AVOG bezig met de opbouw
van hun collectie, die naast tal van
losse uitrustingsstukken als boord-
wapens, zuurstoftanks en cockpit-
instrumenten inmiddels de resten
bevat van de motor van een Focke
Wulff, een stuk Messerschmidt
met propeller en de gehavende
Rolls Royce-motor van een Lan
casterbommenwerper.
De AVOG wil alles weten van de
vondsten, die gemiddeld twee keer
per jaar worden gedaan. "Want met
mooi maken en zomaar neerzetten
zijn we er niet", aldus Geerdink.
Elke aanwijzing, zoals serie- en re
gistratienummers, herkenningste
kens en bij het wrak gevonden per
soonlijke bezittingen van de vlieg
tuigbemanning, wordt aangegre
pen om vlucht en crash te recon
strueren en te onderzoeken, wat er
met de inzittenden is gebeurd.
Pas daarna wordt de vondst aan
de museumcollectie toegevoegd.
"De tentoongestelde vondsten
moeten een verhaal vertellen", al
dus Geerdink, "Wij willen dat de
expositie leeft voor de mensen die
komen kijken". Pas dan heeft het
tonen van dit stuk Achterhoekse
geschiedenis volgens hem echt zin.
Vooral archiefonderzoek en tips
van boeren uit de Achterhoek zet
ten de AVOG doorgaans op het
spoor van wrakken of onderdelen
daarvan. Zijn de resten met behulp
van metaaldetectoren en een goede
neus ("nog altijd stinkt het rond
zo'n wrak naar olie of benzine", al
dus Geerdink) eenmaal gelokali
seerd, dan gaan de overalls aan en
wordt er gegraven.
De collectie groeit daarmee ge
staag en geeft een steeds vollediger
beeld van wat er in '40-'45 in de
lucht is gebeurd. "Maar het is perti
nent geen oorlogsmuseum", zegt
Geerdink nadrukkelijk, hoewel de
rijke collectie wrakken en vliegtui
gonderdelen, de machinegeweren
aan de muur en de vitrines vol na-
vigatiekaarten, uniformknopen,
stukken boordradio's en een enke
le handschoen anders doen ver
moeden. „Het gaat ons niet om het
algemene verhaal over de oorlog,
maar om het tastbare verhaal van
wat er in die jaren in, maar vooral
boven de Achterhoek is gebeurd".
Het museum is een keer per
maand op zondag open, de entree
is gratis. Dat vindt de groep vrijwil
ligers meer dan voldoende. "Zo'n
duizend echt belangstellende be
zoekers per jaar houdt het over
zichtelijk", vindt Geerdink. "En
bovendien is er dan tenminste nog
tijd voor een praatje".
Zoals onlangs nog met de na lang
zoeken opgespoorde navigator van
een in februari 1945 in de Achter
hoek neergestorte Lancaster-bom
menwerper. Delen van het wrak en
van de uitrusting werden door de
AVOG opgegraven en geborgen.
"Die man is hier op onze uitnodi
ging naartoe gekomen en had tra
nen in z'n ogen toen hij het alle
maal weer terugzag", aldus Geer
dink.
VEGIN
ACTIE ZUINIG STOKEN
TABEL VOOR DE WEEK
VAN 30 DEC. 1985 T/M 5 JAN. 1986
WEERSTATION VALKENBURG
Normaal verbruik
800 n
1.000
1.200
1.400
1.600
1.800
2.000
2.200
2.400
3.000
3.300
3.600
3.900
4.200
4.500
5.000
5.500
6.000
419
489
560
1063
1168
1276
1385
1492
1601
1779
1960
2141
Dr. J. J. Rebel (54), christelijk-
gereformeerd ziekenhuispredi-
kant in Amersfoort, wordt Ne
derlands-hervormd. Daarmee
zet hij een streep onder het con
flict met zijn kerk over zijn min
der strak abortus-standpunt.
Voor zijn werk als ziekenhui
spredikant heeft zijn overgang
naar de Hervormde Kerk geen
gevolgen. Rebel is door het be
stuur van 'De Lichtenberg' be
noemd en het ziekenhuis be
taalt hem.
Wel verliest hij door zijn uittre
ding alle recht op een pensioen
uitkering over de dertig jaar dat
hij de Christelijke Gereformeer
de Kerken als predikant heeft ge
diend (achtereenvolgens in Mur-
merwoude, Haarlem, Hilversum,
Sassenheim (1974 tot 1979) en
Amersfoort). "Een sterk verou
derde en sociaal onverantwoorde
regeling", zegt dr. Rebel in een
brief aan de christelijk-gerefor-
meerde kerkeraad van Amers
foort.
Dr. Rebel heeft in verband met
zijn overgang al een gesprek ge
had met het bestuur ('modera-
men') van de hervormde synode.
Voordat hij als predikant wordt
toegelaten, moet hij een bijzon
der kerkelijk examen afleggen.
Die procedure kan eind volgen
de maand achter de rug zijn.
De andere christelijk-gërefor-
meerde predikant van Amers
foort, ds. T. Harder, is in hetzelf
de conflict gewikkeld. Hij is be
stuurslid van het ziekenhuis (dat
een abortus-vergunning aan
vroeg) en denkt over abortus het
zelfde als zijn collega Rebel.
Toch heeft hij besloten, Rebel in
zijn overgang naar een andere
kerk niet te volgen.
De classis Amersfoort van de
Christelijke Gereformeerde Ker
ken sprak in april vorig jaar uit,
dat Rebel en Harder geschorst
moesten worden wegens hun -
naar het oordeel van de classis -
te ruime abortus-standpunt.
Toen de regionale synode van
het oosten een studiecommissie
zou instellen om de ethische en
theologische vragen rond abor
tus nader te onderzoeken, werd'
deze uitspraak tijdelijk buiten
werking gesteld. Deze commis
sie moet binnenkort verslag uit
brengen.
In een brief aan de Amersfoort-
se kerkeraad zegt dr. Rebel, zijn
besluit 'na intense en biddende
overweging' te hebben genomen.
Ook zijn vrouw gaat over naar de
Hervormde Kerk.
Al geruime tijd vonden beiden
hét steeds moeilijker, mede ver
antwoording te dragen voor een
kerkverband "dat, blijkens offi
ciële uitspraken, echt nieuwtes
tamentisch leven beknot en
daarmee de Heilige Geest be
droeft". Rebel noemt, onder an
dere het niet serieus nemen van
de vrouw 'in het ambtelijk mede
verantwoording dragen in de ge
meente van Christus' en de hou
ding van de classis Amersfoort in
het abortus-conflict, die "hand
having van principes belangrij
ker lijkt te vinden dan respect
Voor dr. Rebel en zijn vrouw is
voor de Christelijke Gerefor
meerde Kerken de bestaansre
den vervallen, "nu mensen die
oprecht naar Gods Woord willen
leven geschorst moeten wor
den". "Beslissingen die de ker
ken van de Afscheiding juist be
streden en waarom zij zich zelf
standig voortzetten".
(Dr. Rebel is binnen korte tijd
de tweede christelijk-gerefor-
meerde predikant die naar de
Hervormde Kerk overgaat. De
eerste was ds. J. Zuur uit Assen,
die van de classis Hoogeveen het
verwijt kreeg van 'onschriftuur
lijke leringen' en een 'weerbarsti
ge houding'.
Gereformeerde Bond. Op de
gisteren in Austerlitz gehouden
predikantenvergadering van de
Gereformeerde Bond in de Her
vormde Kerk zei voorzitter ds. L.
J. Geluk uit Woerden, dat het
steeds moeilijker wordt, het
ambt van predikant 'in gerefor
meerde zin' te bekleden. "De
snel toenemende anti-christelij
ke tendens in ons volk gaat niet
aan de kerk en de gemeente
voorbij. Ook veel predikanten
gaan in elke moderne ontwikke
ling gewillig mee".
Geluk constateerde, dat de
nieuwe hervormde kerkorde (35
jaar geleden van kracht gewor
den) wel tot reorganisatie heeft
geleid maar niet tot reformatie.
"Wat we zien is veeleer deforma
tie". De 'verscheuring' binnen de
kerk vond hij 'erger dan voor
heen'.
De voorzitter van de Bond
hield zijn collega's voor, dat ze
geen predikant zijn geworden
om zelf 'wat groots' te maken,
maar om God en Jezus Christus
groot te maken. Anders wordt
het een 'schijnvertoning' "en ver
vallen we in een dor objectivis
me". Hij waarschuwde vooral
jonge predikanten, zich niet in
enge kring terug te trekken.
Overleden. In Den Haag is,
67 jaar oud, de gereformeerde
predikant A. J. R. Brussaard
plotseling overleden.
In brede kringen werd hij
vooral bekend door zijn pastora
le inzet voor aanvaarding van de
homosexuele naaste. Hij werkte
hierbij nauw samen met de ra
diopastor Alje Klamer. Zijn boek
'Als een mus op het dak' (uit
1978) was een hartekreet tegen
allerlei 'wrede trekken in het
christelijk belijden'.
De begrafenis van ds. Brus
saard was in besloten familie
kring.
Katwijk. De Volle-Evange
liegemeente in Katwijk heeft het
pand Voorstraat 48-50 - de vroe
gere Rabobank - betrokken. Tot
nu toe hield deze gemeente haar
wekelijkse zondagmorgenbij
eenkomsten in het gebouw 'Tri
podia'. Koster-beheerder van het
nieuwe onderdak is de heer A.
van der Hoeven. Hij kan ook in
lichtingen geven over de ge
meente (zijn telefoon is 01718-
15387).
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Bergentheim H. E.
Nieuwenhuis Ermelo.
Gereformeerde Gemeenten:
beroepen te Lisse A. M. den Boer
Sioux Centre (Ver. Staten).
'Defensiebelasting'. Bis
schop Luigi Bettazzi van Ivrea in
het noorden van Italië - van 1978
tot juni vorig jaar voorzitter van
de internationale rooms-katho-
liekc vredesbeweging 'Pax
Christi' - heeft een deel van zijn
belasting ingehouden en be
stemd voor sociale doelen die
door de Italiaanse staat worden
gesubsidieerd. Het gaat om dat
gedeelte van de 'defensiebelas
ting' dat wordt uitgegeven voor
'offensieve bewapening', zoals
Bettazzi dat noemt, bijvoorbeeld
het nieuwe vliegdekschip 'Gari
baldi'.
De bisschop is tot zijn besluit
gekomen om de publieke opinie
tot 'morele groei' te brengen.
Overigens meent hij, dat de beste
manier om communisme te be
strijden niet is een verdeling van
de wereld in twee blokken, maar
het opsporen en uit de weg rui
men van fouten en ongerechtig
heden in eigen land.
