Het gokcircuit ruikt zijn kans
Pseudo-casino's in Leiden
ontwijken behendig de wet
j. bijlage van het leidsch/alphens dagblad
ZATERDAG 14 DECEMBER 1985
EXTRA
PAGINA 19
Zo'n vier jaar geleden deed het uit
Duitsland overgewaaide Golden
Ten zijn intrede in Nederland. Van
wege een al dan niet aanwezig be
hendigheidselement zou het Gol
den Ten niet onder de wet op de
kansspelen vallen en dus legaal zijn.
Justitie wenste in eerste instantie
niet met deze theorie akkoord te
gaan en rolde enkele Golden Ten-
huizen op.
Het Openbaar Ministerie keerde ech
ter op z'n schreden terug, toen het in de
zomer van 1983 met verschillende ver
volgingspogingen tegen deze casino's
bij de rechtbank bot ving.
Op dat moment rook het gokcircuit
zijn kans. De Golden Ten-zaken rezen
als paddestoelen uit de grond. Ge
schrokken van deze wildgroei stelde jus
titie een nieuwe poging in het werk om
het tij te keren. De aankondiging dat
men in het gehele land tegen de speel
huizen zou optreden had aanvankelijk
effect, want velen sloten prompt weer
hun poorten. Toen het O.M. echter in ju
ni 1984 een principe-zaak bij de Hoge
Raad verloor, was het hek van de dam.
In afwachting van een ommezwaai van
de Hoge Raad, of een wijziging in de wet
op de kansspelen, kreeg het Golden Ten
nu ook van het O.M. voorlopig groen
licht.
Holiday Inn
Ook in Leiden bleef men nu niet lan
ger meer stilzitten. Begin 1985 opende
Holiday Inn als eerste zijn poorten voor
het Golden Ten, terwijl de voormalige
club voor alleenstaanden "De Leidse
Schouw" spoedig volgde. Betrof het hier
nog enigszins gecamoufleerde speelhui
zen, dat veranderde toen in juni op de
poorten van een voormalige kledingzaak
aan de Stationsweg in grote letters net
woord "Casino" verscheen. Het bleek
een door een Duitser opgerichte Golden
Ten-zaak te zijn. Een maand geleden
was het opnieuw prijs. Ditmaal werd een
centraal gelegen pand aan de Prinsesse-
kade tot casino vertimmerd.
Holiday Inn beleefde de Leidse pri
meur voor Golden Ten. De directie van
dit hotel annex vermaakcentrum ver
huurde één van haar zalen aan een Gol
den Ten-exploitant, met de gedachte dat
dit spel wel een leuke bron van vertier
voor haar klanten zou kunnen vormen.
De speelzaal wijst zich bij binnenkomst
vanzelf, men kan er zo binnenwandelen.
In tegenstelling tot de gang van zaken
bij de officiële casino's lijkt de kleding
hier geen rol van betekenis te spelen.
Ook het lidmaatschap van de club mag
met een korreltje zout worden genomen,
daar wordt niet op gelet. De inrichting
en de wat stijve sfeer hebben veel weg
van het casino Scheveningen, maar dan
in het klein.
Inmiddels laat een tamelijk afwezige
bouleur (de inwerper en tafelchef) het
balletje met grote regelmaat in de Gol
den Ten-bak rollen. De bedoeling is dat
men de loop van het balletje tussen een
tweetal observatiecirkels bestudeert en
vervolgens daaruit zijn conclusies trekt
waar het kleinood ongeveer in de vast
staande getallenkrans terecht zal ko
men. Anders dan bij het roulettespel,
zou men zijn speelkans dus door goede,
observatie kunnen beïnvloeden. Dat
mag ook wel, aangezien de uitbetaling
een stuk ongunstiger is dan bij het ver
wante offciële casinospel roulette. Hoe
het met die behendigheid in de praktijk
is gesteld is enigszins onduidelijk. Som
migen zetten lukraak in, anderen bestu
deren wel degelijk de loop van het bal
letje. Duidelijk is wel dat behendigheid
nog geen garantie tot winst geeft.
Animo met groot
Het balletje draait gedurende zijn af
zink naar de getallenkrans fraaie ellip
sen, maar komt desondanks herhaalde
lijk op een verrassende plaats terecht.
Geruisloos doen de Duitstalige crou
piers inmiddels hun werk. Net als bij het
roulette worden de fiches bijeengeharkt
en de winnaars uitbetaald. De animo
blijkt, zeker voor de zaterdagavond, niet
erg groot. Het publiek komt even om
een hoekje kijken en waagt hoogstens in
vogelvlucht even zijn kans. Slechts één
speelster houdt het langere tijd vol. Ano
nimiteit (een begrip waaraan de meeste
echte gokkers veel waarde hechten) lijkt
hier in elk geval redelijk gegarandeerd.
Opmerkelijk is de bepaling in de regle
menten dat de direktie zich het recht
voorbehoudt een uitbetalingslimiet van
10 mille per avond in te stellen. Naar ver
luidt is deze clausule ingevoerd, sinds de
Italiaanse eigenaar van een exclusief
Leids kledingbedrijf de bank in Holiday
Inn op het randje van springen bracht.
Bedrijfsleider Moorman ziet het even
anders: "We hadden het toen inderdaad
even moeilijk, maar die meneer heeft
ook vaak genoeg veel ingeleverd. Het
punt is dat mensen aan een kleine winst
niet voldoende hebben en altijd maar
meer willen winnen. Daar schuilt juist
onze kracht in".
Meer stemming heerst er aan de kaart
tafel waar het zogenaamde "naturel 21"
wordt gespeeld. De overeenkomsten
met het in de offciële casino's bedreven
blackjack-spel zijn daarbij frappant.
Stardust
Casino "Stardust", gevestigd in het
voormalige pand van boekhandel Swe-
ris, ademt' een compleet andere geest
dan Holiday Inn. De ontvangst is er al
lerhartelijkst. Vlotte dames staan on
middellijk met drankjes en hapjes klaar.
In het kleine, maar luxueus ingerichte
zaakje heerst een typisch ouwe-jongens-
Vier pseudo-casino's in Leiden en voorlopig geen inval van de politie te
verwachten. Het geheim van de smid zit hem in het zogenaamde Golden
Ten-spel. Een pseudo-roulette, waarmee justitie tot op heden weinig raad
weet.
door Ruud Dobbelaar
krentebrood en ons-kent-ons sfeertje.
De gemoedelijke bouleur Jozef zit als
i entertainer grapjes te maken en kon
digt de spelers tijdens het draaien van
het balletje herhaaldelijk aan dat ze "al
lemaal prijs hebben". Aan de kaarttafel
laten de punkie Engelsman Martin en de
snelle Antilliaan George zich evenmin
onberoerd. De spelers doen vrolijk mee,
de meesten van hen lijken zich een cen
tje verlies ook wel te kunnen permitte-
Wedden
Theo van Gerven, een man van het
eerste uur in het Golden Ten-gebeuren,
is voorzitter van de speelclub. Van Ger
ven runde al diverse speelgelegenheden
in binnen- en buitenland en was ook ge
durende enkele maanden bouleur in Ho
liday Inn. Daar leerde hij de avonturier
en notoire gokker Jozef kennen. Deze
kleurrijke Israëliër presteerde het ooit
om, gezeten in een horeca-etablissemeni
aan de Steenstraat, te wedden dat een
passerende auto pardoes het Galgewater
in zou rijden, hetgeen ook prompt ge
schiedde. Jozef: "Ik wed over alles wat
los of vast zit". Met hem vatte Van Ger
ven al spoedig het plan op een eigen
Leidse zaak op te zetten.
Van Gerven lijkt met zijn voornemen
om een vierde Leidse speelclub te begin
nen niet over één nacht ijs te zijn ge
gaan: "Het voordeel was dat Jozef en ik
de spelers al uit Holiday Inn kenden. We
wisten wat voor publiek we konden ver
wachten en waren van tevoren al met die
mensen vertrouwd. Goed personeel
vormde voor mij eveneens geen punt, ik
heb genoeg contacten uit het verleden.
Ik moet zeggen dat het boven verwach
ting loopt. We zijn nu een maand open
en hebben een aanloop die ik pas in ja
nuari had verwacht. De leden van de
club weten volgens mij de knusse sfeer
te waarderen. Zoiets als een portier heb
ben we dan ook niet nodig. Wel hebben
we de zaak aan de buitenkant enigszins
dichtgetimmerd. Dat is beter voor de
privacy van de bezoekers en we hoeven
ook niet meer bang te zijn dat er een
steen door de ruit wordt gegooid. Jan en
alleman is overigens welkom".
Niet ingrijpen
Bevreesd dat de toch forse investering
in de speelgelegenheid door een inval
van de politie teloor zal gaan is Van Ger
ven niet: "We kunnen nog zeker twee
jaar doorgaan.'Eerder valt er geen wets
wijziging te verwachten die van Golden
Ten een kansspel zal maken. Niet voor
niets is de overheid versneld bezig casi
no's in den lande op te richten (vorige
week werd in Rotterdam het vierde na
tionale casino opgericht, red.), die ziet
voorlopig ook geen andere uitweg".
Politievoorlichter Graveland bevestigt
desgevraagd dat ingrijpen van de politie
er voorlopig niet in zit: "Nu justitie pro
blemen heeft gehad met de bewijslast,
bepalen de richtlijnen uit Den Haag (on
der welk justitieel arrondissement Lei
den valt, red.) dat er niet tegen het Gol
den Ten zal worden opgetreden. Daarom
houdt de Leidse politie alleen de aspec
ten van openbare orde en criminaliteit in
de gaten. Tot nu toe hebben zich
dienaangaande geen onregelmatigheden
voorgedaan. In wezen kan iedereen mo
menteel een Golden Ten-speelhuis be
ginnen. Men behoeft zich alleen in te
schrijven bij de Kamer van Koophandel
en bij de gemeente, op grond van de
plaatselijke verordening 'kennisgeven
van het houden van een vermakelijk
heids-evenement".
Ook met de fiscus verwacht Stardust
(vernoemd naar het bekendste casino in
Las Vegas) geen problemen. Van Ger
ven: "We hebben het GAK al op bezoek
gehad. Daaraan dragen we netjes alle be
lasting en premiën voor onze perso
neelsleden af. We zijn ook best bereid
belasting over onze eventuele winst te
betalen. Maar dat doen we niet, want
dan zouden we toegeven dat het Golden
Ten een kansspel is".
Niet ver van Stardust treffen we aan
de Stationsweg een etablissement aan
dat simpelweg de naam "Casino" draagt.
De rode deuren doen eerder de aanwe
zigheid van een Bhagwan-trefpunt dan
een goktent vermoeden, maar eenmaal
binnen blijkt dat een vergissing. In deze
riante ruimte verzinkt het gezelschap
aan de Golden Ten-tafel haast in het
niet. Dat was een half jaar geleden wel
even anders. Minimaal twaalf man aan
personeel en een riante buffettafel gaven
de zaak een gevulder voorkomen. Deze
grootschalige aanpak bleek te ambi
tieus. Nadat eerst al onder een knallende
ruzie met de afleverende Chinees de buf
fettafel was verdwenen, ging de speelge
legenheid aan interne strubbelingen
tenonder. De gemoederen liepen daarbij
zodanig op, dat enkele personeelsleden
het pand grondig verbouwden. De toilet
deuren vertonen er nog steeds de sporen
van.
Weer open
Nog niet zo lang geleden werd de zaak
opnieuw geopend. Het management
blijkt thans opnieuw in Duitse handen,
maar de aanpak is nu veel bescheidener.
De klandizie bestaat voornamelijk uit
oudere stelletjes die wel van een gokje
houden. De minimum-inzet is daaraan
Casino 'Stardust' aan de Leidse Prinsessekade. Links voorzitter
Theo van Gerven, rechts 'black jack-dealer' George. "Een portier heb
ben we niet nodig". ifotoHoivasti
no's gaat overigens ook aan een zaak als
Holiday Inn niet voorbij. Bedrijfsleider
Moorman: "Het is aanzienlijk stiller dan
in het begin. We zijn niet ontevreden,
want anders waren we al weggeweest,
maar de concurrentie voel je zeker". Van
Gerven van Stardust ziet daarentegen
geen problemen in het bestaan van an
dere zaken: 'Ik zou niet van concurren
tie, maar van collega's willen spreken.
Collega's waar we goed contact mee
hebben. Alleen ten aanzien van De Leid
se Schouw ligt dat even anders, die zaak
neem ik niet langer serieus".
In de speelhuizen op de Stationsweg
en Prinsessekade is alcohol taboe. Bij
Holiday Inn is dat anders, aangezien
daar een overstapje van de speelzaal
naar de bar snel is gemaakt. Van Gerven
heeft diverse beweegredenen om tegen
alocholgebruik in de speelclub te zijn:
"Om dat te mogen schenken hebben we
sowieso al een vergunning nodig, met
daarbij het nadeel dat je je dan meteen
aan de gangbare sluitingstijden dient te
houden. Maar al mocht het, dan zouden
we het nog niet doen. Alcoholgebruik,
zeker in overmatige zin, kan de sfeer na
melijk flink verzieken. Bij ons kunnen
de mensen tijdens hun avondje stappen
juist even binnenwippen om onder het
genot van een frisdrankje weer een
beetje te ontnuchteren".
Bert Walenkamp van het nabij Star
dust gelegen tropische café Fandango
bevestigt dat beeld: "Ik heb in het week
einde veel klanten die tussendoor op de
Prinsessekade een gokje gaan wagen.
Een uur later komen ze dan weer terug.
Dorstig en een paar geeltjes armer, maar
dat verlies kunnen ze meestal wel ly-
den".
aangepast: als unicum kan men hier al
met een inzet van 1 gulden terecht. De
sfeer is dan ook ontspannen en huiska
merachtig, niemand houdt zijn com
mentaar over de uitdraai voor zich. Aan
gratis hapjes en drankjes is geen gebrek.
Men zou zich haast bij een theekransje
wanen, ware het niet dat het ook hier
om harde munten gaat.
Lijkt het aan de Stationsweg weer aar
dig te lopen, in de vierde speelclub aan
de Lange Scheistraat ziet het er een stuk
somberder uit. De sociëteit "De Leidse
Schouw" kwam onlangs in het nieuws,
toen men te kennen gaf zich niet aan de
gangbare café-sluitingstijden te willen
houden. Dit probleem stak de kop op
toen de gemeente op last van burge
meester Goekoop poogde de sluitingstij
den van de speelgelegenheden gelijk te
stellen aan die van de cafés. De Leidse
Schouw meende daar als besloten club
geen boodschap aan te hebben en ne
geerde de instructies van de politie
(Voorlichter Graveland: "We hebben de
zaak nog in onderzoek"). Ook Stardust
stoort zich overigens niet aan de richtlij
nen van de burgemeester en hanteert 3
uur 's nachts als tijd voor de laatste ron
de.
Stiller
Dit eigengereide optreden en een in
tensieve reclamecampagne op de plaat
selijke radio-piraat heeft de wat achteraf
aan de Lange Scheistraat gelegen speel
club vooralsnog niet doen vol lopen.
Zelfs de aankondiging dat men voor de
eerste betaling van 100 gulden maar
liefst 120 gulden aan fiches ontvangt,
mocht niet baten. Bij binnenkomst na
de officiële cafésluitingstijd wordt men
dan ook niet bepaald jubelend begroet,
er is eerder sprake van een begrafenis-
stemming. Buiten de aanwezigheid van
twee spelers, een bouleur, twee vrouw-
lijke croupiers en de portier is de toch
niet bescheiden ruimte verlaten. Het
slachtoffer van de onvermijdelijke con
currentiestrijd zou weieens hier gezocht
kunnen worden.
De aanwezigheid van drie andere casi-
Nieuwe dimensie
Voert het Golden Ten voorlopig nog
de boventoon, het naturel 21 oftewel
blackjack-spel lijkt een nieuwe dimen
sie aan de speelhuizen te gaan toevoe
gen. Het behendigheids-idee van het
Golden Ten heeft slapende honden wak
ker gemaakt. Ook bij dit kaartspel, waar
bij een aantal mensen tegen de bank
speelt, zou men via behendigheid zijn
kans kunnen beïnvloeden. De Golden
Ten-speelhuizen hebben van dit gege
ven dankbaar gebruik gemaakt. In alle
vier de Leidse speelhuizen zijn naturel
21 tafels aanwezig. Met dien verstande,
dat daarvan aan de Stationsweg geen ge
bruik wordt gemaakt, omdat het capabe
le personeel daartoe ontbreekt.
Dat behendigheidselement by het
blackjack is op zich niet nieuw. In de
zestiger jaren zorgde de Amerikaan
Thorp op dat terrein voor baanbrekend
werk. In zijn boek "Beat the dealer" gaf
hij aan hoe men door het onthouden van
de gespeelde kaarten, gecombineerd
met een op kansberekening gebaseerd
spelsysteem, de casino's een zware pijp
kan laten roken. De in deze speltaktiek
bedreven spelers, de zogenaamde
"counters", slaagden er al spoedig in een
goed belegde boterham aan het black
jack-spel te verdienen. Ook de casino's
zaten echter niet stil. Sinds professor
Humble het systeem van Thorp met be
hulp van computers perfectioneerde,
kregen zij het steeds moeilijker. Tegen
maatregelen bleven niet uit. Naast het
groter maken van de slof met kaarten en
het vervroegd opnieuw schudden van de
kaarten, werden daarbij harde maatrege
len als ontzegging van de toegang tot het
casino niet geschuwd.
'Counters'
Ook in de Nederlandse (al dan niet le
gale) casino's en Golden Ten-speelhui
zen hebben "counters" het moeilijk.
Oud-studenten Gerard en Fred (in het
belang van hun privacy pseudoniemen)
proberen aan het "counting spelen van
blackjack" een leuke schnabbel over te
houden. Lang niet altijd hebben zij daar
mee succes: "Veel dealers zijn ontzet
tend getruct. Als de bank niet lekker
draait weten zij de kaarten vaak zo te ste
ken, dat deze in een voor de speler nade
lige volgorde komen te liggen. De kans
verhouding wordt dan dermate ongun
stig dat je ook als counter gezien bent.
Gebeurt zoiets, dan is het zaak om dat zo
snel mogelijk in de gaten te hebben en
weg te wezen".
Behendigheid met het "counten" is
dus zeer wel denkbaar, maar in de prak
tijk moeilijk te verwezenlijken en voor
slechts weinigen weggelegd. Het door
de speelhuizen als behendigheid aange
voerde element moet dan ook in een an
der facet van het kaartspel worden ge
zocht: de vrijheid van de speler om zelf
beslissingen te nemen, via het al dan
niet bijkopen van een kaart en het al dan
niet verhogen van de inzet. De speelhui
zen baseren zich hierbij op een rapport
van professor Wagenaar. die als hoogle
raar toegepaste functieleer is verbonden
aan de psychologische faculteit van de
Leidse universiteit.
Wagenaar verwierf vooral bekendheid
door de rapporten die hij over het Gol
den Ten-spel heeft geschreven en waar
op de speelhuizen het behendigheidsele
ment in dit spel menen te kunnen base
ren. Een aantal jaren geleden stelde Wa
genaar echter ook een rapport op over
het blackjack-spel. De Leidse hoogle
raar daarover: "Mijns inziens spelen in
het blackjack meer behendigheidsele
menten een rol dan bij het Golden Ten
het geval is. De speler kan immers by
identieke situaties verschillende beslis
singen nemen. Op die wijze varieert en
beïnvloedt hij dus zelf zijn kansen".
Proces
Het al byna in de vergetelheid geraak
te rapport van Wagenaar is dQor de
speelhuizen nu uit de kelder gehaald.
Daarmee hopen zij te kunnen aantonen
dat ook het naturel 21 als behendig
heidsspel wordt beoefend. Moorman
van Holiday Inn: "Er loopt momenteel
een proces aangaande het naturel 21 te
gen een speelhuis in Amsterdam. Pro
fessor Wagenaar heeft daar observaties
verricht en geconstateerd dat het black
jack er behendig wordt gespeeld. Tesa-
men met een TNO-rapport meent het
speelhuis voldoende grond te hebben
om te bewijzen dat het naturel 21 niet
onder de wet op de kansspelen kan val
len. Natuurlijk zou justitie ook tegen
ons Kunnen optreden en het spel kun
nen verbieden. Hangende de uitspraak
van die procedure verwacht ik echter
niet dat zy dat zullen doen".
Van Gerven is nog gedecideerder: "De
beleidslijn bij justitie is dat er voorlopig
niet tegen naturel 21 wordt opgetreden".
Graveland van de Leidse politie huldigt
een toch iets andere opinie: "Ik heb van
een dergelijk spel nog niet gehoord. Zijn
er aanwijzingen dat er andere spelen dan
het Golden Ten worden gespeeld, dan
moeten wij dat misschien wel aanpak
ken".
Al met al lijken de Leidse speelhuizen,
de concurrentiestrijd even daargelaten,
voorlopig op rozen te zitten. Het mom
van behendigheid ten spijt, is niemand
te beroerd om toe te geven dat het by
hen toch eigenlijk doodgewoon om het
Wagen van een gokje gaat. De Leidenaar
die dat wil doen, behoeft het voorlopig
niet meer veraf te zoeken. In de eigen
stad bestaat nu volop keus. Bovendien
hoeven we, gezien de huidige tendens,
ook niet meer vreemd op te kijken als
binnenkort ook het roulette of het bac-
carat-spel in Leiden tot de mogelijkhe
den behoort. Professor Wagenaar
schreef immers onlangs ook al een arti
kel, waarin hy het zogenaamde "Kessel-
gucken" bij roulette onder de loep
neemt. Via die observeer-methode van
de plaats waar en de wijze waarop de
bouleur het balletje in de roulettebak
brengt, ziet hy voor de speler mogelijk
heden om de uiteindelijke valplaats van
het balletje in zekere mate te kunnen be
palen
