actief in
vrije tiid
'Een informaticus is een bemoeial'
Duitsers rijden
niet door rood
Eerste afgestudeerde medische informatica aan de slag
Massale kerstboomverbranding
Nieuwe entree station
Prettige feestdagen.
Maar denk erom:
niet in de vuilnis-zak}
maar in de glasbak.
Mr. P. H. Bos
DINSDAG 24 DECEMBER 1985
LEIDEN - Medische infor
matica heeft invloed op het
dagelijks leven van veel
mensen. De computer is im
mers tot in alle hoeken van
het ziekenhuis doorgedron
gen. Om maar eens wat te
noemen: de hartbewaking,
radiodiagnostiek, de labora
toria en de ziekenhuisadmi
nistratie zouden het niet
meer zonder de hulp van de
computer kunnen stellen.
door
Saskia Stoelinga
Deze toepassingen zijn er natuur
lijk niet opeens; ze moeten worden
ontwikkeld. De eerste 'echte' des
kundige op dit gebied is vorige
week aan de Leidse universiteit af
gestudeerd. Medisch informaticus
Rob Schuitema gaat vanuit het be
drijfsleven de ziekenhuizen, maar
ook de artsen en de apothekers be
stoken met praktische en nuttige
informatiesystemen.
In september 1981 is in Leiden
de zelfstandige studierichting in
formatica begonnen aan de subfa
culteit wiskunde en informatica.
Eén van de drie afstudeerrichtin
gen binnen deze studierichting is
de medische informatica.
Rob Schuitema heeft na twee al
gemene jaren in het derde en vier
de jaar voor deze specialisatie ge
kozen, omdat hjj zich ook in wat
andere aspecten van de informati
ca wilde verdiepen. "In deze stu
die, waarvan de helft van de vak
ken wordt verzorgd door de subfa
culteit wiskunde en de andere helft
door de faculteit geneeskunde,
maak je kennis met de gezond
heidszorg en de medische re
search. Dat trok mij. Dit betekent
dat ik mij heb verdiept in algeme
ne wiskunde- en informaticavak
ken, maar ook in de grondbeginse
len van de geneeskunde en het me
dische onderzoek".
Het aardige is dat de studenten
in de medische informatica in Lei
den een goede leerschool treffen.
De stichting BAZIS, gehuisvest in
het Academisch Ziekenhuis Lei
den, heeft één van de meest uitge
breide en meest vooruitstrevende
informatiesystemen in Nederland
ontwikkeld. "En zelfs ter wereld",
durft de studie-coördinator van
medische informatica, ir. A.J. To-
mas, zonder blikken of blozen te
beweren.
Het AZL beschikt over een com
puter, een computergeheugen
(voor de kenner: meer dan één mil
jard lettertekens) en een groot net
werk van telefoonlijnen. Via die te
lefoonlijnen is de computer ver
bonden met terminals op het gehe
le ziekenhuisterrein. Het systeem
ondersteunt in het AZL het infor
matieverkeer voor zo'n 2000 mede
werkers. Zij beschikken nu over
ruim driehonderd terminals.
Op maat
Zoals het veel informatici in Ne
derland vergaat, had Schuitema
nog voordat hij was afgestudeerd
al een baan als projectleider bij het
bedrijf Medisys in Zoetermeer. Dit
bedrijf is gespecialiseerd in het
ontwikkelen en installeren van zie
kenhuisinformatiesystemen. Zyn
afstudeeronderzoek ging over au
tomatiseren van gegevensstromen
tussen specialist en ziekenhuis.
Aan hem de vraag hoe een kersver
se informaticus te werk gaat.
"Allereerst, een informaticus is
een bemoeial. Dat wil zeggen, als
hij bijvoorbeeld een medische ad
ministratie wil automatiseren, hij
moet weten wat boekhouden is, hij
moet weten welke handelingen
voor de medicus nuttig zijn, hij
moet weten hoe de medicus
werkt".
In de praktijk betekent dat dat
Schuitema alvorens hij begint te
denken, eerst zijn neus overal in
steekt. Soms loopt hij enkele da
van zo'n systeem. "Schiet er geld
over dan wordt daaraan wat extra
aandacht besteed".
Over BAZIS is hij heel tevreden.
"In het AZL kan bijvoorbeeld nie
mand van buitenaf gegevens op
vragen. Er is ook een goed regle
ment. Daarvoor is bewust gekozen.
Beveiliging is steeds een kwestie
van afwegen: wat kan wel en wat
kan niet en wie mag die gegevens
bekijken en wie niet. Op sommige
punten ben je natuurlijk ook af
hankelijk van de goede wil van de
gebruikers. Je hoopt erop dat co
dewoorden niet worden mis
bruikt", aldus Schuitema.
Röntgenfoto
gen mee om precies te weten wat
ervan hem wordt verwacht. Op zijn
beurt zegt hij: "De mensen ver
wachten ook veel van een compu
ter. Daarin hoef je ze ook niet te
leurstellen, als ze maar iets krijgen
dat op maat is gesneden. In het
verleden zijn er teveel verkeerde
systemen geïnstalleerd, omdat de
behoeften niet voldoende werden
gepeild".
Informaticus Schuitema is erg
gebrand op de beveiliging van de
gegevens in de computer. Hij wil
zich daar de komende tijd meer op
gaan toeleggen. "In de relatie arts
patiënt is dat heel belangrijk", zegt
hij. "We kennen allemaal het ver
haal dat een archiefkast in wezen
minder goed beveiligd is dan een
informatiessyteem. Daar zit een
kern van waarheid in". Toch denkt
hij dat de beveiliging vaak afhan
kelijk is van de 'kosten en baten'
Ook binnen de sectie medische
informatica wordt er op een aantal
terreinen onderzoek verricht. To-
mas noemt de Trombosedienst. In
het daar gebruikte informatiesys
teem is een rekenschema opgeno
men dat een dosering van antistol-
lingstabletten en een afspraakter
mijn voorstelt op grond van vorige
doseringen, van de gemeten stol
lingstijden en andere gegevens.
"De doseringen komen voor onge
veer de helft geheel automatisch
tot stand, en in een aantal andere
gevallen worden experimentele
doseringsvoorstellen aan de be
handelend arts voorgelegd ter
goedkeuring. Deze gegevens gaan
we met elkaar vergelijken en na
verloop van tijd moet hieruit dan
een informatiesyteem komen".
Een ander belangrijke ontwikke
ling is de beeldplaat, waardoor het
mogelijk is geworden niet alleen
berichten in informatiesystemen
op te slaan die bestaan uit korte
reeksen letters en cijfers, maar ook
uit hele grote reeksen getallen.
Daarmee lijkt een lang gekoestcr
de wens van medewerkers uit het
ziekenhuis over niet al te lange tijd
in vervulling te gaan: de mogelijk
heid om röntgenfoto's op beeld
plaat op te slaan. In het AZL wor
den op dit moment zo'n twee mil
joen röntgenfoto's bewaard. Een
groot deel daarvan is opgeslagen in
het medisch archief. De rest zwerft
rond in de patiëntendossiers bij de
verschillende specialisten.
Tomas: "Als een röntgenfoto
eenmaal door een computer is 'ver
taald' in getallenreeksen, kan dat
resultaat op dezelfde manier wor
den opgeslagen in een computer
geheugen als een laboratoriumuit
slag of een diagnose. Met speciale
beeldterminals is het dan mogelijk
röntgenfoto's op te vragen. Die fo
to's kunnen dan nooit meer zoek
raken en kunnen op meerdere
plaatsen tegelijk worden ge
bruikt".
Huisartsen
Schuitema denkt, nu de appara
tuur goedkoper aan het worden is
en de toepassingen steeds beter
worden, dat meer groepspraktij-
ken en gezondheidszorgcentra er
mee willen werken. "En niet alleen
de automatisering van een admini
stratie is voor deze groep van be
lang". Hij denkt ook aan program
ma's die 'toezicht' houden op de
handelingen van artsen en apothe
kers. "Een programma dat recht
streeks met de apotheek is verbon
den en alarm slaat als het verkeer
de medicijn wordt uitgeschreven
of als verschillende artsen aan de
zelfde patiënt elkaar tegenwerken
de medicijnen voorschrijven".
De eerste medisch informaticus
heeft bewust niet voor een baan bij
de universiteit gekozen. "Niet om
het geld" zegt hij nadrukkelijk,
"maar ik wil eerst veel praktische
ervaring opdoen. Het bedrijfsleven
geeft mij die kans". Volgens To
mas moet je deze baan zien als de
tweede fase van zijn studie. "Zoals
je weet vraagt de Leidse universi
teit daar al jaren om. Helaas, de mi
nister neemt daarover maar geen
beslissing".
LEIDEN - Er was wel een advo
caat, geen verdachte. Die advo
caat: "Mijn cliënt heeft me dui
delijk gemaakt: hij had groen
licht en is dus niet, zoals in het
proces-verbaal staat, door rood
gereden".
Uit de verklaringen van getui
gen bleek echter duidelijk dat hij
wel degelijk door rood was gere
den, of zoals dat in het rechterlij
ke dieventaaltje heet: het rode
licht dat hem toestraalde, had ge
negeerd.
De rechter: "Ik heb hier een si
tuatie-tekening. Het ene licht
staat op rood, het andere op
groen".
Maar zo'n tekening zegt na
tuurlijk nog niks, vond de advo
caat. "Is men alles nagegaan?
Liepen die lichten synchroon?"
Ondertussen ging je je toch af
vragen waarom die verdachte
een advocaat had ingeschakeld.
Wel of niet door rood - daarvoor
heb je toch geen dik betaalde
hulpkracht nodig.
Die hulpkracht: "Mijn cliënt
stelt het duidelijk: hij is niet door
rood gereden en het is een princi
pe-kwestie voor hem, want hij
rijdt namelijk nooit door rood".
En nu werd ook duidelijk
waarom die cliënt een advocaat
in de arm had genomen. Hij kon
zelf niet ter zitting verschijnen.
Het bleek om een Duitser te
gaan.
"En Duitsers", aldus de advo
caat, "zijn wetslegitiemer dan
wij. Die rijden niet door rood. Als
het licht op oranje staat, dan
remmen ze al. Allemaal". Wat zei
Vredeling ook al weer over Duit
sers?
Hollend
De zaak werd aangehouden,
evenals één van de volgende za
ken. Hoofdpersoon: een man die
begin dit jaar te hard had gere
den in Oestgeest. 101 kilometer
had de politie genoteerd, ruim
vijftig kilometer te hard.
Klopte dat?
Ja, kon wel kloppen, meende
de verdachte. Maar hij was toen
nogal overstuur geweest, ver
volgde hij. Dat verklaarde veel.
In elk geval waarom hij toen een
aanrijding had veroorzaakt.
Een aanrijding? De rechter
keek verbaasd. "U heeft toen een
aanrijding veroorzaakt?"
"Jazeker, ik reed een beetje on
der invloed en..."
"U heeft het over een andere
zaak. Ik lees hier niets over een
aanrijding".
"O, dat zal wel...ik kan me er
eigenlijk niet zoveel meer van
herinneren". De rechter begon
de feiten voor te lezen en te con
troleren. Had hij toen in die auto
door
Wim Brands
gereden? De feiten klopten. De
rechter had het dus toch over de
goede zaak.
"Het was de eerste keer dat het
me overkwam", zei de verdachte
even later.
"En die andere keer dan...die
keer dat u een aanrijding veroor
zaakte? U had het er net over".
"Ja, ja, maar ik herinner me
daar eigenlijk niet zoveel meer
van".
De zaak werd aangehouden.
Reed hij eigenlijk nog in een au
to? Nee, luidde het antwoord. En
de verdachte verliet de rechts
zaal. Op een holletje.
Inzamelactie gemeente gecombineerd met loterij
LEIDEN - Evenals vorig jaar zal er
in Leiden weer een kerstboom-in-
zamelactie worden gehouden voor
de kerstboomverbranding op 3 ja
nuari op het Schuttersveld. Voor
elke ingeleverde kerstboom krijgt
Scholier van
fiets beroofd
LEIDEN - Een 16-jarige scholier
uit Voorschoten heeft gisteren bij
de politie aangifte gedaan van dief
stal van zijn spiksplinternieuwe
fiets. In de nacht van vrijdag op za
terdag kwam hij van een disco
avond van zijn school in het Lam-
menschanspark. Bij de uitgang
werd hij omsingeld door een groep
jongens die hem van zijn fiets ruk
ten. Een van de knullen is er daar
op met zijn fiets vandoor gegaan.
de 'aanbrenger' een lot.
Het doel om straatvandalisme,
kerstboombrandjes en vervuiling
van de stad te beperken, slaagde
vorig jaar onder meer omdat er aan
de inzamelactie prijzen waren ver
bonden. Ook dit jaar zullen voor de
loterij prijzen beschikbaar worden
gesteld. Zo heeft de directie sport
en recreatie van de gemeente tien
zwemabonnementen beschikbaar
gesteld en de gemeente heeft in het
kader van het anti-vandalisme-be-
leid extra geld gereserveerd om het
aantal prijzen te verhogen.
De verbranding van kerstbomen
op 3 januari begint om zeven uur 's
avonds op het Schuttersveld. Di
rect hierna zal de commissaris van
politie. H.W. van Voorden, een aan
tal winnende lotnummers en de
bijbehorende prijzen bekend ma
ken.
Het inzamelen van de kerstbo
men is dit jaar als volgt geregeld
Met verbinding naar AZL
LEIDEN -Het Leidse NS-station krijgt een nieuwe in- en uitgang aan de
zijde van het Terweepark, waardoor een nieuwe rechtstreekse verbinding
ontstaat tussen het station en het nieuwe Academisch Ziekenhuis.
De nieuwe ontsluiting is gesitueerd op een thans onooglijk plekje dat
wordt gedomineerd door bosjes, stoompijpleidingen en een condenssta-
tion. Door een constructie van stalen kolommen en lichtkappen wordt
straks een aantrekkelijke looproute gecreëerd van het station naar het
nieuwe AZL en naar de polikliniek in één van de oude gebouwen. Van de
aanwezige pijpleiding wordt onder meer gebruik gemaakt door er de
nieuwe constructie deels aan op te hangen.
De nieuwe route voert straks van het station, langs het talud, naar de
AZL-nieuwbouw. Om het niveauverschil tussen het station en de begane
grond te overbruggen zijn behalve een trapje ook twee hellingbanen in
het plan opgenomen, zodat de nieuwe route ook voor rolstoelgebruikers
toegankelijk is. Muurtjes, hellingbanen en trapje worden opgetrokken uit
een witte steen. De stalen kolommen worden geschilderd in een heldere
kleur geel terwijl de lichtkappen worden uitgevoerd in een transparante
kunststof. Het ontwerp is van de hand van de Leidse architect J. Vollmer.
De bouw van de nieuwe in- en uitgang zal vermoedelijk in februari
beginnen en ongeveer twee maanden duren.
ADVERTENTIE
■/J<jehkWnieU"J
Personeel van de reinigingsdienst Leiden
Kerstnacht
Voor alle jongeren uit Leiden
en omgeving organiseert "t Bree-
huys' vannacht een kerstnacht
spektakel. Twee bands, Tilt Team
en T.T. Togs, treden op en hard
rockers kunnen in een speciaal
ingerichte ruimte van video's op
een groot scherm genieten. Bezoe
kers zijn welkom 's avonds van
negen uur tot 24.00 uur. Na mid
dernacht wordt niemand meer
binnengelaten en met de dan
aanwezige bezoekers wordt de
kerstnacht tot vier uur 's och
tends doorgevierd.
Op tweede kerstdag is "t Bree-
huys' weer open. nu voor een 'bik
kelhard Heavy X-mas spectacle'
De band 'Anguish' zal voor de no
dige horror-sfeer zorgen en er
wordt bovendien een horror-film
vertoond. Aanvang: 20.00 uur.
Na elf uur 's avonds wordt nie
mand meer binnengelaten.
Vrijwilligers
De Vrijwilligerscentrale is van
woensdag 25 december tot en met
1 januari gesloten. Vanaf 2 ja
nuari is de centrale van maan
dag tot en met vrijdag geopend
van 11.00 tot 16.00 uur. De Vrij
willigerscentrale zit op de Oude
Rijn 44c, telefoon 149064.
Liederen
In restaurant 'De Zaailing'
aan de Hooigracht zullen op
tweede kerstdag Ierse en Schotse
liederen ten gehore worden ge
bracht door Julia Stegeman, Kel
tische harp en zang, en Kees Bak
ker. diverse fluiten en slaginstru
menten.
Wandeltocht
De LWSV 'Willen is kunnen' or
ganiseert op tweede kerstdag een
kerst-stadswandeltocht door Lei
den over afstanden van 5. 10 en
15 kilometer. De start is bij de
IJshal, Vondellaan 41. Tussen ne
gen uur 's ochtends en drie uur 's
middags kan met wandelen wor
den gestart. Inschrijving aan de
start. Als herinnering krijgen de
wandelaars een medaille. Inlich
tingen over het evenement op te
lefoonnummer 01720-75724.
Kerstswing
Voor de vierde achtereenvol
gende maal organiseert het Leids
Vrijetijds Centrum een kerst
swing op tweede kerstdag. Deze
swingavond, die van tien uur tot
twee uur 's nachts wordt gehou
den, is voor iedereen toeganke
lijk. Als speciale attractie wordt
een uitgebreide lichtshow gepre
senteerd. Vanaf één uur 's nachts
is de deur aan Breestraat 66 ge
sloten.
New Wave
In het jongerencentrum STATS
aan de Haarlemmerstraat treedt
vrijdagavond vanaf half negen
de new wave-groep European
Syndrome op.
Hengelsport
De jaarlijkse uitslag van hen
gelsportvereniging 'De Vlok'
luidt: 1. D. Herreur, 57,665-338
stuks; 2. D. Boer, 37,035-143; 3. G.
de Jong, 36,190-195; 4. F. v.d.
Pluijn, 26,495-93; 5. I. Bakker,
22,025-94; 6. D. Klinkhamer,
20,800-159; 7. L. Tegelaar. 19.475-
79 8. Bouwman. 15,940-69; 9. H.
Gordijn, 13,200-51; 10. J van Ag-
gelen, 9,725-21.
Postduiven
Postduivenvereniging 'De
Blauwkras' organiseert op 28 en
29 december haar jaarlijkse ten
toonstelling in het sportpark De
Vliet. Keurmeester is de heer
Krouwel. De tentoonstelling is
zaterdags vanaf 16.00 uur en
zondags van 10.00 tot 17.00 uur
geopend.
De toekomstige entree van het sta
tion aan de zijde van het Terwee
park, die via een trap als via hel
lingbanen toegankelijk zal zijn.
Vrouw in park
aangerand
LEIDEN - Een 21-jarige Leidse
vrouw is vannacht omstreeks half
drie in het Huigpark mishandeld
en aangerand. Zij liep daar op weg
naar de Maresingel. toen zij door
een man werd ingehaald. Die pakte
haar beet en dreigde haar te zullen
verkrachten. De vrouw verzette
zich hevig, maar de man wist niet
van wijken. Uiteindelijk droop-hij
toch af. Bij thuiskomst bleek de
vrouw onder de schrammen en de
blauwe plekken te zitten. Omdat
het donker was kon zij de politie
geen goed signalement van de aan
rander geven.
maandag 30 en dinsdag 31 de
cember bij de reinigingsdienst van
8.30 tot 16.00 uur;
donderdag 2 januari bij de reini
gingsdienst, de onderkomens van
de directie groen en enkele buurt
huizen van 8.30 tot 16.00 uur;
vrijdag 3 januari op dezelfde
adressen als op 2 januari, maar dan
tot 15.00 uur;
op 3 januari kunnen vanaf 12.00
uur de kerstbomen ook worden in
geleverd op het Schuttersveld.
De kerstboom-inzamelactie is
een gezamenlijke actie van brand
weer, politie, de directies groen,
reiniging, sport en recreatie en van
de commissie vandalisme-bestrü-
ding.
V eroordelingen
wegens ontucht
DEN HAAG/LEIDEN - Een 58-ja-
rige Leidenaar is vanochtend door
de Haagse rechtbank veroordeeld
tot twaalf weken voorwaardelijke
gevangenisstraf, wegens ontucht
met twee meisjes van 4 en 5 jaar.
Aan de voorwaardelijke straf is een
proeftyd van drie jaar verbonden.
Hij moet zich bovendien onder toe
zicht laten stellen van de reclasse
ring.
Een 19-jarige Leidse jongeman is
vanochtend tot 150 dagen waarvan
92 voorwaardelijk veroordeeld,
met een proeftijd van twee jaar.
Hem waren ontuchtige handelin
gen met twee meisjes ten laste ge
legd, van wie er één nog geen zes
tien jaar was.
Show en sport
in Vijf Meihal
LEIDEN - Ten bate van de gehan
dicapten sportvereniging 'De Sleu
tels' organiseert de werkgroep
'Sport-Inn-Kerstsfeer* op tweede
kerstdag een sport- en showpro
gramma in de Vijf Meihal.
Om één uur 's middags wordt het
programma geopend door de voor
zitter van de Nederlandse Invali
den Sportbond, Martin van Die-
men. 's Avonds om tien uur is de
sluiting van dit evenement, waar
aan onder anderen wordt meege
werkt door Leidse artiesten, de
'Fourty Four degrees', sportschool
Aad v.d. Luit', de Big Band van
Hans Dubbelaar en vele andeen
Tussen de showbedrijven door
wordt onder meer een rolstoelbas
ketball-wedstrijd gehouden van
het Nederlandse team tegen Dt
Sleutels, een zaalvoetbalwedstrijd
tussen Leidse profs en amateurs en
een touwtrekwedstrijd - op blote
voeten - door bekende Leidenaars
De presentatie is in handen van
George Julien en Wim van Duiven-
bode.
ADVERTENTIE
advocaat en procureur
deelt mede dat hij m.l.w. 2-1-1986 de praktijk zal uitoefenen
in samenwerking met mrs. Van Hartingsveldt en Roest c.s.,
advocaten.
Groenhovenstraat 19
2311 BW Leiden
071-134246
Westwaarts 46
2711 AC Zoetermeer
Stadshart - kantoreningang
Amerika B
079-510234
